- 1 -

8. ZASILACZE

Zasilacz to  urządzenie  przetwarzające 

napięcie  przemienne

  sieci 

energetycznej w 

napięcie stałe

 o żądanej wartości.

Struktura zasilacza

TRANS-

FORMATOR

PROSTOWNIK

FILTR

STABILI-

ZATOR

u

S

u

T

u

P

u

F

U

O

S

IE

Ć

O

B

C

IĄ

Ż

E

N

IE

t

u

S

t

u

T

t

u

P

u

F

t

t

U

O

TRANSFORMATOR

PROSTOWNIK

FILTR

STABILIZATOR

obniża napięcie sieci do 
napięcia wyjściowego,
separuje.

przekształca 
napięcie 
przemienne 

w 

jednokierunkowe

tłumi tętnienia

utrzymuje napięcie 
na 

zadanym 

poziomie

- 2 -

8.1. UKŁADY PROSTOWNICZE

PÓŁOKRESOWY

PEŁNOOKRESOWY

u

T

u

S

u

P

R

L

u

T

u

S

u

P

R

L

t

u

T

t

u

P

t

u

T

t

u

P

t

u

T

t

u

P

t

u

T

t

u

P

PODSTAWOWE PARAMETRY

 składowa stała 

(wartość średnia)

 napięcia na wyjściu U

P0



Fm

P

U

U



0



Fm

P

U

U

2

0



 wartość skuteczna napięcia na wyjściu U

Psk

2

Fm

Psk

U

U



2

Fm

Psk

U

U



 sprawność energetyczna 



P

(stosunek  mocy  prądu  stałego  na  wyj.  do 
mocy pozornej prądu przemiennego na wej.)

T

T

P

P

T

L

P

I

U

I

U

S

P

0

0







286

,

0



P



811

,

0



P



 współczynnik tętnień k

t

(stosunek amplitudy składowej podstawowej 
tętnień na wyj. do składowej stałej.)

0

1

P

m

P

t

U

U

k



571

,

1



t

k

666

,

0



t

k

- 3 -

8.2. FILTRY WYGŁADZAJĄCE

Jako 

filtrów 

wygładzających,  włączanych 
na WY układów prostujących, 
używa 

się 

filtrów 

dolnoprzepustowych

 (DP).

C

L

L

C

Zasada działania:

na  przykładzie  prostownika 
półokresowego 

z 

filtrem 

pojemnościowym 

i 

obciążeniem rezystancyjnym

u

T

u

S

u

F

R

L

C

Prąd 

ładujący 

kondensator 

płynie 

przez 

diodę 

podczas 

jej 

przewodzenia.

Rozładowanie 

kondensatora  (pełni  on  rolę 
baterii) 

następuje 

przez 

rezystancję  obciążenia  R

L

,  w 

czasie  gdy  dioda  nie  przewo-
dzi.

u

T

u

F

t

- 4 -

8.3. STABILIZATORY

Są to układy do wytwarzania określonej wartości napięcia niezależnie 

od zmian wartości wejściowej napięcia oraz obciążenia.

Najbardziej  rozpowszechnionym 
stabilizatorem  jest 

układ  z  diodą 

Zenera

.

u

F

R

obc

U

O

R

I

F

I

O

Zmiana  napięcia  WE  lub  prądu 

obciążenia  wywołuje  zmianę  prądu 
płynącego przez diodę.

Przy  czym  zmiana  u

F

  jest 

równoważona  przez  zmianę  spadku 
napięcia  na  rezystorze  R  (powstającą 
wskutek zmiany prądu diody).

Natomiast 

zmiana 

prądu 

obciążenia – przez zmianę prądu diody 
(przy stałej wartości spadku napięcia na 
rezystorze R).

W  rezultacie  napięcie  WY  (U

O

) 

pozostaje stałe (w granicach nachylenie 
charakterystyki  prądowo-napięciowej 
diody).

-U

D

-I

D

- 5 -

 

 

dt

t

x

T

t

x

X

T

C

śr







0

1

(1.2)

 

 

x

T

sk

P

t

x

dt

t

x

T

X

X











2

0

2

1

(1.4)