POLITYKA REGIONALNA
ćwiczenia
POLITYKA REGIONALNA W PROCESIE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Ze względu na rolę polityki regionalnej w usuwaniu nierówności regionalnych wyróżnia się dwa podstawowe modele:
Wyrównawczy - polega na oddziaływaniu na region najsłabszy w celu podwyższenia poziomu i rozwoju aby doprowadzić do ogólnego rozwoju kraju. Model ten zakłada interwencję państwa, którą należy skierować do regionów najbiedniejszych.
Polaryzacyjny - oddziaływanie na regiony najsilniejsze. Podmioty ją realizujące chcą doprowadzić do rozwoju kraju dzięki pobudzającemu oddziaływaniu tych regionów.
Główne rodzaje polityki regionalnej:
Interregionalna - polityka władz centralnych; bezpośrednie, międzyregionalne uprawnienia przez rządy. Jest to usystematyzowane oddziaływanie na obszary będące wyodrębnionymi ponadlokalnymi jednostkami terytorialnego podziału administracyjnego kraju (regiony), podejmowane przez rząd centralny oraz jego agendy
Intraregionalna - polityka władz samorządowych; autonomiczna, wewnątrz regionalna, władz samorządowych, ma tyle ile pozwala polskie prawo i prawo unijne na obszarze regionu. Prowadzona jest przez samorządowe władze regionu, to usystematyzowane oddziaływanie na procesy rozwoju społeczno-gospodarczego zachodzące na obszarze regionu. Organy samorządu terytorialnego jako reprezentant interesów społeczności regionalnych i lokalnych, zgodnie ze swoimi kompetencjami i możliwościami, prowadzą działania regulacyjne o charakterze autonomicznym i komplementarnym w stosunku do rozstrzygnięć rządowych, wykorzystując regionalne oraz lokalne zasoby i możliwości
Formy polityki regionalnej:
Wspieranie finansowe regionów względnie najsłabiej rozwiniętych.
Wspieranie finansowe regionów, które mają szczególne predyspozycje do samorozwoju oraz intensyfikacji procesów wzrostowych innych regionów zwłaszcza sąsiadujących.
Ponoszenie nakładów finansowych na restrukturalizację gospodarczą regionu, które charakteryzują się przewagą przestarzałych i nieefektownych gałęzi przemysłu oraz brakiem alternatywnych miejsc pracy, manufakturę jednej gałęzi.
Tworzenie inwestycji publicznych w zakresie wyposażania regionów w infrastrukturę techniczną zwłaszcza transportową oraz energetyczną, a także infrastrukturę społeczną.
Planowanie przestrzenne rozumiane jako tworzenie reguł racjonalnego gospodarowania przestrzennego.
Łączenie kapitału publicznego z prywatnym podczas planowania i realizacji inwestycji o znaczeniu krajowym.
Finansowe i organizacyjne wsparcie w tworzeniu pozarządowych instytucji publicznych służących rozwojowi lokalnemu oraz kojarzeniu partnerów gospodarczych jak również rozwojowi małej przedsiębiorczości (inkubatorów przedsiębiorczości).
Finansowanie programów edukacji, szkoleń zawodowych a także innych przedsięwzięć mających na celu zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych.
Udział w projektach dotyczących promocji regionu w środowiskach kapitału krajowego i zagranicznego.
Przyczyny podjęcia polityki regionalnej na poziomie wspólnotowym:
……………………
Etapy rozwoju polityki regionalnej na poziomie wspólnotowym:
Decydującym dla budowania finansowych podstaw europejskiej polityki regionalnej stał się rok 1972, w którym nadano „wymiar regionalny” dwóm funduszom budżetowym, działającym na mocy Traktatu Rzymskiego- Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS) oraz Europejskiemu Funduszowi Orientacji i Gwarancji Rolnej - EFUiGR (EAGGF)- Sekcji Orientacji
Zmiany dotyczące wykorzystania obu funduszy były następstwem decyzji podjętych na szczycie paryskim, który odbył się w tym samym roku, na którym zalecono również utworzenie odrębnego funduszu regionalnego
Fundusz ten powstał w 1975 r. jako Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - ERFF (ERDF - European Regional Development Fund) i początkowo przekazywał środki w s[sposób równomierny do krajów członkowskich celem wsparcia ich własnej polityki regionalnej
Pierwsza istotna reforma EFRR została podjęta w roku 1979, kiedy to 5% budżetu tego Funduszu zostało wydzielone na finansowanie polityki rozwoju regionalnego na poziomie Komisji Europejskiej
Istotne zmiany w dziedzinie polityki regionalnej dokonały się po przyjęciu Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986 (wszedł w życie w 1987r.). Do Traktatu Rzymskiego została dodana nowa część TYTUŁ XVII (dawny XIV) SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA I SPOŁECZNA, w którym stwierdzono, że „W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty, rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej. W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym stref wiejskich”. (Art. 158 (dawny art. 130a).
Najważniejszą reformę przeprowadzono w 1988r.
Rozwiązania przyjęte w 1988r. określiły zasady polityki regionalnej końca lat 90-tych. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:
Zwiększenie wielkości środków przeznaczonych z budżetu Unii Europejskiej na rozwój regionalny, przez co stała się ona drugą, co do wielkości po Wspólnej Polityce Rolnej, propozycją budżetową UE
Zintegrowanie programowania wszystkich Funduszy Strukturalnych
Zasadę wieloletniości programowania środków przeznaczonych na politykę rozwoju regionalnego
Określenie rodzajów obszarów problemowych oraz precyzyjnych kryteriów och identyfikacji (wyróżnienie tzw. Celów)
Określenie procedur programowania rozwoju regionalnego
Wprowadzenie nowej kategorii przedsięwzięć - Inicjatyw Wspólnoty
W 1993 r. po raz kolejny zreformowano Fundusze Strukturalne:
Zwiększono środki przeznaczone na politykę regionalną.
Utrwalono zasadę wieloletniego programowania.
Utworzono czwarty Fundusz Strukturalny- Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa (FIFG) Financial Instrument for Fisheries Guidance
Zwiększono rolę Inicjatyw Wspólnoty.
W 1994 r. na mocy Traktatu z Maastricht utworzono Fundusz Spójności (kohezyjny) jako podstawowy instrument finansowy służący osiągnięciu ekonomicznej i społecznej spójności Unii Europejskiej w aspekcie monetarnym i ekonomicznym. Nie jest on jednak zaliczany do Funduszy Strukturalnych.
Na mocy Traktatu z Maastricht powołano również Komitet Regionów, który rozpoczął swą działalność w 1994 r. i jest organem doradczym Rady UE
Najważniejsza jak dotychczas zmiana w europejskiej polityce regionalnej dokonała się podczas szczytu Rady Europejskiej ( Berlin 1999 r.). Przyjęto kompleksową reformę finansów Unii wynikającą z przygotowanego dwa lata wcześniej dokumentu Agenda 2000. Przyjęte wówczas zasady obowiązuje do końca 2006 r.
Minimalny poziom montażu finansowego środków europejskich ze strony państw beneficjantów, który został utrzymany na poziomie 25% oznacza, że każde 3 euro z Unii Europejskiej musi zostać uzupełnione o co najmniej 1 euro ze strony kraju beneficjenta.
Zwiększono koncentrację środków poprzez zmniejszenie liczby celów z 7 do 3 i ograniczenie ilości Inicjatyw Wspólnotowych z 13 do 4.
Założenia polityki regionalnej UE
Podstawową przyczyną zainteresowania polityką rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej były od początku zróżnicowania regionalne na płaszczyźnie politycznej, ekonomicznej, społecznej i kulturowej oraz ich negatywne, z punktu widzenia interesów całej Wspólnoty, konsekwencje. Wychodzono bowiem z założenia, że zbyt duże zróżnicowania pomiędzy regionami są niekorzystne nie tylko dla obszarów biednych, ale także dla bogatych, nie wspominając o interesach całej Unii. Początkowo formułowano tylko bardzo ogólne założenia dotyczące celowości podejmowania działań przez kraje członkowskie, które nie przekładały się jednak na konkretne przedsięwzięcia na poziomie całej UE. Dopiero w 1987 roku, w Jednolitym Akcie Europejskim przyjęto bardziej precyzyjny zapis, w którym stwierdza się (art. 130A) że: „Wspólnota powinna rozwinąć akcje prowadzące do wzmocnienia swojej ekonomicznej i społecznej spójności (...) i działać na rzecz redukcji zróżnicowań między regionami i ograniczenia zacofania słabiej uprzywilejowanych regionów”.
Zasady funkcjonowania wspólnej polityki regionalnej Unii Europejskiej, 4 kategorie:
Stopniowe rozszerzenie. Zasady generalne: subsydialności, koordynacji, elastyczności.
Zasady organizacji polityki regionalnej: programowania, partnerstwa, kompatybilności, spójności.
Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego: koncentracji, dodatkowości, komplementarności.
Zasady oceny realizacji programów: monitorowania, oceny, kontroli finansowej.
Zasady generalne odnoszą się do funkcjonowania całej Wspólnoty Europejskiej a nie tylko do korzystania z funduszy strukturalnych:
Zasada subsydialności (pomocniczości) - zgodnie z tą zasadą działania w zakresie rozwoju regionalnego pozostają w gestii państw członkowskich i problemy powinny być rozwiązywane na możliwie najniższym szczeblu. Wynika to z reguły przyjmowania decyzji jak najbliżej Unii. Wyraża się to wzmocnieniem, decentralizacji decyzji i zadań ze szczebla centralnego na poziom regionalny i lokalny charakteryzujący się większą efektywnością i wydajnością. Konsekwencją zasady pomocniczości jest integrowanie przez UE w rozwój regionalny na zasadzie pomocniczości jak również dążenie do precyzyjnego określania kompetencji i adekwatnych Mo możliwości interwencji poszczególnych szczebli władzy.
Zasada koordynacji wymaga zapewnienia przez UE scharmonizowania działań regionalnych prowadzonych na poziomie wspólnotowym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Rolę koordynatora krajowych polityk regionalnych pełni Komisja Europejska, która za cel stawia zwiększenie ogólnej efektywności i spójności działań.
Zasada elastyczności uwzględnia w polityce regionalnej UE zróżnicowanie regionalnej i specyfikę poszczególnych państw w zakresie ich organizacji instytucjonalnych.
Zasady organizacji polityki regionalnej:
Zasada partnerstwa - rozumiana jest bardzo szeroko i oznacza obowiązek współpracy i uzgadniania wszystkich ustaleń na poszczególnych etapach procedury programowania między podmiotami różnego szczebla, czyli organami wspólnotowymi krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Zasada ta zmierza do stworzenia optymalnych warunków do pogłębienia demokracji społecznej i instytucjonalnej, a także tworzenia społeczeństwa obywatelskiego.
Zasada programowania - wieloletnie planowanie programowanie. W każdym okresie programowania obowiązuje perspektywa finansowa, czyli średniookresowo. Plan finansowy sporządzany jest na kilka lat, który ustala pewien pułap struktur budżetowych. Celem programowania jest skoncentrowanie wysiłków państw na stabilnych wieloletnich planach rozwojowych, które dążą do osiągnięcia konkretnych efektów w perspektywie średnio i długookresowej.
Zasada kompatybilności (zgodności, spójności) -Kompatybilność, zwana inaczej spójnością wiąże się ze zgodnością polityki regionalnej z obowiązującym ustawodawstwem unijnym. Można tu podać przykład ochrony konkurencji, czy zasad związanych z zamówieniami publicznymi itp.. Konieczna jest także zgodność polityki regionalnej z polityką gospodarczą w skali makroekonomicznej. Ważne ze względu na otrzymanie pomocy z UE jest wypracowanie zgodności polityk krajowych z unijnymi, szczególnie w dziedzinach związanych z:
równouprawnieniem kobiet i mężczyzn,
ochroną środowiska,
tworzeniem społeczeństwa informatycznego (e-Europa),
lokalnymi działaniami.
Zasada spójności - dotyczy spójności z polityką ekonomiczną prowadzone przez państwo członkowskie. Związana jest ze zgodnością polityki regionalnej z ustawodawstwem unijnym, z polityką gospodarczą w skali makroekonomicznej. Specjalne znaczenie ma ona w obszarach o szczególnym znaczeniu dla polityki Wspólnoty: równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ochrony środowiska, tworzenie społeczeństwa informatycznego i lokalnych działań.
Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego:
Zasada koncentracji odgrywa ważną rolę. Polega na skoncentrowaniu wsparcia z funduszy strukturalnych na niewielu precyzyjnie określonych celach i obszarach co ma przyczynić się do wzmocnienia efektów interwencji. Pomoc finansowa w myśl tej zasady przeznaczona jest przede wszystkim dla obszarów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.
Zasada dodatkowości (współfinansowania) opiera się na założeniu, że środki finansowe (pomocowe) przekazywane przez Komisję Europejską nie zastępują środków krajowych na rozwój regionalny a jedynie uzupełniają wkład danego państwa członkowskiego na ten cel powodując tym samym realizację dodatkowych inwestycji w krajach członkowskich.
Zasada komplementarności jest dopełnieniem zasad partnerstwa i dodatkowości. Zgodnie z tą zasadą fundusze strukturalne oraz fundusz spójności stanowią wsparcie uzupełniające w stosunku do działań podejmowanych na poziomach krajowym regionalnym lub lokalnym przyczyniając się w ten sposób do integracji priorytetów wspólnotowych z priorytetami krajów członkowskich
Zasady oceny realizacji programów:
Monitorowanie - rolą komitetu monitorującego jest zapewnienie zgodności lub zatwierdzenie wszystkich zmian w programach oraz ocena skuteczności i jakości wykorzystania przeznaczonej pomocy. Działanie instytucji monitorującej obejmuje też przedkładanie Komisji Europejskiej raportów z realizacji Programów Operacyjnych. Wyniki monitoringu umożliwiają wprowadzenie poprawek do Wspólnotowych Ram Wsparcia i do konkretnych działań na etapie realizacji Programów Operacyjnych.
Ocena odnosi się do efektów długoterminowych i celem tej zasady jest dążenie do wzmocnienia skuteczności i efektywności programów wdrażających przez władze publiczne. Wprowadzana jest w trzech etapach: cena wstępna, w połowie, ocena końcowa.
Zasada kontroli finansowej - celem jest ochrona interesów finansowymi. Komisja Europejska zmusza do używania tej zasady. Zadaniem instytucji odpowiedzialnej za kontrole jest zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości oraz natychmiastowe informowanie Komisji o występowaniu nadużycia. W przypadku niesłusznie wypłaconych pieniędzy w ich kompetencji leży odzyskanie wraz z odsetkami.
NUTS
Ze względu na konieczność ujednolicenia statystycznego ujęcia jednostek terytorialnych wchodzących w skład państw członkowskich, opracowano tzw. nomenklaturę statystycznych jednostek terytorialnych (NUTS). System NUTS jest oparty o regiony i jako taki dotyczy podziału regionalnego państw członkowskich, np. poziom 1 (NUTS 1 obejmuje regiony największe, poziom 2 (NUTS 2) obejmuje regiony, które stanowią pierwszy szczebel podziału a poziom 5 (NUTS 5) obejmuje gminy lub jednostki im podobne). W Polsce zdecydowano się na podział ze względu na województwa, zatem w odniesieniu do całego kraju możemy mówić o poziom 2 (NUTS 2). Warto podkreślić, że system NUTS jest systemem statystycznym i unifikacja wprowadzona przez niego jest wykorzystywana przede wszystkim dla celów statystycznych i finansowych.
NUTS 1 - obejmuje 6 regionów od 1 stycznia 2008
NUTS 2 - 16 województw
NUTS 3 - 66 podregionów
NUTS 4 - powiaty (314) i miasta na prawach powiatu (65)
NUTS 5 - 2478+65 gminy w tym gminy będące na prawach miejskich
Klasyfikacja NUTS obejmuje pięć poziomów, podziałów administracyjnych wyznaczonych według następujących zasad określonych przez EUROSTAT:
- jednostki NUTS powinny odpowiadać jednostkom administracyjnym kraju
- jednostki NUTS powinny mieć charakter ogólny
- powinno istnieć pięć poziomów NUTS w układzie hierarchicznym i nakładającym się na siebie tzn kraj powinien dzielić się na pełną liczbę obszarów NUTS 1, które następnie dzielą się po kolei do NUTS 5
- poziom NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3 dzielą się na szczeble regionalne natomiast NUTS 4 i NUTS 5 na lokalny szczebel.
Cele polityki regionalnej w poszczególnych okresach programowania:
………………..
Fundusze strukturalne UE jako wspólnotowe instrumenty rozwoju:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Europejski Fundusz Społeczny
Fundusz Spójności
Inicjatywy Wspólnotowe (Jaspers, Jessica, Jeremy)
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej w drodze korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych poprzez wspieranie rozwoju oraz dostosowania strukturalnego gospodarek regionalnych w tym przekształcenia upadających regionów przemysłowych i regionów zacofanych w rozwoju jak również wspieranie pracy transgranicznej i międzyregionalnej. Działalność EFRR koncentruje się na następujących dziedzinach:
Inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia jak też działalność małych i średnich przedsiębiorców
Rentowne inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymanie trwałego zatrudnienia
Infrastruktura
Rozwój turystyki oraz inwestycje w dziedzinie kultury
Ochrona i poprawa stanu środowiska
Rozwój społeczeństwa informacyjnego
EFRR wspierany jest w ramach celów PR: konwergencja - umożliwia szeroki zakres działań odzwierciedlający najważniejsze działania z jakimi zmagają się regiony. Ma to na celu umożliwienie regionom zmobilizowanie i modernizacje swoich zasobów w celu wspierania zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju gospodarczego oraz wspieranie zatrudnienia na poziomie regionalnym i lokalnym.
Priorytety tematyczne w ramach celów konwergencji:
Badanie i rozwój technologiczny, innowacyjność i przedsiębiorczość
Społeczeństwo informacyjne
Inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju
Środowisko zapobieganie zagrożeniom
Turystyka, kultura, transport, sektor energetyczny, edukacja, infrastruktura ochrony zdrowia, infrastruktura społeczna
W ramach drugiego celu EFRR kieruje swoją pomoc na określone priorytety:
gospodarka i innowacja oparte na wiedzy,
działania i inwestycje prewencyjne w zakresie ochrony środowiska i zapobieganie zagrożeniom,
dostęp do usług transportowych i telekomunikacyjnych pożytku ogólnego o charakterze gospodarczym.
W ramach trzeciego celu Europejska Współpraca terytorialna EFRR skupia swoją pomoc na określonych priorytetach
Programy transgraniczne
Programy transnarodowe
Programy międzyregionalne
Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest najstarszym funduszem strukturalnym powstał na podstawie traktatu rzymskiego z 1957 roku. Po raz pierwszy wykorzystany w 1960 roku. Od tego czasu jest to najważniejszy instrument wspierający politykę zatrudnienia Wspólnot Europejskich a także wspomagający rozwiązywanie problemów społecznych. Europejski Fundusz Społeczny przyczynia się do wzmocnienia spójności społecznej, zwiększenia wydajności i konkurencyjności oraz promowania wzrostu gospodarczego. Europejski Fundusz Społeczny jest funduszem strukturalnym więc podlega takim samym zasadom programowania jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.
