Europejska integracja regionalna
Istota międzynarodowej integracji gospodarczej.
Przesłanki procesów integracyjnych.
Instytucjonalno- organizacyjne formy integracji gospodarczej.
Filary Unii Europejskiej.
Europejski Obszar Gospodarczy, dziedziny współpracy WE i EFTA.
Czynniki decydujące o korzyściach z tytułu utworzenia strefy wolnego handlu.
Specyfika efektów kreacji i przesunięcia handlu.
Efekty krótko- i długoterminowe utworzenia unii celnej.
Swobody i wolności wspólnego rynku.
Specyficzne efekty integracji w ramach wspólnego rynku.
Na czym polega polityka ochrony konsumenta w UE
Zasady polityki konkurencji w UE
Korzyści i koszty integracji monetarnej.
Kryteria konwergencji.
Pojęcie i czynniki optymalności obszaru walutowego
Organizacja i zadania EUROSYSTEMU.
Charakterystyka Europejskiego Banku Centralnego
Instrumenty sterowania wielkością obiegu pieniężnego EBC.
Euro- pieniądz EMU.
Struktura ESBC
Pyt.1. Istota międzynarodowej integracji gospodarczej
Międzynarodowa integracja gospodarcza (MIG) - proces wewnętrznych wzajemnych dostosowań struktur gospodarczych integrujących się krajów, tworzenie trwałych strukturalnych powiązań gospodarczych (ekonomicznych), a w konsekwencji spajanie ich w jedną całość stanowiących możliwie jednolity mechanizm gospodarczy dzięki czemu możliwy jest wzrost konkurencyjności jego państw w skali międzynarodowej.
MIG - proces scalania gospodarek narodowych, w wyniku którego tworzą się nowe organizacje gospodarcze o odmiennych właściwościach. Podstawowym jej celem jest wzrost efektywności gospodarczej.
Typy MIG:
Wg stopnia zinstytucjonalizowania formy wspólnoty gospodarczej:
instytucjonalna,
funkcjonalna.
Wg stopnia zaangażowania krajów w procesy integracyjne:
czynne,
bierne.
Wg podmiotów integrujących procesy integracyjne:
odgórne,
oddolne.
Wg stopnia wpływu poszczególnych krajów na decyzje podejmowane w ugrupowaniach integrujących a dotyczących wszystkich jej członków:
nie ograniczające suwerenności,
ograniczająca suwerenność.
ze względu na miejsce podejmowania kluczowych decyzji w zintegrowanym systemie gospodarczym:
integracja równych - zrównoważonych partnerów (pozioma),
integracja nierównych - niezrównoważonych partnerów (pionowa).
Pyt. 2 Przesłanki procesów integracyjnych
Przesłanki pierwotne:
Wzrost bezpieczeństwa zewnętrzne i wewnętrzne.
Pokój rozumiany jako siła i bezpieczeństwo.
Mobilność czynników produkcji.
Dostęp do czynników produkcyjnych.
Przesłanki wtórne:
Intensyfikacja wzrostu gospodarczego, co prowadzi do wzrostu dobrobytu, poprawy warunków życia.
Wzrost specjalizacji, który prowadzi do zwiększenia efektywności gospodarczej, wzrostu konkurencyjności gospodarczej państw w skali międzynarodowej.
Zwiększenie rynków zbytu na towary.
Wzrost wpływów politycznych, synergia polityczna, ochrona środowiska naturalnego.
Rozwój i kształtowanie infrastruktury transportowej, łączności i informatyzacji.
Aktywizacja postępu technicznego, rozwój wspólnych badań, dostęp wszystkich do wiedzy.
Wzrost innowacyjności gospodarek i rozwoju cywilizacji.
Ekonomiczne przesłanki integracji:
Skala gospodarcza - pozytywny aspekt skali produkcji, zmniejszaj. koszty produkcji i produktu.
Specjalizacja produkcji.
Konieczność ponoszenia wysokich nakładów na działalność rozwojową wspomagającą proces technologiczny i techniczny.
Chłonny rynek niezbędny w celu zrównoważonego rynku globalnego, dążenie do utrzymania wysokie-go wzrostu gospodarczego.
Konkurencyjność integrujących gospodarek w stosunku do gospodarki USA i Japonii.
Dostęp do ograniczonych zasobów w danym państwie.
Pyt. 3 Instytucjonalno - organizacyjne formy integracji gospodarczej
Strefa wolnego handlu - wysoki stopień liberalizacji we wzajemnej wymianie handlowej, brak barier celnych;
Unia celna - wspólna polityka handlowa i bariery pozataryfowe, jednolita stawka celna w stosunku do krajów trzecich.
Wspólny rynek - swobodny przepływ czynników produkcji i towarów wewnątrz ugrupowania. 4 swobody: przepływ :towarów, usług, kapitału i pracy.
Unia gospodarczo walutowa - harmonizacja polityczno - ekonomiczna, wspólna waluta.
Pełna integracja gospodarcza i polityczna- pełna unifikacja polityki ekonom. i zagraniczna, w tym obronnej, wspól. ponadnarodowe organy władzy.
Strefa Wolnego Handlu - polega na likwidacji ceł i ograniczeń ilościowych w obrotach handlowych między krajami członkowskimi ugrupowaniami, istotą jej jest zachowanie przez państwa człon. własnej polityki celnej i niezależnej polityki handlowej wobec krajów nie należących do tej stery.
Unia celna - obszar, wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre towary i ustalono wspólną zewnętrzną taryfę celną na te towary. Na tym stadium integracji handlowej ujednolica się reguły handlu z krajami trzecimi. Dominuje integracja wymiany i negatywna, pojawia się niewielki zakres koordynacji polityk i realizacji integracji pozytywnej. Ustanowienie unii celnej wiąże się z wprowadzeniem jednolitych ceł zewnętrznych. Unia celna sprzyja rozwojowi wzajemnej wymiany handlowej państw członkowskich i ogranicza jej rozwój z krajami trzecimi.
Wspólny rynek - jest ugrupowaniem integracyjnym co najmniej 2 państw znoszących między sobą wszelkie bariery w swobodnej wymianie handlowej oraz cyrkulacji czynników wytwórczych i prowadzących politykę gospod. mającą na celu ochronę interesów, przedsiębiorstw działających w warunkach wolnorynkowych.
Jednolity rynek wewnętrzny opiera się na 4 swobodach: przepływu: towarów, osób, usług kapitału.
