1 | 

S t r o n a

 

 

1 | 

S t r o n a

 

 

Witaj strudzony wędrowcze! 

Oddaję do twojej dyspozycji opracowane notatki na zaliczenie wykładu z prawa 
oświatowego. Są one efektem mojego cotygodniowego hasania na tenże wykład. Nie 
zmarnuj tego i… zdaj! 

Pozdrawiam serdecznie, 

Julia Kierska :D 

 

1. Podstawowe zadania i struktura polskiego systemu oświaty. 

Zadania: 

- wyrównywanie szans 
- modernizacja kraju 

Struktura: 

1. Przedszkole (UWAGA: Żłobki nie wchodzą w skład systemu oświaty!) 
Przedszkole zapewnia realizację podstawy programowej, żywienie, wychowanie, opiekę, zajęcia 
dodatkowe. Punkty przedszkolne realizują jedynie podstawę programową. 5-letnie dziecko ma 
obowiązek przejścia edukacji przedszkolnej (minimum zerówka). 

2. Szkoły I 
* Warunkiem umieszczenia dziecka w szkole specjalnej jest posiadanie zaświadczenia o potrzebie 
edukacji specjalnej. W zwykłych szkołach mogą być tworzone oddziały specjalne (klasy specjalne). 
* Szkoły sportowe są tak zorganizowane, że dzieci mogą rozwijać talent sportowy. Muszą tam być 
prowadzone zajęcia z minimum 2 dyscyplin. 
* Szkoły dwujęzyczne. 
* Oddziały przysposabiające do pracy zawodowej. Redukuje się w nich podstawę programową. Aby 
tam trafić jest potrzebna zgoda rodziców, opinia wychowawcy, rady pedagogicznej, poradni i trzeba 
mieć powyżej 15 lat. 

3. Szkoły II 
* Zawodówki > Licea Uzupełniające 
* Technika 
* Licea Ogólnokształcące 
* Szkoły Przysposobienia do Pracy Osób Niepełnosprawnych 

4. Szkoły Artystyczne (pod kuratelą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego) 
* muzyczne 
* plastyczne 

5. Placówki Oświatowo-Wchowawcze (w tym młodzieżowe schroniska szkolne) 

6. Placówki Artystyczne 

2 | 

S t r o n a

 

 

2 | 

S t r o n a

 

 

7. Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii, Młodzieżowe 
Ośrodki Wychowania (z Internatem), Szkoły Życia 

8. Internaty i Bursy 

9. Instytucje i Placówki dla Osób Dorosłych 

 

2. Podobieństwa i różnice między przedszkolami i szkołami publicznymi i 
niepublicznymi. 

Podobieństwa: 

- realizacja podstawy programowej 
- realizacja ramowego planu nauczania 
- zatrudnianie nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach 
- ocenianie uczniów na podstawie rozporządzenia ministra 
- prowadzenie dokumentacji 

Szkoły publiczne: 

- bezpłatne 
- powszechnie dostępne 
- podlegają gminie bądź powiatowi 
- dyrektor wyłaniany w konkursie 

Szkoły niepubliczne: 
- płatne lub bezpłatne 
- dyrektorem może być praktycznie każdy 
- może je prowadzić każda osoba fizyczna bądź prawna 
- trzeba je zarejestrować u organu prowadzącego daną placówkę publiczną 
- do wniosku należy dołączyć statut placówki, listę nauczycieli z ich kompetencjami, 
zezwolenie sanepidu, straży pożarnej itd. 
- spełnienie warunków formalnych jest gwarancją możliwości założenia placówki 

 

3. Obowiązek przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny, obowiązek 
nauki, wykonywanie obowiązku szkolnego poza szkołą. 

Obowiązek przygotowania przedszkolnego: 

Każde dziecko musi odbyć obowiązkową klasę zero 

w wieku lat 5 lub 6. 

Obowiązek nauki: 

- szkoła podstawowa 
- gimnazjum 
- do 18 roku życia (formy szkolne lub pozaszkolne) 

3 | 

S t r o n a

 

 

3 | 

S t r o n a

 

 

- gmina ma obowiązek przypilnować osoby po gimbazie przed 18 rokiem życia, by chodziły do szkoły 
- gmina zwraca się do rodziny z pytaniem gdzie pogimbaza uczęszcza do szkoły i/lub pracy 

Obowiązek szkolny: 

Każda osoba, którą objęła reforma, musi mieć ukończone gimnazjum. 

Wykonywanie obowiązku szkolnego poza szkołą: 

Na wniosek rodziców dyrektor szkoły może 

wyrazić zgodę na edukację domową. Rodzice dostarczają opinię poradni i oświadczenie o 
zapewnieniu dziecku warunków do realizacji podstawy programowej oraz  zapewnienie, że dziecko 
będzie przystępowało co roku do egzaminów klasyfikacyjnych. Egzaminy klasyfikacyjne organizuje 
szkoła. Nie obejmują one plastyki, muzyki, zajęć technicznych i WF. Jeśli dziecko nie zda egzaminów z 
więcej niż 2 przedmiotów - nie może się dalej uczyć w systemie domowym. 