Wsparciu podlegają następujące priorytety:
Zwiększenie adapcyjności pracowników przedsiębiorstw. Zakłada się, że zostanie to osiągnięte dzięki promowaniu kształcenie przez całe życie oraz szkolenie pracowników OMS małych, średnich przedsiębiorstw, pracowników starszych i legitymujących się niskimi kwalifikacjami. Wśród form wsparcia wymienia się też praktyki zawodowe, kształcenie na odległość oraz przedsiębiorczość i środki na rozpoczęcie działalności.
Zwiększenie dostępu do zatrudnienia. Stosowanie instrumentów aktywnej polityki rynku pracy ukierunkowanych na zwiększenie dostępu do zatrudnienia oraz pomoc w trwałej integracji z rynkiem pracy dla osób bezrobotnych jak również dla osób poszukujących pracy lub biernych zawodowo. Europejski Fundusz Społeczny przywiązuje szczególną uwagę zapewnienie równowagi i różności kobiet i mężczyzn oraz wysokości ............................
Integracja społeczna dla ponownego wejścia na rynek pracy osób wytyczonych społecznie jak również mniejszości i osób niepełnosprawnych. Wsparcie może też dotyczyć dyskryminacji w pracy jak również dostępu do rynku pracy i wsparcie angażowania przedsiębiorstw i danych społeczności oraz inicjatyw na rzecz zatrudnienia o zasięgu lokalnym wsparciu podlegają inwestycje w kapitał ludzki i w ramach tego priorytetu zakłada się opracowanie i wdrożenie form systemu edukacji jak również systemu szkoleń ukierunkowanych na zaspokajanie potrzeb gospodarki opartej na wiedzy.
Partnerstwo ma wymiar terytorialny, sektorowy, regionalny, międzysektorowy. Partnerstwo może być rozpatrywane w kontekście projektowania ze strony różnych podmiotów propozycji projektowych a następnie ich realizację
Współfinansowanie wzrasta z 75% do 8% z tego Funduszu.
Pomoc w ramach Funduszu może przybierać formę bezzwrotnych dotacji indywidualnych lub grantów globalnych i dotacji podlegających zwrotowi oraz mikrokredytów, fundusz gwarancyjny oraz zakupu towarów i usług zgodnie z zasadami zamówień publicznych.
Dystrybucja środków odbywa się za pomocą programów operacyjnych, które zawierają listę priorytetów a w nich działań i poddziałań.
W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nie kwalifikują się nie podlega:
Podatek VAT
Odsetki zadłużenia
Zakup mebli i wyposażenia
Pojazdów
Infrastruktury
Nieruchomości i grunty
Fundusz Spójności powstał na mocy traktatu z Maastricht o utworzeniu UE z 07.02.1972 roku. W życie wszedł 01.11.1993 roku. Jest instrumentem finansowanym dzięki któremu niektóre państwa członkowskie otrzymują wsparcie finansowe w celu zmniejszenia również w poziomie rozwoju gospodarczego i społecznego w stosunku do państw Unii. W przeciwieństwie do Funduszy Strukturalnych umożliwia on pozyskiwania wsparcia finansowego i technicznego dla programów i projektów, których skala oddziaływania ma charakter i zakres ogólnokrajowy.
Fundusz ten utworzono z myślą o krajach najbardziej potrzebujących wsparcia, czyli państwa, których dochód narodowy brutto per capita mierzony priorytetem siły nabywczej jest niższy niż 90% średniej wspólnotowej.
Pomoc w ramach Funduszy Spójności skierowana jest na przygotowanie i realizację programów i projektów inwestycyjnych w dwóch sektorach interwencji.
Sektor - ochrona środowiska naturalnego
Sektor - infrastruktura transportowa
Pomoc UE dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głownie przez rozwój infrastruktury transportowej jednakże nie kosztem środowiska i jego zasobów. Na wsparcie mogą liczyć projekty, których efekt jest odczuwalny.
Pierwsze lata działalności Fundusz Spójności objął cztery państwa członkowskie (Grecja, Hiszpania, Irlandia, Portugalia). Od stycznia 2004 roku Irlandia nie kwalifikuje się. 1 maj 2004 rok - 10 nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE zostały objęte tym funduszem. Od momentu akcesji objęta została funduszem Rumunia i Bułgaria.
W Rozporządzeniu 1083/2006 znalazły się wszystkie zasady stosowane dla Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych. Najbardziej aktualny akt regulacji.
Uznano, że krajom członkowskim zostaną przekazane kompetencje zatwierdzania większości projektów a zatwierdzenia Komisji Europejskiej zostaną duże projekty. Zniesiony został próg ustalony dla wartości projektu na 10 mln euro zostały zmienione zasady kwalifikowalności projektów.
Objęto Fundusz Spójności zasadą dotyczącą automatycznego anulowania zobowiązań, które nie zostały pokryte wydatkami w odpowiednim terminie.
Cele Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej. Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń. Fundusz Spójności współfinansuje przede wszystkim projekty służące rozwojowi infrastruktury publicznej. Pomiędzy projektami z zakresu ochrony środowiska i infrastruktury transportowej musi być zachowana równowaga podziału funduszy, która została ustanowiona na poziomie 50% dla każdego sektora.
Warunki pomocy. Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W przypadku, gdy kraj członkowski nie dotrzyma programu konwergencji dla unii gospodarczej i walutowej, przyznane fundusze mogą zostać wstrzymane. Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.
Inicjatywy wspólnotowe - są to programy pomocy bezzwrotnej przygotowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują jedynie w krajach członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy:
INTERREG Celem Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG finansowanej ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) jest wspieranie współpracy przygranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej zarówno na zewnętrznych, jak i wewnętrznych granicach Unii. W ramach INTERRREG III wydzielone zostały trzy komponenty:
Komponent A - współpraca przygraniczna władz publicznych sąsiadujących ze sobą obszarów w celu rozwijania przygranicznych ośrodków gospodarczych i społecznych poprzez wdrażanie zarówno projektów infrastrukturalnych jak i "miękkich":
-rozwój przedsiębiorczości, w tym małych firm sektora turystycznego,
-rozwój wspólnego transgranicznego systemu ochrony środowiska,
-modernizacja i rozbudowa istniejącej sieci powiązań transportowych w celu zwiększenia dostępności terenów przygranicznych,
-wsparcie inicjatyw społeczności lokalnych (fundusz mikroprojektów),
-rozwój kapitału ludzkiego i instytucjonalnych form współpracy transgranicznej,
-wykorzystanie zasobów ludzkich i materialnych w dziedzinie badań naukowych, rozwoju technologicznego, edukacji, kultury w celu zwiększenia produktywności obszaru i jego zdolności do kreowania miejsc pracy.
Komponent B - współpraca transnarodowa między władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w ramach dużych regionów paneuropejskich, mająca na celu zrównoważony i skoordynowany rozwój przestrzenny. W ramach komponentu B tworzone są możliwości dla rozwoju infrastruktury transeuropejskiej, opracowania strategii rozwoju przestrzennego w skali międzynarodowej. Ponadto, finansowane są projekty z zakresu ochrony środowiska i rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Komponent C - współpraca międzyregionalna w skali europejskiej, której celem jest rozwój powiązań sieciowych w zakresie polityki regionalnej, upowszechnianie systemowych przykładów właściwego rozwiązywania problemów, wymiana informacji i doświadczeń dotyczących rozwoju regionalnego oraz polityk i technik kohezyjnych.
EQUAL. Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL jest częścią strategii Unii Europejskiej na rzecz stworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy i zapewnienia szerokiego do nich dostępu. EQUAL to nowe sposoby rozwiązywania problemu dyskryminacji na rynku pracy.
Finansowana przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Inicjatywa wspólnotowa EQUAL ma na celu testowanie i promowanie nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy, zarówno wobec osób zatrudnionych, jak i poszukujących pracy. EQUAL obejmuje również działania na rzecz osób ubiegających się o status uchodźcy oraz działa w kierunku integracji społecznej.
EQUAL stwarza możliwości identyfikacji i przewidywania zmian na rynku pracy, jak też wyposaża w nowe narzędzia monitorowania, zapobiegania i rozwiązywania wykrytych problemów.
Zasady te są wspólne dla wszystkich państw członkowskich uczestniczących w realizacji Inicjatywy wspólnotowej EQUAL i określają zarówno sposób wdrażania Partnerstwa na rzecz Rozwoju w ramach wspólnie uzgodnionych celów, jak też stanowią kryteria wyboru projektów do finansowania w ramach EQUAL.
LEADER+. Inicjatywa LEADER+ stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ w oparciu o współpracę na poziomie regionalnym i ponadnarodowym wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich. Beneficjentami pomocy są przede wszystkim związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących działania innowacyjne związane z rozwojem każdego obszaru wiejskiego Unii Europejskiej. Fundusze mogą być przeznaczane na trzy cele:
- wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich,
- wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów współpracy,
- tworzenie sieci obszarów wiejskich UE - zarówno objętych pomocą LEADER+ jak i niekorzystających z tej pomocy.
URBAN II 2000-2006. Jest to program pomocy bezzwrotnej ze strony UE dla określonych jednostek. W tym programie władze lokalne, organizacje pozarządowe lub przedsiębiorcy składają projekty związane z rewitalizacją gospodarczą i społeczną miast Unii liczących przynajmniej 100 000 mieszkańców.
Strefy miejskie ubiegające się o pomoc z programu URBAN II muszą spełniać co najmniej trzy warunki z niżej wymienionych:
-wysoka stopa bezrobocia,
-mała aktywność ekonomiczna wysoki stopień biedy,
-konieczność rekonwersji wynikającej z trudności ekonomicznych i socjalnych,
-duża liczba imigrantów, mniejszości etnicznych,
-niska stopa edukacji,
-wysoka przestępczość,
-zdegradowane środowisko.
Inicjatywy Wspólnotowe:
Jaspers (Joint Assistance to Support Projects in European Regions) - program UE mający na celu udzielenie pomocy w ramach przygotowania dużych projektów inwestycyjnych w szczególności, gdy dotyczy to sektora transportu i środowiska dla lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych. Jest to program pomocy technicznej realizowany wspólnie przez Europejski Bank Inwestycyjny, Komisję Europejską jak też Europejski Bank Odnowy i Rozwoju. Pomoc ta jest oferowana w celu przygotowania dużych projektów inwestycyjnych w sektorze środowiska transportu i innych sektorach, które kwalifikują się do wsparcia EFRR i EFS. Wsparcie to ma charakter doradczy. Przedmiotem wsparcia jest pomoc techniczna w zakresie weryfikacji przygotowanej dokumentacji i analizy kwestii problemowych, doradztwa i wsparcia w rozwiązaniu kwestii istotnych dla przygotowania projektu wsparcia o charakterze horyzontalnych związanych z przygotowaniem dużych projektów jak też poprawy jakości wniosków o dofinansowanie i pomoc techniczną przy określaniu warunków dla konsultantów przygotowujących dokumentację i wsparcia na etapie koncepcyjnym przy dofinansowaniu projektów. Spodziewanym efektem umocnienia Jaspers jest przyspieszeniem procesu decyzyjnego w zakresie przyznawania Funduszy Europejskich na duże projekty i infrastrukturalne.
Za korzystanie z usług ekspertów zatrudnionych w ramach JASPERS beneficjent nie ponosi kosztów finansowych, nie ma obowiązku korzystania z kredytów Europejskiego Banku Inwestycyjnego czy Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
Beneficjenci i instytucje uczestniczące w monitorowaniu realizacji inicjatywy JASPERS ponoszą jednak koszy związane z organizacją spotkań oraz przekazywaniem dokumentów.
Zasady działania i wybór projektów:
JASPERS działa w oparciu o coroczne plany działań uzgadniane pomiędzy przedstawicielami JASPERS, Komisji Europejskiej a Ministerstwem Rozwoju Regionalnego. Pierwszy plan działań dla Polski został podpisany w sierpniu 2006 r. i obejmuje on projekty z sektora transportu, energetyki, środowiska i infrastruktury informatycznej. Plan działań na 2007 r. zawiera projekty z sektora transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury B+R, rekultywacji oraz infrastruktury społecznej przewidziane do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej oraz Regionalnych Programów Operacyjnych.
Projekty do wsparcia w ramach JASPERS zgłaszają instytucje zarządzające programami operacyjnymi we współpracy z instytucjami pośredniczącymi. Zgłaszane projekty powinny być przewidziane do realizacji tj. wskazane w indykatywnym wykazie dużych projektów dla danego programu operacyjnego. Dla każdego projektu konieczne jest wypełnienie fiszki (również w języku angielskim) przedstawiającej zakres projektu, uzasadnienie wyboru oraz proponowany zakres wsparcia inicjatywy JASPERS.
Jessica - wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich. Program Jessica: zapewnia zastosowanie instrumentów inżynierii finansowej do wykorzystania funduszów strukturalnych UE dla rozwoju i odnowy obszarów miejskich. Inicjatywa ta opiera się na utworzeniu funduszu, na którego środki złożą się pieniądze pochodzące z programów operacyjnych oraz pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy Jessica została uruchomiona przez Komisję Europejską we współpracy z EBI i CEB.
Cele:
Wykorzystanie dodatkowyc zasobów kredytowych dla celów finansowania partnerstwa publiczno - prywatnego i innych projektów rozwoju obszarów miejskich w regionach Wspólnoty.
Dostęp do wiedzy specjalistycznej w zakresie finansowania i zarządzania wyspecjalizowanych instytucji takich jak Europejski Bank Inwestycyjny (CEBI), Bank Rozwoju Rady Europy a także inncyh międzynarodowych instytucji finansowych.
Stworzenie silniejszych zachęt do pomyślnego założenia przez beneficjentów poprzez połączenie dotacji z kredytami i innymi narzędziami finansowymi
Zapewnienie długoterminowego zrównoważonego rozwoju przez odnawialność układów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w funduszach specjalizujących się w inwestycjach obszarów miejskich.
Metody wdrażania inicjatywy Jessica:
Program Operacyjny
Fundusz obszarów rozwoju
Jeremy
Odejście od tradycyjnych działań o charakterze wyrównawczym
Działalność zorientowana jest konkurencyjność podmiotów gospodarczych i regionów
Ma związek z priorytetami zmodyfikowanej Strategii Lizbońskiej
Dwa rodzaje polityki rozwojowej:
Ogólna i zorientowana na obszary rozwojowe zurbanizowane
Dotycząca obszarów wiejskich
Występuje spójność trzech wymiarów: społecznego, gospodarczego i terytorialnego
Podniesienie rangi współpracy transgranicznej i międzyregionalnej
Spójność gospodarcza ocenia poziom ogólnej aktywności gospodarczej w odniesieniu do regionów składających się na dany kraj lub grupę krajów tworzących zgrupowanie integracyjny. Wzrost spójności gospodarczej polega na zmniejszeniu dysproporcji w poziomie rozwoju gospodarczego między regionami bogatymi a biednymi. Miernikiem stopnia zbliżenia między poszczególnymi częściami (regionami) kraju jest przede wszystkim PKB n mieszkańca weryfikowany parytetem siły nabywczej.
Spójność społeczna utożsamia się z następującymi kwestiami natury socjalnej, wysoki poziom zatrudnienia i dochodów w krajach członkowskich i regionach, brak wytłoczenia społecznego, jak również z ograniczeniem ubóstwa i brakiem konfliktów społecznych między biednymi a bogatymi państwami społeczeństwa. Wzrost spójności społecznej polega na zmniejszeniu zróżnicowań w wykorzystaniu zasobów ludzkich między poszczególnymi obszarami. Spójność społeczna jest mierzona za pomocą wskaźnika stopy bezrobocia. Coraz częściej używa się miernik określający jaka część osób w wieku produkcyjnym znajduje zatrudnienie.
Spójność terytorialna rozumiana jest jako tworzenie warunków dla zapewnienia dla zapewnienia przestrzennej dostępności sprzyjającej dyfuzji procesów rozwoju. Wymiar ten nie ma uniwersalnego wskaźnika m.in. natomiast w ostatnich latach używa się wskaźnik dostępności oparty na czasie przejazdu do danego miejsca (obszaru) komunikacją lotniczą drogową i kolejową. Wzrost spójności terytorialnej polega na pokonywaniu (eliminowaniu) barier dostępności d regionów peryferyjnym dzięki lepszemu powiązaniu z obszarami centralnymi wspólnoty europejskiej.
stanowią strategiczny dokument obejmujący ogólny zakres polityki spójności
określają priorytety (ramy dla interwencji funduszy) dla państw członkowskich i regionów korzystających ze wsparcia w ramach funduszy strukturalnych i funduszy spójności.
poprawa atrakcyjności regionów i miast UE poprzez zwiększenie dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług oraz ochronę ich potencjału środowiskowego
programowanie innowacji , przedsiębiorczości i rozwój gospodarki opartej na wiedzy poprzez prawa badawcze, rozwojowe i innowacje, w tym nowe technologie informacyjne i komunikacyjne
tworzenie większej liczby i lepszych jakościowo miejsc pracy oraz utrzymanie istniejących miejsc pracy.
Program Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS
Program Innowacyjna Gospodarka - EFRR
Program Kapitał Ludzki - EFS
16 programów regionalnych - EFRR
Program Rozwój Polski Wschodniej - EFRR
Program Pomoc Techniczna - EFRR
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - EFRR
67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE,
11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa),
ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych.
Program Infrastruktura i Środowisko - 41,9% całości środków (27,9 mld euro),
16 programów regionalnych - 24,9% całości środków (16,6 mld euro),
Program Kapitał Ludzki - 14,6% całości środków (9,7 mld euro),
Program Innowacyjna Gospodarka -12,4% całości środków (8,3 mld euro),
Program Rozwój Polski Wschodniej - 3,4% całości środków (2,3 mld euro),
Program Pomoc Techniczna - 0,8% całości środków (0,5 mld euro).
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - (0,7 mld euro)
Sektorowy Program Operacyjny (SPO) Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw -MGPiPS,
SPO Rozwój Zasobów Ludzkich - MGPiPS,
SPO Transport - MI,
SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich - MRiRW,
SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb - MRiRW,
Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego (ZPORR) - MGPiPS,
Program Operacyjny Pomoc Techniczna - MGPiPS.
Całokształt działań państwa oraz występujących w jego imieniu władz centralnych i regionalnych w zakresie świadomego kształtowania procesu rozwoju społecznego i ekonomicznego regionów kraju w ramach ogólnej polityki społeczno - ekonomicznej. /B. Winiarski/ (Celowe działania zmierzające do zaspokojenia potrzeb)
Działalność zmierzająca do kształtowania poszczególnych regionów i relacji międzyregionalnych zgodnie z celami społeczeństwa jako całości jak również celami lokalnymi.
