Topografia serca
2/3 serca leży na lewo od płaszczyzny pośrodkowej ciała, a tylko 1/3 na prawo od tej płaszczyzny. W stosunku do kręgosłupa leży na wysokości Th4 - Th8
Budowa ogólna: Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.
Przedsionek prawy - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:
żyła główna górna - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej części ciała
żyła główna dolna - zbiera krew z podprzeponowej części ciała
zatoka wieńcowa - uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.
Komora prawa - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego podstawą ku górze. Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora lewa. Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym. Wierzchołek komory leży ok. 10 mm od wierzchołka serca. Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka trójdzielna. Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy Przyczep wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym. Pomiędzy płatkami głównymi często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie. Do płatków zastawki przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych. Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych przedniego, prawego i lewego
Przedsionek lewy - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:
żyła płucna górna lewa
żyła płucna górna prawa
żyła płucna dolna lewa
żyła płucna dolna prawa
Komora lewa - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej (aorta). Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca. Ujście przedsionkowo-komorowe lewe zamyka zastawka dwudzielna (mitralna) utworzona przez płatki przedni i tylny, które za pomocą strun ścięgnistych łączą się z mięśniami brodawkowatymi przednim i tylnym. Między głównymi płatkami zastawki często występują drobne płatki pośrednie. Płatki przyczepiają się do obwodu pierścienia ścięgnistego. Ujście aorty zamykają podobnie jak ujście pnia płucnego trzy płatki półksiężycowate: prawy, tylny i lewy.
Unaczynienie serca. Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych - prawej i lewej
Tętnica wieńcowa prawa - Bierze początek w prawej zatoce aorty.
Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:
wstępujące (do prawego przedsionka)
zstępujące (do przedniej ściany, prawego brzegu i ściany tylnej prawej komory)
boczne: prawe i lewe (do obu komór)
przegrodowe tylne (obszar zaopatrzenia to 1/3 tylnej przegrody międzykomorowej oraz większość struktur układu bodźco-przewodzącego mięśnia sercowego).
Tętnica wieńcowa lewa - Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty. Dzieli się na: gałąź międzykomorowa przednią która biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej aż do koniuszka serca.
Na przebiegu towarzyszą jej: żyła wielka serca, naczynia chłonne, gałązki nerwowe splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
prawe (do prawej komory, w tym gałązkę stożka tętniczego)
lewe (w liczbie 4-6, dochodzące do lewej komory)
przegrodowe przednie (w liczbie 8-15, zaopatrujące 2/3 przednie przegrody międzykomorowej)
gałąź okalającą która w początkowym przebiegu ukryta pod lewym uszkiem (biegnie w bruździe wieńcowej między lewym przedsionkiem a lewą komorą na powierzchni mostkowo-żebrowej - następnie na powierzchni tylnej i kończy się na powierzchni przeponowej).