16.06.2007
ZAGADNIENIA WSPÓŁCZESNEGO ISLAMU
Systemy polityczne w islamie:
Sięgają czasów Muhammada i Kalifów prawowiernych.
Za Abu Bakra - kontynuacja sposobu panowania Muhammada.
Za `Umara - umma przekształciła się w światowe państwo - wzorzec bizantyjski.
Za `Utmāna - sięgnięcie do tradycji kurajszyckiej - okres nepotyzmu.
Za `Alego - nie miał czasu na reformy państwa - utopia.
Kryteria: władza należy do Boga, planowanie ludzkie jest zbyteczne (fatalizm), islam jako system dzieli się na kategorię dogmatyczną (monoteizm) i społeczną (sprawiedliwość i równość społeczna).
W okresie mekkańskim: czysta umma, nie istniało prawo (zakładano, że człowiek jest naturalnie dobry), zesłanie prawa stało się koniecznością (ludzkie ułomności).
Państwo muzułmańskie powstało po to aby egzekwować prawo. Zachowało się dużo instytucji plemiennych, np Rada - Aš-Šūra (ponieważ Koran i Sunna nie dają odpowiedzi na wszystko), sam Muhammad korzystał z orzeczeń Rady. Rada obierała Kalifów, ma rolę doradczą, nie ma mocy ustawodawczej. Członkiem Rady może być dorosły (min. 20 lat) i zdrowy na umyśle muzułmanin (najczęściej zostają ludzie starsi, cieszący się autorytetem), ma być wolny (dawniej -nie dla niewolnika), wyłącznie mężczyzna, musi mieć wiedzę w zakresie islamu i być obywatelem kraju muzułmańskiego.
W sunnie pojawia się zapis, że Bóg podpowiada Muhammadowi, że „tak ma być, że nie zostawi Muhammada samego”.
Władza w islamie nie jest dziedziczna (twierdzi się, że Muhammad nie mógł przeforsować kandydatury `Alego, bo nie chciał być posądzony o próbę dominacji jednego rodu).
Islamski system polityczny zakłada centralizację władzy (brak państw federacyjnych).
Ideologie fundamentalne:
Fundamentalizm w każdej kulturze ma inna definicję. Fundamentalizm muzułmański to upolityczniona religia. Generalnie fundamentalizm to poszukiwanie fundamentu.
Fundamentalizm muzułmański dąży do konfrontacji z tymi, którzy nie uznają dogmatów.
Basam Tibi - głosił idee bardzo anty muzułmańskie, jako pierwszy stwierdził, że fundamentalizm religijny to ideologia polityczna, która dąży do ustanowienia władzy Boga. Fundamentalizm nie jest tożsamy z islamem, jest jedynie jednym z nurtów islamu (terroryzm - nurt działania).
Fundamentalizm muzułmański nie jest tworem naszych czasów. Pierwsi fundamentaliści muzułmańscy: Charydżyci, Wahabici, Salafiyya, pierwsze nowoczesne ugrupowanie - Bracia Muzułmanie.
Ideologiczne podstawy: lojalność, braterstwo, zaufanie, posłuszeństwo, umiejętność rozumowania, aktywne działanie, gotowość do złożenia najwyższej ofiary, gotowość do poświęcenia, wytrwałość, jihad (jako walka - jak u Charydżytów).
Główne hasła: oczyszczenie islamu z naleciałości późniejszych wieków, nawrót do idei ummy, odrzucenie wartości Zachodu (Zachód utożsamiany z chaosem i destrukcją), nowe społeczeństwo ma sie opierać na Koranie jak na konstytucji a władza ma być sprawowana przez Radę Aš-Šūra (teolodzy, znawcy prawa, przywódcy rodów i plemion).
Badacze islamu twierdzą, że fundamentalizm muzułmański jest systemem totalitarnym (B. Tibi), że jest to cos w rodzaju antyglobalizmu, dąży do odrodzenia lokalnych kultur. Ta chęć wytępienia obcych wpływów powoduje poczucie zagrożenia.
1