Polityka interregionalna (polityka władz centralnych, bezpośrednie, międzyregionalne uprawnienia przez rządy) to usystematyzowane oddziaływanie na obszary będące wyodrębnionymi ponadlokalnymi jednostkami terytorialnego podziału administracyjnego kraju (regiony), podejmowane przez rząd centralny oraz jego agendy
Polityka intraregionalna (polityka władz centralnych, autonomiczna, wewnątrz regionalna, władz samorządowych, ma tyle ile pozwala polskie prawo i prawo unijne na obszarze regionu) prowadzona przez samorządowe władze regionu, to usystematyzowane oddziaływanie na procesy rozwoju społeczno-gospodarczego zachodzące na obszarze regionu. Organy samorządu terytorialnego jako reprezentant interesów społeczności regionalnych i lokalnych, zgodnie ze swoimi kompetencjami i możliwościami, prowadzą działania regulacyjne o charakterze autonomicznym i komplementarnym w stosunku do rozstrzygnięć rządowych, wykorzystując regionalne oraz lokalne zasoby i możliwości
Samorządy zgodnie z regulacjami prowadzą politykę, wykorzystanie zasobów, które posiadają
Wartościowanie polega na wartości rynkowej
Rynek - możliwość sprzedania posiadanych zasobów
Konkurencyjność regionu
Polepszenie jakości życia
Podniesienie jakości standardu życia
Wzrost potencjału gospodarczego przyczyniający się do rozwoju
Wzrost konkurencyjności
Wzrost potencjału gospodarczego
Wzrost poziomu życia
Rozwój społeczno - gospodarczy kraju
Polityka ponadnarodowa
Uporządkowanie realizacji zadań
Ograniczenie i zasilenie środkami określonych elementów działania
Usunięcie dysproporcji w rozwoju gospodarczym regionu
Zapewnienie zrównoważonego rozwoju (trwały, ekologiczny)
Wzrost wszystkich obszarów działalności człowieka
Zachowanie spójności społecznej regionów
Zachowanie spójności przestrzennej międzypokoleniowej
Polityka likwidacji (zmniejszenie) dysponentów rozwojowych
Przeszłość
Zabory
Peryferyjność regionu
Mało rozwinięta infrastruktura
Dominacja przemysłu schyłkowego
Upadek przemysłu: stoczniowego i tekstylnego
Brak możliwości i środków tworzenia nowego przemysłu
Internacjonalizm państwowy
Tworzenie układów przestrzennych
Wspieranie nowoczesnego systemu gospodarki (wiedza)
Wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw
Promowanie rozwoju bazującego na własnych zasobach (rozwój endogeniczny)
Wspieranie rozwoju infrastruktury zwiększającej atrakcyjność inwestycyjną regionów
Kierować środki zgodnie z określonymi zasadami
Skonkretyzowanie środków na niewielu obszarach kraju o stosunkowo największych potrzebach (określone tematy)
Zorientowaniem na pomoc w układzie przestrzennym i regionalnym
Wspieraniem nowoczesnego sektora gospodarki
Wspomaganiem średnich i małych przedsiębiorstw
Promowaniem rozwoju bazującego na własnych zasobach
Wspieraniem rozwoju infrastruktury zwiększającej atrakcyjności inwestycje regionów
Skoncentrowaniem środków na niewielu obszarach kraju o stosunkowo największych potrzebach
Administracyjne
Przyrodnicze
Historyczne
Kulturowe
Wysokorozwinięte
Niskorozwinięte
Ludnościowe
Metropolie
Określony obszar geograficzny z zasobami naturalnymi
Ludzie zamieszkujący dany obszar oraz ich świadomość polityczna i kulturowa oraz umiejętności społeczne i przestrzenne
Kapitał ludzki
Potencjał gospodarczy, jego wykorzystanie i konkurencyjność
Potencjał infrastruktury oraz usługi świadczone przez ten potencjał na rzecz zaspokojenia potrzeb ludności
Możliwość zatrudnienia ludzi i poziom bezrobocia
Zasoby majątkowe i pieniężne ludzi: charakter zagrożeń bezpieczeństwa społecznego i socjalnego
System współżycia ludzi i władzy jednostek społecznych, gospodarczych
NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3
Klasyfikacja ta stanowi podstawę analizy procesów społeczno - gospodarczych w przekrojach regionalnych Unii Europejskiej
Klasyfikacja opiera się na podziałach, administracyjnych i planistycznych obowiązujących w państwach członkowskich
regiony peryferyjne, w których dominuje rolnictwo o niskim poziomie rozwoju
inne regiony rolnicze, które nie są peryferyjnie położone
regiony „osierocone”, tj górnicze z przemysłem włókienniczym czy stronniczym
„nowe landy” byłego NRD
regiony przygraniczne
regiony o niskiej gęstości zaludnienia krajów skandynawskich (zwłaszcza północne obszary)
regiony konurbacyjne charakteryzujące się wysokim poziomem bezrobocia
Możliwość zatrudnienia
Zasoby majątkowe i pieniężne, oszczędności
System współżycia ludzi
Raport Motte'a proponujący utworzenie komitetu konsultacyjnego do regionalnych i podejście prac nad programem europejskiej polityki regionalnej (09.05.1960 r.)
Raport Birkelbacha postulujący:
oddanie do dyspozycji Komisji Europejskiej środków finansowych przeznaczonych na politykę regionalną
utworzenia centralnego biura dokumentacji europejskiej i poszerzenia kontaktów z lokalnymi organami samorządowymi (17.12.1963 r.)
Raport Rossiego sugerujący wspólnotowy wymiar polityki regionalnej oraz potrzebę podjęcia prac nad Europejskim Planem Zagospodarowania Przestrzennego (09.10.1964 r.)
Parlament Europejski w Raporcie Bersaniego sformułował sugestie dotyczące ukierunkowanej przestrzenne Europejskiej Polityki Ekonomicznej zaproponował również utworzenie specjalnego funduszu o przeznaczeniu regionalnym (23.05.1966 r.)
nadmiernych zróżnicowań regionalnych hamujących procesy integracyjne
rozszerzenia Wspólnoty o trzy kraje: Danię, Irlandię i Wielką Brytanię (01.01.1973 r.)
Skoncentrowanie na określonych celach
Selekcja regionów została dokonana w oparciu o kryteria wspólnotowe
Przyznano pierwszeństwo programom wieloletnim
Procedury oparto na dokumencie Wspólnotowe Ramy Wsparcia
Zastąpiono mechanizm przyznania kwot przez mechanizm łączonego dodawania środków ich kumulowania
Wprowadzono monitoring
Wprowadzono wymóg udziału społeczeństwa zgodnie z zasadą subsydiarności - co tworzy zasadę partnerstwa
Komisja miała prawo do uruchamiania tzw Inicjatyw Wspólnotowych (wpierw było 13, potem ograniczono do 4)
Cel 1 - wspieranie rozwoju i dostosowanie strukturalne regionów słabo rozwiniętych (zacofanych);
Cel 2 - restrukturyzacja regionów, regionów przygranicznych lub części regionów, które są dotknięte upadkiem przemysłu
Cel 3 - zwalczanie długotrwałego bezrobocia
Cel 4 - pomoc w zatrudnieniu ludziom młodym
Cel 5 - reformy Wspólnej Polityki Rolnej, dostosowanie struktur produkcyjnych, wspieranie obszarów rozwoju wiejskich
Cel 1 - dotyczył promocji rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach słabiej rozwiniętych. Region został włączony w zakres jego działań jeżeli PKB na jednego mieszkańca nie przekroczył 75% średniego w Unii w ciągu 3 ostatnich lat, rozwój i strukturalne dostosowanie regionów zacofanych,
Cel 2 - był podporządkowany konwersji całych regionów obszarów przygranicznych oraz niwelowaniu skutków związanych z upadkiem przemysłu, konwersja regionów dotkniętych regresją przemysłu
Cel 3 - dotyczył zwalczania długotrwałego bezrobocia, ochrony ludzi młodych
Cel 4 - przystosowanie siły roboczej do zmian w systemie produkcji,
Cel 5 - wspieranie rozwój obszarów wiejskich: wspieranie obszarów rolniczych, ułatwianie rozwoju i dostosowywanie strukturalne obszarów wiejskich.
Cel 6 - odnosił się do regionów cechujących się bardzo małą gęstością zaludnienia
Cel 1 - wspieranie regionów słabo rozwiniętych. Obejmuje regiony, które mają poniżej 75% PKB per capia średniej Wspólnoty. Włączono francuskie terytoria zamorskie, Wyspy Kanaryjskie, Azory, obszary słabo zaludnione ((poprzedni cel 6) Budżet na lata 2000 - 2006 wynosił 135,6 mld euro
Cel 2 - wspieranie ekonomicznej rekonstrukcji regionów borykających się z trudnościami strukturalnymi. Do tego celu zalicza się obszary dotknięte upadkiem przemysłu., regiony rolnice przeżywające kryzys oraz dotknięte depresją ośrodki rybołówstwa. Budżet na lata 2000 - 2006 - 21,1 mld euro.
Cel 3 - dotyczy problemów ujętych dotychczas w ramach celu m.in. środki będą przyznane na:
Konwergencja
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie
Europejska Współpraca Terytorialna
promocja zrównoważonego rozwoju ekonomicznego miast, wsi, obszarów przybrzeżnych,
rozwój stosunków gospodarczych i współpracy małych i średnich przedsiębiorstw w ramach „struktur sieciowych”
rozwój turystyki, wspólna ochrona środowiska
zwiększenie dostępności do sieci transportowo - komunikacyjnych i informatycznych, zasobów wodnych i energetycznych
rozwój współpracy w dziedzinie edukacji, kultury, ochrona zdrowia
badania i rozwój poprzez tworzenie naukowych i technologicznych sieci współpracy
zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi
zapobieganie katastrofom, ochrona środowiska
poprawa dostępności regionów
wspierać poprawę efektywności działanie polityki regionalnej poprzez promocję sieci współpracy
wymianę doświadczeń między regionami z terytorium całej Unii Europejskiej
Cel 1 - konwergencja 264 mld euro (78,54% ogólnej kwoty środków)
Cel 2 - konkurencyjność regionalna i zatrudnienie 57,9 mld euro (17,22# ogólnej wartości środków)
Cel 3 - Europejska Współpraca Terytorialna 13,2 mld euro (3,94%)
Polska - Saksonia
Polska - Meklemburgia/Brandenburgia
Polska - Brandenburgia
Polska - Republika Czeska
Polska - Republika Słowacka
Polska - Litwa
Polska - Dania - Szwecja - Litwa - Meklemburgia (Południowy Bałtyk)
Polska - Litwa - Rosja
Polska - Białoruś - Ukraina
Generalne
Organizacji polityki regionalnej
Finansowanie polityki rozwoju regionalnego
Oceny realizacji programów /I. Pietrzyk/
Subsydiarności - w myśl Traktatu o Unii Europejskiej (z Maastricht) polega na podziale kompetencji (zadań) między Wspólnotami Europejskimi, państwami członkowskimi oraz ich jednostkami.
Koordynacji - odnosi się do dwóch kwestii:
zintegrowanego wykorzystania funduszy strukturalnych i innych instrumentów finansowych
koordynowania przez Komisję polityk regionalnych państw członkowskich
Elastyczności - komisja w polityce regionalnej respektuje zróżnicowaną rzeczywistość regionalną oraz specyfikę organizacyjną i instytucjonalną krajów członkowskich, umożliwienie posługiwania się krajem członkowskim wskaźnikami statystycznymi lepiej uwzględniającą krajową specyfikę.
Zasada programowania:
przyjęcie ściśle określonych okresów realizacyjnych dla działań funduszy strukturalnych 2000 - 2006, 2007 - 2013)
ustalenie procedury przygotowania programów pomocowych dla poszczególnych regionów i obszarów oraz ustanowienie dla nich Ram Wsparcia Wspólnotowego i Jednolitych Dokumentów Programowych
z polityką makroekonomiczną - polityka regionalna jest fragmentem szeroko rozumianej polityki ekonomicznej a jej efektywność zależy w dużym stopniu w zakresie od zgodności z polityką ekonomiczną
zasada ta obliguje jednoznacznie państwa członkowskie do uwzględnieniania w polityce makroekonomicznej też najbiedniejszych regionów, nie pozostawiając ich poza polem działalności inwestycyjnej państwa.
Zasada koncentracji - alokacja geograficzna na określonych celach. Przejawia się w:
Przeznaczenie funduszy na ograniczoną liczbę celów
Doborze kryteriów służących wyselekcjonowaniu regionów dotkniętych problemami
Skoncentrowaniu finansowania na regionach opóźnionych w rozwoju w najmniej zamożnych krajach członkowskich.
Zasada dodawalności. Pomoc udzielana przez Unię stanowi uzupełnienie układu danego państwa członkowskiego a nie okazję do redukcji tego układu. Chodzi o to, aby państwa członkowskie nie zmniejszały poziomu nakładów na rozwój regionalny w porównaniu z poprzedni, okresem planistycznym. Sprzyja to tworzeniu stabilnych instrumentów i poziomów finansowania rozwoju regionalnego nie tylko w skali rocznego budżetu.
Zasada komplementarności (uzupełnia się, montażu finansowego). Przedsięwzięcia podejmowane z inicjatywy UE i państw członkowskich. Uzupełniają się wzajemnie. Istnieje konieczność stosowania montażu finansowego, czyli współfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych ze źródeł krajowych i zagranicznych, publicznych i prywatnych oraz krajowych, regionalnych i lokalnych.
Zasada monitorowania i oceny programów - polega na monitorowaniu i ocenie programów i planów regionalnych we wszystkich fazach (ex-ante, realizacji i ex-post). Monitoring ten jest realizowany na zasadzie partnerstwa krajów członkowskich i Komisji Europejskiej.
Zasada kontroli finansowej. Państwa członkowskie zobowiązane są do:
skutecznego systemu zarządzania i kontroli programów
zagwarantowania zgodnego z prawem UE zarządzania Funduszami Wspólnotowymi
zagwarantowanie dokładności sprawozdań z wydatków oraz korygowania wszelkich naruszeń przepisów
współpracy z Komisją w celu właściwego zarządzania finansowego funduszami wspólnotowymi. Komisja Europejska dokonuje kontroli u beneficjenta Funduszy Strukturalnych.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF)
Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF)
Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa (FIFG)
horyzontalne
regionalne - wynikające ze specyfiki danych regionalnych.
krajowe programy
inicjatywy wspólnotowe
Wspieranie przekształceń strukturalnych rolnictwa.
Pomoc w rozwoju obszarów wiejskich.
Poprawę funkcjonowania gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw rolno - spożywczych.
Pobudzanie produkcji nieżywnościowej.
Trwały rozwój lasów.
Polepszenie warunków pracy.
Tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich.
Dywersyfikacja działalności gospodarczej na wsi.
Zachowanie i promocję walorów naturalnych regionu i rolnictwa.
realizacji inwestycji pozwalających utrzymać lub tworzyć stałe miejsca pracy
rozwijaniu infrastruktury (np. budowa dróg, sieci telefonicznych)
wspieranie lokalnych inicjatyw rozwojowych np. organizacji wspierających przepływ nowych technologii lub ułatwiających dostęp do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw
rozwój potencjału lokalnego: małych i średnich przedsiębiorstw
działalność badawczo-rozwojowa
inwestycje związane z ochroną środowiska
aktywizacja zawodowa bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
kształcenie ustawiczne
doskonalenie kadr gospodarki i rozwój przedsiębiorczości
aktywizacja zawodowa kobiet
tworzeniu małych jednostek rybołówstwa przybrzeżnego i wspólnych przedsiębiorstw
finansowaniu odnowienia floty rybackiej i modernizacji kutrów
ulepszaniu wyposażenia portów rybackich
pomoc w dostosowaniu połowów do wymogów rynku
rekompensowaniu masowego zaprzestania działalności
pomoc w zachowaniu fauny i flory przybrzeżnej
poprawa przetwórstwa i marketingu owoców morza
zapewnienie w UE zrównoważonego wzrostu gospodarczego i postępu socjalnego
inwestycje w zakresie ochrony środowiska
infrastruktura transportowa (rozwój sieci korytarzy transeuropejskich)
przez większą tematyczną i geograficzną koncentrację projektów na ściśle określonych celach i kierunkach rozwoju oraz obszarach geograficznych
poprawy zarządzania funduszami przez większą decentralizację oraz wdrożenie systemu monitoringu podjętych działań, ich oceny ex-ante i ex-post oraz kontroli i korygowania ujawnionych i nieprawidłowości
unowocześnienie europejskiego modelu rolnictwa w kierunku rozwoju sektora rzeczywiście wielofunkcyjnego, konkurencyjnego i spełniającego wymogi ekologii
wzmocnienie przedakcesyjnej strategii dla krajów kandydujących przez ustanowienie mechanizmów finansowych
2000 - 2006 - zredukowano liczbę działań innowacyjnych z 8 do 3. Nowa generacja działań innowacyjnych nastawiona jest na wzmocnienie konkurencyjności
rozwijanie regionalnych gospodarek opartych na wiedzy i technologicznych innowacjach w celu udzielania pomocy europejskich
rola społeczeństwa informacyjnego „e-Europe” dla rozwoju regionalnego, które przez potężne efekty tworzenie sieci przesyłu informacji może się przyczynić do geograficznego, ekonomicznego otwarcia się regionów
wykorzystanie w większym stopniu unikalnych cech i zasobów regionu dla rozwoju konkurencyjnej i spełniającej uwarunkowania środowiskowe gospodarki tak aby poprawić warunki życia i pracy mieszkańców regionu.
spójność rozumiana jest przy tym w aspekcie ekonomicznym, społecznym i przestrzennym
spójność ekonomiczną ocenia się według poziomu PKB na jednego mieszkańca (priorytet siły nabywczej), spójność społeczną według zróżnicowania stopy bezrobocia
współpraca przygraniczna, międzynarodowa i międzyregionalna w tym sieci i powiązania instytucjonalne
rozwój obszarów wiejskich i regiony peryferyjne
zatrudnienie i rozwój kapitału ludzkiego
sterowanie zmianami i restrukturyzacją przemysłu
INTERREG II
LEADER II
REGIS II
EMPLOYEMENT
ADAPT
RECHAR II
RESIDER II
KONVER
RETEX
Przemysł tekstylny i odzieżowy w Portugalii
SMES
URBAN
PESCA
INTERREG III - współpraca ponadgraniczna, transnarodowa i międzyregionalna, mająca na celu popieranie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju, przestrzennego planowania europejskiego terytorium.
URBAN - społeczno - gospodarcza odnowa miast i ich okolic z uwzględnieniem warunków rozwoju zrównoważonego.
LEADER + - rozwój obszarów wiejskich poprzez zintegrowane programy i współpracę między lokalnymi grupami działania
EQUAL - zwalczanie wszelkich form dyskryminacji i nierówności szans zwłaszcza na rynku pracy
Transnarodowość
Wielowymiarowe partnerstwo
Zintegrowane podejście
Zasada równość szans
Koordynacja i wieloszczeblowość procesu programowania
Rozwój zrównoważony
Innowacyjność, pilotażowy charakter, możliwość upowszechnienia
zrównoważonego i skoordynowanego rozwoju przestrzennego, planowania przestrzennego,
infrastruktury transeuropejskiej, zagadnień łączności i energii oraz ochrony środowiska.
wynoszą 221,31 mln euro
pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Polska - Meklemburgia/Brandenburgia
Polska - Brandenburgia
Polska - Saksonia
Polska - Republika Czeska
Polska - Republika Słowacka
Polska - Litwa
Polska - Dania - Szwecja - Litwa - Meklemburgia (Południowy Bałtyk)
CADSES - 18,59 mln euro
BSR - 12,39 mln euro
Strefa wschodnia - 8,39 mln euro
Strefa północna - 3,59 mln euro
INTERACT - 1,14 mln euro
ESPON - 0,16 mln euro
Wspólne struktury zarządzające i płatnicze dla każdego programu
Wspólny program operacyjny
Wspólny budżet programu
Dofinansowanie programu z ERDF - do 75% kwalifikujących się kosztów, nowa perspektywa 85%
Przynajmniej dwóch partnerów realizuje wspólny projekt
Wybór partnera wiodącego (lead partner)
Promocja tworzenia i rozwoju nowych i istniejących sieci współpracy po obu stronach granicy
Zredukowanie peryferyjnego charakteru terenów przygranicznych a przez to podniesienie stopy życiowej i rozwiązanie specyficznych problemów rozwojowych
Wzmocnienie społeczno - gospodarczej spójności regionów przygranicznych
Wzrost konkurencyjności i produktywności obszaru współpracy przez modernizację i rozbudowę infrastruktury transgranicznej, ochronę granic oraz współpracę gospodarczą i naukowo - techniczną.