Istota WR -usunięcie różnorodnych barier swobodnego przepływu między krajami członkow. ugrupowania integracyj. dóbr, usług, w szczególności podst. czynników wytwórczych, wszelkich przeszkód międzynarod. migracji siły roboczej i kapitału. Siła robocza może przemieszczać się tam, gdzie jest większy popyt na pracę i jest lepiej wynagradzana. Swoboda przepływu kapitału pozwala na przenoszenie się do miejsc o wyższym wskaźniku wzrostu poniesionych nakładów kapitałowych otwierających nowe możliwości wykorzystania produkcji.
Unia Walutowa = Unia Gospod. Walutowa = EMU - prawno - międzynarodowe ugrupowanie integracyjne polegające na tym, że państwa w nim uczestniczące przyjmują wspólną jednostkę walutową, będącą oficjalnym środkiem płatniczym tych krajów, porozumienie rozrachunkowo-kredytowe między państwami mające na celu zniesienie ograniczeń we wzajemnym obrocie gospod. Państwa powołują organ ponadnarodowy w postaci banku centralnego, którego zadaniem jest emisja nowego środka płatniczego, kontrola nad jego kursem w stosunku do walut państw trzecich i wypełnianie wszystkich innych obowiązków związanych z działaniem banku centralnego.
Unia polityczna jest ostatnim stadium integracji. Oznacza ona koordynację, a w zasadzie unifikację polityki wewnętrznej i zagranicznej krajów tworzących ugrupowanie integracyjne. Utworzenie unii politycznej w praktyce oznacza powstanie nowego organizmu politycznego dlatego też trudno jest jeszcze wskazać na konkretny przykład obrazujący funkcjonowanie takiej unii.
Pyt. 4. Filary UE
Trzy filary UE (model świątyni) - ustanowione zostały poprzez Traktat z Maastricht, podpisany 7.02.1992 r. Integracja krajów, które podpisały Traktat z Maastricht: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy przebiegała w obrębie trzech filarów:
Filar I - unia gospodarcza - wspólny rynek, wspólna polityka rolna i strukturalna, unia walutowa i rozwój regionów
Filar II - unia polityczna - UE w stosunkach zewnętrznych występuje jako jeden podmiot
Filar III - unia policyjno-sądownicza - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, wspólne rozwiązywanie problemów imigracji, przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i patologii społecznej.
Wprowadzona w Traktacie Amsterdamskim Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony jako część drugiego filaru jest czasem uważana za nowy, czwarty filar UE. Wszystkie państwa wstępujące do UE zobowiązane są w pełni zaakceptować trzy filary.
Pyt. 5. Europejski Obszar Gospodarczy, dziedziny współpracy WE i EFTA
Europejski Obszar Gospodarczy, EOG - strefa wolnego handlu i Wspólny Rynek obejmujące kraje Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (z wyjątkiem Szwajcarii). EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług. Porozumienie o utworzeniu EOG podpisano w Porto 2.05.1992 r. Na mocy umowy z Porto obywatele wszystkich państw należących do EOG mogą się swobodnie przemieszczać, osiedlać i nabywać nieruchomości na ich terenie. W zamian EFTA łoży na unijny Fundusz Spójności. Kraje EFTA przyjęły do swojego ustawodawstwa dużą część szczegółowych przepisów wspólnotowych (nie dotyczy to jednak m.in. polityki rolnej czy walutowej). Ważną cechą EOG jest to, iż realizuje swoją działalność na poziomie pierwszego i trzeciego etapu integracji, strefy wolnego handlu i Wspólnego Rynku, wyłączając drugi etap, unię celną.
Struktura Instytucjonalna:
Rada - organ decyzyjny i ustawodawczy (członkowie Rady Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej i po 1 ministrze danego resortu z 3 państw EFTA).
Wspólny Komitet - organ wykonawczy i arbitrażowy (członkowie Komisji Europejskiej i przedstawiciele rządów 3 państw EFTA w równej liczbie).
Wspólny Komitet Parlamentarny - organ doradczy (delegaci Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych 3 państw EFTA w równej liczbie).
Komitet Konsultacyjny - organ doradczy (członkowie Komitetu Ekonomiczno-Społecznego UE i Komitetu Konsultacyjnego EFTA w równej liczbie).
W ramach EOG zniesiono wszelkie ograniczenia ilościowe oraz usunięto techniczne bariery w handlu uproszczono procedury celne. Wymianę handlową ugrupowania oparto na zasadzie pełnej wielostronnej kumulacji w określaniu kraju pochodzenia towarów, dzięki której zwalnia się z opłat celnych handel wszystkimi komponentami , które składają się na produkt finalny sprzedawany na obszarze EOG. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) przyjęło część prawa wspólnotowego odnośnie swobody przepływu czynników produkcji, nie realizując kilku jego ważnych elementów: polityki podatkowej, transportowej i rolnej, polityki handlowej.
EFTA powstała na podstawie Traktatu z 401.1960 r. w Sztokholmie. Traktat zawarły Austria, Dania, Wielka Brytania, Norwegia, Portugalia i Szwecja. Początkowo EFTA była organizacją konkurencyjna wobec WE, ale wobec przystąpienia większości jej członków do UE, staje się organizacją o marginalnym znaczeniu. Obecnie do EFTA należą Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein i Islandia.
Celem EFTA jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego państw członkowskich poprzez znoszenie ograniczeń we wzajemnej wymianie handlowej. W przeciwieństwie do umowy EWG znoszenie barier handlowych nie obejmuje ceł na produkty rolne.
Organami EFTA są: Rada, Komitet Doradczy, Komitet Przedstawicieli Parlamentów Państw EFTA. Najważniejszym organem jest Rada, która nadzoruje wykonanie postanowień umowy, może wydawać decyzje i zalecenia. Rada składa się z przedstawicieli państw członkowskich w randze ministra. Zbiera się 2-3 razy w roku. Komitet doradczy składa się z przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego z państw członkowskich. Nie może ich być więcej niż pięciu, a osoby te nie reprezentują państw członkowskich. Komitet Przedstawicieli Parlamentów składa się z osób desygnowanych przez parlamenty krajowe, ma głównie funkcje doradcze i kontrolne.
EFTA nawiązała ścisłą współpracę ze Wspólnotami Europejskimi, tworząc Europejski Obszar Gospodarczy (bez Szwajcarii). EFTA zawarła również porozumienie z Polską. W 1992 r. został podpisany układ na mocy, którego między Polską a krajami EFTA ma być utworzona strefa wolnego handlu na artykuły przemysłowe, ryby i przetworzone artykuły rolne.
