finanse publiczne wykład, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie


XIII. GROMADZENIE DÓBR PUBLICZNYCH

1). Przyczyny prowadzące do gromadzenia dóbr publicznych:

a.) postęp cywilizacyjny: zmiana charakteru stosunków międzyludzkich i wzrost znaczenia potrzeb wynikających z uspołecznienia wymagała gromadzenia dóbr publicznych, takich jak: publiczne środki transportu, bezpieczeństwo publiczne,

b.) wzrost wielkości produkcji, ilości dóbr w gospodarce i niesprawność systemu rynkowego wymuszała działania alokacyjne państwa, które były realizowane za pośrednictwem dóbr publicznych, np. wspólnej konsumpcji,

c.) wzrost ilości dóbr publicznych, dóbr wspólnych powstających albo z przekształcenia dóbr prywatnych albo powstałych jako dobra publiczne, które to dobra wymagają publicznego o nich decydowania,

d.) konieczność pomocy osobom słabszym, gorzej przystosowanym do gospodarki rynkowej poprzez pomoc charytatywną, zasiłki, opiekę socjalną, dopłaty do transportu, do mieszkań.

2.) Problemy związane z gromadzeniem dóbr publicznych:

a.) gromadzenia dóbr publicznych, których źródłem są dobra prywatne dokonuje się w drodze przymusu i represji policyjnych i karnych ze strony państwa,

b.) państwo ponosi hipotetyczną odpowiedzialność za swoje działania gospodarcze, trudno jest bowiem ogłosić upadłość czy bankructwo państwa; mogątego dokonać wierzyciele zagraniczni lub wewnętrzni,

c.) państwo ponosi ryzyko i odpowiedzialność polityczną i konstytucyjną:

78


Finanse - Zarys problematyki


0x08 graphic

d.) nadmierny fiskalizm - czyli zbyt duże opodatkowanie podmiotów w gospodarce narodowej, która prowadzi do powstania szarej strefy, zniechęcanie do aktywności, podejmowania działalności gospo­darczej.

3.) Kryteria różnicujące dobra publiczne i dobra prywatne a.) Kryterium własności - własność charakteryzuje się 3 cechami:

W związku z powyższym określeniem można stwierdzić, że właścicielem jest ten podmiot, który dysponuje tymi trzema prawami w stosunku do jakiejś rzeczy. Jeżeli podmiotem jest jedna osoba to mówimy o własności prywatnej a jeżeli cała zbiorowość to można mówić o własności publicznej.

b.) kryterium ekonomiczne (odpłatności) - w przypadku dóbr prywatnych kryterium to oznacza, że właściciel ponosi koszty proporcjonalne do spodziewanych korzyści. W przypadku dóbr publicznych finansowanie tych dóbr odbywa się przez wszystkich obywateli i jest nieproporcjonalne do korzyści osiąganych z tytułu dobra publicznego. Oznacza to bowiem, że obywatele płacą różne podatki a otrzymują takie samo dobro publiczne.

c.) kryterium społeczne albo użyteczności - w przypadku dóbr prywatnych oznacza to, że dane dobro może być użytkowane przez jedną osobę lub przez grupę niewielu osób. Powstaje wówczas sytuacja wyłączenia z użytkowania danego dobra innych osób. Powstaje także konkurencja i rywalizacja w dostępie do dobra. W przypadku dóbr publicznych kryterium społeczne pokazuje, że dane dobro może być użytkowane przez wszystkich obywateli i w związku z tym nie ma potrzeby wyłączania ani potrzeby konkurencji czy rywalizacji w dostępie do dobra.

