Polityka regionalna (ćwiczenia) - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna


POLITYKA REGIONALNA W PROCESIE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Ze względu na rolę polityki regionalnej w usuwaniu nierówności regionalnych wyróżnia się dwa podstawowe modele:

  1. Wyrównawczy - polega na oddziaływaniu na region najsłabszy w celu podwyższenia poziomu i rozwoju aby doprowadzić do ogólnego rozwoju kraju. Model ten zakłada interwencję państwa, którą należy skierować do regionów najbiedniejszych.

  2. Polaryzacyjny - oddziaływanie na regiony najsilniejsze. Podmioty ją realizujące chcą doprowadzić do rozwoju kraju dzięki pobudzającemu oddziaływaniu tych regionów.

Główne rodzaje polityki regionalnej:

  1. Interregionalna - polityka władz centralnych; bezpośrednie, międzyregionalne uprawnienia przez rządy. Jest to usystematyzowane oddziaływanie na obszary będące wyodrębnionymi ponadlokalnymi jednostkami terytorialnego podziału administracyjnego kraju (regiony), podejmowane przez rząd centralny oraz jego agendy

  2. Intraregionalna - polityka władz samorządowych; autonomiczna, wewnątrz regionalna, władz samorządowych, ma tyle ile pozwala polskie prawo i prawo unijne na obszarze regionu. Prowadzona jest przez samorządowe władze regionu, to usystematyzowane oddziaływanie na procesy rozwoju społeczno-gospodarczego zachodzące na obszarze regionu. Organy samorządu terytorialnego jako reprezentant interesów społeczności regionalnych i lokalnych, zgodnie ze swoimi kompetencjami i możliwościami, prowadzą działania regulacyjne o charakterze autonomicznym i komplementarnym w stosunku do rozstrzygnięć rządowych, wykorzystując regionalne oraz lokalne zasoby i możliwości

Formy polityki regionalnej:

  1. Wspieranie finansowe regionów względnie najsłabiej rozwiniętych.

  2. Wspieranie finansowe regionów, które mają szczególne predyspozycje do samorozwoju oraz intensyfikacji procesów wzrostowych innych regionów zwłaszcza sąsiadujących.

  3. Ponoszenie nakładów finansowych na restrukturalizację gospodarczą regionu, które charakteryzują się przewagą przestarzałych i nieefektownych gałęzi przemysłu oraz brakiem alternatywnych miejsc pracy, manufakturę jednej gałęzi.

  4. Tworzenie inwestycji publicznych w zakresie wyposażania regionów w infrastrukturę techniczną zwłaszcza transportową oraz energetyczną, a także infrastrukturę społeczną.

  5. Planowanie przestrzenne rozumiane jako tworzenie reguł racjonalnego gospodarowania przestrzennego.

  6. Łączenie kapitału publicznego z prywatnym podczas planowania i realizacji inwestycji o znaczeniu krajowym.

  7. Finansowe i organizacyjne wsparcie w tworzeniu pozarządowych instytucji publicznych służących rozwojowi lokalnemu oraz kojarzeniu partnerów gospodarczych jak również rozwojowi małej przedsiębiorczości (inkubatorów przedsiębiorczości).

  8. Finansowanie programów edukacji, szkoleń zawodowych a także innych przedsięwzięć mających na celu zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych.

  9. Udział w projektach dotyczących promocji regionu w środowiskach kapitału krajowego i zagranicznego.

Przyczyny podjęcia polityki regionalnej na poziomie wspólnotowym:

……………………

Etapy rozwoju polityki regionalnej na poziomie wspólnotowym:

