Komory boczne

Komory boczne kresomózgowia (ventriculi laterales telencephali)

- są to wydłużone, wąskie szczeliny położone symetrycznie wewnątrz półkul mózgowych

- każda z komór składa się z czterech części położonych wewnątrz odpowiednich płatów, są to:

• róg przedni (cornu anterius), który leży w płacie czołowym

• część środkowa (pars centralis), leżąca w płacie ciemieniowym

• róg tylny (cornu posterius), znajdujący się w płacie potylicznym

• róg dolny (cornu inferius), w płacie skroniowym

- obie komory mają łączność z komorą trzecią przez otwór międzykomorowy (foramen interventriculare), leżący na granicy rogu przedniego i części środkowej komór

- w części środkowej, a także w rogu dolnym znajduje się splot naczyniówkowy komory bocznej (plexus choroideus ventriculi lateralis), brak go w rogu przednim i tylnym

Róg przedni-czołowy (cornu anterius-frontale)

- jego ścianę boczną stanowi głowa jądra ogoniastego, a ograniczeniem przyśrodkowym jest blaszka przegrody przeźroczystej

- stropem rogu przedniego (a także innych części komory bocznej) jest obicie (tapetum), przylegające od dołu do ciała modzelowatego

- róg przedni ma więc na przekroju czołowym kształt trójkąta położonego ku przodowi od otworu międzykomorowego

- omawiane rogi obu komór leżą bardzo blisko siebie oddzielone tylko przegrodą przeźroczystą

Część środkowa (pars centralis)

- jej ścianę górną stanowi ciało modzelowate, podbite obiciem

- dno tej części, idąc od strony bocznej, buduje jądro ogoniaste, które przyśrodkowo przylega do wzgórza

- w bruździe między nimi biegnie prążek krańcowy (stria terminalis) i leżąca przyśrodkowo od niego blaszka przytwierdzona (lamina affixa)

- pod prążkiem krańcowym położona jest żyła wzgórzowo-prążkowa

- po stronie przyśrodkowej ścianę dolną stanowi sklepienie (fornix) biegnące od hipokampa do ciał suteczkowatych

- między blaszką przytwierdzoną, a sklepieniem rozpościera się splot naczyniówkowy komory bocznej (plexus choroideus ventriculi lateralis), który przyczepia się do blaszki przytwierdzonej poprzez taśmę naczyniówkową (tenia choroidea), a do sklepienia poprzez taśmę sklepienia (tenia fornicis)

Róg tylny-potyliczny (cornu posterius-occipitale)

- ma kształt i wielkość bardzo zmienną

- wyróżniamy w nim strop utworzony przez obicie

- na ścianie przyśrodkowej w części dolnej występuje ostroga ptasia (calcar avis), wywołana przebiegiem bruzdy ostrogowej

- powyżej ostrogi ptasiej znajduje się niestałe mniejsze zgrubienie - opuszka rogu tylnego (bulbus cornu posterioris), wytworzona przez przebieg kleszczy większych promienistości ciała modzelowatego

Róg dolny-skroniowy (cornu inferius-temporale)

- dochodzi w sąsiedztwo bieguna skroniowego, od którego wpukla się do światła rogu małe zgrubienie wywołane przez ciało migdałowate, jest to guzek migdałowaty (tuberculum amygdalae)

- ścianę górną omawianego rogu stanowi ogon jądra ogoniastego i prążek krańcowy

- na ścianie przyśrodkowej występuje łukowate zgrubienie wywołane przebiegiem bruzdy hipokampa zwane hipokampem.

