1

1

Dr Ewa Więckowska-Bryłka

Katedra Chemii WNoŻ

p. 2036

Wykład VII.

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Wydział Nauk o Żywności

CHEMIA FIZYCZNA

KOLOIDY

Konsultacje:
• Środa godz. 10-11

• Pon 11-12

• Wtorek (sala 2065)

2

UKŁADY DYSPERSYJNE

Mieszaniny otrzymane przez rozproszenie (zdyspergowanie) dowolnej
substancji (zw. fazą zdyspergowaną) w jakimkolwiek ośrodku (zw. ośrodkiem

rozpraszającym lub dyspersyjnym)
Podział układów dyspersyjnych ze względu na stopień rozdrobnienia fazy
zdyspergowanej (2r – średnica cząstek)

Układ dyspersyjny

Układ jednorodny

(roztwór właściwy,

homogeniczny)

2r < 1 nm

• rozdrobnienie

molekularne

• jednakowe

właściwości
fizykochemiczne

w każdym

elemencie układu

Układ niejednorodny

(heterogeniczny)

• w obrębie układu występują obszary o
odmiennych właściwościach

rozdrobnienie koloidowe

(układ koloidowy,

zol)

1nm ≤ 2r

< 100 nm

rozdrobnienie makroskopowe

2r

≥ 100 nm

Mieszaniny

takie

można

stosunkowo

łatwo

rozdzielić

metodami fizycznymi, takimi jak:

• sączenie przez materiał porowaty

• sedymentacja

w

polu

grawitacyjnym ziemskim

• dekantacja, tzn. ostrożne zlanie

cieczy znad osadu

• segregacja mechaniczna (jeżeli

ziarna

poszczególnych

składników są dostatecznie duże)

3

Koloid – z grec. klej , Graham – XIX w.

 przepuszczał

rozpuszczone

związki

chemiczne przez błony półprzepuszczalne;

łatwo

przechodzące

i

zdolne

do

krystalizowania z roztworu

krystaloidy

 inne substancje trudno lub wcale nie przechodzące

przez błony półprzepuszczalne i stanowiące kleistą

maź po odparowaniu rozpuszczalnika

koloidy

 podział ten odrzucono, gdyż te same związki w zależności od

rozpuszczalnika mogą być koloidami lub krystaloidami.

Układ lub stan koloidowy

Specyficzny stan rozdrobnienia substancji w danym rozpuszczalniku

Podstawą do zaklasyfikowania danego układu są:

właściwości fizyczne i chemiczne

4

Cechy charakterystyczne układów dyspersyjnych:

Doświadczenie lub
zjawisko

Roztwór

Układ
koloidowy

Zawiesina

Obserwacja cząstek
fazy rozproszonej w
mikroskopie

niewidzialne

niewidzialne

widzialne

Obserwacja w
ultramikroskopie

niewidzialne

widzialne

widzialne

Ruchy Browna

nie występują

występują

nie występują

Efekt Tyndalla

nie występuje

występuje

występuje

Dializa

zachodzi

nie zachodzi

nie zachodzi

Dyfuzja

zachodzi

zachodzi

nie zachodzi

Przechodzenie fazy
rozdrobnionej przez
bibułę filtracyjną

przechodzi

przechodzi

nie przechodzi

Przechodzenie przez
ultrasączek

przechodzi

nie przechodzi

nie przechodzi

2

5

Typy układów koloidowych w zależności od stanu skupienia fazy
rozproszonej (faza zdyspergowana) i fazy rozpraszającej

(ośrodek rozpraszający)