Założenia polityki regionalnej UE

Podstawową przyczyną zainteresowania polityką rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej były od początku zróżnicowania regionalne na płaszczyźnie politycznej, ekonomicznej, społecznej i kulturowej oraz ich negatywne, z punktu widzenia interesów całej Wspólnoty, konsekwencje. Wychodzono bowiem z założenia, że zbyt duże zróżnicowania pomiędzy regionami są niekorzystne nie tylko dla obszarów biednych, ale także dla bogatych, nie wspominając o interesach całej Unii. Początkowo formułowano tylko bardzo ogólne założenia dotyczące celowości podejmowania działań przez kraje członkowskie, które nie przekładały się jednak na konkretne przedsięwzięcia na poziomie całej UE. Dopiero w 1987 roku, w Jednolitym Akcie Europejskim przyjęto bardziej precyzyjny zapis, w którym stwierdza się (art. 130A) że: „Wspólnota powinna rozwinąć akcje prowadzące do wzmocnienia swojej ekonomicznej i społecznej spójności (...) i działać na rzecz redukcji zróżnicowań między regionami i ograniczenia zacofania słabiej uprzywilejowanych regionów”.

Zasady funkcjonowania wspólnej polityki regionalnej Unii Europejskiej, 4 kategorie:

  1. Stopniowe rozszerzenie. Zasady generalne: subsydialności, koordynacji, elastyczności.

  2. Zasady organizacji polityki regionalnej: programowania, partnerstwa, kompatybilności, spójności.

  3. Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego: koncentracji, dodatkowości, komplementarności.

  4. Zasady oceny realizacji programów: monitorowania, oceny, kontroli finansowej.

Zasady generalne odnoszą się do funkcjonowania całej Wspólnoty Europejskiej a nie tylko do korzystania z funduszy strukturalnych:

  1. Zasada subsydialności (pomocniczości) - zgodnie z tą zasadą działania w zakresie rozwoju regionalnego pozostają w gestii państw członkowskich i problemy powinny być rozwiązywane na możliwie najniższym szczeblu. Wynika to z reguły przyjmowania decyzji jak najbliżej Unii. Wyraża się to wzmocnieniem, decentralizacji decyzji i zadań ze szczebla centralnego na poziom regionalny i lokalny charakteryzujący się większą efektywnością i wydajnością. Konsekwencją zasady pomocniczości jest integrowanie przez UE w rozwój regionalny na zasadzie pomocniczości jak również dążenie do precyzyjnego określania kompetencji i adekwatnych Mo możliwości interwencji poszczególnych szczebli władzy.

  2. Zasada koordynacji wymaga zapewnienia przez UE scharmonizowania działań regionalnych prowadzonych na poziomie wspólnotowym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Rolę koordynatora krajowych polityk regionalnych pełni Komisja Europejska, która za cel stawia zwiększenie ogólnej efektywności i spójności działań.

  3. Zasada elastyczności uwzględnia w polityce regionalnej UE zróżnicowanie regionalnej i specyfikę poszczególnych państw w zakresie ich organizacji instytucjonalnych.

Zasady organizacji polityki regionalnej:

  1. Zasada partnerstwa - rozumiana jest bardzo szeroko i oznacza obowiązek współpracy i uzgadniania wszystkich ustaleń na poszczególnych etapach procedury programowania między podmiotami różnego szczebla, czyli organami wspólnotowymi krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Zasada ta zmierza do stworzenia optymalnych warunków do pogłębienia demokracji społecznej i instytucjonalnej, a także tworzenia społeczeństwa obywatelskiego.

  2. Zasada programowania - wieloletnie planowanie programowanie. W każdym okresie programowania obowiązuje perspektywa finansowa, czyli średniookresowo. Plan finansowy sporządzany jest na kilka lat, który ustala pewien pułap struktur budżetowych. Celem programowania jest skoncentrowanie wysiłków państw na stabilnych wieloletnich planach rozwojowych, które dążą do osiągnięcia konkretnych efektów w perspektywie średnio i długookresowej.