 

4. Założenia reformy obniżającej wiek rozpoczęcia wykonywania obowiązku 
szkolnego. 

Można wyłonić następujące: 

- dostosowanie wieku rozpoczynania nauki do krajów UE 
- przeciwdziałanie skutkom niskiego przyrostu naturalnego 

 

5. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna organizowana w szkołach i 
placówkach (podstawowe założenia, formy pomocy). 

Podstawowe założenia: 

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna musi być zorganizowana w każdej 

szkole i placówce na mocy ustawy. Szczegóły reguluje rozporządzenie ministra. 

Formy pomocy: 

- zajęcia z zakresu preorientacji zawodowej 
- diagnoza przedszkolna (diagnoza gotowości szkolnej) 
- diagnozowanie uczniów pod kątem specyficznych trudności w uczeniu się 
- dla uczniów, którzy mają przejściowe trudności 
- dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem 
społecznym, zaburzonych w komunikacji językowej 
- dla uczniów z niepowodzeniami szkolnymi 
- dla uczniów z problemami adaptacyjnymi (różnice kulturowe itd.) 
- dla uczniów szczególnie uzdolnionych (mogą być oni nieakceptowani przez rówieśników lub celowo 
się nie uczyć, by zyskać akceptację) 
- zajęcia wyrównawcze 
- zajęcia rozwijające uzdolnienia 
- zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 
- zajęcia logopedyczne 
- zajęcia socjoterapeutyczne 
- zajęcia terapeutyczne 

4 | 

S t r o n a

 

 

4 | 

S t r o n a

 

 

- klasy terapeutyczne 
- klasy integracyjne 
- warsztaty 

Poradnie:

 

- prowadzące pomoc dziecku do rozpoczęcia nauki w szkole 
- dla dzieci niepełnosprawnych 
- rodzinne 
- problemów rozwojowych wieku dorastania 
- dla uczniów wybitnie zdolnych 
- psychologiczno-pedagogiczne 

 

6. Różnice między opiniami a orzeczeniami wydawanymi przez poradnie 
psychologiczno-pedagogiczne. 

Opinia: 
- 

Nie można się od niej odwołać, ale można pójść do innej poradni i poprosić o nową opinię. 

- Wydaje ją 2 specjalistów. 
- Nie jest wiążąca dla dyrektora szkoły lub placówki. 

Orzeczenie: 

- Można się od niego odwołać. 
- Wydaje je zespół specjalistów. 
- Jest wiążące dla dyrektora szkoły lub placówki. 
- Może je wydać tylko placówka publiczna! 

 

7. Władza rodzicielska i opieka prawna. Prawa i obowiązki rodziców uczniów. 

Władza rodzicielska: 

Prawa i obowiązki, jakie ma względem osoby małoletniej jej rodzic, związane z 

wychowaniem, pieczą nad jego majątkiem, a także z przedstawicielstwem ustawowym. Rodzice są 
traktowani jako naturalni wychowawcy dziecka. Tylko sąd może odebrać im prawa do dziecka. 

Opieka prawna: 

Sprawuje ją osoba powołana do ochrony interesów osobistych i majątkowych innej 

osoby, gdy ta takiej opieki potrzebuje (małoletni, osoba całkowicie ubezwłasnowolniona). Opiekun 
powinien zadbać o potrzeby życiowe osoby oddanej mu pod opiekę, powinien dbać także o jej 
majątek. Opiekun jest również przedstawicielem ustawowym swojego podopiecznego, czyli może 
dokonywać czynności prawnych w jego imieniu. 

Prawa rodziców uczniów: - 

Obowiązki rodziców uczniów: - 

 

5 | 

S t r o n a

 

 

5 | 

S t r o n a

 

 

8. Ocenianie wewnątrzszkolne i jego podstawowe zasady. Ocenianie 
zewnętrzne. 

Ocenianie wewnątrzszkolne i jego zasady: 
- ocenianie na podstawie rozporządzenia ministra 
- celem jest informowanie ucznia i jego rodziców o postępach 
- celem jest również motywowanie ucznia 
- a celem ukrytym nadanie „władzy” nauczycielom (kto by się ich bał, gdyby nie stawiali 
ocen?) 
- WSO (wewnątrzszkolny system oceniania) jest częścią statutu szkoły 
- w każdej szkole wolno się wykłócać o ocenę końcowo roczną 
- nauczyciel musi uzasadnić ocenę 

Cele oceniania zewnętrznego: 

- kształtowanie polityki oświatowej (sprawdzanie tego jak realizowany jest program i cele 
- kierowanie dzieci i młodzieży do odpowiedniego typu szkół 