4.) Przychody publiczno - prawne - przyjmuje się, że są to wszelkiego rodzaju wpływy bądź wpłaty dokonywane na rzecz budżetu, pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, prywatnych, od ludności, czasem z zagranicy. Istnieją dochody rzeczywiste i rozliczeniowe:


79


Grzegorz Sroślak

0x08 graphic
a.) przychody rzeczywiste - pochodzą od podmiotów zewnętrznych w stosunku do budżetu. Przychody te kształtują rzeczywistą wartość budżetu i wyznaczają rzeczywiste możliwości finansowe państwa;

b.) przychody rozliczeniowe - są przesuwaniem pewnych wielkości najczęściej między budżetem centralnym a innymi budżetami. Władze publiczne mogą czerpać dochody z dwóch źródeł:

a.) tzw. typowych źródeł - ich typowość polega na tym, że są one bezzwrotne. Zalicza się do nich dochody z działalności podmiotów należących do skarbu państwa; dochody z udostępniania własnego majątku; z opodatkowania podmiotów zewnętrznych w stosunku do władz publicznych; opłaty i składki pobierane przez władze publiczne

b.) tzw. nietypowe źródła - takie pieniądze, które władze publiczne muszą oddać, tzn.:

80


XIV. PODATKI I OPŁATY

Podstawowym źródłem dochodów publicznych są podatki. Od strony ekonomicznej podatki są przejawem dóbr wypracowanych przez określone podmioty gospodarcze na rzecz innych podmiotów. Decyzje w zakresie podatków muszą być podejmowane w drodze ustawy (przez parlament) ponieważ podatki są znacznym ograniczeniem wolności politycznej i swobód obywatelskich. W ramach ogólnej polityki podatkowej kontrolowanej przez sejm prawo do nakładania podatków szczegółowych, jednostkowych posiada państwo, władze lokalne a w niektórych państwach kościół.

1.) Cechy podatków. Przyjmuje się że podatek to danina publiczno­prawna o charakterze:

  1. pieniężnym

  2. jednostronnym

  3. nieekwiwalentnym

  4. nieodpłatnym

  5. przymusowym

f) bezwzrotnym

2.) Struktura podatku; - w strukturze podatku wyróżnia się: - ---podmiot opodatkowania - może być każda osoba fizyczna lub prawna, która zobowiązana jest do zapłacenia określonej kwoty na rzecz państwa, czy właściwych władz,

-przedmiot opodatkowania - pewne zjawiska na ogół o charakterze gospodarczym, od których trzeba zapłacić określoną kwotę; mogą nimi być dochód, zysk, nieruchomość.

podstawę opodatkowania - jest to pewna wartość, wielkość w stosunku do której nalicza się niezbędną kwotę do zapłacenia. Jeżeli podstawa jest wyrażona wartościowo to przyjmuje postać wyrażoną w złotówkach określającą wartość obrotu, dochodu, kapitału. Jeżeli podstawa jest ilościowa to wówczas znajduje wyrażenie w pewnych


Grzegorz Sroślak

0x08 graphic
ilościach, np.: kg, metrach, sztukach i przy wyrażeniu ilościowym płaci się np. 5 zł/kg , a przy wartościowym np. 5% od 100 zł

- stawkę podatkową - mogą być następujące rodzaje stawek
podatkowych:

a.) proporcjonalna - podatek wzrasta proporcjonalnie do wzrostu

podstawy opodatkowania,

b.) progresywna - podatki rosną szybciej niż podstawy opodatkowania

c.) regresywna - podatki rosną wolniej niż podstawy opodatkowania

(odwrotnie do progresywnych),

d.) mieszane (degresywne) - do pewnego poziomu mają charakter

progresywny (np. 20 tyś.), a powyżej tej kwoty stają się propor-

cjonalnymi.

3.) Istnieje też inna systematyka podatkowa, w której decyduje moment płacenia podatku w stosunku do tworzenia i podziału dochodu. Wyróżnia się tutaj następujące rodzaje podatków: a.) podatki przychodowe - największe podatki (z pkt. widzenia konkretnego podatnika); podatki tej grupy płaci się od wszelkich przychodów jakie uzyskał podatnik; przedmiotem opodatkowania jest przychód brutto uzyskany z działalności gospodarczej.