Wspieranie współpracy gospodarczej i naukowo - technicznej.
Wzmocnienie infrastruktury granicznej i przygranicznej w celu zapewnienia rozwoju obszar przygranicznego.
Ochrona środowiska, wzrost efektywności wykorzystania energii, promowanie odnawialnych źródeł energii.
Rozwój turystyki i infrastruktury technicznej przyczyniający się do rozwoju obszaru przygranicznego jak również zachowanie obiektów dziedzictwa kulturowego o znaczeniu transgranicznej.
Współpraca między społecznościami, integracji społeczno - kulturowa, wzmocnienie rynku pracy.
2.1. Wspieranie inicjatyw społeczności lokalnych.
2.2. Regionalna tożsamość kulturowa i dziedzictwo kultury.
Pomoc techniczna.
Wspólna Instytucja Zarządzająca
Wspólna Instytucja Płatnicza
Wspólny Sekretariat Techniczny
Wspólny Komitet Sterujący
Wspólny Komitet Monitorujący
W Polsce podregiony: krośnieńsko - przemyski (woj. podkarpackie), białostocko - suwalski (woj. podlaskie), białopodlaski i chełmsko - zamojski (woj. lubelskie), ostrołęcko - siedlecki (woj. mazowieckie) oraz podregiony przyległe: rzeszowsko - tarnobrzeski, łomżyński, lubelski,
W Białorusi: obwód brzeski, miński i grodzki ........................
W Ukrainie .........................
Cały obszar objęty programem obejmuje - 316,3 tys. km.
Długość granicy pomiędzy Polską a Białorusią - 418 km,
Ludność obszaru wynosi 20,1 mln osób (2005 rok, z tego 6,2 mln w polskiej części, 7,3 mln w białoruskiej części, 8,5 mln w ukraińskiej części).
Średni poziom PKB per capita w 2005 roku wynosił 3,7 tys. euro w polskiej części, 1,2 tys. euro w ukraińskiej części i 2,5 tys. w białoruskiej części.
Wzrost konkurencyjności obszarów przygranicznych.
Rozwój przedsiębiorczości.
Rozwój turystyki.
Poprawa dostępności obszaru.
Poprawa jakości życia.
Ochrona środowiska w obszarze przygranicznym
Bezpieczne i sprawne funkcjonujące granice
Współpraca sieciowa i inicjatywy społeczności lokalnym.
Budowanie potencjału współpracy na poziomie regionalnym i lokalnym.
Inicjatywy społeczności lokalnych.
Pomoc techniczna.
podregion na poziomie NUTS III
Polska : białostocko - suwalski, ełcki, łomżyński i olsztyński (oba na zasadzie elastyczności)
Litwa + Altytus, Marijampole, Taurage, Kowno, Wilno (z wyłączeniem miasta) - trzy ostatnie na zasadzie elastyczności
Cel strategiczny - tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach UE i wewnątrz kraju.
Cele horyzontalne:
tworzenie warunków dla utrzymania stabilnego, wysokiego tempa wzrostu gospodarczego
wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego i społecznego
podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw oraz rozwój sektora usług
budowa i modernizacja infrastruktury technicznej o podstawowym znaczeniu dla wzrostu konkurencyjności polskich regionów
wzrost konkurencyjności polskich regionów oraz przeciwdziałanie ich marginalizacji w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym
Plan Rozwoju (PR)
Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW)
Programy Operacyjne (PO)
Uzupełnienia Programów Operacyjnych (UPO)
Jednolity Dokument Programowy (JDP)
Jest podstawowym dokumentem programowym przygotowanym przez państwo członkowskie.
Diagnozuje jego sytuację społeczną i gospodarczą.
Określa potrzeby w kontekście celów polityki regionalnej.
Określa planowaną strategię wykorzystania Funduszy Strukturalnych i innych środków finansowych stanowiących instrumentarium polityki regionalnej UE.
Zgodność Planu Rozwoju ze strategicznymi z punktu widzenia rozwoju kraju dokumentami jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji.
Plan Rozwoju przygotowany jest przez właściwe władze wyznaczone przez państwo członkowskie na szczeblu krajowym lub regionalnym
Po konsultacjach z partnerami społecznymi dokument ten był przedłużony kosztem jego zgodności z celami wskazanymi w rozporządzeniu 1260/1999/WE.
Stanowi punkt wyjścia do opracowania Podstaw Wsparcia Wspólny lub Jednolitego Dokumentu Programowego.
spójne zestawienie priorytetów, najlepiej zawierających skantyfikowane cele strategii
każdemu priorytetowi przyporządkowany jest wkład finansowy z funduszy oraz odpowiednich środków finansowych państwa członkowskiego, jak również zestaw sprecyzowanych celów strategicznych
każdy priorytet składa się z dwóch lub więcej działań stanowiących instrument poprzez który wdrażany jest priorytetem
działanie określane jest jako sekwencje czynności, które realizowane są dzięki wyodrębnionym środkiem finansowym
każde działanie może dzielić się na poddziałania
na poziomie działań (lub poddziałań) można wyróżnić poszczególne projekty
Jest to dokument wdrażający dokument strategię i priorytety pomocy.
Zawiera szczegółowe informacje na temat: każdego działania i poddziałania, środków finansowych, na ich realizację, kryteriów i trybu wyboru projektów, określenia beneficjentów końcowych.
Uzupełnienie programu nie było przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską, przesłano jako informację.
stanowią strategiczny dokument obejmujący ogólny zakres polityki spójności
określają priorytety (ramy dla interwencji funduszy) dla państw członkowskich i regionów korzystających ze wsparcia w ramach funduszy strukturalnych i funduszy spójności.
poprawa atrakcyjności regionów i miast UE poprzez zwiększenie dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług oraz ochronę ich potencjału środowiskowego
programowanie innowacji , przedsiębiorczości i rozwój gospodarki opartej na wiedzy poprzez prawa badawcze, rozwojowe i innowacje, w tym nowe technologie informacyjne i komunikacyjne
tworzenie większej liczby i lepszych jakościowo miejsc pracy oraz utrzymanie istniejących miejsc pracy.
Priorytety tematyczne i terytorialne uwzględniając priorytety w zakresie rewitalizacji obszarów miejskich oraz dywersyfikację gospodarki wiejskiej i regionów uzależnionych od rybołówstwa.
Dla celu konwergencja - planowanie działania na rzecz wzmocnienia administracji, informacje dotyczące zarządzania funduszami oraz plan ewaluacji.
Dla celu konkurencyjności i zatrudnienie w regionach - listę regionów objętych standardowym wsparciem w ramach tego celu.
Narodowy Plan Rozwoju (NPR)
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
Sektorowe Programy Operacyjne (SPO)
jest strategicznym średniookresowym dokumentem planistycznym scalającym na poziomie krajowym horyzontalne, sektorowe i regionalne działania interwencyjne państwa
wskazuje kierunku rozwoju gospodarczego Polski w pierwszych latach po akcesji
służył jako podstawa negocjowania przez Polskę Podstaw Wsparcia Wspólnoty
służy jako podstawa interwencji z Funduszu Spójności
wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego wzrostu PKB
zwiększenie poziomu wykształcenia i zatrudnienia
włączenie Polski do europejskiej sieci infrastruktury transportowej oraz informacyjnej
intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów w wysokiej wartości dodanej
rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego
wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych w Polsce
Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw.
Rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia.
Tworzenie warunków dla zwiększenia poziomu inwestycji, trwałego rozwoju i porównania spójności przestrzennej.
Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie.
Wzmacnianie potencjału rozwojowego regionu i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów.
Podstawy Wsparcia Wspólnoty - 8,275 mld euro
Fundusz Spójności - 4,278 mld euro
INTERREG, EQUAL - 355,3 mld euro
wielofunkcyjnego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ERDF, ESF)
pięciu jednofunduszowych sektorowych Programów Operacyjnych (SPO)
programu operacyjnego Pomoc techniczna (ERDF)
projekty współfinansowane z Funduszu Spójności, które obejmują inwestycje infrastrukturalne powyżej 10 mln euro w sektorze transportu i środowiska
Inicjatywy Wspólnoty INTERREG oraz EQUAL (walka z dyskryminacją i nierównościami społecznymi)
Rozwój sektora przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw.
Rozwój zasobów ludzkich.
Zwiększenie poziomu inwestycji infrastrukturalnych związanych ze wzrostem gospodarczym i jakością życia.
Poprawa warunków dla rozwoju regionalnego, w tym obszarów wiejskich.
Tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów.
Przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów.
Sprzyjanie długotrwałemu rozwojowi gospodarczemu.
Sprzyjanie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej.
Środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ERDF - 2530 mln euro.
Środki Europejskiego Funduszu Społecznego EFS - 438 mln euro.
Budżet państwa - 346 mln euro.
JST - 769 mln euro.
Środki prywatne - 146 mln euro.
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służąca wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
Wzmocnienie zasobów ludzkich w regionach.
Rozwój lokalny.
Pomoc techniczna.
Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw - 1,712 mld euro.
Rozwój zasobów ludzkich - 1,960 mld euro.
Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich - 1,784 mld euro.
Rybołówstwo i przetwórstwo ryb - 281 mln euro.
Transport - 1,55 mld euro.
Pomoc techniczna - 37,7 mln euro.
Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instrukcji otoczenia biznesu.
Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na Jednolitym Rynku Europejskim.
środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) - 1250 mln euro
budżet państwa - 437 mln euro
środki prywatne - 1156 mln euro
poprawa zatrudnienia poprzez rozwój jakości zasobów ludzkich
rozwój przedsiębiorczości
poprawa zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw ich pracowników do warunków zmieniającego się rynku
wzmocnienie polityki równości szans na rynku
dostosowania warunków produkcji rolnej do standardów UE,
stymulowania poprawy jakości produktów rolnych,
kształtowania procesów produkcyjnych w zgodzie z wymogami ochrony środowiska.
Modernizacji linii kolejowych wyłączonych z współfiansowanych z Funduszu Spójności.
Inwestycji dotyczących poprawy dostępu do portów morskich.
Modernizacji dróg krajowych położonych na sieci TINA.
Poprawa bezpieczeństwa na drogach krajowych.
poziom życia: wzrost dochodów, dostęp do edukacji i szkolnictwa, zatrudnienie i wydajność pracy, zdrowotność.
jakość życia: poczucie bezpieczeństwa, dobra infrastruktura techniczna i społeczna, dobry stan środowiska przyrodniczego, udział w życiu demokratycznym, w kulturze, turystyce, wspólnocie lokalnej oraz aktywność w ramach społeczeństwa obywatelskiego.
2005 - 11,6 - 50 % średniej UE
2010 - 14,6 - 57 % średniej UE
2015% - 18,6 - 66 % średniej UE
Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
Budowa Zintegrowanej Wspólnoty Społecznej i jej bezpieczeństwa.
Rozwój obszarów wiejskich.
Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Polska 51,7 %
Malta 54,1 %
Węgry 56,8 %
Słowacja 57 %
Włochy 57,6 %
Grecja 59,4 %
Belgia 60,3 %
Hiszpania 61,1 %
Litwa 61,2 %
Luksemburg 61,6 %
Nowoczesna gospodarka - cel: stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.
Wojewódzkie ośrodki wzrostu - cel: rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich.
Infrastruktura transportowa - cel: poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej.
Pomoc techniczna - cel: wsparcie procesu wdrażania Programu.
budowa infrastruktury zapewniającej rozwój gospodarczy Polski przy równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego
zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w Polsce przez powiązanie ich siecią autostrad i dróg ekspresowych oraz alternatywnych wobec transportu drogowego środków transportu
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski przez dywersyfikację dostaw, zmniejszenie energochłonności gospodarki i rozwój odnawialnych źródeł energii
zwiększenie atrakcyjności Polski
wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia pracowników
Gospodarka wodno-ściekowa - 3 275,2 mln euro (w tym 2 783,9 mln euro z FS);
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi - 1,430,3 mln euro (w tym 1,215,7 mln euro z FS);
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln euro z FS);
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska - 667,0 mln euro (w tym 200,0 mln euro z EFRR);
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych - 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro z EFRR);
Drogowa i lotnicza sieć TEN-T - 10 548,3 mln euro (w tym 8 802,4 mln euro z FS);
Transport przyjazny środowisku - 12 062,0 mln euro (w tym 7 676,0 mln euro z FS);
Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe - 3 465,3 mln euro (w tym 2 945,5 mln euro z EFRR);
Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna - 1 403,0 mln euro (w tym 748,0 mln euro z FS);
Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii - 1 693,2 mln euro (w tym 974,3 mln euro z EFRR);
Kultura i dziedzictwo kulturowe - 576,4 mln euro (w tym 490,0 mln euro z EFRR);
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia - 411,8 mln euro (w tym 350,0 mln euro z EFRR);
Infrastruktura szkolnictwa wyższego - 588,2 mln euro (w tym 500,0 mln euro z EFRR);
Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 220,9 mln euro (w tym 187,8 mln euro z EFRR);
Pomoc techniczna - Fundusz Spójności - 462,9 mln euro (w tym 393,5 mln euro z FS).
Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V);
Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII);
Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X);
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI);
Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII);
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (priorytet XIII).
zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw
wzrost konkurencyjności polskiej nauki
zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym
zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym
tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
Badania i rozwój nowoczesnych technologii (MNiSW) - 13114,3 mln euro
Infrastruktura sfery D + R (MNiSW) - 1314,3 mln euro
Kapitał dla innowacji (MG) - 340 mln euro
Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia (MG) - 3309,7 mln euro
Dyfuzja innowacji (MG) - 398,9 mln euro
Polska gospodarka na rynku międzynarodowym (MG)
Budowa i rozwój społeczeństwa informacyjnego (MSWiA)
zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw
zagadnienia związane z rozwojem zasobów ludzkich na terenach wiejskich
promocja zdrowia zasobów pracy
budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli
zatrudnienie i integracja społeczna
rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw
wysoka jakość edukacji odpowiadająca wymogom rynku pracy
dobre państwo
profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa
rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej
regionalne kadry gospodarki
rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach
aktywizacja obszarów wiejskich
pomoc techniczna
Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych.
Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO.
Sprawna realizacja NSRO
Komunikacja i promocja
Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Pomoc Techniczna
Instytucja Certyfikujaca
Instytucja Audytowa
Beneficjenci.
Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa
Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym
Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego
Tworzenie warunków wielofunkcyjnego rozwoju wsi
Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie
Rozwój infrastruktury transportowej
Rozwój turystyki
Rozwój społeczeństwa informacyjnego
Rozwój infrastruktury ochrony środowiska
Rozwój infrastruktury lokalnej
Rozwój infrastruktury społecznej
Pomoc techniczna
Polska w latach 2007 - 2013 otrzyma 5-krotnie więcej środków niż w latach 2004 - 2006
Ograniczenie liczby funduszy strukturalnych
Rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych EQUAL, INTERREG, LEADER, URBAN
Trzy cele polityki regionalnej (spójności)
Podniesienie stopy współfinansowania unijnego
Kwalifikowalność VAT (nie podlegający zwrotowi)
Zasada n + 2 (dla lat 2007 - 2010 zasada n + 3)
Kwalifikowalność mieszkaniowa z IRD
Jeden program operacyjny - jeden fundusz finansujący
Nowe zasady programowania (SWW dla spójności NSRO, PO)
Najbogatszy region w Polce
Najbiedniejsze regiony
wzrost konkurencyjności regionów\
promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju
Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa.
Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym.
Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego.
Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie
Rozwój infrastruktury transportowej
Społeczeństwo informacyjne
Rozwój infrastruktury ochrony środowiska
Rozwój infrastruktury społecznej
Pomoc techniczna
Polityka spójności społeczno - gospodarczej:
Polityka zmierzająca do zmniejszania dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno - gospodarczego między poszczególnymi państwami członkowskimi UE i regionami tych państw oraz wzmacniająca konkurencyjność regionu. Celem polityki spójności jest wspieranie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju UE a zwłaszcza zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju gospodarczego między najbogatszymi a najbiedniejszymi regionami UE. Polityka spójności jest jedyną polityką wspólnotową zajmującą się problemami nierówności społecznej, gospodarczej i terytorialnej. W dokumentach unijnych politykę spójności interpretuje się jako podstawowe dostępne na poziomie wspólnotowym narzędzie służące podniesieniu konkurencyjności i wzrostu w celu praktycznego wdrożenia Strategii Lizbońskiej. Definiuje się ją więc jako politykę wzrostu obejmującą aspekt socjalny, ekonomiczny i terytorialny oraz przyczyniającą się do stworzenia zoptymalizowanych warunków życia z punktu widzenia jednostki ogółu OW.
Europejska polityka spójności w nowym okresie programowania 2007 - 2013 charakteryzuje się m.in.:
W ramach spójności wyróżnia się trzema wzajemnie uzupełniającymi się wymiarami: gospodarczym, społeczny i terytorialny:
Cele polityki spójności w nowym okresie programowania
Komisja Europejska zaproponowała pewną modyfikację systemu programowania funduszy europejskich w latach 2007-2013. Podstawowe znaczenie ma Cel 1, zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego, mierzonego tak jak dotąd poziomem PKB na mieszkańca nie przekraczającym 75% średniej Unii Europejskiej na poziomie regionów typu NUTS II. Oznacza to, że w latach 2007-2013 wszystkie województwa Polski pozostaną beneficjentami funduszy strukturalnych jako obszary Celu 1. Nowy Cel 2 dotyczy konkurencyjności i zatrudnienia w regionach. To charakterystyczna zmiana - stary Cel 2 służył restrukturyzacji regionalnej, nowy związany jest z wdrażaniem Strategii Lizbońskiej. Wreszcie Cel 3 dotyczy współpracy terytorialnej - transgranicznej i międzynarodowej. Uznano, że współpraca transgraniczna jest sferą o bardzo wysokiej wartości dodanej w skali całej Unii Europejskiej. Komisja Europejska zaproponowała, aby 78% środków funduszy zostało zlokalizowanych na obszarach Celu 1, 18% w ramach Celu 2 oraz pozostałe 4% w ramach Celu 3. Zaproponowano likwidację instrumentu Inicjatyw Wspólnoty zakładając, że doświadczenia poszczególnych inicjatyw zostaną wykorzystane w ramach nowych celów polityki spójności. Polska będzie uczestniczyć poza Celem 1 w znaczącym zakresie także w zadaniach Celu 3, chociaż współpraca międzyregionalna zostanie wpisana do regionalnych programów operacyjnych finansowanych w ramach nowego Celu 1. Zaproponowana przez Komisję Europejską modyfikacja celów i koncentracja środków na Celu 1 jest korzystna dla Polski.