 

9. Kompetencje dyrektora i rady pedagogicznej. 

Kompetencje dyrektora: 

- wyraża zgodę na edukację domową ucznia 
- zwalnia ucznia z WF-u i/lub informatyki na podstawie opinii lekarza 
- jest przewodniczącym rady pedagogicznej 
- kieruje placówką i reprezentuje ją na zewnątrz 
- sprawuje nadzór pedagogiczny (jeśli ma uprawnienia) 
- zapewnia uczniom i nauczycielom bezpieczeństwo 
- odpowiada za realizację budżetu szkoły 
- realizuje uchwały rady pedagogicznej chyba, że uchwała jest niezgodna z prawem 
- zapewnienia współpracę ze szkołami wyższymi w realizacji praktyk nauczycielskich (studenckich) 
- odpowiada za prawidłowe przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych 
- stwarza warunki do działania organizacjom harcerskim 
- jest szefem zakładu pracy jakim jest szkoła (zatrudnia, zwalnia, odznacza, premiuje, karze) 

Kompetencje rady pedagogicznej: 

- opiniowanie organizacji pracy szkoły lub placówki, zwłaszcza tygodniowego rozkładu zajęć 
lekcyjnych i pozalekcyjnych 
- opiniowanie projektu planu finansowego szkoły lub placówki 
- opiniowanie wniosków dyrektora o przyznanie nauczycielom nagród odznaczeń i innych wyróżnień 
- opiniowanie propozycji dyrektora szkoły lub placówki w sprawach przydziału nauczycielom stałych 
prac i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, 
wychowawczych i opiekuńczych 
- wyrażanie zgody na egzamin kwalifikacyjny 

 

6 | 

S t r o n a

 

 

6 | 

S t r o n a

 

 

10.  Organy społeczne w szkole, ich skład i kompetencje. 

Organy społeczne w szkole: 
- rada rodziców 
- samorząd uczniowski  
- rada szkoły 

Rada rodziców: 

- skład to prawni opiekunowie uczniów (po jednym z każdej klasy) 
 - może występować do dyrektora, innych organów szkoły, organu prowadzącego szkołę itd. z 
wnioskami i opiniami dotyczącymi szkoły 
- uchwala w porozumieniu z RP program wychowawczy i program profilaktyki 
- opiniuje program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia i wychowania 
- opiniuje projekt planu finansowego szkoły składanego przez dyrektora 
- może gromadzić fundusze ze składek i innych źródeł 
- opiniuje dorobek zawodowy nauczyciela w okresie stażu 

Samorząd uczniowski: 
- skład to wszyscy uczniowie danej szkoły, którzy wybierają reprezentantów 

- może przedstawiać wnioski i opinie we wszystkich sprawach wyłącznie innych organom 
wewnątrzszkolnym (czyli kuratorów i na ten przykład nie!) 
- prawa: 
  - zapoznanie się z programem nauczania 
  - organizowanie życia szkoły by był balans między wysiłkiem a rozwojem 
  - redagowanie i wydawanie gazetki szkolnej 
  - organizowanie działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej 
  - wybór nauczyciela pełniącego rolę opiekuna 
- w szkołach dla dorosłych może robić składki 

Rada szkoły: 

- skład to minimum 6 osób, nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli, rodzice wybrani przez ogół 
rodziców, uczniowie wybrani przez ogół uczniów 
- uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły 
- uchwala statut (zamiast rady pedagogicznej) 
- przedstawia wnioski w sprawie rocznego planu finansowego środków specjalnych 
- opiniuje projekt planu finansowego szkoły 
- może występować do organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskiem o zbadanie i 
dokonanie oceny czegokolwiek w szkole (wniosek ma charakter wiążący) 
- opiniuje plan pracy szkoły, projekty innowacji i eksperymentów oraz inne sprawy istotne dla szkoły 
- z własnej inicjatywy ocenia sytuację i stan szkoły i występuje z wnioskami do dyrektora i rady 
pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę w szczególności w sprawach organizacji zajęć 
pozalekcyjnych i przedmiotów nadobowiązkowych 
- w celu wspierania działalności statutowej szkoły może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek 
oraz innych źródeł 

 

7 | 

S t r o n a

 

 

7 | 

S t r o n a

 

 

11.  Podstawowe zasady bezpieczeństwa w szkole i na wycieczce - TO NIE 
BYŁO OMAWIANE i NIE OBOWIĄZUJE NA EGZAMINIE. 

 

12.  Ocena pracy i awans zawodowy nauczycieli. 

Ocena pracy: Nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora lub jego zastępcę. 

System awansu zawodowego dla nauczycieli: 

- stażysta 
- mianowany 
- kontraktowy 
- dyplomowany 
- honorowy tytuł profesora edukacji