Faza

rozproszona

Faza

rozpraszaj

ą

ca

Typ uk

ł

adu

koloidowego

Przyk

ł

ady

gaz

ciecz

piana

bita

ś

mietana,

mydliny,

gaz

faza sta

ł

a

piana sta

ł

a

pumeks

ciecz

gaz

aerozol ciek

ł

y

mg

ł

a, chmury

faza sta

ł

a

gaz

aerozol sta

ł

y

dym, kurz

ciecz

ciecz

emulsja

majonez

ciecz

faza sta

ł

a

emulsja sta

ł

a

sery, mas

ł

o

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

zol sta

ł

y

niekt

ó

re stopy,

barwne szk

ł

o

faza sta

ł

a

ciecz

zol

farby

,

atrament

Faza

rozproszona

Faza

rozpraszaj

ą

ca

Typ uk

ł

adu

koloidowego

Przyk

ł

ady

gaz

ciecz

piana

bita

ś

mietana,

mydliny,

gaz

faza sta

ł

a

piana sta

ł

a

pumeks

ciecz

gaz

aerozol ciek

ł

y

mg

ł

a, chmury

faza sta

ł

a

gaz

aerozol sta

ł

y

dym, kurz

ciecz

ciecz

emulsja

majonez

ciecz

faza sta

ł

a

emulsja sta

ł

a

sery, mas

ł

o

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

zol sta

ł

y

niekt

ó

re stopy,

barwne szk

ł

o

faza sta

ł

a

ciecz

zol

farby

,

atrament

Faza

rozproszona

Faza

rozproszona

Faza

rozpraszaj

ą

ca

Faza

rozpraszaj

ą

ca

Typ uk

ł

adu

koloidowego

Typ uk

ł

adu

koloidowego

Przyk

ł

ady

Przyk

ł

ady

gaz

gaz

ciecz

ciecz

piana

piana

bita

ś

mietana,

mydliny,

bita

ś

mietana,

mydliny,

gaz

gaz

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

piana sta

ł

a

piana sta

ł

a

pumeks

pumeks

ciecz

ciecz

gaz

gaz

aerozol ciek

ł

y

aerozol ciek

ł

y

mg

ł

a, chmury

mg

ł

a, chmury

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

gaz

gaz

aerozol sta

ł

y

aerozol sta

ł

y

dym, kurz

dym, kurz

ciecz

ciecz

ciecz

ciecz

emulsja

emulsja

majonez

majonez

ciecz

ciecz

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

emulsja sta

ł

a

emulsja sta

ł

a

sery, mas

ł

o

sery, mas

ł

o

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

zol sta

ł

y

zol sta

ł

y

niekt

ó

re stopy,

barwne szk

ł

o

niekt

ó

re stopy,

barwne szk

ł

o

faza sta

ł

a

faza sta

ł

a

ciecz

ciecz

zol

zol

farby

,

atrament

farby

,

atrament

6

PRZYKŁADY UKŁADÓW KOLOIDOWYCH:

błoto – zawiesina gleby w wodzie

•

lekarstwa – czynnik aktywny rozproszony w

obojętnej matrycy

mleko – kropelki tłuszczu i białka w wodzie
mgła, chmury – kropelki wody rozproszone w
powietrzu

krew – krwinki, płytki, białe ciałka w osoczu

Naturalne:

Wytworzone sztucznie:

•

farby – barwniki, wypełniacze, substancje pokrywające
w wodzie

•

ciekłe kryształy – uporządkowane struktury

drobnych cząstek

•

kosmetyki – tłuszcze, witaminy, i to co
wymienione w reklamie, wszystko zawieszone w

wodzie lub tłuszczu

7

Metody otrzymywania układów koloidowych:

•

mechaniczne (w moździerzach,

młynach koloidalnych)

•

za pomocą strumienia gazu (w celu
uzyskania aerozolu)

•

za pomocą fal ultradźwiękowych

(metodą tą otrzymuje się np. roztwory

koloidowe barwników, krochmalu czy
gipsu)

•

termiczne – stosowane np. do
otrzymywania metali w stanie
koloidowym,

•

w

łuku

elektrycznym

–

do

otrzymywania zoli srebra, platyny i
innych metali, tlenków niektórych
metali, koloidowego grafitu.

Stosowanie metod dyspersyjnych

wymaga dodawania stabilizatorów w

celu otrzymania trwałego układu
koloidowego (zapobiegają koagulacji

koloidów)

•

polimeryzacja addycyjna, np. butadienu do
kauczuku, chlorku winylu do polichlorku
winylu,

•

reakcje kondensacji i polikondensacji,

•

zmniejszenie rozpuszczalności związków
trudno rozpuszczalnych takich jak np. BaSO

4

,

AgCl, AgI poprzez dodatek drugiego
rozpuszczalnika

•

przeniesienie danej substancji do

rozpuszczalnika, w którym trudniej się
rozpuszcza (np. otrzymywanie koloidowego
roztworu siarki czy kalafonii przez wlanie do

wody ich nasyconych roztworów
alkoholowych),

•

redukcja, np. jonów metali szlachetnych,

•

utlenianie (np. koloidowa siarka powstaje
podczas utleniania H

2

S na powietrzu),

•

hydroliza wodorotlenków metali takich jak
np. Zr(OH)

4

,

•

reakcja wymiany, np. AgNO

3

+ KI



AgI↓+

KNO

3

.