Eliminację pozataryfowych barier w handlu i nieuczciwych praktyk handlowych, uproszczenie procedur odpraw celnych oraz ujednolicenie reguł pochodzenia towarów, swobodnego przepływu osób, towarów i kapitału, swobody świadczenia usług, praw autorskich, konkurencji, pomocy państwa i elementów polityki społecznej, wspólne zasady w odniesieniu do pomocy państwa, zamówień publicznych, a także wprowadza postanowienia dotyczące współpracy m.in. w dziedzinie ochrony środowiska, edukacji, badań, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, ochrony konsumenta, polityki społecznej i statystyki, współpracy w dziedzinie polityki zagranicznej
Współpraca UE i państw EOG - EFTA w sprawach energii i zmian klimatu, np. w propagowaniu technologii energetycznych i efektywności energetycznej, większego wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych (np. energii geotermalnej), wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) oraz innych technologii, transport, ochronę środowiska, rozwój i badania, kształcenie i edukację
Na początku lat 90-tych EFTA zawarła porozumienie w dziedzinach handlu, przemysłu, turystyki, transportu, nauki i techniki z krajami Europy Środkowej i Wschodniej.
Pyt. 6. Czynniki decydujące o korzyściach z tytułu utworzenia strefy wolnego handlu
struktura produkcji (jako proefektywnościową uznaje się sytuację, kiedy w krajach ugrupowania występują znaczne różnice w kosztach wytwarzania towarów substytucyjnych , a zauważalny wówczas wzrost natężenia konkurencji wewnątrzgałęziowej wywołuje presję na zmniejszenie nakładów produkcyjnych, jednocześnie komplementarność struktur ekonomicznych ułatwia kooperację w kierunku ograniczenia kosztów transakcyjnych,
relatywnie wyskoki i wyrównany poziom rozwoju społeczno - gospodarczego państw członkowskich ugrupowania, wpływający na ujednolicenie celów społeczno - ekonomicznych, jakie zamierzają osiągnąć, również w sferze procesów integracyjnych,
poziom ceł odpowiadających im pozostałych ograniczeń stosowanych wobec państw „trzecich”, przy czym należy je określać na relatywnie niskim poziomie, zapewniającym jednak akceptowany przez wszystkie państwa wspólnoty zakres ochrony ich rynków wewnętrznych,
dość niskie wydatki związane z transportem i koszty transakcyjne (przyjmując założenie, że wzrastają one wraz z pokonywaną odległością, jeden z najważniejszych typów integracji to związek państw sąsiadujących ze sobą),
znaczny poziom wymiany handlowej między członkami ugrupowania jeszcze przed rozpoczęciem działalności przez Wspólnotę,
wysoką elastycznością cenową popytu i podaży (w przypadku towarów wytwarzanych w ugrupowaniu oraz poza nim - w krajach, z którymi prowadzona jest wymiana handlowa).
Pyt. 7. Specyfika efektów kreacji i przesunięcia handlu
Proefektywnościowy efekt kreacji handlu - ożywienie obrotów handlowych wewnątrz ugrupowania w wyniku liberalizacji regulujących je norm i przepisów - wiążę się ze zniesieniem barier ograniczających wymianę towarową między państwami tworzącymi wspólnotę integracyjną. Prowadzi to do zastąpienia produkcji krajowej przez tańsze i bardziej konkurencyjne towary importowane z krajów członkowskich. 2 subefekty:
subefekt produkcyjny - zastępowanie stosunkowo mało przychodowej produkcji krajowej bardziej efektywną z innych krajów integrującego się regionu, w wyniku czego następuje intensyfikacja produkcji rentowniejszej,
subefekt konsumpcyjny - wzrost efektywnego popytu konsumpcyjnego w ugrupowaniu przez zastępowanie dóbr droższych - tańszymi z kraju partnerskiego.
Antyefektywnościowy efekt przesunięcia handlu (odwrócenie andlu) - wiąże się ze zmianą dotychczasowych kierunków wymiany państw wchodzących w skład strefy WH lub unii celnej, na co mają wpływ ułatwienia towarzyszące cyrkulacji towarów wewnątrz ugrupowania a równocześnie zaostrzenie ograniczeń w imporcie z krajów trzecich na skutek zastosowania dyskryminacyjnych barier handlowych. Efekt ten oznacza zastąpienie tańsze-go importu z państw spoza wspólnoty droższym importem z krajów partner. Powoduje to spadek efektywności gospodarczych we wspólnocie, wzrost cen, spadek siły nabywczej, osłabienie popytu inwestycyjnego w krajach -importerach. 2 subefekty:
destrukcja - zastąpienie tańszych produktów importowanych zewnątrz przez krajowe w wyniku zastosowania protekcji celnej przez ugrupowanie,
ograniczenie handlu - zmniejszenie konsumpcji spowodowane wzrostem cen na skutek podniesienia stawek celnych w taryfie zewnętrznych Wspólnoty.
Pyt. 8. Efekty krótko - długoterminowe utworzenia unii celnej
Krótkoterminowe efekty integracji unii celnej:
Proefektywnościowy efekt kreacji handlu - ożywienie obrotów handlowych wewnątrz ugrupowania w wyniku liberalizacji regulujących je norm i przepisów - wiążę się ze zniesieniem barier ograniczających wymianę towarową między państwami tworzącymi wspólnotę integracyjną. Prowadzi to do zastąpienia produkcji krajowej przez tańsze i bardziej konkurencyjne towary importowane z krajów członkowskich. 2 subefekty:
subefekt produkcyjny - zastępowanie stosunkowo mało przychodowej produkcji krajowej bardziej efektywną z innych krajów integrującego się regionu, w wyniku czego następuje intensyfikacja produkcji rentowniejszej,
subefekt konsumpcyjny - wzrost efektywnego popytu konsumpcyjnego w ugrupowaniu przez zastępowanie dóbr droższych - tańszymi z kraju partnerskiego
Antyefektywnościowy efekt przesunięcia handlu (odwrócenie handlu)- wiąże się ze zmianą dotychczasowych kierunków wymiany państw wchodzących w skład strefy WH lub unii celnej, na co mają wpływ ułatwienia towarzyszące cyrkulacji towarów wewnątrz ugrupowania a równocześnie zaostrzenie ograniczeń w imporcie z krajów trzecich na skutek zastosowania dyskryminacyjnych barier handlowych. Efekt ten oznacza zastąpienie tańsze-go importu z państw spoza wspólnoty droższym importem z krajów partner. Powoduje to spadek efektywności gospodarczej we wspólnocie, wzrost cen, spadek siły nabywczej, osłabienie popytu inwestycyjnego w krajach - importerach. 2 subefekty:
destrukcja - zastąpienie tańszych produktów importowanych zewnątrz przez krajowe w wyniku zastosowania protekcji celnej przez ugrupowanie
ograniczenie handlu - zmniejszenie konsumpcji spowodowane wzrostem cen na skutek podniesienia stawek celnych w taryfie zewn. Wspólnoty
Efekt ekspansji handlu - ściśle związany z subefektem konsumpcyjnym kreacji handlu; kiedy moce produkcyjne w krótkim okresie są w pełni wykorzystane, obniżenie cen rynkowych w gospodarce krajowej stymuluje wzrost popytu na towary importowane z krajów partnerskich. Rozszerzenie skali produkcji wpływa na zmniejsz. kosztów produkcji w ugrupowaniu integracyjnym.