Znaczenie polityki spójności dla UE
Polska jest za utrzymaniem polityki spójności jako podstawowej polityki Wspólnot Europejskich. Zasada ta została zapisana już w Traktacie Rzymskim i potwierdzana była w kolejnych traktatach. Dlatego też działania na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej są jedną z podstawowych sfer interwencji. To gra o sumie dodatniej, która przynosi korzyści wszystkim krajom UE, w postaci szybszego wzrostu gospodarczego i zwiększonej konkurencyjności. Argumentem na rzecz tej polityki są także znacznie większe, po rozszerzeniu Unii do 25 państw, zróżnicowania regionalne.
Strategia Lizbońska
Strategia Lizbońska jest obecnie najważniejszym długofalowym programem społeczno - gospodarczym UE obejmujący szereg zmian i reform strukturalnych. Jej celem strategicznym przyjętym na posiedzeniu Rady Europejskiej było przekształcenie UE do 2010 roku w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarkę światową opartą na wiedzy zdolną do utrzymania stałego wzrostu gospodarczego, stworzenia większej liczby miejsc pracy oraz zachowania spójności gospodarczej i społecznej. Dokonując w 2005r średnio okresowej ewolucji głównych założeń strategii stwierdzono, że powyższego celu nie da się osiągnąć w zamierzonej perspektywie po przeglądzie strategii na szczycie Rady Europy dokonano redefinicji celów strategicznych. Podstawowym elementem odnowionej Strategii Lizbońskiej jest położenie nacisku na zapewnienie silniejszego i trwałego wzrostu gospodarczego oraz tworzenie większej liczby miejsc pracy przy zachowaniu pełnej zgodności z celami zrównoważonego rozwoju. Dla zdynamizowania realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej państwa członkowskie zobowiązały się do przygotowania trzy letnich krajowych programów reform. W krajowych programie reform miało nastąpić połączenie celów gospodarczych, społecznych i środowiskowych zmierzających do wzrostu konkurencyjności gospodarczej kraju poprzez ożywienie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
W roku 2000 na Szczycie w Lizbonie założono przekształcenie UE w ciągu dziesięciu lat w najbardziej konkurencyjną gospodarkę światową. Służyć temu mają przede wszystkim zwiększone nakłady na badania i rozwój oraz budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy. W roku 2001 na Szczycie w Goeteborgu założenia te zostały uzupełnione o elementy związane z trwałym i zrównoważonym, ze względu na środowisko, rozwojem społeczno-gospodarczym.
Cele strategiczne z Goeteborga, to: ograniczenie zmian klimatycznych i wzrost znaczenia „zielonej” energii; wzrost bezpieczeństwa zdrowotnego; usprawnienie systemu transportowego i gospodarowania przestrzenią; gospodarowanie zasobami naturalnymi w sposób odpowiedzialny.
Istotnym problemem dotyczącym funkcjonowania Wspólnot Europejskich w latach 2007-2013 było podstawowe miejsce realizacji Strategii Lizbońskiej - czy mają to być polityki wewnętrzne, czy polityka spójności. Komisja Europejska zaproponowała wpisanie Strategii Lizbońskiej w nową politykę spójności. Będzie ona wdrażana za pomocą funduszy zarówno w ramach poddziału 1a - konkurencyjność, jak też poddziału 1b - spójność. Takie rozwiązanie jest korzystne dla Polski, bowiem najwyżej rozwinięte kraje UE w dalszym ciągu pozostaną zainteresowane polityką spójności. Jednak będzie to miało także istotny wpływ na sposób uprawiania tej polityki w latach 2007-2013 w Polsce. W znacznie większym niż dotąd stopniu polityka ta będzie zorientowana na budowanie siły konkurencyjnej regionów.
Dokumenty strategiczne wyznaczające kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007 - 2013
Krajowe dokumenty strategiczne.
STRATEGICZNE WYYTYCZNE WSPÓLNOTY
Komisja Europejska wskazuje w wytycznych trzy podstawowe priorytety nowej polityki Unii Europejskiej:
Główne priorytety Przedmiotowe Strategicznych Wytycznych Wspólnoty:
Priorytet 1 - przekształcenie Europy i jej regionów w bardziej atrakcyjne miejsce dla inwestycji i zatrudnienia
Priorytet 2 - upowszechnienie wiedzy i innowacji na rzec wzrostu
Priorytet 3 - większa liczba lepszych miejsc pracy
Priorytet 4 - spójność i współpraca terytorialna
STRETEGICZNE WYTYCZNE WSPÓLNOTY DLA SPÓJNOŚCI (SWW)
Dokument ten wyznacza kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007 - 2013.
Decyzja w sprawie SWW została przyjęta przez Radę UE 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 paźdzernika 2006 r. Przyjęcie dokumentu otwiera drogę do oficjalnego rozpoczęcia rozmów z Komisją na temat Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wynikających z nich programów operacyjnych.
Strategicze wytyczne Wspólnoty dla spójności stanowią dokument strategiczny wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007-2013. Wytyczne, w odróżnieniu od rozporządzeń, które definiują cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy, dążą do zidentyfikowania obszarów, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej.
SWW stanowią podstawę dla przygotowania przez państwa członkowskie krajowych dokumentów, tj. Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) oraz programów operacyjnych.
Nieformalna dyskusja nad treścią SWW między państwami członkowskimi a Komisją Europejską rozpoczęła się po opublikowaniu przez KE w styczniu 2005 r. dokumentu roboczego pod nazwą „Working Document of the services of the Commission on the Community Strategic Guidelines 2007-2013”. Następnie w dniu 5 lipca 2005 r. Komisja opublikowała Komunikat „Polityka spójności na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013", który stał się przedmiotem techniczej dyskusji w ramach Grupy roboczej Rady UE ds.środków strukturalnych oraz szerokich konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję. Wnioski z przebiegu konsultacji KE zawarła w specjalnym raporcie opublikowanym w październiku 2005 r.
W odniesieniu do SWW przyjęto szczególny harmonogram prac legislacyjnych, mający na celu szybkie przyjęcie dokumentu po zakończenoiu prac nad pakietem legislacyjnym dla polityki spójności 2007-2013. Projekt SWW był kilkakrotnie przedmiotem dyskusji na posiedzeniach Grupy roboczej Rady UE ds. środków strukturalnych. Państwa członkowskie przekazywały KE swoje uwagi również drogą pisemną. Prace nad dokumentem nabrały wyraźnego tempa w połowie 2006 r., po przyjęciu pakietu rozporządzeń. Wówczas, 13 lipca 2006 r. Komisja opublikowała projekt decyzji ws. SWW, co do którego osiągnięto porozumienie polityczne na posiedzeniu Komitetu Stałych Przedstawicieli (COREPER II) 29 września 2006 r. Decyzja w sprawie SWW została ostatecznie przyjęta przez Radę 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 października 2006 r.
STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym określającym cele i priorytety rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za najważniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów, na których koncentrowane będą działania państwa. Uwzględnia jednocześnie najważniejsze trendy rozwoju światowej gospodarki oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w odnowionej Strategii Lizbońskiej. Dokument został opracowany przy uwzględnieniu zasady zrównoważonego rozwoju, a więc zachowaniu równowagi pomiędzy celami gospodarczymi i społecznymi. Dokument uwzględnia również rekomendacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko. Realizacja działań zaproponowanych w SRK powinna pozwolić na osiągnięcie i utrzymanie szybkiego rozwoju gospodarczego oraz wysokiego poziomu życia społeczeństwa przy takim wykorzystaniu zasobów przyrodniczych, który pozwoli na ich utrzymanie w dobrym stanie, tak aby mogły z nich korzystać również przyszłe pokolenia. W szczególności realizacja SRK powinna pozwolić na efektywne zarządzanie zasobami naturalnymi, utrzymanie odpowiedniego stanu środowiska oraz zachowanie różnorodności biologicznej. Horyzont czasowy SRK pokrywa się z okresem nowej perspektywy finansowej UE na lata 2007 - 2013 obejmując dodatkowo dwa lata, w trakcie których będą kontynuowane przedsięwzięcia finansowane ze Śródków unijnych przyznanych Polsce w budżecie na lata 2007-2013 (zasada n+2). Istotną rolą SRK jest koordynowanie reform instytucjonalno-regulacyjnych z działaniami finansowanymi ze śródków UE tak, aby poprzez efekt synergii te dwa obszary przynosiły możliwie największy efekt prorozwojowy. Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy wzrost dochodów w sektorze gospodarstw domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i szkolenia, co prowadzi do podwyższenia poziomu wykształcenia społeczeństwa i podnoszenia kwalifikacji obywateli, wzrost zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski. Przez podniesienie jakości życia rozumiemy istotną poprawę stanu i wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli, możliwość korzystania z funkcjonalnej i łatwo dostępnej infrastruktury technicznej i społecznej, życie w czystym, zdrowym i sprzyjającym środowisku przyrodniczym, uczestnictwo w życiu demokratycznym, uczestnictwo w kulturze i turystyce,
przynależność do zintegrowanej, pomocnej wspólnoty lokalnej, umożliwiającej lepszą harmonizację życia rodzinnego i zawodowego oraz aktywność w ramach społeczeństwa obywatelskiego. Podniesienie poziomu i jakości życia ma umożliwić polityka państwa pozwalająca na szybki, trwały rozwój gospodarczy w perspektywie długookresowej, oparty na rozwoju kapitału ludzkiego, zwiększaniu innowacyjności i konkurencyjności gospodarki i regionów, w tym na inwestycjach w sferze badań i rozwoju, oraz na uzyskanie stabilnych warunków ekonomiczno-społecznych i środowiskowych zapewniających europejski poziom i jakość życia obywateli i rodzin w kraju i wspólnotach lokalnych. Funkcjonowanie wspólnoty i jej bezpieczeństwo powinno być oparte o zasadę subsydiarności. W sytuacjach zagrożeń przerastających możliwości reagowania społeczności lokalnej powinna ona mieć wsparcie właściwych organów administracji publicznej.
Priorytetami strategicznymi Polski są:
1. Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa.
5. Rozwój obszarów wiejskich.
6. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Realizacja powyższych priorytetów będzie następować poprzez działania regulacyjne, decyzyjne i wdrożeniowe władz państwowych i administracji publicznej, jak i innych podmiotów życia społeczno gospodarczego oraz system oceny postępu realizacji działań. Strategia przewiduje, że w latach 2006- 2010 gospodarka rozwijać się będzie w tempie 5,1%, a w latach 2011-2015 w tempie 5,2%. Pozwoli to na obniżenie stopy bezrobocia z 17,6% w 2005 r. do 9,0% w 2015 roku. Umożliwi jednocześnie osiągnięcie w 2015 r. PKB na mieszkańca na poziomie 2/3 prognozowanej na rok 2015 średniej UE-25. Wg stanu na koniec stycznia 2008 roku, oprócz Strategii Rozwoju Kraju, w Polsce obowiązuje 8 krajowych dokumentów długookresowych, 30 krajowych strategii sektorowych, w stosunku do których wymagana jest ocena zgodności z SRK oraz 148 innych dokumentów o charakterze strategicznym (plany i programy wieloletnie, założenia, koncepcje).
Krajowe dokumenty długookresowe:
1. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju
2. Polityka leśna państwa
3. Polityka ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010
4. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego Użytkowania różnorodności biologicznej
wraz z programem działań
5. Polityka klimatyczna Polski - Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020
6. Polityka energetyczna Polski do 2025 roku
7. Strategiczny Przegląd Obronny
8. Polityka transportowa na lata 2006-2025
Krajowe strategie sektorowe:
1. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej
2. Strategia dla przemysłu chemicznego w Polsce do 2010 r.
3. Krajowa strategia ograniczania emisji metali ciężkich
4. Strategia rozwoju kształcenia ustawicznego do roku 2010
5. Strategia Państwa dla młodzieży na lata 2003-2012
6. Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju
7. Strategia rozwoju rynku kapitałowego Agenda Warsaw City 2010
8. Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci 2004-2012 „Polska dla dzieci”
9. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 oraz Uzupełnienie Narodowej Strategii
Rozwoju Kultury na lata 2004-2020
10. Strategia zarządzania halonami
11. Program zwalczania korupcji - Strategia antykorupcyjna. II etap wdrażania 2005-2009
12. Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na lata 2007-2013
13. Strategia rozwoju ochrony zdrowia na lata 2007-2013
14. Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020
15. Strategia rozwoju edukacji na lata 2007-2013
16. Strategia Rozwoju Rybołówstwa na lata 207-2013
17. Strategia gospodarki wodnej
18. Strategia polityki społecznej na lata 2007-2013
19. Strategia rozwoju polskiej gospodarki morskiej do roku 2015
20. Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013
21. Program reformy regulacji
22. Strategia dla sektora stoczniowego (morskie stocznie produkcyjne) w Polsce w latach 2006 - 2013
23. Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013
24. Krajowy Program „Zabezpieczenia Społeczne i Integracja Społeczna w latach 2006-2008”
25. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
26. Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2015
27. Strategia dla transportu kolejowego do 2013 r.
28. Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015
29. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 r.
30. Strategia polityki konsumenckiej na lata 2007-2009
NARODOWY PLAN ROZWOJU
NPR jest dokumentem, który określa najważniejsze działania jakie Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, zamierza podjąć w latach 2004-2006 dzięki wykorzystaniu środków strukturalnych UE. NPR będzie służyć jako podstawa negocjowania przez Polskę innego dokumentu - Podstaw Wsparcia Wspólnoty (Community Support Framework), określającego kierunki i wysokości wsparcia ze strony Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności na realizację zamierzeń rozwojowych. Skala spodziewanych transferów finansowych z zasobów Funduszy Strukturalnych w okresie 2004-2006 sięgać może 13,8 mld Euro. Łączna suma środków finansowych, włączając publiczne współfinansowanie krajowe i sektora prywatnego, zaangażowanych w realizację NPR, przekroczyć może 23 mld Euro. Polska, przystępując do UE, stanie się pełnym uczestnikiem i beneficjentem polityki regionalnej UE, nastawionej na stwarzanie warunków rozwoju dla regionów biedniejszych (czyli w tym wypadku dla całej Polski). Są to ogromne środki, nieporównywalnie większe niż dotychczasowa pomoc UE przekazana Polsce.
Wspomniany wyżej dokument (NPR) i jego elementy (sektorowe programy operacyjne i Zintegrowany Program Operacyjny Rzwoju Regionalnego - ZPORR) przygotowane są na dość wysokim poziomie ogólności. W wypadku ZPORR doprecyzowanie zarówno kryteriów selekcji, jak i grup odbiorców odbywać się będzie w poszczególnych województwach, z uwzględnieniem specyfiki regionów i ich potrzeb.
NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI
Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.:
Finansowanie Narodowej Strategii Spójności
Łączna suma środków zaangażowanych w realizację Narodoowej Strategii Spójności wyniesie około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSS średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5% produktu krajowego brutto. Z tej sumy:
Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a także programami europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjności.
Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będzie NSS, wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE.
Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w układzie poszczególnych programów operacyjnych kształtuje się w następujący sposób:
Pozostałe środki finansowe w ramach obu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności zostaną przeznaczone na utworzenie krajowej rezerwy wykonania (2% wartości alokacji, czyli 1,3 mld euro).
NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA 2007-2013
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (NSRO) to dokument opracowany w celu realizacji w latach 2007-2013 na terytorium Polski polityki spójności Unii Europejskiej. Wymóg przygotowania NSRO wynika z rozporządzenia Rady nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Opracowanie NSRO i ich akceptacja przez Komisję Europejską jest niezbędna do przyjęcia przez Komisję programów operacyjnych, i w konsekwencji uruchomienia środków z funduszy strukturalnych. Dokument określa kierunki wsparcia ze środków finansowych dostępnych z budżetu UE w okresie 7 najbliższych lat w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. NSRO jest instrumentem odniesienia dla przygotowania programów operacyjnych, uwzględniając jednocześnie zapisy Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015. Dokument przedstawia analizę sytuacji społeczno-gospodarczej kraju i jej regionów, formułuje najważniejsze wyzwania dla kraju w perspektywie kolejnych lat oraz określa cele zmierzające do osiągnięcia upojności społeczno-gospodarczej i terytorialnej z krajami i regionami Wspólnoty, prezentuje też alokację środków finansowych na poszczególne programy oraz ramy systemu realizacji oraz opis programów operacyjnych, realizujących zakładane w NSRO cele. Dokument NSRO posiada również podtytuł - Narodowa Strategia Spójności.
Cel główny Narodowej Strategii Spójności to: tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Do realizacji celu głównego NSRO przyczyniać się ma 6 celów szczegółowych:
1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,
2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,
3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,
4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,
6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.
PODSTAWY WSPARCIA WSPÓLNOTY
Dokument Podstawy Wsparcia Wspólnoty/Community Support Framework (PWW/CSF) określa kierunki i wysokość wsparcia ze strony funduszy strukturalnych na realizację zamierzeń rozwojowych i stanowi podstawę interwencji z Funduszu Spójności.
Dokument ten zawiera m.in. strategię i priorytety działań Funduszy i państwa członkowskiego, ich w miarę możliwości skwantyfikowane cele szczegółowe, wielkość wkładu Funduszy i innych środków finansowych (dla każdego priorytetu i roku). PWW są wdrażane za pomocą programów operacyjnych. Dokument Podstawy Wsparcia Wspólnoty jest przyjmowany przez Komisję Europejską w porozumieniu z krajem członkowski.
Dokument PWW przygotowano w oparciu o Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006. Dokument ten uwzględnia wyniki negocjacji z Komisją Europejską NPR/PWW (prowadzonych w okresie czerwiec-lipiec 2003 r.) i programów operacyjnych (prowadzonych w okresie październik-listopad 2003 r.).
24 listopada 2003 r. projekt PWW został przekazany do wewnętrznych konsultacji w Komisji Europejskiej, a 10 grudnia 2003 r. został skierowany do Kolegium, tj. na posiedzenie Wysokich Komisarzy Komisji Europejskiej.
Dokument Podstawy Wsparcia Wspólnoty przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 23 grudnia 2003 r. jest tłumaczeniem wersji zatwierdzonej przez Komisję Europejską i potwierdzonej w oficjalnym liście Komisarza ds. Polityki Regionalnej Michela Barnier z dnia 18 grudnia 2003 r. skierowanym do Wicepremiera Jerzego Hausnera, Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
Formalne zatwierdzenie Podstaw Wsparcia Wspólnoty przez Komisję Europejską nastąpi w maju 2004 r., po akcesji Polski do Unii Europejskiej.
Podstawy Wsparcia Wspólnoty będą realizowane za pomocą programów operacyjnych, przygotowanych przez właściwe ministerstwa. Są to:
MGPiPS będzie zajmował się zarządzaniem czterema z wymienionych programów operacyjnych. Są to programy: Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (Departament Zarządzania Programem Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw), Rozwój Zasobów Ludzkich (Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym), ZPORR (Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego) oraz Pomoc Techniczna (Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej).
Zakończenie negocjacji dotyczących poszczególnych programów operacyjnych planowane jest na połowę stycznia br. Kolejnym etapem wdrażania funduszy strukturalnych będzie przygotowanie i akceptacja uzupełnień programów. Jednakże warunkiem rozpoczęcia realizacji projektów w ramach poszczególnych programów operacyjnych jest wejście w życie ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zbieranie projektów poprzedzone będzie ogłoszeniem o przyjmowaniu projektów, które zostanie podane do publicznej wiadomości w prasie codziennej. W początkowej fazie przyjmowane będą przede wszystkim projekty gotowe do realizacji. Pierwsze ogłoszenia o przyjmowaniu wniosków zostaną prawdopodobnie opublikowane w połowie lutego br.