Dyspersyjne -

Rozdrabnianie jednej fazy w celu
otrzymania

z

niej

cząstek o

wymiarach koloidowych

Kondensacyjne, polimeryzacyjne-

Łączenie mniejszych cząstek fazy w

większe o rozmiarach koloidowych

8

Metody oczyszczania układów koloidowych:

 zwykle od rozpuszczonych substancji krystalicznych i elektrolitów

 cząstki koloidów przenikają przez sączki z bibuły filtracyjnej

 są zatrzymywane przez naturalne (roślinne i zwierzęce) i sztuczne

(kolodium, celofan) błony półprzepuszczalne

 elektrodializa – dializator

umieszczony w polu elektrycznym o

niewielkim natężeniu; przyspieszenie

ruchu jonów

d o p r o w a d z e n i e
w o d y

o d p r o w a d z e n i e
w o d y

b ł o n a d i a l i z u j ą c a

z o l

d o p r o w a d z e n i e
w o d y

o d p r o w a d z e n i e
w o d y

b ł o n a d i a l i z u j ą c a

z o l

 elektrodekantacja – wykorzystuje się wędrówkę cząstek koloidowych w

kierunku błony, obok której umieszczono elektrodę (zagęszczenie cząstek

umożliwia odprowadzenie pozostałej części roztworu wraz z zanieczyszczeniami)

 ultrafiltracja

(ultrasączenie)

–

zastosowanie

błon

lub

sączków

przepuszczających wszystkie składniki układu oprócz cząstek koloidowych

 adsorpcja wymienna na jonitach – przepuszczanie zanieczyszczonego jonami

koloidu przez mieszaninę kationitu i anionitu; do zolu w miejsce jonów

zanieczyszczających przechodzą jony H

+

i OH

–

(tworzące wodę) z jonitów

 dializa – wykorzystuje dyfuzję

innych składników przez błony

półprzepuszczalne. Jony lub

rozpuszczone małe cząsteczki

przechodzą przez błonę z zolu do
wody

3

9

Właściwości kinetyczne układów koloidowych

Ruchy Browna

– cząstki w bezustannym, chaotycznym ruchu



x

 









r

N

3

t

T

R

=

x

A

2

Δx – średnia wartość długości

przesunięcia w czasie Δt na podstawie

dużej liczby pomiarów dla pojedynczej

cząstki koloidowej, r – promień

cząstki

koloidowej,

η –lepkość

ośrodka, R – stała gazowa, T –
temperatura, K, N

A

– liczba Avogadra,

2

A

x)

(

η

π

3N

Δt

RT

r





Einstein 1879-1955

Smoluchowski 1872-1917

Pomiar wielkości cząstek ważny w produkcji: artykułów

spożywczych, kosmetyków, farmaceutyków, papieru,

cementu, farb i barwników, przeróbki kopalin
Sedymentacja – opadanie cząstek koloidowych na dno

naczynia pod wpływem siły ciężkości; prędkość opadania

cząstek koloidowych:



9

g

)

d

-

(d

r

2

=

v

o

2

d – gęstość ośrodka rozpraszającego, d

o

–

gęstość cząstki koloidowej, g – przyspieszenie
ziemskie,



– lepkość

10

Właściwości optyczne układów koloidowych:

•

rozpraszanie światła na cząstkach o wielkości

porównywalnej z długością fali światła. Dzięki
rozpraszaniu światła w dzień niebo jest
niebieskie, a o świcie i zmierzchu czerwone.

Dzięki rozpraszaniu widzimy chmury i dym.

Zastosowanie w
ultramikroskopie:

Zjawisko Tyndalla -

strumień światła

przechodzący przez układ koloidowy ulega ugięciu i

częściowo rozproszeniu na cząstkach koloidowych;

z boku – jasna opalizująca smuga w postaci stożka

11

Właściwości elektrokinetyczne układów koloidowych:

Ze względu na zdolność oddziaływania cząstek koloidowych z

cząsteczkami ośrodka rozpraszającego:

Koloidy

Liofobowe

•

cząstki koloidowe trudno

ulegają solwatacji

cząsteczkami fazy

rozpraszającej

•

m. in. hydrofobowe (H

2

O

jako rozpuszczalnik)

•

rozdrobnione złoto w
wodzie

Liofilowe

•

cząstki koloidowe łatwo

ulegają solwatacji

•

m. in. hydrofilowe (H

2

O

jako rozpuszczalnik)