Efekt podziału - polega na rozdysponowaniu korzyści z liberalizacji handlu wewnątrz ugrupowania na rzecz konsumentów - niższe ceny dóbr konsumpcyjnych, producentów - korzyści ze wzrostu skali gospodarowania. Jeżeli w wyniku procesów integracyjnych podmiot gospod. uzyskuje we wspólnocie pozycje monopolistyczną, przypada mu całość korzyści finansowych generowanych w wyniku zniesienia wewnętrznych barier handlowych.
Efekt błędnej specjalizacji - widoczny w krajach o chłonnych rynkach zbytu, ale niskim poziomie efektywności gospodarczej. Wówczas po przystąpieniu do unii celnej lub strefy WH takie państwo może wyprzeć z rynku pozostałych partnerów wewnętrznych, którzy mają niski poziom popytu krajowego, ale wyższą efektywność procesów gospodarczych.
Efekt odchylenie handlu - swoboda ustalenia wysokości ceł zewn. w strefie wolnego handlu umożliwia eksporterom spoza wspólnoty wprowadzenie swoich produktów na teren ugrupowania po przekroczeniu granic państw stosujących relatywnie niskie cła i bariery pozataryfowe zbliżone do nich. Wówczas poziom konkurencyjności cenowej tych towarów może być na tyle wysoki, iż konsumenci we wspólnocie zechcą je nabyć. Zasada pochodzenia towarów - stosowana jest aby zapobiec wystąpieniu negatywnego z punktu widzenia interesów podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na obszarze strefy wolnego handlu efektowi odchylenia handlu, państwa członkowskie traktują w zróżnicowany sposób produkcję w zależności od miejsca jej wytworzenia. Produkty, które powstają w całości lub znacznej części we wspólnocie, czyli posiadają akceptowany przez członków ugrupowania „wsad importowy”, są zwolnione z opłat celnych przy przekraczaniu granic państw członkowskich strefy.
efekt zniekształcenia handlu -w wyniku dopuszczenia na rynek stowarzyszenia wolnego handlu półproduktów z krajów trzecich, które spełniają określone normy, produkty spoza ugrupowania integracyjnego wnikają na obszar strefy przez granice państwa, stosującego liberalne zasady ochrony rynku wewnętrznego. Następnie przedsiębiorstwo zlokalizowane na obszarach tego kraju wykorzystują import. półprodukty do produkcji bardziej złożonej, zwiększając ich wartość dodaną do poziomu na tyle wysokiego, iż uznaje się je za wyroby wytworzone w strefie wolnego handlu. Dopuszcza się ich transport między państwami członkowskimi wspólnoty z pominięciem wewnętrznych barier celnych ograniczających przepływ towarów z krajów trzecich. Półprodukty importowane spoza strefy wolnego handlu mogą być bardziej przetwarzane w pozostałych krajach ugrupowania, co powoduje dalszy wzrost ich wartości dodanej.
zmiany w terms of trade -inne niż dotąd ukształtowanie proporcji podziału korzyści między krajami członkowskimi ugrupowania integracyjnego. Największe korzyści z tytułu ukształtowania proporcji podziału korzyści między kraje członkami ugrupowania integracyjnego powinny przypaść relatywnie małym krajom członkowskim, których struktura ekonom. zmienia się w wyniku procesów integracyjnych zgodnie z teorią kosztów komparatywnych. ∗ cła importowe w unii celnej określane są na wysokim poziomie, ∗ wysokie ceny produktów importowanych (niska konkurencyjność wobec towarów unijnych), ∗ zmniejszenie popytu na towary importowe ∗ dyskomfort producentów spoza unii dotyczący ich sytuacji ekonomicznej, ∗ poszukiwanie nowych rynków zbytu, ∗presja na obniżenia kosztów, ∗spadek cen towarów z importu, ∗ zwiększenie konkurencyjnych towarów spoza unii celnej, ∗ wzrost popytu wewnętrznego na towary importowane z krajów trzecich, ∗ wyższy import spoza unii.
Długoterminowe efekty unii celnej /dynamiczne efekty integracji /e. restrukturyzacyjne/
Wzrost konkurencyjności- zniesienie barier handlowych między krajami członkowskimi unii celnej, wzrost natężenia konkurencji na zintegrowanym obszarze gospod., dążenie producentów do obniżenia poziomu kosztów produkcji (w warunkach konkurencji doskonałej i nasyconego rynku) przez rezygnację z zysków nadzwyczajnych, nieracjonalnie ponoszonych kosztów, likwidacja podmiotów nieefektywnych.
Efekt dynamizacji skali produkcji - łącz. się podmiotów gospodarczych, wzrost skali gospodarowania, specjalizacja (pełniejsze wykorzystanie mocy wytwórczych, spadek jednostkowego kosztu produkcji.
1 i 2 - wzrost efektywności gospodarowania na obszarze wspólnoty handlowej, zwiększenie konkurencyjności unii celnej w skali międzynarodowej, dynamizacja wzrostu gospod. ugrupowania.
Stłumienie handlu- pojawia się w sytuacji, kiedy podmioty gospodarcze zlokalizowane w danym kraju przed utworzeniem ugrupowania integracyjne nie wytwarzały określonych towarów, ale w następstwie realizacji unii celnej; ze względu na poszerzenie potencjalności rynku zbytu i wzrostu skali gospodarczej zaczynają je produkować, wypierając przy tym dostawców z innych państw wspólnotowych.
Wzrost przeciętnej wielkości podmiotów gospodarczych - tworzenie wielkich firm mających najlepsze warunki do wykorzystania wzrostu rozmiarów rynku oraz pozytywnych efektów skali produkcyjnej.
Uczenie się przez praktykę- mające bezp. wpływ na zwielokrotnienie wydajności osiąganej w przedsiębiorstwach.