W tej grupie podatkowej występują następujące formy opodatko- wania:

- zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów
osiąganych prze osoby fizyczne. Obowiązująca od 1 stycznia 1999r
ustawa reguluje opodatkowanie niektórych przychodów osiąganych
wyłącznie przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
i przez osoby duchowne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

- karta podatkowa - stała, stosunkowo niewielka kwota płacona
najczęściej przez niewielkie przedsiębiorstwa rodzinne lub warsztaty;

- przychody z dywidendy i udziałów w zyskach osób prawnych
w wysokości 20% oraz przychody uzyskiwane w Polsce z praw
autorskich, licencji, patentów i innych również opodatkowane w
wysokości 20% przychodu,

b.) podatki dochodowe - płacone od dochodu podatnika tj. różnicy miedzy przychodem a kosztami. Podatki te są drugą najważniejszą i największą grupą podatków w Polsce. Podatki tego rodzaju są najbardziej precyzyjnym narzędziem podatkowym. Podatek jest

82

Finanse - Zarys problematyki

0x08 graphic
obliczany od dochodu na podstawie rocznej deklaracji. Dochód jest tu rozumiany jako różnica osiąganych przychodów oraz kosztów poniesionych na ich uzyskanie.

- podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem
progresywnym Podatek ten reguluje ustawa o podatku dochodowym
od os
ób fizycznych;

- podatek dochodowy od osób prawnych przy którego obliczaniu
stosuje si
ę zasadę proporcjonalności.

c.) podatki od dochodu wydatkowanego - wliczane w ceny towarów, obciążają konsumpcję. Podatkami tego rodzaju są przede wszystkim podatki obrotowe. Płacone w momencie zapłaty za dane dobro lub usługę i ich ciężar ponosi konsument, podatnikiem w sensie formalnym jest sprzedawca dobra lub usługi. Podatki tej grupy mogą występować w następujących postaciach:

- podatek od towarów i usług;

-akcyza jest szczególnym rodzajem podatku obrotowego, tj. pobierany w oparciu o relatywnie wysokie stawki podatek od sprzedaży niektórych artykułów konsumpcyjnych, takich jak używki, towary uznawane za luksusowe, paliwa płynne itp.;

- podatek od gier;

Podatek Vat - od wartości dodanej pierwszy raz wprowadzono we Francji w 1954 r, a w 1992 roku funkcjonował już w 50 krajach w tym w Unii Europejskiej w Polsce od 5 lipca 1993r., Vat podnosi cenę sprzedaży i obciąża kupującego. W praktyce funkcjonowanie tego podatku można przedstawić w następujący sposób:

- sprzedający sumuje całą wartość sprzedaży z jednego miesiąca
i oblicza od tej wartości kwotę należnego podatku;

- następnie sumuje podatek naliczony przy zakupie towarów na
podstawie otrzymanych faktur

- różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym odprowadza na
rzecz Skarbu Państwa za pośrednictwem urzędu skarbowego
właściwego według siedziby przedsiębiorcy, lub wnioskuje o zwrot
podatku.

Istnieje kilka podstawowych stawek podatku Vat:

22%; 12%; 7%; 3%; 0% (-eksport); zwolnienie.

d.) podatki majątkowe - płacone z pieniędzy, które pozostały po zapłaceniu wcześniejszych podatków. Podatki majątkowe, które

83


Grzegorz Sroślak

0x08 graphic
z kolei możemy podzielić na podatki: od posiadanego majątku zmian praw majątkowych, przyrostu wartości majątkowej

Przedmiotem opodatkowania w podatkach od posiadanego majątku jest cały posiadany majątek lub jego poszczególne składniki. Podatki tego rodzaju są stosunkowo proste i łatwe do zastosowania, a istniejące księgi podatkowe utrudniają uchylanie się od płacenia. Są to najstarsze podatki na świecie, obecnie mają one charakter drugorzędny. W Polsce są one stosunkowo liczne i w całości zasilają budżety gmin.

- podatki od posiadanego majątku:

a.) podatek od nieruchomości jest najważniejszym podatkiem od

posiadanego majątku i jest on uregulowany ustawą o podatkach

i opłatach lokalnych,

b.) podatek od środków transportu regulowany ustawą o podatkach

i opłatach lokalnych.

c.) podatek od posiadania psa uregulowany tą samą ustawą

o podatkach i opłatach lokalnych,

d.) podatek rolny, uregulowany ustawąo podatku rolnym,

e.) podatek leśny obliczany od jednego hektara przeliczeniowego

uregulowany ustawą o lasach,

- podatki od zmian praw majątkowych:

a.) podatek od spadków i darowizn wpływający w całości do budżetów gmin. Stawki podatku są progresywne.

