Stereotypy (sądy, przekonania) Schemat poznawczy, dotyczy typu osób, które są wyodrębnione ze względu na jakąś łatwo zauważalną cechę, właściwość. Np. na kolor skóry, rasę, narodowość, religia, pochodzenie społeczne, zawód, kolor włosów. (polskie stereotypy: szwab, ruski, Żyd) Cechy stereotypów -nadmiernie uproszczony -niepodatny na zmiany-brak modyfikacji, podzielany społecznie -charakterystyczny element dla danej kultury
Funkcje stereotypów -przekaźnik wiedzy społecznej -ułatwianie orientacji w świecie Uprzedzenia (stosunek emocjonalny) Negatywny (rzadko pozytywny, gdy grupa jest dobra) stosunek d członków jakiejś grupy, połączony emocjami. Postacie uprzedzeń -etnocentryzm-ze wzg. Na przynależność do grupy rasowo, kulturowo odmiennej
-rasizm- ze wzg. Na przynależność do danej rasy np. antysemityzm -nacjonalizm- ze wzg. Na przynależność do narodu -szowinizm-wyższość własnego narodu nad innymi. Skrajny nacjonalizm -seksizm -dyskryminacja Dyskryminacja (zachowanie) Wrogie, nieusprawiedliwione zachowanie się wobec członków wystereotypizowanej grupy, dyskwalifikacja jej. Przykład!!!!!!!! stereotyp kobiecości -Marlin Monroe
Uprzedzenie wobec kobiet- niechęć Dyskryminacja kobiet- zatrudnienie, praca, awans Stereotyp spiskowy- lista typowych cech dla przedstawiciela stereotypu
-przeświadczenie, że grupa obca dąży do zapanowania nad naszą grupą- dążąca do władzy -długotrwałe konflikty dużych grup społecznych (narodowościowych, religijnych). Konflikt o coś realnego (np. terytorium, sprawy ekonomiczne)- spiskowa teoria dziejów. #Stereotypy i uprzedzenia Przejmowane są z otoczenia społecznego jednostki -wcześnie pojawia się u ludzi- okres dzieciństwa -skierowane są do grup, z którymi nie mamy kontaktu i szybko się rozwijają- są wieczne i utrwalają się przez setki lat (badania p.Weigl) Język tworzy stereotypy -ocyganić oszwabić, żabojady -opis konfliktów z meczy, jakiś relacji, zdarzeń- asymetria językowa:*o grupie własnej-sformułowania abstrakcyjne
*o grupie przeciwnej- konkretne informacje negatywne,
trwałe cechy przeciwników Twarzyzm- wiąże się z równouprawnieniem -zbadano kilkaset obrazów, które udowodniły, że ¾ wizerunków mężczyzn koncentruje się na twarzy, a tylko niecała połowa na twarzy kobiet
-wyeksponowanie twarzy daje nam wrażenie, iż osoba jest inteligentna i mądra #Społeczny charakter stereotypów i uprzedzeń- konstruowanie uprzedzeń Teoria rzeczywistego konfliktu- Uprzedzenia powstają wtedy, gdy przedstawiciele danych grup walczą ze sobą o dobra, zasoby (o coś, co ma wysoką wartość) -uprzedzenia wzrastają wraz ze wzrostem konfliktu -nie uzasadnianie uprzedzeń co do grupy, z którymi nie ma konfliktu (np. Żyd) Teoria przenoszenia agresji- „kozioł ofiarny” -uprzedzenia powstają wtedy, gdy ludzie przenoszą swoją agresję na grupy mniejszościowe, frustracje licznych grup społecznych - prawdziwy sprawca jest:Za silny; Nieznany; Abstrakcyjny Np. sytuacja XIX/XX wiek USA- liczba linczów dokonanych przez białych na murzynach wzrastała. Im częściej występował spadek cen bawełny tym więcej było linczów. Teoria kategoryzacji społecznej -powstanie stereotypów to skutek uboczny podziału przez umysł na pewne kategorie (wygląd, charakter, wiek) -badania Tajfela- są dwie konsekwencje kategoryzacji obiektów 1.Ludzie zaczynają spostrzegać silniej różnice między kategoriami- są wyraźnie zaakcentowane 2.Ludzie zaczynają spostrzegać słabsze różnice w kategoriach -grupę obcą spostrzega się jako jednorodną, a grupa własna jest bardziej zróżnicowana, jednostkowa- efekt jednorodności -faworyzacja grupy własnej deprecjonowanie grupy obcej Teoria tożsamości społecznej -tezy: 1.Ludzie mają skłonność dzielenia na kategorie 2. Kategoryzacja grupy własnej „my”- „reszta” identyfikują grupy obce 3.Przynależność do cenionych grup społecznych jest atrakcyjniejsza, kształtuje naszą tożsamość Faworyzacja- obrona i sposób podwyższania samooceny- motyw auto waloryzacji człowieka. # Smospełniające się proroctwo- przepowiedniaZjawisko, które polega na tym, że określone oczekiwania w stosunku do innych osób, samych siebie lub przyszłych zdarzeń, wpływają na zachowanie innych, bądź na nas samych, co powoduje spełnienie oczekiwań. Występuje ono wówczas, gdy informacja o mającym się zdarzyć incydencie pochodzi z wiarygodnego dla jednostek źródła i pod wpływem tej informacji jednostki postępują w taki sposób, że realizują w końcu treść przepowiedni. Jest ono zjawiskiem nieświadomym i pojawia się w sposób mimowolny. Ciąg zachowań, który można opisać: kierujemy pewne oczekiwania, zachowujemy się jakoś względem sytuacji (gdy zdarzają się po raz pierwszy)
Oczekiwania, które mamy wobec danej osoby są jakoś przekazywane, niewerbalnie, zmiana stosunku relacji- uśmiech, potakiwanie, przyjazna postawa, język ciała #Zmniejszenie i walka z uprzedzeniami 1) Hipoteza kontaktu- stereotypy i uprzedzenia biorą się z braku wiedzy o sobie -ludzie wielokulturowi mają kontakt ze sobą -źródłem uprzedzeń jest niewiedza -lęk biologiczny- każdy nierozpoznany element budzi lęk -poznanie cech obcej grupy i zbliżenie się do danej grupy umożliwia pozbycie się uprzedzenia, jednak nie każdy rodzaj kontaktu daje taki efekt 6warunków zaistnienia hipotezy kontaktu: (Sheriff grupa orłów i grzechotników) 1. Należy stworzyć sytuację, gdy jedna grupa od drugiej jest wzajemnie zależna 2. Grupy powinny mieć wspólny cel 3. Grupy powinny mieć wspólny status społeczny 4. Kontakt niesformalizowany 5. Typ kontaktu dostarcza wiedzy jak nieprawdziwe są nasze stereotypy lub uważać za tzw. „wyjątek od reguły” 6.Skuteczność podnosi normy społeczne (równości), które podnoszą wartość grupy- wsparcie instytucjonalne 2) metoda układankowa= klasy mieszane - Aronson -dzieci: praca w sześcioosobowych zespołach- każde dziecko innej nacji -każde z nich uczy się czegoś po kawałku i w ten sposób każde dziecko wnosi coś do zespołu -przekazywanie kolegom swojej wiedzy, swojego kawałka- bardzo wyraźnie spadały uprzedzenia etniczne -posiadanie równego statusu społecznego