Intensyfikacja wzajemnych powiązań między poszczególnymi gałęziami przem., co powoduje wzrost rentowności w jednym sektorze dzięki innowacyjności i w innych branżach.
Wzmocnienie postępu technicznego (technologicznego).
Pyt. 9. Swobody i wolności wspólnego rynku
Jednolity rynek wewnętrzny opiera się na 4 swobodach:
Swobodny przepływ towarów- zniesienia ceł i opłat między krajami członkowskimi, barier technologicznych (zróżnicowane normy, standardy, przepisy), fiskalnych (różne systemy podatkowe) i fizycznych (kontrole graniczne), wspólna taryfa celna wobec krajów trzecich. Zniesienie wszelkich ograniczeń ilościowych (zakazy importu i eksportu) oraz środki równoważne ograniczeniom ilościowym: regulacje dotyczące norm technicznych, składu produktu, rodzaju opakowania, Wszystkie towary na rynku Unii podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym, obłożone takimi samymi podatkami. Wszystkie towary, które są produkowane i sprzedawane w jednym z krajów członkowskich zgodnie z tamtejszymi przepisami, mogą być oferowane w innych krajach Wspólnoty.
Swobodny przepływ osób - mieszkańcy Wspólnoty mają zapewnione prawo do pracy, osiedlenia się, życia, korzystania ze świadczeń socjalnych oraz do minimum pomocy na rzecz integracji w wybranym przez siebie kraju bez względu na przynależność państwową. Swoboda poruszania się pracowników obejmuje prawo do: przyjmowania zaoferowanej pracy swobodnego przenoszenia się w tym celu w obrębie terytoriów państw członkowskich.
Swobodny przepływ usług - przepływ usług bez barier, zakładanie przedsiębiorstw, nabywanie udziałów w przedsiębiorstwach - swobody pierwotne, zakładanie prawnych samodzielnych jednostek - swoboda wtórna
Swobodny przepływu kapitałów i płatności - niezbędna dla swobodnego przepływu towarów, pracowników usług. Obejmuje transakcje finansowe nie związane z przepływem towarów, usług i osób, zakaz wszelkich ograniczeń przepływu kapitału i płatności między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a krajami trzecimi, swoboda przenoszenia majątku do innego państwa, prawo do zbycia i nabycia nieruchomości.
Pyt. 10. Specyficzne efekty integracji w ramach wspólnego rynku
Efekty specyficzne dla WR, wynikające ze scalenia wszystkich subrynków cząstkowych w ramach ugrupowania:
wyrównanie się produktywności krańcowej czynników produkcji (pracy i kapitału),
wzrost efektywności,
dalsze nasilenie konkurencji,
zwiększenie ogólnego poziomu dobrobytu na obszarze wspólnego rynku.
Efekt koncentracji przestrzennej - związany jest z tendencją przepływu kapitału do miejsc (regionu), w jakich najbardziej efektywnie się go użytkuje, ogólna tendencja lokalizacji inwestycji finansowych w obrębie gospodarki narodowej odznaczających się wysokim poziomem stopy zwrotu z zaangażowanych środków finansowych.
Efekty zewnętrzne migracji wynikają ze swobodnego przepływu pracowników i zatrudnienia na całym obszarze jednolitego rynku wewnętrznego, towarzyszy temu koncentracja kwalifikacji i umiejętności w pewnych regionach ugrupowań integracyjnych przy jednoczesnym ich odpływie z innych.
Efekt wspierania raczej przegranych niż zwycięzców - ma miejsce przede wszystkim na nie w pełni zliberalizowanym rynku zamówień publicznych. WR, kiedy władze państwowe ze względu na prowadzoną politykę gospodarczą wspierają producentów krajowych, pozbawiając ich konkurencji zewnętrznej.
Raport Cecchiniego dotyczy potencjalnych korzyści związanych z realizacją jednolitego rynku wewnętrznego. Wspólnoty
efekt zamkniętego obwodu - mechanizm wspólnego rynku może dynamizować przenikanie innowacji generowanych w dziedzinie wysokich technologiach do innych zastosowań oraz zwiększenie potencjału i międzynarodową dywersyfikację działalności firm zachodnio europejskich.
efekt dumpingu społecznego-przemieszczanie się działalności gospodar. do krajów (region.), gdzie całkowite koszty pracy są relatywnie niskie, a branże, w jakich następuje alokacja kapitału względnie efektywne.
Pyt. 11. Na czym polega polityka ochrony konsumenta
Polityka UE dotyczy ochrony konsumentów (prowadzona przez EWG, a obecnie - Wspólnoty Europejskie), wynika z założenia, iż siły rynkowe na Jednolitym Rynku Europejskim nie zapewnią dostatecznego, w miarę jednolitego w poszczególnych państwach członkowskich stopnia ochrony interesów konsumentów, a w szczególności bezpieczeństwa nabywanych przez nich produktów i usług.
Najczęściej stosowaną formą aktu prawnego w ramach polityki ochrony konsumentów jest dyrektywa: nakreśla ona tylko ogólne założenia i cele podjętej regulacji, pozostawiając państwom członkowskim dużą swobodę w sposobie jej wprowadzenia do krajowego porządku prawnego.
Pięć głównych kierunków wspólnej polityki na rzecz konsumentów, zbieżnych z pięcioma podst. prawami konsumentów, prawo do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia; prawo do ochrony interesów ekonomicznych; prawo do odszkodowań; prawo do informacji i edukacji; prawo do reprezentacji.
Pyt. 12. Zasady polityki konkurencji
Polityka konkurencji WE koncentruje się na pięciu głównych kierunkach, do których zalicza się: wyeliminowanie porozumień ograniczających konkurencję, niedopuszczenie do wykorzystywania przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej, kontrola fuzji przedsiębiorstw, liberalizacja zmonopolizowanych sektorów gospodarki, monitorowanie pomocy państwa. Reguły konkurencji odnoszą się zarówno do przedsiębiorstw prywatnych jak i publicznych, działających na jednolitym rynku. Obejmuje także te przedsiębiorstwa, które mają swoje siedziby poza terytorium UE, jeśli ich praktyki niekorzystnie oddziałują na handel między państwami członkowskimi. Prawo konkurencji obejmuje wszystkie dziedziny gospodarki. Jego zastosowanie zostało ograniczone tylko w przypadku rolnictwa (gdzie polityka konkurencji jest podporządkowana Wspólnej Polityce Rolnej).
Pyt. 13. Korzyści i koszty integracji monetarnej:
Przyjęcie jednej waluty ma silny walor symboliczny i zawsze stanowi potężny czynnik integracyjny : prawo bicia monety jest jednym z atrybutów suwerenności krajowej i nie ma też obszaru rzeczywiście zintegrowanego bez wspólnej waluty.