Polska była pierwszym z 10 państw akcesyjnych, który przekazał Komisji Europejskiej Narodowy Plan Rozwoju (styczeń 2003 r.) - dokument wyjściowy, który stanowił podstawę negocjacji PWW, komplet programów operacyjnych (luty 2003 r.), a także Strategię Wykorzystania Funduszu Spójności (marzec 2003 r.).
KONCEPCJA POLITYKI PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (KPPZK) jest podstawowym dokumentem określającym zasady polityki państwa w dziedzinie przestrzennego zagospodarowania kraju w perspektywie najbliższych kilkunastu lat. Obowiązek jej sporządzania wynika z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawowy wymóg opracowania Koncepcji w trybie prac nad strategią rozwoju kraju sytuuje to opracowanie w sferze planowania strategicznego. Oznacza to, że Koncepcja nie pełni funkcji nadrzędnego planu przestrzennego zagospodarowania, wyznaczającego fizyczne rozmieszczenie inwestycji publicznych, dostarcza natomiast przesłanek do sporządzania programów zawierających zadania rządowe, tworzy podstawę do sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego województw i sektorowych (resortowych) polityk rozwoju, konkretyzujących ponadlokalne cele publiczne wpływające na przestrzenne zagospodarowanie kraju. Koncepcja zawiera diagnozy uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, na ich podstawie zaś formułuje podstawowe cele polityki przestrzennego Zagospodarowania Kraju, określa generalne kierunki jej realizacji oraz wyznacza konkretne zadania naczelnym i centralnym organom administracji państwowej do wykonania w najbliższym czasie. Główną przesłanką określającą system celów jest historyczna szansa i narodowa konieczność dynamizacji rozwoju Polski otwartej na globalny i europejski system gospodarowania i przełamania w ten sposób zapóźnienia cywilizacyjnego przez kształtowanie przestrzeni otwartej na Europę i świat, która generuje europejskie i światowe relacje i powiązania; przestrzeni konkurencyjnej, innowacyjnej i efektywnej, która tworzy warunki umożliwiające uzyskiwanie przez podmioty gospodarujące konkurencyjnych efektów. Generalnym założeniem jest strategia dynamicznego rownoważenia rozwoju umożliwiająca aktywne i świadome kształtowanie procesu stopniowej likwidacji istniejących dysproporcji oraz konsolidacji priorytetowych celów strategicznych oraz globalnych europejskich trendów rozwoju. Zwornikiem spinającym system celów strategicznych jest kształtowanie ładu przestrzennego, uwarunkowanego procesami rozwoju społeczno-gospodarczego i zmianami w środowisku przyrodniczym, stanowiąc współzależne z nimi tworzywo poprawy jakości życia, efektywności gospodarowania i jakości środowiska przyrodniczego oraz podnoszenia zdolności obronnych państwa w zróżnicowanej przestrzeni geograficznej kraju. Wkładem polityki przestrzennej w realizację strategicznych celów rozwoju jest kształtowanie struktur przestrzennych, tworzących warunki korzystne dla poprawy warunków życia ludności, aktywnej ochrony walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, wzrostu gospodarczego, integracji europejskiej i bezpieczeństwa kraju. Aktualizacją Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju będzie Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju.
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju została opracowana przez Rządowe Centrum Studiów Strategicznych na mocy Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. z dnia 10 maja 2003 r.). Podczas dokonywania tej aktualizacji uwzględniono - oprócz Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju - strategiczne dokumenty rządowe, w tym Założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, strategiczne dokumenty Unii Europejskiej, analizy studialne, w tym autorskie ekspertyzy wykonane na potrzeby aktualizacji.
Zadania KPZK: Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. definiuje zadania, jakie ma do spełnienia Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju:
1. Stworzenie ram dla rożnych innych dokumentów i działań:
· „wyrażenie” polityki przestrzennej państwa, kształtowanej i prowadzonej przez Radę Ministrów,
· „określenie” uwarunkowań, celów i kierunków zrównoważonego rozwoju kraju,
· sformułowanie „zasad”, które powinny być uwzględnione podczas opracowywania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
· sformułowanie „ustaleń”, które mają być uwzględnione w zagospodarowania przestrzennym województw.
2. Określenie konkretnych elementów struktury przestrzennej, czyli:
· obszarów metropolitalnych, (nie jest przy tym jasne, w jakim zakresie Koncepcja ma odnieść się do obszarów metropolitalnych, bowiem w innych miejscach ustawy umiejscawia się „określenie” obszarów metropolitalnych w przestrzennych planach wojewódzkich. Tak więc ustawa za „ustalenie” i „określenie” obszarów metropolitalnych czyni odpowiedzialnymi zarówno Koncepcję, jak i plany wojewódzkie)
· rozmieszczenia infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym,
· rozmieszczenia obiektów infrastruktury technicznej i transportowej, strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym,
· obszarów problemowych o znaczeniu krajowym, w tym obszarów zagrożeń wymagających szczegółowych studiów i planów. 20 sierpnia 2008 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ogłosiło przetarg nieograniczony na wykonanie ekspertyzy „Prognoza oddziaływania na środowisko Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju na lata 2008-2033”.
POLITYKA REGIONALNA
wykłady
Polityka regionalna:
System:
Polityka:
Polityka regionalna:
Polityka regionalna Unii Europejskiej:
Dysproporcje w Polsce:
Cechy charakterystyczne polityki regionalnej:
Polityka regionalna w Unii Europejskiej charakteryzuje się:
Przedmiotem polityki regionalnej jest region. Region jest to wyodrębniona przestrzeń o specyficznych cechach, określonej strukturze, środowisku geograficznym, zasobach ludzkich i rzeczowych z charakterystycznymi zjawiskami i relacjami przestrzennymi.
Kryteria:
Cechy regionu:
NUTS (UE):
NUTS 1 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada w przybliżeniu niemieckim krajom związkowym (landom). W dużych krajach UE średnia wielkość powierzchni tych regionów jest podobna. Dania, Irlandia, Luksemburg tworzą w całości regiony tego typu.
NUTS 2 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada francuskim Regions lub hiszpańskim communidates.
NUTS3 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada francuskim departamentom lub niemieckim powiatom.
NUTS 5 - gminy
NUTS (POLSKA):
Nr poziomu |
Nazwa jednostki poziomu |
Liczba jednostek |
1 |
Kraj |
1 |
2 |
Województwo |
16 |
3 |
Podregiony |
44 |
4 |
Powiaty + miasta na prawach powiatu |
308 + 65 |
5 |
Gminy + gminy miejskie na prawach powiatu |
2489 + 65 |
Typy regionów według Raportów Komisji Europejskiej:
Rynek pracy regionu:
Geneza polityki regionalnej Unii Europejskiej
„Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek i zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zróżnicowania regionów mniej uprzywilejowanych” /Preambuła do Traktatu Rzymskiego z 1957 r./
Europejski Bank Inwestycyjny
Na mocy traktatu o EWO utworzono 01.01.1958 r. Europejski Bank Inwestycyjny, którego głównym celem jest wspomaganie harmonijnego rozwoju Wspólnoty.
Geneza europejskiej polityki regionalnej
Raporty Parlamentu Europejskiego:
W 1967 r. w ramach Komisji Europejskiej została powołana Dyrekcja Generalna XVI do spraw polityki regionalnej. Jej zadaniem było przygotowanie koncepcji przyszłej polityki rozwoju regionalnego Unii Europejskiej. Na jej czele stoi Danuta Hubner.
1972 r. podjęcie działań uaktywniających politykę regionalną z powodu:
Na konferencji w Paryżu w 1972 r. postanowiono zapewnić dla celów polityki regionalnej odpowiednie środki finansowe. Nadano wówczas wymiar regionalny z funduszom budżetowym .........
Ustalono zasady utworzenia specjalnego funduszu regionalnego. Powstał on ostatecznie w 1975 r. jako Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF European Regional Development Fund)
Poszerzenie Wspólnoty o kolejne państwa: Grecję (1981 r.), Hiszpanię i Portugalię (1986 r.)
Rozpiętość w dochodach per capita między regionami najbogatszymi i najbiedniejszymi powiększyła się dziesięciokrotnie.
Jednolity Akt Europejski (JAE) z 1986 r. uznał politykę regionalną za jeden ze środków wzmocnienia ekonomicznej i społecznej spójności. Wraz z podpisaniem JAE utworzono podstawy dla nowej polityki strukturalnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej a przede wszystkim jej polityki regionalnej.
Wprowadzono do Traktatu o WE tytuł V „spójność ekonomiczna i socjalna”, w którym mówi się o konieczności zlikwidowania dysproporcji i zacofania w rozwoju niektórych regionów Wspólnoty (art. 130 a Traktat o WE).
W dalszej konsekwencji przeprowadzono w 1988 r. reformę trzech funduszy strukturalnych (ERDF, ESF, EAGGF), które od tego czasu miały funkcjonować w sposób skoordynowany.
JAE - traktatowe usankcjonowanie polityki regionalnej (wprowadzono zasady spójności)
W 1988 r. podjęto decyzję o realnym podwojeniu w ciągu 7 lat (z 7,20 mld ECU w 1987 r. do 14,5 mld ECU w 1993 r.) środków przeznaczonym na politykę spójności ekonomiczno - społecznej.
Opracowano nomenklaturę terytorialnych jednostek statystycznych (NUTS).
Cele polityki regionalnej w latach 1988-1992:
Cele polityki regionalnej w latach 1994 - 1999:
Cele polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
- edukację i modernizację systemów szkolenia
- dostosowanie do zmian ekonomicznych i społecznych
- efektywną politykę rynku pracy
Cele polityki spójności UE w okresie 2007 - 2013:
Konwergencja - w regionach i państwach członkowskich, które w ramach polityki spójności kwalifikują się do uzyskania wsparcia w zakresie nowego celu konwergencji, głównym zadaniem będzie pobudzenie potencjału wzrostu w celu utrzymania i osiągnięcia wysokich stóp wzrostu.
Strategie będą skoncentrowane na inwestycjach i usługach publicznych niezbędnych do podniesienia długotrwałej konkurencyjności zwiększenia liczby nowych miejsc pracy i zapewnienia zrównoważonego rozwoju.
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie. W celu zapewnienia najlepszego wykorzystania ograniczonych zasobów finansowych konieczna jest koncentracja na ograniczonej liczbie głównych priorytetów, a zwłaszcza na badaniach, innowacjach dostępności i tworzeniu nowych miejsc pracy, inwestycje w kapitał ludzki. Podnoszenie konkurencyjności i atrakcyjności regionów Unii Europejskiej za pomocą inwestycji w gospodarkę opartą na wiedzy, rozwijanie przedsiębiorczości, badania, współpracę między szkolnictwem wyższym a przedsiębiorstwami, dostęp do infrastruktury transportowej, telekomunikacyjnej itp.
Europejska Współpraca Terytorialna.
Programy współpracy transgranicznej:
Programy operacyjne współpracy transgranicznej (będą realizować strategiczne priorytety o charakterze ponadnarodowym):
Programy współpracy międzyregionalnej mają przede wszystkim:
Struktura finansowania celów polityki regionalnej w latach 2007 - 2013
Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie w latach 2007 - 2013 z funduszy 336,1 mld euro na realizację celów polityki spójności, w tym na:
Programy Operacyjne Współpracy Transgranicznej z udziałem Polski 2007 - 2013:
1. PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT)
2. PO Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa (ENPI)
Zasady polityki regionalnej:
Zasady generalne:
Zasady organizacji polityki regionalnej:
2. Zasada partnerstwa oznacza obowiązek uzgodnienia wszystkich ustaleń na poszczególnych etapach procedury programowania od sporządzania planów rozwoju regionalnego przez Pomocowe Programy Wsparcia i programy operacyjne. Zasada ta odnosi się do konieczności współpracy różnych instytucji przy negocjonowaniu programów polityki regionalnej. Negocjacja obejmuje: poziom lokalny u regionalny. Dialog prowadzony jest na poziomie krajowym. Trzeci poziom europejski obejmuje negocjacje.
3. Zasada kompatybilności z innymi politykami Unii Europejskiej a zwłaszcza z regulacjami dotyczącymi konkurencyjności, przejrzystości procedur publiczności, ochrony środowiska itd.
4. Zasada spójności:
Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego:
Oceny realizacji programów:
Fundusze Strukturalne- najważniejsze:
Fundusze te wykorzystywane są dla dwóch celów. Podział celów funduszy strukturalnych:
Fundusze wykorzystywane są do dwóch grup instrumentów:
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds) (już nie istnieje) powstał w 1964 roku na mocy traktatów rzymskich, które ustanawiają Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne. Fundusz podzielony został na dwie sekcje: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej.
Zadania EAGGF:
Zakres pomocy obejmował:
LEADER + finansowanie, pilotażowych rozwiązań na obszarach wiejskich
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF - European Regional Development Fund) (istnieje) powstał w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii). Celem jego działalności jest zmniejszenie dysproporcji w rozwoju pomiędzy regionami UE.
Pomoc dla regionów polega na:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wspierając wybrane regiony współfinansuje realizację celów nr 1 i 2 Polityki Strukturalnej UE. Są to: rozwój i dostosowania strukturalne regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenia strukturalne terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu.
Europejski Fundusz Społeczny (EFS - European Social Fund) (istnieje) utworzony w 1960 roku. Jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został powołany do życia na podstawie art. 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Współfinansuje działania krajów członkowskich UE w dziedzinie polityki zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich. Jego pomoc koncentruje się na najbiedniejszych regionach. Fundusz powinien wspierać działania polegające na zapobieganiu i przeciwdziałaniu bezrobociu, rozwijaniu potencjału kadrowego orz wspomaganiu integracji społecznej.
Finansowanych jest pięć obszarów wsparcia:
Wspierane są również rozwiązania systemowe w zakresie zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich np. systemy szkoleń zawodowych i doskonalenia nauczycieli i trenerów. Ponadto EFS finansuje funkcjonowanie inicjatywy EQUAL. Budżet Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi na lata 2000-2006 około 60 miliardów euro, co stanowi około 30 procent środków przeznaczonych dla Funduszy Strukturalnych przez Unię Europejską na lata 2000-2006 (jest to razem prawie 195 miliardów euro).
Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa (FIFG - Financial Instrument for Fisheries Guidance) powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych. Ten instrument polityki strukturalnej Unii Europejskiej wspiera restrukturyzację rybołówstwa państw członkowskich. Finansuje inicjatywy służące restrukturalizacji rybołówstwa i upraw wodnych. Celem finansowanych projektów powinno być dążenie do uzyskania równowagi w środowisku morskim.
Pomoc dla rybołówstwa polega na:
Traktat z Maastricht. W traktacie tym w Unii Europejskiej (1992 rok) przyjęto, że Wspólnota będzie dążyć do zmniejszenia nierówności w poziomie rozwoju różnych regionów i zacofanych regionów o niskim stopniu rozwoju włączając w te obszary rolnicze. Traktat z Maastricht wzmocnił politykę regionalną ustanawiając powstanie w 1993 roku Funduszu Spójności (kohezji).
Fundusz Spójności - pomoc jest przeznaczona na finansowanie projektów w dziedzinie ochrony środowiska i inwestycje w infrastrukturę transportową państw, w których poziom PKB na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej UE. Kryteria spełniły wówczas cztery państwa członkowskie: Grecja, Portugalia, Irlandia i Hiszpania.
Główne zadania:
Berlin 1999 rok - AGENDA. Na szczycie UE w Berlinie jaki odbył się 24 i 25 marca 1999 rok w ramach dyskusji nad opracowaną przez Komisję Europejską „Agenda 2000” postanowiono postanowiono utrzymać na lata 2000 - 2006 generalne zasady polityki strukturalnej dążąc przy tym do poprawy efektywności wykorzystania funduszy strukturalnych Funduszu Spójności.
Postanowiono, że łączna wysokość środków otrzymywanych w skali roku przez poszczególne państwa członkowskie z funduszy strukturalnych (łącznie z Funduszem Spójności) nie może przekraczać 4 % krajowego PKB.
Wydane przez Komisję Europejską formułują kierunku reform Funduszy Strukturalnych Unii na lata 2000 - 2006 Komisja podkreśla, że utrzymanie priorytetów polityki spójności poprzez zredukowanie rozpiętości w rozwoju regionalnym jest niezbędne, szczególnie w perspektywie rozszerzenia UE na nowe kraje .......
Kierunki reform polityki strukturalnej UE w ramach programu Agenda 2000 dotyczą zwiększenia efektywności Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności. Polega to na:
Przyjęcia nowych finansowych ram wydatków na okres 2000 - 2006
Akcje innowacyjne art. 10 EFRR
Polityka regionalna przyczynia się do wzmocnienia spójności całej wspólnoty poprzez wyrównanie szans rozwojowych regionów mających słabsze warunki rozwoju.
Spójność społeczno - ekonomiczna:
Interwencje Funduszy w układzie celów polityki regionalnej UE w latach 2000 - 2006:
Cel 1 |
Cel 2 |
Cel 3 |
EFRR |
EFRR
|
EFS |
EFS |
|
|
EFO i GR |
EFS |
|
FIWR |
|
|
Budżet Funduszy Strukturalnych (w mld euro)
1989- 1993 (wg cen z 1988) |
1994 - 1999 (wg cen z 1993) |
2000 - 2006 (wg cen z 1999) |
2007 - 2013 |
56,6 |
136,8 |
182,5 |
336,1 |
Alokacje budżetu Funduszu Spójności (Kohezji) na lata 2000 - 2006
Środki finansowe Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) per capita na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami Traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.
Finansowanie przedsięwzięć z Funduszu Spójności opiera się na zasadzie współfinansowania. Projekty inwestycyjne ubiegające się o dofinansowanie mogą być wsparte w ramach Funduszu Spójności maksymalnie do wysokości 85 % wydatków publicznych lub innych równoważnych wydatków, włączając w to wydatki jednostek, których działalność jest podjęta w ramach administracyjnych lub prawnych, na mocy których mogą być uważane za równoważne jednostkom publicznym (tzw. wydatków kwalifikowanych). Strona polska musi zagwarantować środki na pozostałe finansowanie, z jednego lub kilku źródeł. W ramach jednego projektu nie można korzystać jednocześnie z Funduszu Spójności oraz funduszy strukturalnych. Pomoc doradcza może być finansowana ze środków Funduszu Spójności w 100%.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 1164/94/WE przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji dla danego kraju brana jest pod uwagę liczba ludności zamieszkała w danym państwie, PNB z uwzględnieniem poprawy krajowego dobrobytu osiągniętego w poprzednim okresie programowania, powierzchnia kraju oraz inne czynniki społeczno ekonomiczne np. deficyt w obszarze infrastruktury transportowej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady 1164/94/WE przyznane Polsce środki Funduszu Spójności będą w równym stopniu wspierać obydwa obszary priorytetowe.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej na zobowiązania (commitments) podejmowane przez nowe Państwa Członkowskie w ramach interwencji Funduszu Spójności, Unia Europejska przeznaczyła na lata 2004 - 2006 środki finansowe w wysokości 7,5905 miliarda Euro według cen z 1999 r.