  3. Zasada kompatybilności (zgodności, spójności) -Kompatybilność, zwana inaczej spójnością wiąże się ze zgodnością polityki regionalnej z obowiązującym ustawodawstwem unijnym. Można tu podać przykład ochrony konkurencji, czy zasad związanych z zamówieniami publicznymi itp.. Konieczna jest także zgodność polityki regionalnej z polityką gospodarczą w skali makroekonomicznej. Ważne ze względu na otrzymanie pomocy z UE jest wypracowanie zgodności polityk krajowych z unijnymi, szczególnie w dziedzinach związanych z:

  1. Zasada spójności - dotyczy spójności z polityką ekonomiczną prowadzone przez państwo członkowskie. Związana jest ze zgodnością polityki regionalnej z ustawodawstwem unijnym, z polityką gospodarczą w skali makroekonomicznej. Specjalne znaczenie ma ona w obszarach o szczególnym znaczeniu dla polityki Wspólnoty: równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ochrony środowiska, tworzenie społeczeństwa informatycznego i lokalnych działań.

Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego:

  1. Zasada koncentracji odgrywa ważną rolę. Polega na skoncentrowaniu wsparcia z funduszy strukturalnych na niewielu precyzyjnie określonych celach i obszarach co ma przyczynić się do wzmocnienia efektów interwencji. Pomoc finansowa w myśl tej zasady przeznaczona jest przede wszystkim dla obszarów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.

  2. Zasada dodatkowości (współfinansowania) opiera się na założeniu, że środki finansowe (pomocowe) przekazywane przez Komisję Europejską nie zastępują środków krajowych na rozwój regionalny a jedynie uzupełniają wkład danego państwa członkowskiego na ten cel powodując tym samym realizację dodatkowych inwestycji w krajach członkowskich.

  3. Zasada komplementarności jest dopełnieniem zasad partnerstwa i dodatkowości. Zgodnie z tą zasadą fundusze strukturalne oraz fundusz spójności stanowią wsparcie uzupełniające w stosunku do działań podejmowanych na poziomach krajowym regionalnym lub lokalnym przyczyniając się w ten sposób do integracji priorytetów wspólnotowych z priorytetami krajów członkowskich

Zasady oceny realizacji programów:

  1. Monitorowanie - rolą komitetu monitorującego jest zapewnienie zgodności lub zatwierdzenie wszystkich zmian w programach oraz ocena skuteczności i jakości wykorzystania przeznaczonej pomocy. Działanie instytucji monitorującej obejmuje też przedkładanie Komisji Europejskiej raportów z realizacji Programów Operacyjnych. Wyniki monitoringu umożliwiają wprowadzenie poprawek do Wspólnotowych Ram Wsparcia i do konkretnych działań na etapie realizacji Programów Operacyjnych.

  2. Ocena odnosi się do efektów długoterminowych i celem tej zasady jest dążenie do wzmocnienia skuteczności i efektywności programów wdrażających przez władze publiczne. Wprowadzana jest w trzech etapach: cena wstępna, w połowie, ocena końcowa.

  3. Zasada kontroli finansowej - celem jest ochrona interesów finansowymi. Komisja Europejska zmusza do używania tej zasady. Zadaniem instytucji odpowiedzialnej za kontrole jest zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości oraz natychmiastowe informowanie Komisji o występowaniu nadużycia. W przypadku niesłusznie wypłaconych pieniędzy w ich kompetencji leży odzyskanie wraz z odsetkami.

NUTS

Ze względu na konieczność ujednolicenia statystycznego ujęcia jednostek terytorialnych wchodzących w skład państw członkowskich, opracowano tzw. nomenklaturę statystycznych jednostek terytorialnych (NUTS). System NUTS jest oparty o regiony i jako taki dotyczy podziału regionalnego państw członkowskich, np. poziom 1 (NUTS 1 obejmuje regiony największe, poziom 2 (NUTS 2) obejmuje regiony, które stanowią pierwszy szczebel podziału a poziom 5 (NUTS 5) obejmuje gminy lub jednostki im podobne). W Polsce zdecydowano się na podział ze względu na województwa, zatem w odniesieniu do całego kraju możemy mówić o poziom 2 (NUTS 2). Warto podkreślić, że system NUTS jest systemem statystycznym i unifikacja wprowadzona przez niego jest wykorzystywana przede wszystkim dla celów statystycznych i finansowych.