•

m. in. koloidy białkowe

14

Właściwości

Koloidy

liofobowe

Koloidy liofilowe

Otrzymywanie

Metodami dyspersji lub

kondensacji

Można otrzymać przez

rozpuszczenie

Struktura cząstek

Przeważnie zespoły cząstek

Często makrocząsteczki

Stężenie fazy

rozproszonej

Na ogół nieznaczne

Może być duże

Ruchy Browna

Wyraźne

Często bardzo niewyraźne

Efekt Tyndalla

Wyraźny

Niewyraźny

Barwa układu

Często zabarwione

Najczęściej bezbarwne

Ładunek elektryczny

Cząstki zawsze naładowane Ładunek może nie występować

Lepkość

Zbliżona do fazy

rozpraszającej

Większa niż fazy rozpraszającej

Tworzenie piany

Nie tworzą piany

Łatwo tworzą pianę

Pęcznienie

Nie pęcznieją

Pęczniejąc zwiększają objętość

Tworzenie galaret

Nie tworzą

Łatwo tworzą

Wrażliwość na działanie
elektrolitu

Koagulacja

pod wpływem

małych stężeń elektrolitu

Mało wrażliwe

, pod wpływem

dużych stężeń następuje
wysalanie lub koacerwacja

Wrażliwość na działanie

środków dehydratujących

Nieznaczna i dopiero przy

dużych stężeniach

Przy dużych stężeniach znaczna

Charakter koagulacji

Nieodwracalna

Odwracalna

Napięcie powierzchniowe

Zbliżone do fazy

rozpraszającej

Mniejsze od fazy rozpraszającej

Właściwości koloidów liofobowych i liofilowych

4

13

Micela koloidowa – cząstki zwykle obdarzone ładunkiem

elektrycznym wskutek:

•

adsorpcji jonów elektrolitu z układu

•

procesu dysocjacji elektrolitycznej koloidu cząsteczkowego

•

procesu dysocjacji cząsteczek tworzących cząstkę koloidową

Pozostałość – ośrodek międzymicelarny
Micela koloidu liofobowego:

m

icela

g

ra

n

u

la

a) KI + AgNO

3

 AgI + KNO

3

b) AgNO

3

+ KI  AgI + KNO

3

14

Koloidy liofilowe – cząstki mogą być obdarzone ładunkiem, np.

cząstki białek

aminokwasy

O

NH

2

R

OH

O

NH

3

+

R

O

-

jon
obojnaczy

– w środowisku H

+

:

O

NH

3

+

R

OH

jądro miceli otoczone
warstwą rozmytą
zawierającą jony OH

–

– w środowisku OH

–

O

NH

2

R

O

-

jądro miceli otoczone
warstwą rozmytą
zawierającą jony H

+

15

•

stan, w którym ładunek cząstek koloidowych sprowadzi się do
zera przez adsorpcję jonów przeciwnego znaku (zarówno w
przypadku koloidu liofobowego, jak i liofilowego)

•

liofobowy [mAgI]nI

–

(ładunek ujemny)

Punkt izoelektryczny koloidu

dodatek Ag

+

(np. AgNO

3

) zobojętnia I

–

, nadmiar Ag

+

–

przeładowanie cząstek i powstanie układu [mAgI]nAg

+

•

stan tuż przed „przeładowaniem” – nietrwały zw. punktem
izoelektrycznym

•

koloid liofobowy – ulega koagulacji, liofilowy – pozostaje zolem

•

w przypadku amfoterycznych koloidów np. białek – punkt
izoelektryczny występuje przy wartości pH zw. wartością pH punktu
izoelektrycznego



najmniejsza rozpuszczalność (cząstki łatwo łączą się w większe

zespoły i ulegają koagulacji),



największa zdolność do wytrącania i krystalizacji,



najmniejsza tendencja do pęcznienia,



najmniejsze ciśnienie osmotyczne,



najmniejsza lepkość,



najmniejsze przewodnictwo elektryczne.

Właściwości koloidów w punkcie izoelektrycznym:

16

Potencjał elektrokinetyczny ξ

Na

granicy

warstwy

adsorpcyjnej

i

dyfuzyjnej

różnica

potencjałów

zw.

potencjałem ξ (czyt. dzeta)

Elektroosmoza – przyłożenie pola
elektrycznego

powoduje

ruch

warstwy

dyfuzyjnej

jonów i

cząsteczek rozpuszczalnika. Jest to
jednokierunkowy ruch ośrodka
dyspersyjnego

przez

błonę

półprzepuszczalną

Ruchliwość elektroosmotyczna czyli prędkość przesuwania się
warstwy rozpuszczalnika podczas elektroosmozy:

η

ξ

ε

E

=

v

ε

E

η

v

ξ



stąd:

E – natężenie pola elektrycznego, równe
ilorazowi U/l (napięcia przez odległość

między elektrodami podłączonymi do źródła

prądu), ε – stała dielektryczna ośrodka,

η – lepkość ośrodka.