Przydziały zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich dla każdego roku w tym okresie powinny wynieść:
Rok |
Zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich w mln. Euro |
2004 |
2 616,8 |
2005 |
2 151,7 |
2006 |
2 822,0 |
Biorąc pod uwagę kryteria stosowane przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji oraz wysokość środków finansowych przeznaczonych na zobowiązania w obecnym okresie programowania alokacja dla Polski, określona w Traktacie Akcesyjnym, waha się w przedziale od 45,65 % do 52,72 % całości środków. Oznacza to, iż począwszy od 2004 r. roczne zobowiązania dla Polski będą wahać się w następujących przedziałach (według cen z 1999 r.):
Rok |
Przedziały zobowiązań dla Polski w mln Euro |
Średnie zobowiązania dla Polski w mln. Euro |
2004 |
1 194,6 - 1 379,6 |
1 287,1 |
2005 |
982,3 - 1 134,4 |
1 058,3 |
2006 |
1 288,2 - 1 487,8 |
1 388,0 |
Według cen z 2004 r. powyższe alokacje zmieniają się następująco:
Rok |
Przedziały zobowiązań dla Polski w mln Euro |
Średnie zobowiązania dla Polski w mln. Euro |
2004 |
1 350,2 - 1 559,3 |
1 454,8 |
2005 |
1 110,2 - 1 282,2 |
1 196,2 |
2006 |
1 456,1 - 1 681,6 |
1 568,8 |
Tak więc średnia alokacja dla Polski w latach 2004-2006 wynosi 4219,8 mln Euro.
Dla obecnego okresu programowania Funduszu Spójności (2004-2006) w przyjętej 14 lutego 2003 przez Radę Ministrów Strategii wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006 zostały określone dwa priorytetowe obszary wsparcia - środowisko i transport. Dokument ten jest dostępny na stronie internetowej dawnego Ministerstwa Gospodarki(w dziale Polityka Strukturalna/Fundusz Spójności), zawiera on również pełniejszą charakterystykę Funduszu Spójności, diagnozę obydwu priorytetowych obszarów wsparcia oraz priorytetowe cele, które będą finansowane ze środków pochodzących z Funduszu Spójności.
Od 2000 roku Polska korzysta z Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej (ISPA), który został utworzony na mocy Rozporządzenia Rady nr 1267/99 z 21 czerwca 1999 roku. Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej, Polska jako państwo członkowskie przestanie być beneficjentem tego instrumentu, kierowanego do państw kandydujących. Wszystkie projekty zatwierdzone do finansowania w ramach ISPA będą kontynuowane w następnych latach jako projekty Funduszu Spójności.
Inicjatywy wspólnotowe są instrumentem finansowania polityki regionalne UE. Wspierają działania istotne dla UE jako całości (horyzontalne problemy społeczne i gospodarcze). Inicjonowane są zarządzane przez Komisję Europejską.
Inicjatywy Wspólnotowe 1994 - 2000:
13 programów skoncentrowanych w czterech dziedzinach:
13 Inicjatyw Wspólnotowych:
AGENDA 2000 ograniczyła liczbę Inicjatyw Wspólnotowych z 13 do 4:
Podstawowe zasady Inicjatyw Wspólnoty INTERREG III, URAN II, EQUAL I LEADER +:
Cel Inicjatywy INTERREG - zrównoważony i harmonijny rozwój oraz integracja terytorialna obszaru europejskiego
INTERREG III tworzą:
Komponent A - współpraca przygraniczna
Komponent B - współpraca międzynarodowa w ramach dużych regionów paneuropejskich
Komponent C - współpraca międzyregionalna w skali europejskiej
ESPON (Europejska Sieć Monitorowania Planowania Przestrzennego) - tworzenie naukowej i technicznej bazu planowania przestrzennego w Europie.
INTERRACT - program pomocy technicznej służący wykorzystywania doświadczeń z ubiegłych edycji INTERREG przy realizacji programów INTERREG III.
Komponent A służy wsparciu lokalnej i regionalnej współpracy przygranicznej realizowane są projekty infrastrukturalne i projekty „miękkie”.
Komponent B - wsparcie współpracy międzynarodowej w zakresie:
Komponent C - współpraca międzyregionalna obejmująca wymianę informacji z doświadczeń w zakresie rozwoju regionalnego i przestrzennego i technik kohezyjnych w celu zwiększenia efektywności polityki rozwoju przestrzennego.
Transnational Co - Operation :
INTERREG III komponent B - 13 programów
INTERREG III komponent C - strefy: strona północna, południowa, wschodnia i zachodnia
Środki na Inicjatywę Wspólnotową INTERREG III w latach 2004 - 2006 w Polsce:
Podział kwotowy środków na lata 2004 - 2006:
Kwota 221,32 mln euro w podziale na komponenty
A - 177,05 mln euro - 80%
B - 30,90 mln euro - 14 %
C - 13,27 mln euro - 6%
INTERREG III A - 7 programów współpracy przygranicznej
Programy dwustronne:
Cały obszar Polski jest objęty dwoma programami:
Podział środków na programy na lata 2004 - 2006:
INTERREG III C
Podział środków na programy na lata 2004 - 2006
Zasady INTERREG III:
Cele Polska - Litwa - Rosja (Obwód Kalilingradzki):
Priorytety i działania Polska - Litwa - Rosja (Obwód kaliningradzki):
Struktury zarządzania Polska - Litwa - Rosja (Obwód kaliningradzki):
Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa (ENPI) - programy współpracy transgranicznej w ramach (ENPI). Obszary wsparcia - obszary na poziomie NUTS III wzdłuż zewnętrznych granic lądowych UE oraz obszary na poziomie NUTS II usytuowane nad morzem łączącym państwa członkowskie i kraje partnerskie.
Program Współpracy Transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
Obszar objęty programem:
Charakterystyka obszaru Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
pomiędzy Polską i Ukrainą - 535 km,
pomiędzy Białorusią i Ukrainą - 205 km.
Priorytety i działania Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
Program współpracy transgranicznej Litwa - Polska 2007 - 2013:
Obszar kwalifikowany
Dokumenty programowe:
Zintegrowany Pakiet Wytycznych
Rada Europejska
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Komisja Europejska
Polityka Spójności Wspólna Polityka Rolna Wspólna Polityka
Strategiczne Wytyczne Strategiczne Wytyczne Rybacka
Wspólnoty (SWW) UE dla Polityki Rozwoju
Obszarów Wiejskich
Rzeczpospolita Polska
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Strategia Rozwoju Kraju
2007 - 2015
Krajowy Program Narodowa Strategia Narodowa Strategia Narodowy Plan
Reform Spójności Rozwoju Obszarów Strategiczny dla
2005 - 2008 NSRO Wiejskich Rybołówstwa
Dokumenty programowe:
Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015
Narodowa Strategia Krajowy Plan strategiczny Strategia Rozwoju
Spójności (NSRO) dla obszarów Wiejskich Rybołówstwa
16 RPO
PO Infrastruktura PO Rozwój Obszarów PO zrównoważony
Krajowy Program i Środowisko Wiejskich Rozwój Sektora
Reform PO Kapitał ludzki Rybołówstwa
PO Innowacyjna gospodarka i Nadbrzeżnych
PO Rozwój Polski Obszarów Rybackich
Krajowy Raport Wschodniej
nt. Zabezpieczenia PO Europejskiej
Społecznego Współpracy Terytorialnej Program inne strategie
i Integracji PO Pomoc techniczna Konwergencji sektorowe, regionalne,
Społecznej przestrzenne i inne
Wielkość środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności 2004 - 2006 i 2007 - 2013 dla Polski:
Środki UE |
NPR 2004 - 2006 |
NSS 2007 - 2013 |
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Spójności Fundusz Spójności Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (sekcje orientacji) Finansowy instrument Wspierania Rybołówstwa |
40,5% 15,9% 32,6% 9,3%
1,7% |
52,3% 14,9% 32,8% -
|
Razem |
12809,7 |
67 mld (wcześniej 59533,0 mld) |
Cele Narodowej Strategii Spójności 2007 - 2013:
Dostępność środków UE dla Polski w latach 2007 - 2013:
Pula dostępnych środków - 91031 mln euro w tym:
- NSRO - 67,3 mld euro
- PROW - 13,2 mld euro
Programy operacyjne |
EFROW |
EFR |
EFRR |
EFS |
Fundusz Spójności |
Razem UE |
Regionalne programy operacyjne (16) |
|
|
16,6 |
|
|
16,6 |
Program rozwoju Polski Wschodniej |
|
|
2,3 |
|
|
2,3 |
Kapitał ludzki |
|
|
|
9,7 |
|
9,7 |
Innowacyjna gospodarka |
|
|
8,3 |
|
|
8,3 |
Infrastruktura i środowisko |
|
|
6,4 |
|
21,5 |
27,9 |
Pomoc techniczna |
|
|
0,5 |
|
|
0,5 |
Europejska Współpraca Terytorialna |
|
|
0,7 |
|
|
0,7 |
Krajowa Rezerwa Wykonania (2%) |
|
|
|
|
|
1,3 |
Razem Fundusze NSRO |
|
|
34,8 |
9,7 |
21,5 |
67,3 |
NSRO całkowita |
|
|
|
|
|
|
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich |
13,2 |
|
|
|
|
13,2 |
Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich |
|
0,65 |
|
|
|
0,65 |
Razem |
13,2 |
0,65 |
34,8 |
9,7 |
21,5 |
81,5 |
Dokumenty programowe polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
Zgodnie z zasadą programowania środki pochodzące z Funduszy Strukturalnych finansują tylko działania zawarte w wieloletnich programach rozwoju. Wynika stąd koieczność przygotowania tzw dokumentów programowych o horyzoncie 7-letnim.
Podstawowe dokumenty programowe (2000 - 2006):
Dokumenty programowe polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
Narodowy Regionalny Plan Rozwoju
Podstawy Wsparcia Wspólnoty
Program Operacyjny Program Operacyjny
uzupełnienie programu uzupełnienie programu
projekt projekt projekt projekt
Plan Rozwoju :
Podstawy Wsparcia Wspólnoty w oparciu o Plan Rozwoju, Komisja Europejska w porozumieniu państwem członkowskim przygotowała Podstawy Wsparcia Wspólnoty. Podstawy Wsparcia Wspólnoty były dokumentem zawierającym strategię interwencji Funduszy Strukturalnych w państwie członkowskim, jej cele szczegółowe, wielkość układu funduszy i innych środków finansowych. Określały priorytety, które były wdrażane przy pomocy zdefiniowanych w Podstawach Wsparcia Wspólnoty tzw. Programach Operacyjnych. Były kluczowym dokumentem strategicznym wskazującym cele i strategię polityki regionalnej państwa członkowskiego. Wskazywały kierunki interwencji Funduszy Strukturalnych innych unijnych instrumentów finansowych w państwach członkowskich.
Program Operacyjny. Po przyjęciu Podstaw Wsparcia Wspólnoty państwo członkowskie przedkłada Komisji Europejskiej Programy Operacyjne, oceniane w świetle zgodności z założeniami Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz polityk Wspólnotowych.
Struktura Programu Operacyjnego:
Program Operacyjny
Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3
Działanie 1.1. Działanie 2.1. Działanie 3.1.
Działąnie1.2. Działanie 2.2. Działanie 3.2.
Działąnie1.3. Działanie 2.3. Działanie 3.3.
Uzupełnienie Programu Operacyjnego stosowane dla lat 2000 - 2006:
Jednolity Dokument Programowy w Latach 2000 - 2006:
..................................................
Schemat programowania w perspektywie finansowej 2007 - 2013:
Komisja STRATEGICZNE
Europejska WYTYCZNE WSPÓLNOTY
kraj NARODOWE STRATEGICZNE
członkowski RAMY ODNIESIENIA
PROGRAM PROGRAM PROGRAM
OPERACYJNY OPERACYJNY OPERACYJNY
PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT
Nowa Perspektywa Programowania 2007 - 2013:
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty:
Komisja Europejska wskazuje w wytycznych trzy podstawowe priorytety nowej polityki Unii Europejskiej:
Główne priorytety Przedmiotowe Strategicznych Wytycznych Wspólnoty:
Priorytet 1 - przekształcenie Europy i jej regionów w bardziej atrakcyjne miejsce dla inwestycji i zatrudnienia
Priorytet 2 - upowszechnienie wiedzy i innowacji na rzec wzrostu
Priorytet 3 - większa liczba lepszych miejsc pracy
Priorytet 4 - spójność i współpraca terytorialna
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia prezentowane są przez poszczególne kraje członkowskie. Dokument ten powinien zapewnić spójność pomiędzy Wspólnotowym Wsparciem ze środków strukturalnych a Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty, identyfikować powiązania pomiędzy priorytetami Wspólnotowymi a priorytetami krajowymi i regionalnymi ukierunkowanymi na promowanie zrównoważonego rozwoju, a także Narodowym Planem działań na rzecz zatrudnienia. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia powinny zawierać skrócony opis strategii kraju członkowskiego i jej wdrażanie na poziomie operacyjnym.
Strategia powinna określać:
Dokumenty programowe 2005 - 2006 w Polsce:
konsultacje NARODOWY PLAN ROZWOJU konsultacje z KE
ex-ante
PODSTAWY WSPARCIA WSPÓLNOTY
5 programów ZINTEGROWANY PROGRAM pomoc
sektorowych OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO techniczna
16 Regionalnych Programów Operacyjnych
ex-ante
konsultacje
..................................................................
Narodowy Plan Rozwoju (NPR) 2004 - 2006:
Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju (NPR) jest: „rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zdolnej do długofalowego harmonijnego rozwoju zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawa spójności społecznej i ekonomicznej oraz przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym”.
Celami szczegółowymi Narodowego Planu Rozwoju (NPR) są:
Osie rozwoju Narodowego Planu Rozwoju (NPR) 2004 - 2006:
Finansowanie Podstaw Wsparcia Wspólnoty:
+ dofinansowanie krajowe - 3,136 mld euro
sektor prywatny - 2,361 mld euro
Podstawy Wsparcia Wspólnoty wdrażane są za pomocą:
- SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (ERDF)
- SPO Rozwój zasobów ludzkich (ESF)
- SPO Transport (ERDF)
- SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (EAGGF sekcja orientacji)
- SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (FIFG)
Rozdysponowanie środków Funduszy Strukturalnych w ramach poszczególnych Programów Operacyjnych (realizujących PWW):
|
Udział środków UE |
Udział środków krajowych |
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego |
2968,5 |
11115,5 |
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw |
1251,1 |
251 |
Rozwój zasobów ludzkich (ESF) |
1470 |
490,1 |
SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich |
1192,7 |
591,5 |
SPO Transport (ERDF) |
1163,4 |
388,2 |
SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (FIFG) |
101,8 |
80,1 |
Pomoc techniczna |
|
|
Szacowana wielkość środków w ramach poszczególnych Funduszy przeznaczona an realizację celów polityki strukturalnej w Polsce w latach 2004 - 2006 (mln euro)
.....................................
Cel strategiczny Podstaw Wsparcia Wspólnoty: rozwiązanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej, przestrzennej (dwa filary: wysoki i zrównoważony rozwój oraz zwiększenie zatrudnienia)
Cele Rozwoju Podstaw Wsparcia Wspólnoty:
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 2004 - 2006:
ZPORR określa cele, priorytety i działania oraz wysokości środków przeznaczonych na realizacją polityki regionalnej państwa. Jest on jednym z dokumentów, który służył realizacji Narodowego Planu Rozwoju Podstaw Wsparcia Wspólnoty 2004 - 2006. W ramach ZPORR zaplanowano wydatkowanie łącznie 4084 mln euro środków publicznych z czego 2968 mln euro z zasobów Funduszy Strukturalnych ok. 115 mln euro z budżetów samorządów i budżetu państwa oraz 146 mln euro środki prywatne.
Cele Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 2004 - 2006:
Źródła finansowania programu ZPORR na lata 2004 - 2006:
z uwzględnieniem przepisów dotyczących wykorzystywania Funduszy Strukturalnych oraz pomocy publicznej.
Priorytety ZPORR:
Sektorowe Programy Operacyjne:
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw:
Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na terenie Polski w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego.
Priorytety SPO:
Do kogo był skierowany program SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP): przedsiębiorstwo, w tym głównie małe i średnie (MSP) oraz instytucje otoczenia biznesu.
Źródła finansowania SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP):
z uwzględnieniem przepisów dotyczących Funduszy Strukturalnych oraz pomocy publicznej.
Struktura programu SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP):
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP)
Priorytet 1 Priorytet 2
Inwestycje otoczenia biznesu Przedsiębiorstwa
Działanie 1.1. Działanie 2.1.
Instytucje wspierające Doradztwo specjalistyczne
Działanie 1.2. Działanie 2.2.
Instytucje finansujące Nowe inwestycje
Działanie 1.3. Działanie 2.3.
Parki i inkubatory Inwestycje
Działanie 1.4. Działanie 2.4.
Strefa badawczo - rozwojowa Ochrona środowiska
Działanie 1.5.
Usługi publiczne on-line
SPO Rozwój zasobów ludzkich
Główny cel SPO Rozwój zasobów ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy.
Cele szczegółowe SPO Rozwój zasobów ludzkich:
Priorytety SPO Rozwoju zasobów ludzkich:
Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej
Działanie 1.1. Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy
Działanie 1.2. Perspektywy dla młodzieży
Działanie 1.3. Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia
Działanie 1.4. Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych
Działanie 1.5. Wspieranie integracji zawodowej i społecznej grup szczególnego rynku
Działanie 1.6. Integracja i reintegracja zawodowa kobiet
Priorytet 2. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy
Działanie 2.1. Zwiększanie dostępu do edukacji - promowanie kształcenia ustawicznego
Działanie 2.2. Podnoszenie jakości nauczania w odniesieniu do potrzeb rynku pracy
Działanie 2.3. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki
Działanie 2.4. Wsparcie zdolności administracyjnych
Priorytet 3. Pomoc techniczna
Działanie 3.1. Wsparcie zarządzania SPO RZL
Działanie 3.2. Informacja i promocja Działań SPO RZL
Działanie 3.3. Zakup sprzętu komputerowego
SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich:
Głównymi celami programu jest poprawa konkurencyjności gospodarki rolno - żywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Realizowane są dwa priorytety:
Priorytet 1 - Wspieranie zmian i dostosowań w rolnictwie. Jest on realizowany przez bezpośrednie wsparcie inwestycyjne działania szkoleniowe i doradztwo. Pomoc inwestycyjna dotyczy zwłaszcza:
Priorytet 2 - Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Realizowane są działania zapewniające tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich m.in. przez kształtowanie warunków życia ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich. Projekty związane z zachowaniem tradycyjnych form zagospodarowania przestrzennego poprawa infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem oraz zapewnieniem alternatywnych źródeł dochodów w gospodarstwach rolnych.
SPO Transport
Cel - zwiększenie spójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miast obszarów i regionów Polski w układzie UE, co przyczyni się do osiągnięcia celu strategicznego NPR.
W ramach SPO Transport realizowane są działania dotyczące:
SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
Cel generalny - Regionalna gospodarka żywymi zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybactwa i przetwórstwa rybnego. Produkty rybołówstwa oraz chowu i hodowli ryb produkty przetwórstwa powinny odpowiadać zapotrzebowaniu rynku krajowego pod względem ceny i jakości oraz powinny być konkurencyjne na rynkach zagranicznych.