NUTS 1 - obejmuje 6 regionów od 1 stycznia 2008

NUTS 2 - 16 województw

NUTS 3 - 66 podregionów

NUTS 4 - powiaty (314) i miasta na prawach powiatu (65)

NUTS 5 - 2478+65 gminy w tym gminy będące na prawach miejskich

Klasyfikacja NUTS obejmuje pięć poziomów, podziałów administracyjnych wyznaczonych według następujących zasad określonych przez EUROSTAT:

- jednostki NUTS powinny odpowiadać jednostkom administracyjnym kraju

- jednostki NUTS powinny mieć charakter ogólny

- powinno istnieć pięć poziomów NUTS w układzie hierarchicznym i nakładającym się na siebie tzn kraj powinien dzielić się na pełną liczbę obszarów NUTS 1, które następnie dzielą się po kolei do NUTS 5

- poziom NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3 dzielą się na szczeble regionalne natomiast NUTS 4 i NUTS 5 na lokalny szczebel.

Cele polityki regionalnej w poszczególnych okresach programowania:

………………..

Fundusze strukturalne UE jako wspólnotowe instrumenty rozwoju:

  1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

  2. Europejski Fundusz Społeczny

  3. Fundusz Spójności

  4. Inicjatywy Wspólnotowe (Jaspers, Jessica, Jeremy)

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej w drodze korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych poprzez wspieranie rozwoju oraz dostosowania strukturalnego gospodarek regionalnych w tym przekształcenia upadających regionów przemysłowych i regionów zacofanych w rozwoju jak również wspieranie pracy transgranicznej i międzyregionalnej. Działalność EFRR koncentruje się na następujących dziedzinach:

  1. Inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia jak też działalność małych i średnich przedsiębiorców

  2. Rentowne inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymanie trwałego zatrudnienia

  3. Infrastruktura

  4. Rozwój turystyki oraz inwestycje w dziedzinie kultury

  5. Ochrona i poprawa stanu środowiska

  6. Rozwój społeczeństwa informacyjnego

EFRR wspierany jest w ramach celów PR: konwergencja - umożliwia szeroki zakres działań odzwierciedlający najważniejsze działania z jakimi zmagają się regiony. Ma to na celu umożliwienie regionom zmobilizowanie i modernizacje swoich zasobów w celu wspierania zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju gospodarczego oraz wspieranie zatrudnienia na poziomie regionalnym i lokalnym.

Priorytety tematyczne w ramach celów konwergencji:

  1. Badanie i rozwój technologiczny, innowacyjność i przedsiębiorczość

  2. Społeczeństwo informacyjne

  3. Inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju

  4. Środowisko zapobieganie zagrożeniom

  5. Turystyka, kultura, transport, sektor energetyczny, edukacja, infrastruktura ochrony zdrowia, infrastruktura społeczna

W ramach drugiego celu EFRR kieruje swoją pomoc na określone priorytety:

W ramach trzeciego celu Europejska Współpraca terytorialna EFRR skupia swoją pomoc na określonych priorytetach

Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest najstarszym funduszem strukturalnym powstał na podstawie traktatu rzymskiego z 1957 roku. Po raz pierwszy wykorzystany w 1960 roku. Od tego czasu jest to najważniejszy instrument wspierający politykę zatrudnienia Wspólnot Europejskich a także wspomagający rozwiązywanie problemów społecznych. Europejski Fundusz Społeczny przyczynia się do wzmocnienia spójności społecznej, zwiększenia wydajności i konkurencyjności oraz promowania wzrostu gospodarczego. Europejski Fundusz Społeczny jest funduszem strukturalnym więc podlega takim samym zasadom programowania jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

Wsparciu podlegają następujące priorytety:

Współfinansowanie wzrasta z 75% do 8% z tego Funduszu.

