9. Zatoki opony twardej.

Między blaszkami opony twardej znajdują się zatoki opony twardej (sinus durae matris). Zbierają one krew z mózgowia, opon, gałki ocznej, oczodołu i ucha wewnętrznego.Krew z nich odpływa do opuszki górnej żyły szyjnej wewnętrznej, stanowiącej główna drogę odpływu oraz do splotów żylnych kręgowych i przez wypusty żylne do żył zewnątrzczaszkowych. Zatoki opony twardej można podzielić na dwie grupy:

1. Grupa górna:

1. Zatoka strzałkowa górna (sinus sagittalis superior)

2. Zatoka strzałkowa dolna (sinus sagittalis inferior)

3. Zatoka prosta (sinus rectus)

4. Zatoka poprzeczna (sinus transversus)

5. Zatoka esowata (sinus sigmoideus)

6. Zatoka potyliczna (sinus occipitalis)

Krew z nich płynie do spływu zatok (confluens sinuum), położonego na gozowatości potylicznej wewnętrznej.

2. Grupa dolna:

1. Zatoka jamista (sinus cavernosus)

2. Zatoki międzyjamiste przednią i tylną (sinus intercavernosi anterior et posterior)

3. Zatokę klinowo-ciemieniową (sinus sphenoparietalis)

4. Zatoki skaliste górną i dolną (sinus petrosus superior et inferior)

Na stoku położony jest splot podstawny (plexus basilaris), który stanowi połączenie zatok jamistych od góry splotem żylnym kanału kręgowego. Końcowe odcinki żył mózgu i móżdźku, przed ujściem do zatok, tworzą pnie określane mianem „żył mostkowych”

Przy zatokach wspomnieć o krwiakach.

Meningitis. Zapalenie opon mózgowia może powstać wskutek przejścia procesu chorobowego z sąsiedztwa (np. w następstwie przebicia ropniaka sutkowatego bądź ropnia zatok czołowych do wnętrza czaszki) lub też naczyniami krwionośnymi. Ważne objawy to:

• Ból głowy (opony mózgowia są bogato unerwione)

• Sztywność karku. Ruchy głowy powodują pociąganie opon mózgowia i rdzenia, wskutek czego ból się nasila.

• Zwiększenie liczby komórek w płynie. Normalny płyn zawiera do 4 komórek na mikrolitr. Obecność leukocytów wskazuje na zakażenie przestrzeni płynowych.

Zapalenie opon może występować jako zapalenie towarzyszące różnym chorobom zakaźnym, np.gruźlicy, albo jako choroba samoistna, np. meningokokowe zapalenie opon.

Zakażenia zatok.

• Przy procesach ropnych w uchu środkowym zwykle zajęte są również komórki wyrostka sutkowatego. Trzeba je wtedy usunąć. Bez interwencji chirurgicznej ropień może się przebić do zatoki esowatej, ponieważ przegroda oddzielające jest cienka a nawet w ogóle jej nie ma. Przebicie może prowadzić do zakrzepu zatoki esowatej. Dalej zakażenie rozszerza się w układzie zatok żylnych, co stanowi poważne zagrożenie dla życia pacjenta, ze względu na możliwość zajęcia chorobą mózgowia.

• Połączenie zatoki jamistej z oczodołem jest ważną drogą szerzenia się zakażeń do wnętrza czaszki. Zakażenia bowiem z twarzy mogą się przedostawać poprzez żyły oczodołu do zatoki jamistej.

---