Priorytety SPO Rybołówstwa i przetwórstwa ryb:
Priorytet 1 - dostosowanie nakładu połowowego do zasobów
Priorytet 2 - odnowa i modernizacja floty rybackiej
Priorytet 3 - ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla rybacka infrastruktura
Priorytet 4 - inne
Perspektywa finansowa 2007 - 2013
..........................................................
Priorytety zintegrowanych wytycznych dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia:
Zwiększenie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast przez poprawę dostępności zapewnienia odpowiedniej jakości i poziom usług oraz zachowanie stanu środowiska.
Wspieranie innowacyjności (przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy przez wykorzystanie możliwości w dziedzinie badań i innowacji w tym nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Tworzenie lepszych miejsc pracy oraz większej ich liczby przez zainteresowanie większej liczby osób zdobyciem zatrudnienia oraz działalnością gospodarczą, zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki.
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności (SWW)
Dokument ten wyznacza kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007 - 2013.
Decyzja w sprawie SWW została przyjęta przez Radę UE 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 paźdzernika 2006 r. Przyjęcie dokumentu otwiera drogę do oficjalnego rozpoczęcia rozmów z Komisją na temat Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wynikających z nich programów operacyjnych.
Strategicze wytyczne Wspólnoty dla spójności stanowią dokument strategiczny wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007-2013. Wytyczne, w odróżnieniu od rozporządzeń, które definiują cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy, dążą do zidentyfikowania obszarów, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej.
SWW stanowią podstawę dla przygotowania przez państwa członkowskie krajowych dokumentów, tj. Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) oraz programów operacyjnych.
Nieformalna dyskusja nad treścią SWW między państwami członkowskimi a Komisją Europejską rozpoczęła się po opublikowaniu przez KE w styczniu 2005 r. dokumentu roboczego pod nazwą „Working Document of the services of the Commission on the Community Strategic Guidelines 2007-2013”. Następnie w dniu 5 lipca 2005 r. Komisja opublikowała Komunikat „Polityka spójności na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013", który stał się przedmiotem techniczej dyskusji w ramach Grupy roboczej Rady UE ds.środków strukturalnych oraz szerokich konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję. Wnioski z przebiegu konsultacji KE zawarła w specjalnym raporcie opublikowanym w październiku 2005 r.
W odniesieniu do SWW przyjęto szczególny harmonogram prac legislacyjnych, mający na celu szybkie przyjęcie dokumentu po zakończenoiu prac nad pakietem legislacyjnym dla polityki spójności 2007-2013. Projekt SWW był kilkakrotnie przedmiotem dyskusji na posiedzeniach Grupy roboczej Rady UE ds. środków strukturalnych. Państwa członkowskie przekazywały KE swoje uwagi również drogą pisemną. Prace nad dokumentem nabrały wyraźnego tempa w połowie 2006 r., po przyjęciu pakietu rozporządzeń. Wówczas, 13 lipca 2006 r. Komisja opublikowała projekt decyzji ws. SWW, co do którego osiągnięto porozumienie polityczne na posiedzeniu Komitetu Stałych Przedstawicieli (COREPER II) 29 września 2006 r. Decyzja w sprawie SWW została ostatecznie przyjęta przez Radę 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 października 2006 r.
Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015
Wizja Polski do 2015 roku
Polska - kraj o wysokim poziomie i jakości życia mieszkańców oraz silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy. Przyjęta przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 roku.
Cel główny Strategii Rozwoju Kraju 2007 - 2015: podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski poszczególnych obywateli i rodzin.
PKB na mieszkańca według PPS - tys. euro (ceny 2005):
PKB na mieszkańca w krajach UE - 27 w 2006 roku:
Luksemburg |
63,2 |
Finlandia |
27,8 |
Cypr |
21,7 |
Słowacja |
14,8 |
Irlandia |
34,1 |
Niemcy |
27,1 |
Grecja |
20,9 |
Litwa |
13,5 |
Niderlandy |
30,9 |
UE - 15 |
26,5 |
Słowenia |
20,5 |
Łotwa |
13,1 |
Austria |
30,2 |
Francja |
26,3 |
Republika Czeska |
18,7 |
Polska |
12,6 |
Dania |
30,0 |
UE - 25 |
24,5 |
Malta |
17,6 |
Rumunia |
8,8 |
Belgia |
29,1 |
Włochy |
24,5 |
Portugalia |
17,3 |
Bułgaria |
8,6 |
Wielka Brytania |
28,8 |
Hiszpania |
24,0 |
Estonia |
16,0 |
|
|
Szwecja |
28,5 |
UE - 27 |
23,6 |
Węgry |
15,6 |
|
|
Stopa bezrobocia w krajach UE w 2006 roku (w %):
Dania |
3,9 |
Litwa |
5,6 |
Malta |
7,4 |
Belgia |
8,2 |
Niderlandy |
3,9 |
Estonia |
5,9 |
Rumunia |
7,4 |
Niemcy |
8,4 |
Irlandia |
4,4 |
Słowenia |
6,0 |
UE-15 |
7,4 |
Hiszpania |
8,6 |
Cypr |
4,7 |
Łotwa |
6,8 |
Węgry |
7,5 |
Grecja |
8,9 |
Luksemburg |
4,7 |
Włochy |
6,8 |
Finlandia |
7,7 |
Bułgaria |
9,0 |
Austria |
4,8 |
Szwecja |
7,0 |
Portugalia |
7,7 |
Francja |
9,4 |
Wielka Brytania |
5,3 |
Republika Czeska |
7,1 |
UE-25 |
7,9 |
Słowacja |
13,4 |
|
|
|
|
UE-27 |
7,9 |
Polska |
13,8 |
Priorytety Strategii Rozwoju Kraju 2007 - 2015:
Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
Ranking najbardziej konkurencyjnych państw UE i innych wybranych krajów w latach 2005-2006, według World Economic Forum:
Państwo |
2006 |
2005 |
Państwo |
2006 |
2006 |
Szwajcaria |
1 |
4 |
Słowenia |
33 |
30 |
Findlandia |
2 |
2 |
Portugalia |
34 |
31 |
Szwecja |
3 |
7 |
Łotwa |
36 |
39 |
Dania |
4 |
3 |
Słowacja |
33 |
36 |
Singapur |
5 |
5 |
Malta |
49 |
44 |
Stany Zjednoczone |
6 |
1 |
Litwa |
40 |
34 |
Japonia |
7 |
10 |
Węgry |
41 |
35 |
Niemcy |
8 |
6 |
Włochy |
42 |
38 |
Holandia |
9 |
11 |
Cypr |
46 |
41 |
Wielka Brytania |
10 |
9 |
Grecja |
47 |
47 |
Kanada |
16 |
13 |
Polska |
48 |
43 |
Austria |
17 |
15 |
Chiny |
54 |
48 |
Francja |
18 |
12 |
Meksyk |
58 |
59 |
Belgia |
20 |
20 |
Turcja |
59 |
71 |
Irlandia |
21 |
21 |
Rosja |
62 |
53 |
Luxemburg |
22 |
24 |
Brazylia |
66 |
57 |
Estonia |
25 |
26 |
Rumunia |
68 |
67 |
Hiszpania |
28 |
28 |
Argentyna |
69 |
54 |
Republika Czeska |
29 |
29 |
Bułgaria |
72 |
61 |
Obszary działań:
Rozwój przedsiębiorczości Zwiększenie dostępu Podniesienie poziomu
do zewnętrznego technologicznego gospodarki przez
finansowania inwestycji większe nakłady na B + R oraz
innowacje
Rozwój społeczeństwa Ochrona
informacyjnego poprzez konkurencji Eksport i współpraca z zagranicą
informalizację relacji biznesu
i administracji publicznej
Rozwój sektora usług Restrukturalizacja Modernizacja
tradycyjnych sektorów rybołówstwo
przemysłowych oraz
prywatyzacja
Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Infrastruktura techniczna Infrastruktura społeczna
- Transport - Edukacji
- Mieszkaniowa i przygotowanie terenów pod inwestycje - Socjalna i ochrona zdrowia
- Teleinformatyczne - Kultury, turystyki i sportu
- Energetyki
- Ochrona środowiska
Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
Stopa zatrudnienia w wybranych krajach UE w 2004 roku (w %):
Obszary działań:
Tworzenie warunków Uelastycznienie rynku Inicjatywy na rzecz
o sprzyjających przedsiębiorczości pracy oraz wzrost równości szans na rynku
i zmniejszenie obciążeń mobilności zasobów pracy
pracodawców pracy
Przystosowanie oferty Rozwijanie instytucji dialogu Poprawa bezpieczeństwa
edukacyjnej do potrzeb rynku pracy społecznego i wzmacnianie i warunków pracy
negocjacyjnego systemu
stosunków między
pracownikami i pracodawcami
Wzrost efektywności instytucjonalnej Prowadzenie efektywnej
obsługi i rynku pracy polityki migracyjnej
Budowa Zintegrowanej Wspólnoty Społecznej i jej bezpieczeństwa.
Obszar działań:
Zintegrowana wspólnota Bezpieczeństwo wewnętrzne
- Budowa zasługującej i zewnętrzne
na społeczne zaufanie - Zapewnienie bezpieczeństwa
i sprawnej władzy publicznej narodowego i poczucia
oraz przeciwdziałanie korupcji bezpieczeństwa
- Wspieranie samoorganizacji - Bezpieczeństwo wewnętrzne
społeczności lokalnych i porządek publiczny
- Promocja polityki integracji
społecznej, w tym prorodzinnej
Rozwój obszarów wiejskich.
Obszary działań:
Różnicowanie działalności Rozwój Zwiększenie atrakcyjności
gospodarczej przedsiębiorczości inwestycyjnej obszarów wiejskich
Wzrost konkurencyjności Rozwój i poprawa Wzrost jakości kapitału ludzkiego
gospodarstw rolnych infrastruktury technicznej oraz aktywizacja zawodowa
i społecznej na obszarach mieszkańców wsi
wiejskich
Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Obszary działań:
Podniesienie konkurencyjności gospodarczej Wyrównywanie szans rozwojowych
polityki regionów obszarów problemowych
Wspieranie zabudowy infrastruktury Obszary wiejskie
wykorzystania zasobów środowiska
przyrodniczego Obszary koncentracji przemysłu
poprzemysłowe oraz powojskowe
Wspieranie działalności B + R
jednostek naukowych oraz Obszary cechujące się niekorzystnymi
przedsiębiorstw warunkami i położenie przyrodnicze
Wspieranie upowszechnienia Obszary wymagające szczególnych działań
dostępu do usług elektronicznych na rzecz poprawy stanu środowiska
przyrodniczego i inwestycji zapobiegających
Wspieranie rozwoju inwestycji szkoleniowych katastrofom
innych działających na rzecz
programu jakości kapitału ludzkiego
Wspieranie rozwoju regionalnej
przedsiębiorczości
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
Celem głównym PO Rozwój Polski Wschodniej jest przyspieszeniem tempa rozwoju społeczno - gospodarczego Polski Wschodniej tj. województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko - mazurskiego.
Priorytety i obszary wsparcia w ramach PO RPW:
- infrastruktura uczelni
- infrastruktura społeczeństwa informacyjnego
- wspieranie innowacji
- promocja i współpraca
- system miejskiego transportu zbiorowego
- infrastruktura turystyki kongresowej i targowej
- infrastruktura drogowa
- trasy rowerowe
- wsparcie procesu wdrażania Programu
- działanie informacyjne i promocyjne Programu
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Cel główny: podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Cele szczegółowe:
Podział środków UE dostępnych w ramach projektu PO IiŚ:
Transport 71% - 19075 mln euro
Ochrona środowiska 18% - 4750 mln euro
Energetyka 6% - 1706 mln euro
Kultura 2% - 490 mln euro
Zdrowie 1% - 350 mln euro
Szkolnictwo wyższe 2% - 500 mln euro
Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro).
W ramach programu realizowanych będzie 15 priorytetów:
Instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Instytucjami Pośredniczącymi) są:
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Cel: wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności.
Cele szczegółowe:
Priorytety:
Program Operacyjny Kapitał ludzki
Cel główny: umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich przez wzrost zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa.
Obszary wsparcia:
Priorytety na szczeblu centralnym (30% alokacji środków):
Priorytety na szczeblu regionalnym (70% alokacji środków):
Program Operacyjny Pomoc Techniczna
Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 to jeden z programów realizujący Narodową Strategię Spójności na lata 2007-2013. Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSS. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.
POPT obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z zakresu zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSS, a także z zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy strukturalnych w Polsce.
POPT 2007-2013 będzie w całości finansowany ze środków publicznych. Na realizację Programu z funduszy strukturalnych i środków krajowych przeznaczone zostanie 607,88 mln euro. Priorytety Programu będą w całości współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom krajowego współfinansowaniu dla POPT wyniesie natomiast 15%. Kwota środków krajowych na współfinansowane ww. programu w latach 2007-2013 wyniesie 91,18 mln euro.
Źródłem finansowania krajowego, wraz z prefinansowaniem realizacji poszczególnych projektów, będzie budżet państwa. Środki finansowe krajowe pochodzić będą z części budżetów właściwych ministrów.
Cel główny: Zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia
w latach 2007-2013.
Cele szczegółowe:
Priorytety:
W skład systemu realizacji POPT wchodzą następujące podmioty:
Ze względu na specyfikę i zakres operacji realizowanych w ramach POPT 2007-2013 system realizacji Programu jest uproszczony. Nie przewiduje się powoływania Instytucji Pośredniczących ani instytucji wdrażających.
Regionalne Programy Operacyjne województwa podlaskiego 2007 - 2013
Cel główny: zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego w celu tworzenia nowych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.
Cele szczegółowe:
Priorytety:
Zmiany w programowaniu
Polityka spójności w Polsce w latach 2007 - 2013 a rozwój województwa podlaskiego
Priorytety polityki spójności:
……………………………………….
Spójność gospodarcza i społeczna w Polsce
Poziom PKB na mieszkańca
2003 - 46,9 % średniej UE - 25
2006 - 51,3% średniej UE - 25
Przyrost o 4,4 pkt. proc. na tle innych nowych krajów UE wyższy jedynie od Węgier (2,3 pkt. proc).
Największy wzrost kraje bałtyckie: Estonia 13,6 pkt. proc., Łotwa 127 pkt. proc.
(Zakładany wzrost do 66% w 2015)
Stopa bezrobocia:
2003 r. 19,6 % średnia UE-25 - 9 % (najgorszy wynik)
2006 r. 13,8 % średnia UE-25 - 7,9% (najgorszy wynik)
(Zakładany spadek do 9 % w 2015)
Spójność terytorialna w Polsce
Poziom PKB na mieszkańca
2002 - 71,5% (średnia UE-25)
2004 - 73,8% (średnia UE-25)
2002 - podkarpackie - 35,5 % (UE-25)
- lubelskie -32,6 % (UE-25)
2004 - podkarpackie - 34,0 % (UE-25)
- lubelskie -33,8 % (UE-25)
Regionalne Programy Operacyjne
1 stycznia 2007 roku kraje członkowskie Unii Europejskiej wkroczyły w nowy okres programowania obejmujący lata 2007-2013. Polska, a w tym również województwo podlaskie stoi przed niezwykle poważnym zadaniem, jakim jest efektywne wykorzystanie środków pomocowych pochodzących z funduszy strukturalnych. W porównaniu z latami 2004-2006, nowa perspektywa przynosi znacznie zwiększoną pulę środków finansowych, które mają wspierać proces zmniejszania zróżnicowań społeczno-gospodarczych regionów naszego kraju. Perspektywa 2007-2013 to nowe rozwiązania w odniesieniu do regionów. Zamiast ogólnokrajowego ZPORR pojawia się 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). Zostały one przygotowane przez samorządy poszczególnych województw. Dzięki temu każdy RPO jest inny, ponieważ uwzględnia specyfikę i najważniejsze problemy danego regionu.
Podstawowe cele RPO
………….
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 ma na celu zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych Podlasia w stosunku do reszty kraju. Realizuje on zapisy zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020, jest spójny z kierunkami rozwoju Polski określonymi w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia 2007-2013, a także ze Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty 2007-2013 i założeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej.
RPOWP określa cele i priorytety, jakie województwo podlaskie będzie realizowało w nowej perspektywie finansowej. Program umożliwia realizację projektów infrastrukturalnych oraz projektów wspierających sektor MSP. Kładzie też duży nacisk na zwiększanie innowacyjności, pobudzanie przedsiębiorczości i tworzenie miejsc pod inwestycje w regionie oraz rozwój infrastruktury transportowej i turystyki.
Projekt Programu, zgodnie z zaleceniami unijnymi, został poddany szerokim konsultacjom społecznym, które polegały m.in. na organizacji konferencji regionalnych z udziałem przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, partnerów społecznych i gospodarczych oraz innych instytucji.
1 października 2007 r. w drodze Uchwały Nr 35/497/07 został przyjęty przez Zarząd Województwa Podlaskiego projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 uwzględniający ustalenia z drugiej rundy negocjacji z Komisją Europejską.
11 października 2007 roku w Brukseli RPOWP został podpisany przez unijną Komisarz ds. Polityki Regionalnej Danutę Huebner i Marszałka Województwa Podlaskiego Dariusza Piontkowskiego.
9 listopada 1997 Uchwałą Nr 46/599/07 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 został przyjęty przez Zarząd Województwa Podlaskiego.
Funkcję Instytucji Zarządzającej (IZ) RPOWP pełni Zarząd Województwa Podlaskiego. Na podstawie wewnętrznego regulaminu przygotowanego przez Zarząd, obowiązki IZ sprawuje w ramach Urzędu Marszałkowskiego - Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym
Cel główny RPOWP 2007-2013:
Zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.
Cele szczegółowe:
Priorytety:
Wpływ RPO na PKB województwa podlaskiego
……………………………….
Wpływ RPO na poziom inwestycji w środki trwałe
………………………………..
13
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Modele w gospodarce przestrzennej - notatki z zajęć, Gospodarka przestrzenna - notatki, Modele w gos
odp. 2, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
odp, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
Polityka regionalna (wykłady) - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
pytania, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
Polityka regionalna (ćwiczenia) - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki, Polityka regionalna
Gospodarka i polityka przestrzenna odp, Gospodarka przestrzenna - notatki, Gospodarka i polityka prz
Gospodarka przestrzenna Unii Europejskiej (ćwiczenia) - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki,
Gospodarka i polityka przestrzenna - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki, Gospodarka i polity
Europejska Integracja Regionalna - ściąga, Gospodarka przestrzenna - notatki, Europejska integracja
Planowanie regionalne i lokalne - egzamin, Gospodarka przestrzenna - notatki, Planowanie regionalne
4. 7.12 churski, studia, gospodarka przestrzenna, Polityka Regionalna PL i UE
Europejska Integracja Regionalna-egzamin, Gospodarka przestrzenna - notatki, Europejska integracja r
EPR, Studia - Gospodarka Przestrzenna, Licencjat, Europejska Polityka Regionalna
Kluczowe cele p regionalnej, Studia - Gospodarka Przestrzenna, Licencjat, Polityka Gospodarcza i Spo
Europejska Integracja Regionalna zag.na egzam2, Gospodarka przestrzenna - notatki, Europejska integr
Polityka regionalna Polski i Unii Europejskiej - wyklady, studia, gospodarka przestrzenna, Polityka
Europejska Integracja Regionalna zag.na egzam, Gospodarka przestrzenna - notatki, Europejska integra
zaliczenie z Polityki regionalnej i gospodarki przestrzennej
więcej podobnych podstron