Pomoc w ramach Funduszu może przybierać formę bezzwrotnych dotacji indywidualnych lub grantów globalnych i dotacji podlegających zwrotowi oraz mikrokredytów, fundusz gwarancyjny oraz zakupu towarów i usług zgodnie z zasadami zamówień publicznych.

Dystrybucja środków odbywa się za pomocą programów operacyjnych, które zawierają listę priorytetów a w nich działań i poddziałań.

W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nie kwalifikują się nie podlega:

  1. Podatek VAT

  2. Odsetki zadłużenia

  3. Zakup mebli i wyposażenia

  4. Pojazdów

  5. Infrastruktury

  6. Nieruchomości i grunty

Fundusz Spójności powstał na mocy traktatu z Maastricht o utworzeniu UE z 07.02.1972 roku. W życie wszedł 01.11.1993 roku. Jest instrumentem finansowanym dzięki któremu niektóre państwa członkowskie otrzymują wsparcie finansowe w celu zmniejszenia również w poziomie rozwoju gospodarczego i społecznego w stosunku do państw Unii. W przeciwieństwie do Funduszy Strukturalnych umożliwia on pozyskiwania wsparcia finansowego i technicznego dla programów i projektów, których skala oddziaływania ma charakter i zakres ogólnokrajowy.

Fundusz ten utworzono z myślą o krajach najbardziej potrzebujących wsparcia, czyli państwa, których dochód narodowy brutto per capita mierzony priorytetem siły nabywczej jest niższy niż 90% średniej wspólnotowej.

Pomoc w ramach Funduszy Spójności skierowana jest na przygotowanie i realizację programów i projektów inwestycyjnych w dwóch sektorach interwencji.

  1. Sektor - ochrona środowiska naturalnego

  2. Sektor - infrastruktura transportowa

Pomoc UE dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głownie przez rozwój infrastruktury transportowej jednakże nie kosztem środowiska i jego zasobów. Na wsparcie mogą liczyć projekty, których efekt jest odczuwalny.

Pierwsze lata działalności Fundusz Spójności objął cztery państwa członkowskie (Grecja, Hiszpania, Irlandia, Portugalia). Od stycznia 2004 roku Irlandia nie kwalifikuje się. 1 maj 2004 rok - 10 nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE zostały objęte tym funduszem. Od momentu akcesji objęta została funduszem Rumunia i Bułgaria.

W Rozporządzeniu 1083/2006 znalazły się wszystkie zasady stosowane dla Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych. Najbardziej aktualny akt regulacji.

Uznano, że krajom członkowskim zostaną przekazane kompetencje zatwierdzania większości projektów a zatwierdzenia Komisji Europejskiej zostaną duże projekty. Zniesiony został próg ustalony dla wartości projektu na 10 mln euro zostały zmienione zasady kwalifikowalności projektów.

Objęto Fundusz Spójności zasadą dotyczącą automatycznego anulowania zobowiązań, które nie zostały pokryte wydatkami w odpowiednim terminie.

Cele Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej. Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń. Fundusz Spójności współfinansuje przede wszystkim projekty służące rozwojowi infrastruktury publicznej. Pomiędzy projektami z zakresu ochrony środowiska i infrastruktury transportowej musi być zachowana równowaga podziału funduszy, która została ustanowiona na poziomie 50% dla każdego sektora.

Warunki pomocy. Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W przypadku, gdy kraj członkowski nie dotrzyma programu konwergencji dla unii gospodarczej i walutowej, przyznane fundusze mogą zostać wstrzymane. Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.