E

5

17

Elektroforeza – wędrówka cząstek koloidowych pod wpływem pola
elektrycznego względem nieruchomego ośrodka rozpraszającego

Cząstki (–) wędrują do anody

anaforeza

Cząstki (+) wędrują do katody

kataforeza

Elektroforeza
w kapilarze

Ruchliwość elektroforetyczna

prędkość przesuwania się miceli koloidowych w
polu elektrycznym o natężeniu E

Zastosowania elektroforezy:

— rozdzielanie i analiza białek, kwasów itp.; odpowiedni dobór

stężenia i pH ośrodka – składniki mieszaniny wędrują z różnymi

prędkościami i mogą być rozdzielone

η

ξ

ε

E

=

v

18

Trwałość układów koloidowych



spowodowana ładunkiem na powierzchni cząstki koloidowej



solwatacją (wytworzenie wokół cząstki koloidowej otoczki

złożonej z cząsteczek rozpuszczalnika), zwłaszcza w przypadku

koloidów liofilowych

Zole – nietrwałe wskutek ruchów Browna i przechodzą w żele

Koagulacja – proces łączenia się mniejszych cząstek koloidu w

większe, przejście zolu w żel

Objawy koagulacji:

•

zmiana barwy,

•

zmętnienie lub wytrącenie osadu,

•

zmniejszenie

wartości

potencjału

elektrokinetycznego

•

zmniejszenie prędkości elektroforezy itp.

Koagulację przyspieszają:

•

podwyższenie temperatury,

•

bodźce mechaniczne (wstrząsanie układu),

•

przepływ prądu elektrycznego,

•

działanie światła,

•

dodatek nieelektrolitów,

•

dodatek elektrolitu (zwłaszcza w przypadku

koloidów hydrofobowych)

19

Wpływ elektrolitu:



wzrost mocy jonowej roztworu,



szybki zanik warstwy dyfuzyjnej



większa możliwość zbliżenia się dwóch miceli.



całkowity zanik warstwy dyfuzyjnej oznacza wartość potencjału
elektrokinetycznego równą zeru (punkt izoelektryczny).

Próg koagulacji – minimalna liczba milimoli danego elektrolitu

niezbędna do skoagulowania 1 dm

3

układu koloidowego

zależy od rodzaju dodanego elektrolitu, a zwłaszcza od wartościowości
dodawanych jonów

Im wyższa jest wartościowość jonu o znaku przeciwnym do ładunku

cząstek koloidowych, tym niższy jest próg koagulacji

Szeregi liotropowe Hofmeistera:

•

dla jednowartościowych kationów litowców zdolność do wywołania
koagulacji maleje w szeregu: Cs

+

< Rb

+

< K

+

< Na

+

< Li

+

.

•

podobnie w przypadku anionów:



2

4

SO

< anion kwasu cytrynowego < CH

3

COO

–

< Br

–

<



3

NO

I

–

< Br

–

< Cl

–

.

oraz:

20

Wysalanie

– koagulacja koloidów liofilowych pod wpływem
dużych ilości elektrolitu

elektrolit usuwa cząsteczki rozpuszczalnika stanowiące otoczkę
solwatacyjną

Zniszczenie otoczki solwatacyjnej:

 pod wpływem innych środków dehydratujących, np.

alkoholu, acetonu

 w przypadku białek – denaturacja (proces nieodwracalny).

Koacerwacja – proces powstawania agregatów w postaci kropelek
cieczy wskutek dodania elektrolitu do koloidu liofilowego

Koagulacja wzajemna – zobojętnienie ładunku cząstek koloidu

liofobowego po dodaniu innego koloidu liofobowego o cząstkach

przeciwnie naładowanych

6

21

Peptyzacja

 jeżeli do świeżo skoagulowanego koloidu (żelu) dodać

odpowiedniego elektrolitu ulegającego silnej adsorpcji na
powierzchni cząstek, to żel może ponownie przejść w zol

 np. podczas rozcieńczania wodą destylowaną białka kurzego

skoagulowanego pod wpływem Na

2

SO

4

.

 proces przeciwny do koagulacji czyli przejścia żelu w zol, a

więc ponownego rozdrobnienia (koloidy odwracalne i
koagulacja odwracalna)

Dodatek soli metali ciężkich, np. Cu

2+

, Pb

2+

, czy kwasu

nieorganicznego (np. HCl) do białka kurzego lub jego koagulacja
pod wpływem temperatury powoduje otrzymanie koloidu
nieodwracalnego.