Korzyści krótko i średnioterminowe unii walutowej: Raport Emersona opublikowany na pocz. Lat 90-tych.
zniesienie kosztów konwersji walut narodowych (kosztów transakcyjnych związanych z wzajemną wymienialnością kilkunastu walut narodowych krajów członkowskich wspólnoty),
zanik ryzyka kursowego wewnętrznego ugrupowania co ma dodatni wpływ na intensyfikację wzajemnej wymiany i inwestycji,
integracja przyniesie korzyści w sferze lepszej koordynacji polityki gospod. w tym prowadzenia polityki wspólnotowej m.in. rolnej i handlowej,
gdy wspólna waluta stanie się światowym pieniądzem rezerwowym i transakcyjnym, polityka ekonom. wspólnoty zyska większą autonomię w skali ogólnoświatowej a jej państwa zyskają większą wiarygodność,
realizacja założeń Unii Monetarnej powinna zwiększać przejrzystość cen i płac w ugrupowaniu,
funkcja informacyjna rynku będzie skuteczniej realizowana, nastąpi szybszy obieg informacji rynkowej, wzrost: konkurencji na zintegrowanym obszarze, efektywności produkcji i poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich w stosunku do przedsiębiorstw amerykańskich czy japońskich.
Efekty długoterminowe:
zdynamizowanie procesów wzrostowych w zintegrowanym systemie gospodarczym,
zmniejszenie bezrobocia,
poprawa alokacji zasobów we wszystkich branżach,
wyrównywanie się względnego poziomu cen,
wzrost ogólnej stabilności gospod. na obszarze zintegrowanym,
utrzymanie większej siły oddziaływania politycznego na arenie międzynarodowym.
Koszty integracji walutowej:
utrata niezależności krajów członkowskich wspólnot w dziedzinie monetarnej,
znaczne ograniczenie możliwości swobodnego oddziaływania na bazę monetarną,
brak możliwości nieskrępowanego prowadzenia polityki pro wzrostowej za pośrednictwem regulowania kursów walutowych,
zwiększenie bezrobocia krótkoterminowego,
utrata dochodu z senioratu (emisja pieniądza jako środka finansowania deficytu budżetowego),
koszty osobowe dot. szkoleń w aspekcie wspólnej waluty ,
koszty rzeczowe adaptacji infrastruktury i utrata dotychczas realizowanych dochodów z transakcji arbitrażowych i spekulacyjnych na rynku walutowym,
instytucje finansowe funkcjonujące w ramach unii monetarnej mogą utracić część dotychczas realizowanych dochodów z transakcji arbitrażowych i spekulacyjnych na rynku walut.
14. Kryteria konwergencji: (kryteria z Maastricht: kryterium zbieżności, kryterium przynależności )1992 r.
Stabilność cenowa - kryterium inflacyjnym-średnia stopa inflacji w roku poprzedzającym badanie dot. spełnienia kryteriów spójności nie powinna być wyższa niż 1,5 pkt % od wskaźnika odnotowanego w 3 najlepszych pod tym względem krajach.
Stóp procentowych - średnia nominalna długookresowa stopa % nie powinna być wyższa niż o 2 pkt % od stopy % w 3 krajach o najniższym poziomie inflacji w roku poprzedzającym badanie.
Deficyt budżetowy - udział planowanego lub aktualnego deficytu budżetowego w PKB mierzony w cenach rynkowych, w roku poprzedzającym badanie nie powinien przekraczać 3% .
Dług publiczny w roku poprzedzającym badanie udział tego zadłużenia w PKB mierzony w cenach rynkowych nie powinien przekraczać 60%.
Stabilność kursów walutowych - państwo członkowskich w ramach mechanizmu kursowego ESW przez co najmniej 2 lata musi zachować normalny podział wahań kursów, w tym okresie waluta tego państwa nie może być dewaluowana w stos. do walut innych krajów UE.
Pyt. 15. Pojęcie i czynniki optymalności obszaru walutowego
Jedną z głównych przyczyn tworzenia teorii optymalnego obszaru walutowego było dążenie większości państw liczących się na międzynarodowej do uniezależnienia swoich gospodarek od dolara amerykańskiego, który od 1944 r. został uznany jako pieniądz światowy.
Optymalny obszar walutowy (wg Cohen'a) - grupa 2 lub większej ilości suwerennych państw ściśle ze sobą powiązanych więzami pieniężnymi - współpraca ta może być realizowana poprzez działania mające na celu stabilizację walut narodowych państw członkowskich, ujednolicenie krajowych rynków finan., wspólna realizacja celów polit. monetarnej;
Optymalny obszar walutowy (wg Karwa`ia) - odnosi się do regionu geograf., w obrębie którego rolę powszechnego środka płatniczego odgrywa jedna wspólna waluta, albo kilka walut, jakich wartości wymienne są utrzymywane na stałym poziomie względem siebie, przy założeniu braku ograniczeń w ich wymienialności. Optymalny obszar walutowy (wg Mundella) - region, w obrębie którego cyrkulują 2 lub większe ilości walut, przy czym ich wzajemne kursy wymienne zostają nieodwołalnie usztywnione. Prawdziwy obszar walutowy, czyli bimetalizm, system waluty złotej cechują się automatycznym i dość efektywnym mechanizmem dostosowawczym działającym w warunkach nierównowagi na rynkach walutowych
Czynniki optymalności obszaru walutowego;
Czynniki obiektywne:
znaczna mobilność czynników produkcji między krajami ugrupowania,
symetrie poszczególnych gospodarek w reagowaniu na gospodarcze szoki zewnętrzne,
wysokie stopień otwarcia gospodarek,
znaczna dywersyfikacja produkcji we wspólnocie państw (zróżnicowanie produkowanych dóbr),
wysoką elastyczność cen i płac w gospodarkach znajdujących się na obszarze walutowym,
znaczny stopień powiązania krajowych rynków finansowych,
integracja rynku dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych,
koordynację polityki ekonomicznej.
Czynniki subiektywne
oczekiwania inflacyjne oraz stopy bezrobocia,
względna jednolitość preferencji społeczno - gospodarczych, którą można osiągnąć przez: dobrowolne monetarne dostosowanie się kraju małego do dużego, unifikację walutową lub prowadzenie negocjacji zmierzających do zbliżenia międzynarodowych preferencji politycznych.
Pyt. 16. Organizacja i zadania EUROSYSTEMU
Eurosystem, czyli system bankowości centralnej strefy euro, tworzą: EBC, krajowe banki centralne (KBC) 16 państw członkowskich UE, których wspólną walutą jest euro.