Inicjatywy wspólnotowe - są to programy pomocy bezzwrotnej przygotowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują jedynie w krajach członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy:

INTERREG Celem Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG finansowanej ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) jest wspieranie współpracy przygranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej zarówno na zewnętrznych, jak i wewnętrznych granicach Unii. W ramach INTERRREG III wydzielone zostały trzy komponenty:

Komponent A - współpraca przygraniczna władz publicznych sąsiadujących ze sobą obszarów w celu rozwijania przygranicznych ośrodków gospodarczych i społecznych poprzez wdrażanie zarówno projektów infrastrukturalnych jak i "miękkich":

-rozwój przedsiębiorczości, w tym małych firm sektora turystycznego,

-rozwój wspólnego transgranicznego systemu ochrony środowiska,

-modernizacja i rozbudowa istniejącej sieci powiązań transportowych w celu zwiększenia dostępności terenów przygranicznych,

-wsparcie inicjatyw społeczności lokalnych (fundusz mikroprojektów),

-rozwój kapitału ludzkiego i instytucjonalnych form współpracy transgranicznej,

-wykorzystanie zasobów ludzkich i materialnych w dziedzinie badań naukowych, rozwoju technologicznego, edukacji, kultury w celu zwiększenia produktywności obszaru i jego zdolności do kreowania miejsc pracy.

Komponent B - współpraca transnarodowa między władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w ramach dużych regionów paneuropejskich, mająca na celu zrównoważony i skoordynowany rozwój przestrzenny. W ramach komponentu B tworzone są możliwości dla rozwoju infrastruktury transeuropejskiej, opracowania strategii rozwoju przestrzennego w skali międzynarodowej. Ponadto, finansowane są projekty z zakresu ochrony środowiska i rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

Komponent C - współpraca międzyregionalna w skali europejskiej, której celem jest rozwój powiązań sieciowych w zakresie polityki regionalnej, upowszechnianie systemowych przykładów właściwego rozwiązywania problemów, wymiana informacji i doświadczeń dotyczących rozwoju regionalnego oraz polityk i technik kohezyjnych.

EQUAL. Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL jest częścią strategii Unii Europejskiej na rzecz stworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy i zapewnienia szerokiego do nich dostępu. EQUAL to nowe sposoby rozwiązywania problemu dyskryminacji na rynku pracy.

Finansowana przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Inicjatywa wspólnotowa EQUAL ma na celu testowanie i promowanie nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy, zarówno wobec osób zatrudnionych, jak i poszukujących pracy. EQUAL obejmuje również działania na rzecz osób ubiegających się o status uchodźcy oraz działa w kierunku integracji społecznej.

EQUAL stwarza możliwości identyfikacji i przewidywania zmian na rynku pracy, jak też wyposaża w nowe narzędzia monitorowania, zapobiegania i rozwiązywania wykrytych problemów.

Zasady te są wspólne dla wszystkich państw członkowskich uczestniczących w realizacji Inicjatywy wspólnotowej EQUAL i określają zarówno sposób wdrażania Partnerstwa na rzecz Rozwoju w ramach wspólnie uzgodnionych celów, jak też stanowią kryteria wyboru projektów do finansowania w ramach EQUAL.

LEADER+. Inicjatywa LEADER+ stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ w oparciu o współpracę na poziomie regionalnym i ponadnarodowym wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich. Beneficjentami pomocy są przede wszystkim związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących działania innowacyjne związane z rozwojem każdego obszaru wiejskiego Unii Europejskiej. Fundusze mogą być przeznaczane na trzy cele:

- wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich,

- wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów współpracy,

- tworzenie sieci obszarów wiejskich UE - zarówno objętych pomocą LEADER+ jak i niekorzystających z tej pomocy.

URBAN II 2000-2006. Jest to program pomocy bezzwrotnej ze strony UE dla określonych jednostek. W tym programie władze lokalne, organizacje pozarządowe lub przedsiębiorcy składają projekty związane z rewitalizacją gospodarczą i społeczną miast Unii liczących przynajmniej 100 000 mieszkańców.