- podatek od przyrostu wartości majątkowej;

podatek płacony wówczas, gdy przyrost ten nie związany jest ze zmianą właściciela i na skutek zdarzeń od podatnika niezależnych np. przeszacowanie majątku trwałego, wzrost (jednorazowy) kursów walut wzbogacenie infrastruktury terenu, na którym położona jest nieruchomość. Podatek ten obecnie nie występuje w Polsce.

7.) Krzywa Laffera

Krzywa ta ilustruje zależność pomiędzy stopą opodatkowania dochodów a wielkością wpływów do budżetu państwa.

Rysunek 6. Krzywa Laffera


0x01 graphic


Zwiększenie stopy opodatkowania prowadzi do zmniejszenia łącznego dochodu fiskalnego, gdyż zmniejsza się ogólny poziom dochodu narodowego. Przy czym zmiany te następują z różnym

nasileniem. Przy niskim opodatkowaniu podatnicy wykazują zainteresowanie podejmowaniem działalności gospodarczej i pracy zarobkowej i stąd szybki wzrost dochodów budżetu. Później, wraz ze wzrostem opodatkowania aktywność gospodarcza pracodawców i pracobiorców maleje i stąd najpierw spowolnienie przyrostu dochodów budżetowych a następnie ich spadek.

Kształt krzywej wskazuje, że państwo może zwiększyć dochody fiskalne zarówno poprzez wzrost, jak i obniżenie stopy opodatkowania.


XV. BUDŻET

Budżet - zestawienie planowanych na dany okres (np. tydzień, miesiąc, najczęściej rok) dochodów i wydatków jednostki gospodarującej.

1.) Pojęcie budżetu:

a.) scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków niezbędnych do realizacji określonych zadań państwa;

b.) obejmuje pewien okres czasu - współcześnie najczęściej stosuje się rok kalendarzowy;

c.) posiada charakter pewnego przewidywania czyli charakter ex ante (inaczej mówiąc jest planem finansowym państwa);

d.) ustanawiany jest przez władze ustawodawcze (parlament);

e.) wykonywany jest przez rząd.

2.) Historia powstawania budżetu:

a.) rozdział majątku królewskiego i majątku państwa - majątek królewski stawał się majątkiem należącym do jednej osoby, rodziny a majątek państwa stawał się majątkiem publicznym, należącym do ogółu społeczeństwa. Pierwszy taki rozdział dokonał się we Francji w XIV wieku, a w Polsce w XVI wieku,

b.) rozwój parlamentarnego systemu sprawowania władzy. Zasadniczym skutkiem tego parlamentaryzmu było usprawnienie systemu dystrybucji dóbr w gospodarce. Rozwój parlamentaryzmu związany jest także z upublicznieniem systemu podatkowego, czyli uzależnieniem go od decyzji podatników. W Polsce uzależnienie to miało charakter decyzji bezpośrednio podejmowanych na sejmikach szlacheckich, w Europie Zachodniej dokonywało się to poprzez decyzje pośrednie z wykorzystaniem mechanizmu reprezentacji politycznej. Po raz pierwszy uzależniono podatki od woli podatnika w Anglii w XIII wieku w tzw. Wielkiej Karcie Wolności" a w Polsce w XIV wieku w Paktach Koszyckich" za panowania Ludwika Węgierskiego,

88


Finanse - Zarys problematyki

0x08 graphic
c.) powstanie i rozszerzenie zakresu funkcji socjalnych państwa. Wyróżnia się kilka podstawowych przyczyn działań socjalnych państwa:

- postęp cywilizacyjny, zmiana potrzeb, wzrost wielkości potrzeb
społecznych, wzrost ilości dóbr potrzebnych do zaspokojenia tych
potrzeb;

Do tradycyjnych obszarów aktywności socjalnej państwa zalicza się oświatę czy służbę zdrowia. Można także mówić o zależnościach systemowych będących powodem aktywności socjalnej państwa. Zaliczyć można do nich:

Celem państwa jest korygowanie współdziałania tych trzech

elementów. Działalność socjalna państwa rozpoczęła się w II połowie

XIX wieku. Skupiała się ona głównie na ochronie zdrowia pracowników

i ich rodzin oraz była związana z poprawą bezpieczeństwa i higieny pracy.