Główne zadania Eurosystemu. Europejski System Banków Centralnych (ESBC) pełni funkcję banku centralnego Wspólnoty. Ponieważ część państw członkowskich UE nie należy do Unii Gospodarczej i Walutowej, pojęcia „ESBC” i „Wspólnota” należy interpretować jako - odpowiednio - „Eurosystem” i „strefa euro”.
Polityka pieniężna. Zadaniem Eurosystemu jest wyznaczanie i realizacja polityki pieniężnej strefy euro. Jest to funkcja polityki publicznej realizowana głównie poprzez operacje na rynku finansowym. Wiąże się z nią konieczność zapewnienia Eurosystemowi pełnej kontroli nad bazą monetarną. W związku z tym EBC i krajowe banki centralne (KBC) to jedyne instytucje uprawnione do emitowania banknotów euro będących prawnym środkiem płatniczym w strefie euro. Z uwagi na zależność systemu bankowego od pieniądza bazowego Eurosystem ma tym samym dominujący wpływ na warunki panujące na rynku pieniężnym oraz stosowane na nim stopy procentowe.
Operacje walutowe wpływają na kursy walutowe i sytuację płynnościową, czyli dwie zmienne istotne dla polityki pieniężnej. Powierzenie operacji walutowych Eurosystemowi jest zatem logicznym rozwiązaniem, po pierwsze dlatego, że banki centralne mają niezbędne zaplecze operacyjne, a po drugie, bo gwarantuje to zgodność operacji walutowych z polityką pieniężną banku centralnego.
Działanie na rzecz sprawnego funkcjonowania systemów płatniczych. Systemy płatnicze służą do przekazywania pieniędzy między instytucjami kredytowymi oraz innymi instytucjami monetarnymi. Są więc centralnym elementem infrastruktury finansowej systemu gospodarczego. Nałożenie na Eurosystem obowiązku działania na rzecz ich sprawnego funkcjonowania potwierdza znaczenie niezawodności i skuteczności systemów płatniczych - nie tylko dla prowadzenia polityki pieniężnej, ale także dla stabilności systemu finansowego, a zatem dla całej gospodarki.
Rezerwy zagraniczne. Jednym z głównych celów zarządzania portfelem rezerw zagranicznych jest zapewnienie EBC wystarczającej ilości płynnych środków do prowadzenia operacji walutowych. Rezerwami zagranicznymi EBC zarządzają obecnie w sposób zdecentralizowany krajowe banki centralne, które zgłosiły gotowość do udziału w związanych z tym czynnościach operacyjnych. Banki te działają w imieniu EBC zgodnie z otrzymywanymi od niego instrukcjami. Wprawdzie własnymi rezerwami zagranicznymi krajowe banki centralne zarządzają niezależnie, ale wszystkie operacje na rynku walutowym powyżej określonego limitu wymagają zgody EBC, co zapewnia ich zgodność z polityką kursową i pieniężną Eurosystemu.
Funkcje doradcze. EBC opiniuje, w ramach ustalonych limitów i na określonych warunkach:
projekty wspólnotowych aktów prawnych w sprawach należących do jego kompetencji,
projekty krajowych aktów prawnych w sprawach należących do jego kompetencji, na wniosek władz krajowych.
Opinie EBC są podawane do publicznej wiadomości, m.in. publikowane na jego stronie internetowej.
Gromadzenie i opracowywanie statystyk. EBC we współpracy z krajowymi bankami centralnymi zbiera różnorodne informacje statystyczne potrzebne do realizacji swoich zadań. Pełnią one kluczową rolę np. przy podejmowaniu comiesięcznych decyzji w sprawie podstawowych stóp procentowych, gdyż przedstawiają one bieżący stan gospodarki strefy euro.
Pyt. 17. Charakterystyka Europejskiego Banku Centralnego
Europejski Bank Centralny to bank centralny UE, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro, przyjętej przez 16 krajów Unii. Siedzibą EBC jest Frankfurt. EBC jest bankiem centralnym Unii Europejskiej i w tym charakterze odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii, zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej, funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET), zapobieganie fałszerstwom banknotów, współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych. Przy realizacji tych zadań EBC posługuje się Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC), grupującym EBC oraz 27 banków centralnych krajów Unii Europejskiej (w tym Narodowy Bank Polski, NBP).
Europejski Bank Centralny - 1998 r. zastąpił Europejski Instytut Walutowy Funkcje EBC: rola banku emisyjnego, ma przywilej kreacji pieniądza gotówkowego € oraz refinansowania banków komercyjnych za pomocą pieniądza kredytowego, ustala bieżące i długoterminowe cele polityki pieniężnej biorąc pod uwagę priorytet - stabilność cenową ugrupowania, utrzymanie rezerw walutowych, gromadzenie informacji statystycznych, nadzór bankowy, doradztwo gospodarczych, wydawanie przepisów prawnych w ramach swoich kompetencji. Organa decyzyjne EBC: Rada Zarządzająca (Rada Naczelna), Zarząd, Funkcje doradcze: realizuje Rada Generalna
Pyt.18. Instrumenty sterownia wielkością obiegu pieniężnego EBC
Instrumenty polityki pieniężnej EBC: Polityka monetarna EBC reguluje podaż pieniądza w Eurosystemie, wpływa na poziom cen, zatrudnienia i produkcji w Unii Gospodarczej i Walut. EBC oddziaływując na ilość środków finansowych w obiegu, wykorzystuje oprócz emisji wspólnego pieniądza, przede wszystkim instrumenty rynkowe: związane z polityka rezerw obowiązkowych, otwartego rynku i refinansowania.
Stopa rezerwy obowiązkowej to określona przez bank centralny relacja między rezerwami banków a depozytami w nich zgromadzonymi. Wpływa bezpośrednio na zmniejszenie zdolności banków komercyjnych do kreacji pieniądza depozytowego.
Celem operacji otwartego rynku - jest niwelowanie napięć inflacyjnych dzięki bezpośredniemu wpływowi na podaż pieniądza, osiąga to poprzez regulację krótkoterminowej płynności systemu bankowego w przypadku jego nadpłynności bank centralny sprzedaje, a niedoboru środków finansowych - skupuje na rynku międzybankowym papiery wartościowe
Polityka refinansowa - bank central. oddziaływując na możliwości kredytowe banków kredytowych, udzielając im kredytów w celu uzupełnienia zasobów pieniężnych , określając oprocentowanie wypożyczonych środków finansowych, w ten sposób są regulowane krótkoterm. zaburzenia płynności systemu bank.