Występujący w części środkowej oraz w rogu dolnym komory bocznej splot naczyniówkowy jest główną strukturą wytwarzającą płyn mózgowo-rdzeniowy

Komora trzecia

Komora trzecia (ventriculus tertius)

- jest wąską szczeliną leżącą w płaszczyźnie pośrodkowej mózgowia, między obu wzgórzami

- ku dołowi sięga ona do podwzgórza

- do przedniej strony komory trzeciej uchodzą z każdej strony, przez otwór międzykomorowy, komory boczne

- w tylnej ścianie komory trzeciej znajduje się wejście do wodociągu mózgu, który łączy się z komorą czwartą

- w komorze trzeciej wyróżniamy sześć ścian: przednią, dolną, tylną, dwie boczne i górną (strop)

Ściana przednia

- nie należy do międzymózgowia, lecz jest częścią kresomózgowia środkowego

- tworzy ją blaszka krańcowa, części wolne słupów sklepienia i leżące między nimi spoidło przednie

Ściana dolna, czyli dno

- tworzą ją elementy podwzgórza: skrzyżowanie wzrokowe, guz popielaty wraz z lejkiem oraz ciała suteczkowate

- część tylną dna komory trzeciej tworzą elementy niskowzgórza

Ściana tylna

- najkrótsza

- tworzy ją spoidło uzdeczki z zawieszoną na nim szyszynką, spoidło tylne oraz niżej wejście do wodociągu mózgu

Ściana boczna

- zbudowana z każdej strony z powierzchni przyśrodkowej wzgórza i podwzgórza, oddzielonych od siebie bruzdą podwzgórzową która biegnie do wodociągu mózgu

- w przedniej części komory trzeciej znajduje się otwór międzykomorowy

- otwór międzykomorowy łączy z każdej strony komorę boczną z komorą trzecią

- w części górnej ściany boczne komory trzeciej łączą się ze sobą zrostem międzywzgórzowym

Ściana górna, czyli strop

- utworzony przez pojedynczą warstwę komórek nabłonkowych, zwanych blaszką pokrywającą (lamina tectoria ventriculi tertii) zrośniętą z blaszką opony miękkiej w tkankę naczyniówkową komory trzeciej (tela choroidea ventriculi tertii)

- znajduje się w niej parzysty splot naczyniówkowy komory trzeciej ma łączność ze splotem naczyniówkowym komory bocznej

- znajdują się dwie żyły wewnętrzne mózgu

- w części środkowej stropu żyły biegną obok siebie, a ku tyłowi, za szyszynką łączą się w żyłę wielką mózgu

W komorze trzeciej znajdują się zachyłki, po dwa w ścianie tylnej i na dnie oraz jeden w ścianie przedniej:

- z dwóch zachyłków dna, przedni nazywa się zachyłkiem wzrokowym (recessus opticus), a tylny - zachyłkiem lejka (recessus infundibuli)

- zachyłek wzrokowy leży miedzy skrzyżowaniem wzrokowym od tyłu, a blaszką krańcową od przodu, zaś zachyłek lejka leży pomiędzy skrzyżowaniem wzrokowym od przodu i guzem popielatym od tyłu

- zachyłki w ścianie tylnej leżą jeden nad drugim

- zachyłek górny położony jest między górną powierzchnią szyszynki, a tkanką naczyniówkową komory trzeciej, nosi on nazwę zachyłka nadszyszynkowego (recessus suprapinealis)

- niżej położony zachyłek szyszynkowy (recessus pinealis) leży u wejścia do szyszynki, wejście do niego ograniczone jest od góry przez spoidło uzdeczek, a od dołu przez spoidło tylne

- zachyłek w ścianie przedniej, ze względu na swój kształt, jest nazywany zachyłkiem trójkątnym (recessus triangularis), jego podstawę tworzy spoidło przednie a boki tworzą części wolne słupów sklepienia

Komora czwarta

Komora czwarta (ventriculus quartus)

• znajduje się w tyłomózgowiu, za życia wypełniona jest płynem mózgowo-rdzeniowym

• łączy się ona od przodu z wodociągiem mózgu (, a od tyłu z kanałem środkowym rdzenia przedłużonego , poprzez strop ma także łączność z przestrzenią podpajęczynówkową za pośrednictwem zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego

• jest najszersza w części środkowej na granicy mostu i rdzenia przedłużonego, gdzie z każdego boku przechodzi w zachyłek boczny (recessus lateralis)

• wyróżniamy w niej dwie zasadnicze części: dno oraz strop

Dno komory czwartej czyli dół równoległoboczny (fossa rhomboidea)

• ze względu na kształt, nazywane jest dołem równoległobocznym

• dół ten utworzony jest przez powierzchnię grzbietową mostu i część górną powierzchni grzbietowej rdzenia przedłużonego

• z trójkąta przedniego wierzchołkiem zwróconym do ujścia wodociągu mózgu, utworzona jest ta część dołu równoległobocznego, która od boków ograniczona jest przez konary górne móżdżku (pedunculi cerebellares superiores)

• trójkąt tylny ograniczają od boku konary dolne móżdżku (pedunculi cerebellares inferiores), zakończenie tej części zwęża się ku kanałowi środkowemu

• dno komory czwartej dzieli biegnąca podłużnie bruzda pośrodkowa (sulcus medianus), w wyniku czego powstają dwie symetryczne połowy (prawa i lewa)

• wyniosłość przyśrodkowa w części tylnej kończy się tr trójkątem nerwu podjęzykowego , trójkąt ten zawiera jądro tego właśnie nerwu (XII)

• bocznie od wymienionego trójkąta znajduje się kolejne trójkątne pole, zwane trójkątem nerwu błędnego , zawierajace jądra nerwu językowo-gardłowego (IX) i błędnego (X)

• w przedniej części wyniosłości przyśrodkowej przed prążkami rdzeniowymi wznosi się wzgórek nerwu twarzowego , jest on wywołany przebiegiem włókien nerwu twarzowego (VII)

• pod tym wzgórkiem leży jądro nerwu odwodzącego (nucleus nervi abducentis)(IV), pokryte od góry zagiętymi włóknami nerwu twarzowego

• bocznie od wymienionego wzgórka i nieco ku przodowi od dołka górnego, występuje miejsce sinawe (locus ceruleus), w miejscu tym leży jądro ruchowe nerwu trójdzielnego (nucleus motorius nervi trigemini), a bocznie jądro sensoryczne tego nerwu

• w najszerszym miejscu dołu równoległobocznego , ograniczonego od boku konarami móżdżku środkowymi (pedunculi cerebellares medii), znajduje się pole przedsionkowe (area vestibularis), w przedniej części tego pola leżą jądra przedsionkowe, a w części tylnej - jądra ślimakowe nerwu przedsionkowo-ślimakowego (VIII)

Strop komory czwartej

• składa się z części przedniej i tylnej, które łączą się pod móżdżkiem na kształt namiotu, w tym miejscu strop komory czwartej ogranicza zachyłek wierzchu (r

• część przednia stropu utworzona jest z obu konarów górnych móżdżku oraz z zasłony rdzeniowej górnej , która jest wąską blaszką rozpięta między wymienionymi konarami i dochodzącą do tylnego brzegu blaszki pokrywy śródmózgowia

• od zewnątrz na zasłonie rdzeniowej górnej leży języczek móżdżku, a od strony śródmózgowia (od blaszki pokrywy), biegnie w linii pośrodkowej białe pasemko zwane wędzidełkiem zasłony rdzeniowej górnej

• część tylną stropu tworzą: symetrycznie położona po prawej i lewej stronie zasłona rdzeniowa tylna oraz blaszka pokrywająca komorę czwartą , od zewnątrz wymienione części pokryte są tkanką naczyniówkową komory czwartej

• tkanka ta, wpuklona do wnętrza komory, dochodzi do splotu naczyniówkowego komory czwartej

• na środku tzw. zasuwki znajduje się otwór pośrodkowy otwierający się do zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego oraz symetryczny otwór boczny komory czwartej

• zatkanie wymienionych otworów uniemożliwia odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego z wnętrza mózgu i jest przyczyną powstawania wodogłowia wewnętrznego

---