d.) okres interwencji państwa w gospodarkę - związany jest z wielkim

kryzysem gospodarczym jaki miał miejsce w latach 30-tych w USA,

związany także z koncepcją J.M. Keynes'a, z koncepcją oddziaływania

państwa na popyt globalny. W początkowym okresie (lata 30-te)

interwencja państwa wykorzystywała tylko kilka podstawowych

działań takich jak organizowanie robót publicznych, pomoc

w sprzedaży produkcji farmerskiej. W ramach dzisiejszej interwencji

państwo wykorzystuje różne instrumenty. Są to instrumenty

finansowe takie jak stopy procentowe od kredytu, rezerwy

obowiązkowe banków komercyjnych, operacje otwartego rynku,

dalej instrumenty prawno - ekonomiczne takie jak podatki, cła,

kredyty gwarantowane na określoną konsumpcję czy instrumenty

administracyjne takie jak zezwolenia na produkcję, koncesje, limity

eksportowe i importowe. Wszystkie te działania gospodarcze

wymagają bardzo dużego budżetu stąd konieczność pozyskiwania

odpowiednio dużych środków i stąd wysokie podatki,

89


Grzegorz Sroślak

0x08 graphic
e.) okres II wojny światowej - w okresie tym działania gospodarcze, społeczne podporządkowane zostały działaniom militarnym każdego z państw, którymi kierował rząd i parlament, i wszelkie środki uzyskane w gospodarce narodowej przechodziły przez budżet państwa, który był proporcjonalnie największy w rozwoju gospodarki,

f.) współczesny etap rozwoju budżetu którego wielkość i charakter wynikają z aktualnej roli państwa w kształtowaniu zjawisk gospodarczych jak również z powodu obciążeń socjalnych ponoszonych przez państwo. Zasadniczą cechą budżetu jest stały deficyt czyli nadwyżka wydatków nad przychodami. Współczesny deficyt budżetowy prowadzi do wielu negatywnych ekonomicznie skutków:

3.) Struktura budżetu czyli źródła przychodów i źródła wydatków: Po stronie przychodów:

Po stronie wydatków:

- obsługa sfery budżetowej od strony technicznej, infrastruktury,
wynagrodzenia, opieka społeczna, ciągłe dofinansowania emerytur i
rent, finansowanie centralnych organów i administracji władzy

90


Finanse - Zarys problematyki


0x08 graphic

państwowej, finansowanie polityki zagranicznej, dofinansowanie przedsiębiorstw w postaci subwencji i dotacji, dofinansowania budżetów lokalnych, dofinansowanie przedsięwzięć celowych (np. budowa oczyszczalni, przejścia granicznego)

4.) Zasady budżetowe:

a.) zasada uprzedniości - zgodnie z tą zasadą ustawa budżetowa powinna być uchwalona przed rozpoczęciem okresu, w którym będzie obowiązywać. W przypadku nie uchwalenia ustawy w terminie przewidzianym stosuje się środki zastępcze:

b.) zasada jedności budżetu - zgodnie z nią wszelkie środki, którymi dysponuje rząd, powinny być zgromadzone w jednym ogólnym funduszu państwa. Stosowane są wyjątki od tej zasady polegające na tworzeniu funduszy specjalnych pozostających poza bieżącą i bezpośrednią kontrolą rządu i parlamentu (np. fundusze fundacji rządowych albo stowarzyszeń),

c.) zasada specjalizacji - zgodnie z nią środki budżetowe powinny być odpowiednio uszeregowane i poklasyfikowane; stosowane są pewne typy specjalizacji umożliwiające klasyfikację tych środków. Podstawową specjalizacją jest specjalizacja rodzajowa - zgodnie z nią dochody są pokazywane wg źródeł ich powstawania, a wydatki zgodnie z ich przeznaczeniem. Specjalizacja ilościowa - wszelkie wydatki, przychody podawane są w kwotach złotówkowych.


91


Grzegorz Sroślak

0x08 graphic
Specjalizacja czasowa - pokazywanie harmonogramu pozyskiwania

środków i ich wydatkowania jak również ogólny postulat, aby

wszelkie budżetowe przychody i wydatki nie wybiegały poza okres

obowiązywania danej ustawy,

d.) zasada ogólności - postuluje aby wszelkie dochody, wydatki były ujęte we wspólnym dokumencie, by można było dokonać

całościowej analizy planu finansowego państwa,

e.) zasada zupełności - zgodnie z nią wszelkie planowane wydatki

budżetu powinny znaleźć pokrycie w przychodach tego budżetu.

Postuluje ona ograniczenie bądź wyeliminowanie deficytu

budżetowego,

f.) zasada jawności - zgodnie z nią powinny być do ujawnienia procedury planowania, uchwalania i wykonywania budżetu oraz samej ustawy budżetowej. Jest to możliwe w warunkach tzw. przejrzystości gospodarki finansowej dzięki temu, że:

5.) Funkcje budżetowe:

a.) alokacyjna, redystrybucyjna, stabilizacyjna - są analogiczne jak funkcje finansów publicznych i maja podobny charakter, znaczenie jak w przypadku finansów publicznych,

b.) fiskalna - istotą budżetu jest pozyskiwanie środków za pośrednictwem głównie instytucji skarbowych na potrzeby realizacji zadań państwa,

c.) ustrojowa (konstytucyjna) - jej istotą jest ocena dokonywana przez obywateli realizowanego budżetu od strony przychodu, od strony wydatków; najważniejszym kryterium jest poczucie sprawiedliwości społecznej; jeżeli w społeczeństwie dominuje poczucie niespra­wiedliwości może dojść do zmiany porządku konstytucyjnego,

d.) polityczna - w mniejszym wymiarze konsekwencje budżetu sprowadzają do zmiany istniejącego układu politycznego,

e.) demokratyczna - w tej funkcji procedura opracowania i realizacji budżetu sprowadza się do uczenia demokratycznych zachowań, w tym akceptacji woli większości i szacunku dla mniejszości,

92


Finanse - Zarys problematyki

0x08 graphic
f.) kontrolna - budżet jest wytyczną dla pewnych działań instytucji publicznych i prywatnych i później te działania należy kontrolować i rozliczać np. z wydatkowanych pieniędzy publicznych. Istnieje też drugi element kontroli wewnętrznej, który służy do oceny konstytucyjności i kompetencji posłów uchwalających budżet,

g.) bodźcowa - polega na tym, że budżet zawiera pewne informacje dotyczące wydatkowania środków publicznych, zasilania gospo­darki, samych przedsiębiorstw w związku z tym podmioty, które będą działać zgodnie z tym planem mogą liczyć na dofinansowanie,

h.) planowania - budżet przewiduje harmonogram działań: w zakresie pozyskiwania i wydatkowania środków,

i.) prawna - budżet jest ustawą przyjęta przez parlament, ma podwójne znaczenie prawne:

j.) kredytowa - budżet posiadając środki finansowe może kredytować

działalność określonych podmiotów.

k.) administracyjna - budżet jest podstawą do działań organizacyjnych,

administracyjnych różnych instytucji publicznych, np. ministerstw,

urzędów,

I.) koordynacyjna - polegająca na tym, że budżet narzuca sposoby

współdziałania różnych instytucji publicznych między sobą

i pomiędzy publicznymi a prywatnymi.

93



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYKŁAD~2, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
Moje - Finanse publiczne jako konsekwencja niedoskonałości rynku, biznes, ekonomia + marketing i zar
międzynarodowe stosunki ekonomiczne wykład I i II, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
Mechanizmy funkcjonowania UE Wykład II, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
procesy integracji w UE wykład I i II, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
Reformat-Marketing-ŚCIĄGA IV sem, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
euromarketing, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
ANALIZA RYNKU I BADANIA MARKETINGOWE, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
WIEDZ O UE, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
marketing ubezpieczen, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
Współczesne stosunki ekonomiczne, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
zarzadzanie mala firma sc, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
PROJEKT KAMPANII REKLAMOWEJ, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
testy zarzadzanie strategiczne, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
internacjonalizacja1, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
MBwartości w UNII Europejskiej, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie
WARTOŚCI POLITYCZNE W PAŃSTWIE, biznes, ekonomia + marketing i zarządzanie

więcej podobnych podstron