Post. kredyty służące celom refinansowania: kredyt lombardowy - udzielany jest na krótkie okresy pod zastaw zdematerializowanych skarbowych papierów wartościowych, najczęściej bonów i obligacji, kredyt redyskontowy - decyduje o koszcie pozyskania pieniądza w systemie gospodarczym wzrost stopy kredytu redyskontowego podraża kredyt jaki można uzyskać w związku z redyskontowaniem weksli handlowych, ogranicza podaż pieniądza depozytowego w gospodarce, spadek oprocentowania tego kredytu prowadzi do zwiększenia akcji kredytowej banków, wpływając na wzrost podaży pieniądza.
W ramach polityki rezerw obowiązkowych EBC określa wielkość rezerw tworzonych od wybranych pozycji pasywów przez banki działające na trenie Unii Gospodarczej i walutowej, a przechowujących na rachunkach w bankach centralnych wchodzących w skład Eurosytstemu
W ramach polityki otwartego rynku EBC ściśle współpracując z NBC, które organizują sup i sprzedaż oferowanych instrumentów finansowych, wykorzystuje narzędzia: repo, reverse repo, certyfikaty dłużne, pozyskiwanie depozytów terminowych.
W ramach polityki refinansowej EBC określa stopy procentowe depozytów przyjmowanych od banków oraz udzielonych im pożyczek.
Pyt. 19. Euro - pieniądz EMU
Euro - wspólny pieniądz państw członkowskich ugrupowania integracyjnego, stanowi o istocie Unii Gospodarczej i Walutowej. Zasady jego wprowadzenia do obiegu określono w Traktacie z Maastricht oraz Zielonej Księdze z maja 1995 r., a skonkretyzowano na szczycie UE w grudniu 1996 r. w Madrycie - tzw. scenariusz madrycki. Program ten określił ramy czasowe, środki oraz podział kompetencji na poziomie wspólnotowym w procesie wprowadzania wspólnej waluty. Uzgodniono, iż waluta ta będzie nazywać się euro, przy czym 1 euro = 100 centom. W 1997 r. przyjęto trzyliterowy kod nowej waluty - EUR.
Euro - waluta Unii Gospodarczej i Walutowej 1.01.1999 r., w okresie przejściowym od daty wprowadzenia do 31.12.2001r. było wykorzystywane wyłącznie w obrocie bezgotówkowym, początkowo wspólnie z walutami narodowymi krajów członkowskich EMU. Równocześnie banki i inne instytucje finansowe Unii Gospodarczej i Walutowej zostały zobowiązane do dokonywania wszelkich transakcji międzybankowych za pośrednictwem wspólnego pieniądza. Zlecenia klientów w tym okresie były realizowane w zgłoszonej walucie transakcji. Od 1.01. 2002 r. całość obrotu bezgotówkowego EMU prowadzona jest w € (euro), a pieniądz ten występuje w obrocie gotówkowym w pierwszych 2 miesiącach 2002 r. realizowano plan podwójnego obiegu walutowego, dopuszczając możliwość regulowania zobowiązań za pomocą wspólnego pieniądza lub walut krajów unii monetarnej.
W okresie przejściowym na obszarze EMU wobec klientów indywidualnych rozliczających się za pomocą gotówki obowiązywała zasada „brak zakazu, brak nakazu”, tj. nie można w żaden sposób zmusić do stosowania euro lub walut narodowych w obiegu gotówkowym, ani go zabronić. Natomiast zasadę ciągłości kontraktów, wg której wejście € do obiegu kasowego nie mogło być podstawą do jednostronnego zerwania umowy zawartej w walucie narodowej, stosowały wszystkie podmioty.
Pyt. 20. Struktura ESBC
Europejski System Banków Centralnych powinien składać się z 3 podsystemów , tworzących strukturę dwustopniową: Europejskiego Banku Centralnego, Narodowych Banków Centralnych, systemu teleinformatycznego TARGE, służącego do zawierania transakcji finansowych i komunikacji prowadzonej wewnątrz Eurosystemu. Cel: utrzymanie stabilności cen w bliskim i długim horyzoncie czasowych, dzięki polityce pieniężnej wdrażanej przez EBC i NBC, koordynacja polityk gosp. Działania te powinny prowadzić do stabilnego, wysokiego wzrostu gospodarczego i zwiększenia dobrobytu społeczeństwa UE.
Skład Europejskiego Systemu Banków Centralnych: ECB, 15 Narodowych Banków Centralnych, Banki Cen-tralne państw czł. UE spoza Strefy € ( brytyjski, duński ,szwedzki) mają specjalny status: mogą prowadzić własną politykę pieniężną , ale nie uczestniczą w realizowaniu polityki pienięż. realizowanej w Strefie €.
Zadania ESBC: określanie kierunków i realizacja polityki pieniężnej we WE , przechowywanie i zarządzanie oficjalnymi rezerwami dewizowymi państw członkowskich ugrupowania , przeprowadzenie systemów płatniczych , jakimi posługują się instytucje finansowe UE , realizacja czynności w zakresie kontroli instytucji finansowych
Skład Europejskiego Systemu Banków Centralnych: ECB, 27 Narodowych Banków Centralnych, Banki Centralne państw członkowskich UE spoza Strefy € ( brytyjski, duński ,szwedzki) mają specjalny status: mogą prowadzić własną politykę pieniężną , ale nie uczestniczą w realizowaniu polityki pienięż. realizowanej w Strefie €.
Banki centralne Strefy Euro wdrażają silnie zharmonizowaną politykę pieniężną, działają w tym zakresie zgodnie z wytycznymi EBC, które w pierwszym rzędzie zakładają całkowite zrzeczenie się na rzecz EBC przez NBC Eurolandu uprawnień w zakresie kształtowania narodowej polityki pieniężnej
Europejski Bank Centralny - 1998 r. zastąpił Europejski Instytut Walutowy. Funkcje EBC: rola banku emisyjnego, posiada przywilej kreacji pieniądza gotówkowego € oraz refinansowania banków komercyjnych za pomocą pieniądza kredytowego, ustala bieżące i długoterminowe cele polityki pieniężnej biorąc pod uwagę priorytet - stabilność cenową ugrupowania, utrzymanie rezerw walutowych, gromadzenie informacji statystycz., nadzór bankowy, doradztwo gospodarcze, wydawanie przepisów prawnych w ramach swoich kompetencji.
Organa decyzyjne EBC: Rada Zarządzająca (Rada Naczelna), Zarząd, Funkcje doradcze: realizuje Rada Generalna.