BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

1

BADANIE FIZYKALNE

- przewodnik dla studentów

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

2

BADANIE FIZYKALNE -

UKŁADU NERWOWEGO

I. Badanie nerwów czaszkowych

I para – nn. węchowe – zbadaj węch po obu stronach

II para – nn. wzrokowe – zbadaj po obu stronach:
1. ostrość widzenia za pomoc tablic Snellena

2. widzenie barwne za pomocą tablic Ishihary

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

3

3. pole widzenia za pomocą techniki „kuli rybiej”
4. ciśnienie śródgałkowe za pomocą tonometru (wykonuje lekarz)

5. dno oka za pomocą oftalmoskopu

III, IV, VI para – nn. okoruchowe, bloczkowe i odwodzące – zbadaj po obu stronach:

kształt, wielkość, symetrię źrenic

reakcję źrenic na światło (odruch bezpośredni i pośredni – konsensualny)

reakcję źrenic na akomodację

oceń ruchy gałek ocznych (wodzenie za przedmiotem poruszanym na kształt litery H)

V para – nn. trójdzielne – zbadaj po obu stronach:

napinanie mięśni skroniowych i żwaczy w czasie zaciskania zębów (gałąź ruchowa)

czucie bólu, dotyku i temperatury (gałąź czuciowa)

VII para – nn. twarzowe – zbadaj po obu stronach, poproś aby pacjent:

zmarszczył czoło

uniósł brwi

zacisnął powieki (sprawdź napięcie delikatnie je otwierając)

nadął policzki

wyszczerzył zęby

uśmiechnął się (zanika fałd nosowo-policzkowy „bruzda śmiechu”)

Zwróć uwagę, czy w spoczynku nie występuje „objaw fajki” – opadnięcie kącika ust
po stronie uszkodzenia.

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

4

VIII para – nn. słuchowe (przedsionkowo-ślimakowe) – zbadaj po obu stronach:

ostrość słuchu – wykorzystaj test szeptu

w wypadkach wątpliwych wykorzystaj próbę Webera i Rinnego ( z użyciem stroika
512 Hz)

IX i X para – nn. językowo-gardłowe i błędne – zbadaj po obu stronach:

unoszenie podniebienia miękkiego podczas wymawiania „aaaa”

odruch wymiotny – podrażnij szpatułką tylną ścianę gardła

odruch połykania w „teście wodnym”

posłuchaj głosu pacjenta (ochrypły lub nosowy)

XI para – nn. dodatkowe – zbadaj po obu stronach:

siłę mm. czworobocznych („kapturowych”) przy unoszeniu barków

siłę mm. mostkowo-obojczykowo-sutkowych podczas odwracania głowy wbrew
oporowi twojej dłoni

oceń zanik mięśni ( w 3-4 tyg. po uszkodzeniu)

XII para – nn. podjęzykowe – zbadaj po obu stronach:

obejrzyj język w spoczynku (drżenia drobnopęczkowe mięśni)

poleć wysunięcie języka do przodu – zbacza w stronę uszkodzoną

posłuchaj pacjenta – mowa dyzartryczna (zab. artykulacji)

oceń zanik mięśni ( w 3-4 tyg. po uszkodzeniu)

II. Badanie części ruchowej

Zwróć uwagę na :

1. ułożenie ciała

np. porażenie połowicze wiotkie

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

5

2. obecność ruchów mimowolnych, np. drżenia, drżenia pęczkowe mięśni, tiki
3. zanik mięśni – zmierz obwód mięśnia
4. napięcie mięśni – oceń opór przy biernym prostowaniu kończyny pacjenta, np.
spastyczność, sztywność, wiotkość
5. siłę głównych grup mięśniowych – poleć pacjentowi wykonanie czynnego ruchu
wbrew oporowi z twojej strony

Skale do oceny siły mięśniowej:

Medical Research Cuncil (MRC) - Rady Badań Naukowych

5

siła prawidłowa

4+

subnormalny ruch przeciwko oporowi

4

umiarkowany ruch przeciwko oporowi

4 -

niewielki ruch przeciwko oporowi

3

ruch przezwycięża siłę ciążenia, lecz nie opór

2

ruch możliwy, gdy nie działa siła ciążenia

1

migotanie mięśni, bez możliwości wykonania ruchu

0

brak ruchu (całkowity paraliż)

Test Lovetta

5

czynny ruch wbrew pełnemu oporowi

4

czynny ruch wbrew sile grawitacji i lekkiemu oporowi

3

czynny ruch wbrew sile grawitacji

2

czynny ruch przy „zniwelowaniu” siły grawitacji

1

ledwie wyczuwalny ślad napięcia

0

brak wyczuwalnego napięcia mięśni

Zbadaj siłę poszczególnych grup mięśniowych:

zginaczy stawu łokciowego (C5, C6)
prostowników stawu łokciowego (C6, C7, C8)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

6

zginaczy stawu nadgarstkowego (C5, C6)
prostowników stawu nadgarstkowego (C6, C7, C8, n. promieniowy)

zginaczy palców dłoni – poproś pacjenta o uścisk dłoni (C7, C8, T1)

odwodzicieli palców (C8, T1, n. łokciowy)

przeciwstawiacza kciuka (C8, T1, n. pośrodkowy)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

7

zginaczy, prostowników, zginaczy bocznych tułowia

zginaczy stawu biodrowego (L2, L3, L4)
prostowników stawu biodrowego (S1)
przywodzicieli stawu biodrowego (L2, L3, L4)
odwodzicieli stawu biodrowego (L4, L5, S1)

zginaczy stawu kolanowego (L4, L5, S1, S2)
prostowników stawu kolanowego (L2, L3, L4)

zginaczy grzbietowych stopy (L4, L5)
zginaczy podeszwowych stopy (S1)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

8

6. koordynację ruchową (ukł. motoryczny, móżdżek, przedsionkowy ucha, czuciowy) -
wykorzystaj test:

szybkich naprzemiennych ruchów

szybkiego dotykania 2 palców jednej ręki

„palec - nos”

„pięta - kolano”

oceń chód pacjenta oraz równowagę – wykorzystaj próbę Romberga i zbaczania
pronacyjnego.

III. Badanie części czuciowej

Po obu stronach ciała dokonaj oceny czucia :

bólu

dotyku

temperatury

wibracji (stroik 128 Hz)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

9

pozycji

Po obu stronach ciała dokonaj oceny zdolności rozróżniania - wykorzystaj test:



stereognozji



rozpoznawania liczb



rozróżniania dwóch punktów



lokalizacji miejsca dotyku



wygaszania

Badanie odruchów ścięgnistych



odruch z mięśnia dwugłowego ramienia (C5,C6)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

10



odruch z mięśnia trójgłowego ramienia (C6, C7)



odruch z mięśnia nawracacza (ramiennopromieniowego) (C5, C6)



odruchy brzuszne (G: Th 8-10; D: Th 10-12)

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

11



odruch kolanowy (L2, L3, L4)



odruch skokowy (S1)



odruch podeszwowy (L5, S1)

prawidłowy patologiczny,
objaw Babińskiego +

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

12

Sprawdź, czy nie występują odruchy patologiczne, np.:

W czasie badania odruchów ścięgnistych wykorzystaj skalę:

Techniki ułatwiające badanie odruchów ścięgnistych

chwyt Jendrassika

odruch Rossolimo

odruch Oppenheima

4 +

wzmożony

3 +

żywszy niż przeciętnie

2 +

przeciętny, prawidłowy

1 +

osłabiony, na dolnej granicy normy

0

brak odruchu

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

13

Badanie objawów oponowych



Objaw Brudzińskiego



Objaw Kerniga

Badanie pacjenta w śpiączce

Zwróć uwagę na:



oddech, źrenice, ruchy gałek ocznych



ułożenie ciała

sztywność z odkorowania

sztywność z odmóżdżenia

porażenie połowicze wiotkie



odruch oczno-głowowy (ruchy oczu „poruszanej lalki”)