Strefy miejskie ubiegające się o pomoc z programu URBAN II muszą spełniać co najmniej trzy warunki z niżej wymienionych:

-wysoka stopa bezrobocia,

-mała aktywność ekonomiczna wysoki stopień biedy,

-konieczność rekonwersji wynikającej z trudności ekonomicznych i socjalnych,

-duża liczba imigrantów, mniejszości etnicznych,

-niska stopa edukacji,

-wysoka przestępczość,

-zdegradowane środowisko.

Inicjatywy Wspólnotowe:

  1. Jaspers (Joint Assistance to Support Projects in European Regions) - program UE mający na celu udzielenie pomocy w ramach przygotowania dużych projektów inwestycyjnych w szczególności, gdy dotyczy to sektora transportu i środowiska dla lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych. Jest to program pomocy technicznej realizowany wspólnie przez Europejski Bank Inwestycyjny, Komisję Europejską jak też Europejski Bank Odnowy i Rozwoju. Pomoc ta jest oferowana w celu przygotowania dużych projektów inwestycyjnych w sektorze środowiska transportu i innych sektorach, które kwalifikują się do wsparcia EFRR i EFS. Wsparcie to ma charakter doradczy. Przedmiotem wsparcia jest pomoc techniczna w zakresie weryfikacji przygotowanej dokumentacji i analizy kwestii problemowych, doradztwa i wsparcia w rozwiązaniu kwestii istotnych dla przygotowania projektu wsparcia o charakterze horyzontalnych związanych z przygotowaniem dużych projektów jak też poprawy jakości wniosków o dofinansowanie i pomoc techniczną przy określaniu warunków dla konsultantów przygotowujących dokumentację i wsparcia na etapie koncepcyjnym przy dofinansowaniu projektów. Spodziewanym efektem umocnienia Jaspers jest przyspieszeniem procesu decyzyjnego w zakresie przyznawania Funduszy Europejskich na duże projekty i infrastrukturalne.

Za korzystanie z usług ekspertów zatrudnionych w ramach JASPERS beneficjent nie ponosi kosztów finansowych, nie ma obowiązku korzystania z kredytów Europejskiego Banku Inwestycyjnego czy Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.

Beneficjenci i instytucje uczestniczące w monitorowaniu realizacji inicjatywy JASPERS ponoszą jednak koszy związane z organizacją spotkań oraz przekazywaniem dokumentów.  

Zasady działania i wybór projektów:

JASPERS działa w oparciu o coroczne plany działań uzgadniane pomiędzy przedstawicielami JASPERS, Komisji Europejskiej a Ministerstwem Rozwoju Regionalnego. Pierwszy plan działań dla Polski został podpisany w sierpniu 2006 r. i obejmuje on projekty z sektora transportu, energetyki, środowiska i infrastruktury informatycznej. Plan działań na 2007 r. zawiera projekty z sektora transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury B+R, rekultywacji oraz infrastruktury społecznej przewidziane do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej oraz Regionalnych Programów Operacyjnych.

Projekty do wsparcia w ramach JASPERS zgłaszają instytucje zarządzające programami operacyjnymi we współpracy z instytucjami pośredniczącymi. Zgłaszane projekty powinny  być przewidziane do realizacji tj. wskazane w indykatywnym wykazie dużych projektów dla danego programu operacyjnego. Dla każdego projektu konieczne jest wypełnienie fiszki (również w języku angielskim) przedstawiającej zakres projektu, uzasadnienie wyboru oraz proponowany zakres wsparcia inicjatywy JASPERS. 

  1. Jessica - wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich. Program Jessica: zapewnia zastosowanie instrumentów inżynierii finansowej do wykorzystania funduszów strukturalnych UE dla rozwoju i odnowy obszarów miejskich. Inicjatywa ta opiera się na utworzeniu funduszu, na którego środki złożą się pieniądze pochodzące z programów operacyjnych oraz pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy Jessica została uruchomiona przez Komisję Europejską we współpracy z EBI i CEB.

Cele:

Metody wdrażania inicjatywy Jessica: