Wykład II 30-10-2004

INTEGRACJA EKONOMICZNA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Etapy integracji gospodarczej i walutowej UE

1. Sterfa wolnego handlu

• Brak ceł wewnętrznych

Unia celna

• Wspólna taryfa celna

• Unia gospodarcza

• Swobodny przepływ osób, usług i kapitału

• Pełna integracja (unia gosp. i walutowa)

• Wspólna waluta, jedna polityka kursowa, pieniężna

25-03-1957 Traktat Rzymski

Zakładał on:
1. Stopniowe wyeliminowanie w handlu między państwami członkowskimi opłat celnych i ograniczeń ilościowych oraz wszelkich innych środków o podobnych skutkach;
2. Ustanowienie wspólnej taryfy celnej i prowadzenie wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich;
3. Zniesienie między członkami przeszkód w wolnym przepływie usług i kapitału oraz poruszaniu się obywateli na całym obszarze państw członkowskich;
4. Prowadzenie wspólnej polityki rolnej;
5. Prowadzenie wspólnej polityki w dziedzinie transportu;
6. Zapewnienie wolnej konkurencji na wspólnym rynku przez zakaz praktyk ograniczających konkurencję;
7. Koordynacja polityki ekonomicznej państw członkowskich w celu ułatwienia im zachowywania równowagi płatniczej, wysokiego poziomu zatrudnienia i stabilności cen;
8. Ujednolicenie ustawodastw krajowych w stopniu niezbędnym do funkcjonowania wspólnego rynku;
9. Utworzenie Europejskiego Fundusz Socjalnego w celu zwiększenia swobody zawodowej oraz przyczynienia się do wzrostu stopy życiowej;
10. Utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego mającego ułatwić ekonomiczną ekspansję przez stworzenie nowych zasobów finansowych;
11. Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich w celu zwiększenia wymiany oraz przyczynienia się do ekonomicznego i społecznego rozwoju tych krajów i terytoriów.

01-07-1968 Unia Celna

Unia celna oparta jest na:

1. zakazie pobierania ceł i opłat podobnych do ceł

2. zakazie wprowadzania dyskryminacyjnych lub protekcyjnych regulacji prawa krajowego wobec wszelkich towarów wspólnotowych (także towarów tego samego rodzaju oraz tych,które mogą ze sobą konkurować na zasadzie substytucji)

3. zakazie wprowadzania ograniczeń ilościowych w handlu towarami lub też środków podobnych do ograniczeń ilościowych

Założenia Unii celnej oznaczały więc, nie tylko znoszenie celnych i innych barier między państwami stanowiącymi Unię ( tj. w przypadku obszaru wolnego handlu), ale także przyjęcie ww. wspólnej polityki handlowej i celnej wobec państw trzecich.

 

W tym zakresie Unia celna przyjęła: wspólną zewnętrzną taryfę celną, jednolite reguły obliczania ceł, procedury odprawy towarów i formularze zgłoszeń. W ten sposób prawo celne stało się w istocie prawem UE.

01-01-1970 Wspólna polityka handlowa

Obejmuje:

• Wspólna taryfa celna

• Zawieranie umów celnych i handlowych

• Ujednolicenie narzędzi polityki eksportowej i środków ochrony

17-02-1986 Jednolity Akt Europejski

Jednolity Akt Europejski - nowelizacja Traktatu Rzymskiego, uchwalona podczas konferencji rządowej w Luksemburgu i w Brukseli (9 IX 1985 - 27 I 1986) o zmianie i uzupełnieniu trzech Traktatów założycielskich: EWWIS (1951), EWG (1957) i Euratomu (1957). Układ wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.
Sygnatariusze: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Wielka Brytania i Włochy.
Cele:
- 12 państw członkowskich zobowiązało się do utworzenia "jednolitego rynku europejskiego" do dnia 31 grudnia 1992 roku. Akt określa rynek wewnętrzny jako "obszar bez granic wewnętrznych, na którym zapewnia się swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału"
- przewidziano wzmocnienie kompetencji niektórych organów Wspólnot oraz usprawnienie procesu decyzyjnego (zastąpienie zasady jednomyślności w Radzie Ministrów zasadą kwalifikowanej większości głosów - z wyjątkiem decyzji w kwestiach podatkowych, przepływu osób i praw pracowników).
Wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego przy stanowieniu prawa Wspólnoty. JAE ustanowił nową procedurę współpracy między Parlamentem Europejskim a Radą Ministrów, procedurę zgody Parlamentu w przypadku traktatów akcesyjnych i stowarzyszeniowych, rozwinął także współpracę państw członkowskich w dziedzinie polityki zagranicznej
Traktat o EWG został rozszerzony o nowe rozdziały poświęcone sprawom monetarnym, polityce socjalnej, spójności ekonomicznej i społecznej, badaniom i rozwojowi technologicznemu oraz ochronie środowiska. Stworzono ramy dla Europejskiej Współpracy Politycznej.

Swoboda przepływu towarów:

• Brak granic

• Brak ceł

• Jednolite standardy dotyczące produktów

Swoboda przepływu osób:

• Prawo do pracy

• Prawo do życia

• Prawo do osiedlania się

• Prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych

Również jednakowe prawa w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, wzajemne uznawanie dyplomów

Swoboda przepływ usług

• Prawo do zakupu usług zagranicznych

• Prawo do sprzedaży usług

Swoboda przepływu kapitału

• Prawo do samodzielnych transakcji finansowych, nie związanych z przepływam usług, osób i towarów

05-02-1978 Europejski System Walutowy (ESW)

Powstał w celu utrzymania stabilnych kursów wymiany walutowej:

• Mechanizmy kredytowe

• Mechanizmy kursowo-interwencyjne

• Europejska jednostka Walutowa ECU

04-03-1989 Plan integracji gospodarczo- walutowej- Raport Delorsa

Unia Gospodarcza

• Jednolity rynek

• Polityka konkurencji

• Polityka antyinflacyjna

• Polityka przemian gospodarczych

Unia Walutowa

• Wymienialność walut

• Liberalizacja transakcji kapitałowych

• Eliminacja wahań kursów walutowych

• Integracja rynku finansowego

07-02-1992 Traktat z Maastricht

Utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego było etapem do wyższego poziomu integracji politycznej UE.

W sprawach unii gosp i walutowej:

• Stworzenie podstaw prawnych dla UGW

• Harmonogram tworzenia UGW

• Kryteria członkostwa dla UGW

• Zasady funkcjonowania Europejskiego Banku Centralnego

Unia Gospodarczo Walutowa oznacza:

• Uzgodnienie i prowadzenie jednolitej polityki monetarnej i fiskalnej

• Nieodwracalne ustalenie kursów walut państw członkowskich między sobą i wprowadzeniejednolitej jednostki walutowej

01-01-1993 zaczyna funkcjonować jednolity rynek

• Zwiększenie skali produkcji

• Zapewnienie swobody konkurencji

• Stworzenie zachęt do inwestowania

• Poprawa wyników gospodarczych państw członkowskich

01-01-1994 drugi etap realizacji UGW

Działanie Europejskiego Instytutu Monetarnego

• Umacnianie współpracy międzynarodowymi bankami centralnymi

• Dążenie do zapewnienia stabilności cen

• Kontrola funkcjonowania Europejskiego Systemu Walutowego

• Przygotowania do wprowadzenia w UGW jednolitej polityki walutowej

• Przygotowanie do funkcjonowania Europejskiego Systemu Banków Centralnych

• Przygotowanie do emisji nowego pieniądza

UE opiera się na trzech filarach:

1. Pierwszy filar Unii Europejskiej obejmuje bardzo szeroki zakres funkcji i obszarów kompetencyjnych. Większość z nich zostało przedstawionych w artykule 2 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej. Należą do nich przede wszystkim:

• rynek wewnętrzny, czyli swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału;

• Unia Celna;

• wspólna polityka handlowa;

• wspólna polityka w dziedzinach rolnictwa i rybołówstwa;

• wspólna polityka w dziedzinie transportu i energii;

• koordynacja państwowych polityk zatrudnienia;

• Europejski Fundusz Społeczny;

• wspólna polityka w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego;

• ochrona niezakłóconej konkurencji;

• wspieranie rozwoju naukowego i technologicznego;

• ochrona zdrowia;

• ochrona konsumentów;

• obrona cywilna;

• turystyka i sport.

2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Główną funkcją Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa jest wzmocnienie tożsamości Europy i jej niezależności, co z kolei ma sprzyjać promowaniu pokoju, bezpieczeństwa i postępu na tym kontynencie i na świecie. Konkretne cele Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa zostały wymienione w artykule 11 Traktatu z Maastricht

Polityka zagraniczna:

• demokracja

• prawa człowieka

• pomoc krajom trzecim

• współpraca

Polityka bezpieczeństwa

• ze wsparciem Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), kwestie dotyczące bezpieczeństwa UE

• rozbrojenie

• ekonomiczne aspekty zbrojeń

• długoterminowo-europejski system bezpieczeństwa

3. Współpraca w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

• Współpraca policyjna

• Współpraca sądowa w materii cywilnej i karnej

• Walka z terroryzmem

• Walka z narkomanią i przemytem broni

• Walka z rasizmem i ksenofobią

• Walka z przestępczością zorganizowaną

• Walka ze zbrodniami popełnianymi na dzieciach i handel żywym towarem

01-06-1998 Europejski Bank Centralny Frankfurt nad Menem

Kieruje polityką monetarną państw UE w których obowiązuje Euro

Zadania EBC:

• Zarządza rezerwami walutowymi 12 państw członkowskich

• Ustala poziom stóp procentowych w strefie euro

• Przeprowadza operacje dewizowe

• Pełni funkcje doradcze-pinie wobec UE i organów narodowych

Europejski Bank Centralny ,ma wyłączne prawo wydawania zgody na emisję euro

1998 Europejski System Banków Centralnych

Zadania:

• Realizacja polityki finansowej Wspólnoty

• Przeprowadzanie operacji dewizowych

• Przechowywanie oficjalnych rezerw dewizowych i zarządzanie nimi

• Wsparcie sprawnego działania systemów płatniczych

Etapy wprowadzania euro:

• Okres przygotowawczy

• Lista krajów UGW

• Przyjęcie prawodawstwa

• Przyjęcie systemu finansowego do przyjęcia euro

• Okres przejściowy (01.01.1999-31.12.2001)

• Euro samodzielną walutą

• Usztywnienie kursów walut

• Rozpoczęcie działalności Europejskiego Banku Centralnego

• Euro w rozliczeniach bezgotówkowych

• Możliwość posiadania rachunku w euro

• Okres końcowy (01.01-31.07.2002)

• Banknoty i monety wprowadzone do obiegu

• Wycofanie narodowych banknotów

• Płace transakcje detaliczne dokonywane w euro

• Zakończenie procesów dostosowawczych w instytucjach publicznych i jednostkach usługowych, waluty narodowe przestają być prawnym środkiem płatniczym.

• Od 28.08.2002 euro jedynym środkiem płatniczym UGW

Efekty i korzyści utworzenia UGW:

• Likwidacja kosztów wymiany walut

• Eliminacja ryzyka kursowego

• Szybszy wzrost gosp w państwach członkowskich

• Większa przejrzystość cen

• Łatwiejszy dostęp do rynku europejskiego

• Konsolidacja narodowych rynków kapitałowych

Budżet UE - struktura wpłat

• 38,3% dochody z tyt VAT

• 16.6% Rolne opłaty wyrównawcze

• - II - cła wynikające ze stosowania wspólnej taryfy celnej

• 2,1% pozostałe

• 43%wpłaty państw członkowskich (do 1.27% PKB kraju)

Wplaty do budżetu UE:

- 24,4% Niemcy

- 17,9% Francja

- 9,6% Wlk Brytania

- Włochy

- Hiszpania

KRYTERIA KOPENHASKIE:

Kryteria polityczne:

• Stabilność instytucji gwarantujących demokrację

• Przestrzeganie praw człowieka

• Poszanowanie mniejszości

Kryteria ekonomiczne:

• Sprawna gosp rynkowa

• Konkurencyjność w ramach UE

Kryteria zaadoptowania acquis:

• Zdolność do podjęcia obowiązków wynikających z członkostwa (przyjęcie celów unii politycznej, gospodarczej i walutowej)

PROCEDURY PRZYGOTOWANIA NOWYCH PAŃSTW DO UE (DLA POLSKI)

1989-1991 spotkania, dyskusje, dokumenty przygotowawcze

maj 1990 złożenie wniosku o rozpoczęcie negocjacji w sprawie umowy o stowarzyszenie z WE

grudzień 1991 podpisanie Układu Europejskiego (Umowa Przejściowa)

luty 1994 wchodzi w życie Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie z WE

1. oficjalny wniosek o członkostwo w UE

maj 1995 tzw. „Biała Księga” Komisji Europejskiej

03-07.1995 przygotowanie tzw. Opinii Avis

lipiec 1997 złożenie jej do Parlamentu Europejskiego

grudzień 1997 rozpoczęcie procesu rozszerzenia-decyzje

marzec 1998 początek procesu rozszerzenia

czerwiec 1998 rząd przyjmuje Narodowy Program Przygotowania do członkostwa w UE

październik 1998 otwarcie negocjacji o członkostwo

okresowe raporty na temat postępów kraju na drodze do UE

grudzień 2002 zakończenie negocjacji

kwiecień 2003 ratyfikacja przez Parlament Europejski

kwiecień 2003 decyzja Rady Europejskiej

podpisanie traktatu w sprawie przystąpienia

• ratyfikacja traktatu w krajach członkowskich UE

maj 2004 przyjęcie nowego członka

Układ Europejski (Stowarzyszeniowy)

16.12.1991 Polska podpisała

20.10.1992 Ratyfikacja

01.02.1994 Wszedł w życie

Dotyczy:

- stosunków handlowych

- dialogu politycznego

- zbliżenia ustawodawstwa i wielu innych obszarów współpracy, a zwłaszcza przemysłu, środowiska, transportu, cła

Rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych

31.03.1998 „Grupa Luxemburska” Czechy, Estonia, Polska, Węgry, Słowenia, Cypr

10-11.11.1999 Turcja: na szczycie Rady Europejskiej w Helsinkach potwierdzono, że Turcja jest kandydatem do UE

15.02.2000 „Grupa Helsińska” Bułgaria, Łotwa, Litwa, Malta, Rumunia, Słowacja

6

---