22

Żele



układy koloidowe, w których ośrodkiem rozpraszającym jest
ciecz, a fazą rozproszoną koloid liofilowy



układ w pewnym sensie sztywny i nie wykazuje płynności.

 stan zbliżony do stanu stałego (np.

roztwory żelatyny, krochmalu i mydła lub
naturalnego

kauczuku

w

benzenie,

przechodzą samorzutnie ze stanu ciekłego
do zbliżonego do stałego)

 otrzymuje się je przez sporządzenie układu

koloidowego na gorąco, a następnie
schłodzenie (np. żelatyna do otrzymywania
galaret, galaretek owocowych, dżemów)



cząsteczki rozpuszczalnika w żelu wypełniają luźną sieć
przestrzenną złożoną z cząstek koloidu liofilowego

Pęcznienie żeli – wysuszone żele mają zdolność wchłaniania cieczy
(rozpuszczalnika)

23

Żele

nie pęczniejące
(nieelastyczne)

wchłaniają ciecz nie zmieniając

przy tym swojej objętości –
struktura miceli pozostaje nie

zmieniona, np. żel kwasu
krzemowego

pęczniejące (elastyczne)

wchłaniają ciecz ze wzrostem

objętości, np. żelatyna, agar,
pektyna, globulina

na ich proces pęcznienia

wpływają elektrolity

minimum pęcznienia przy

wartości pH odpowiadającej
punktowi izoelektrycznemu

Synereza - zjawisko odwrotne do procesu pęcznienia, proces wydzielania przez

niektóre żele części ośrodka rozpraszającego (rozpuszczalnika) w postaci osobnej
fazy ciekłej, zwłaszcza po dłuższym odstaniu np. wydzielanie się serwatki z

kwaśnego mleka.

24



mieszaniny złożone z przynajmniej dwóch nie mieszających się ze sobą

cieczy, z których jedna jest rozproszona, w postaci drobnych kropelek, w

drugiej stanowiącej ośrodek rozpraszający

W celu utrwalenia emulsji dodaje się tzw. emulgatorów:

Emulsje



na ogół układy nietrwałe (krople cieczy

dążą do łączenia się ze sobą, gdyż duże

mają mniejszą energię powierzchniową)



każda z tych cieczy, zależnie od

warunków, może być zarówno

ośrodkiem rozpraszającym jak i

składnikiem rozproszonym, np.
emulsja wody w oleju lub odwrotnie –
emulsja oleju w wodzie



emulgatorami mogą być np. elektrolity, których jony adsorbują się na
powierzchni kropelek cieczy powodując ich jednoimienne naładowanie, co z
kolei nie sprzyja zlewaniu się kropelek cieczy w krople



w przemyśle, w celu utrwalenia emulsji przeprowadza się homogenizację, np.
mleka, kremów, margaryny (krople tłuszczu są rozbijane na tak małe fragmenty,

że oddzielają się od mleka znacznie trudniej).

Emulsje spotykane w życiu codziennym to np. mleko, mleczne soki roślin, tłuszcze

zwierzęce, masło, majonez (w majonezie emulgatorem jest albumina jaj, utrwalająca

emulsję oleju w wodzie).

7

25

•

układy, w którym fazą rozproszoną jest
gaz, a rozpraszającą – ciecz

•

można je otrzymać wstrząsając ciecz z
nierozpuszczalnym w niej gazem

•

wymiary

zawieszonych

w

cieczy

pęcherzyków gazów mogą znacznie

przewyższać

rozmiary

cząstek

koloidowych

•

mają wiele cech zolów koloidowych

•

można je utrwalać przez dodatek substancji
powierzchniowo

czynnych,

obniżających

napięcie powierzchniowe cieczy (mydło,
saponiny, niektóre

·

białka) tzw. substancji

pianotwórczych

•

tworzenie piany korzystne w procesie prania

ręcznego, ale np. w procesie barwienia
tkanin, dodaje się specjalnych środków

niszczących pianę.

Piany