Religie świata wykład

Małżeństwo w hinduizmie

3 pod względem liczebności religia świata.
AUM (czyt. Om) podstawowa sylaba w hinduizmie.
Rozmieszczenie i liczebność

• 3 pod względem liczebności religia świata

• wobec braku ścisłych kryterium przynależności, liczbę wyznawców można określić jedynie szacunkowo. Przekroczyła ona prawdopodobnie 800mln.

• zdecydowana większość zamieszkuje Półwysep Indyjski (głównie Indie i Nepal)

• poza krajami subkontynentu indyjskiego jest rozpowszechniony w skupiskach hinduskich emigrantów w wielu krajach świata ( Malezja, Mauritius, Surinam, RPA, W. Brytania, Kanada, Australia, USA).

• Hinduizm jest etniczną religią Indii

• hinduizm jest pojęciem bardzo szerokim, obejmującym kulturę, filozofie, religie oraz cywilizację Indii;

• system religijny obejmujący wierzenia oraz praktyki narodów indyjskich, które nie należały do nazwanych już religii, a więc islamu, chrześcijaństwa, dżinizmu;

• Hindusi nazywali swoje wierzenia oraz praktyki mianem sanatanadharma, czyli „odwieczne prawo”

Przypuszczalnie nazwa hindus pochodzi od nazwy rzeki Indi, która teraz płynie przez (chyba) Kazachstan.

Hinduizm czy Hinduizmy?

• Hinduizm nie jest jednolitym zbiorem wierzeń

• Jest on konglomeratem wierzeń, poglądów oraz praktyk często sprzecznych ze sobą („fedracja kultów”)

• Składa sięna niego cała rodziną bardzo różnych systemów filozoficznych wierzeń religijnych kultów i sekt

• Liczba kultów hinduistycznych jest ogromna (ok 10000), Różnią się ine panteinami wyznawanych bóstw, sposobami ich czczenia i niektórymi założeniami filozoficzno-religijnymi.

• Brak założyciela, jednolitej doktryny, wspóknego zwierzchnictwa

Elementy wspólne

• Indyjski charakter religii

• Cykliczność istnienia

• Prawo karmana

• Stosunek do czystości rytualnej

• Stosunek do społeczeństwa

Zróżnicowanie

• Liczna kultów hinduistycznychjest ogromna różnią się panteonami wyznawanych bogów sposobami ich czerpania

• Do najbardziej znanych zalicza się 3 grupy wisznuizm siwaizm saktyzm

3 poziome kreski to siwaista

Warna – znaczy barwę, kolor

System społeczny:

• Hinduizm zakłada Warnowo-kastowy system społeczny

• Ma on mityczne uzasadnienie, z ciała puruszt powstały 4 nierówne, lecz harmonijne współpracujące warny

• Obowiązuje między nimi ścisła separacja, a zarazem współpraca

• W odniesieniu do klasyfikacji społecznej w Indiach, poprawnym terinem dla słowa asta jest dźati, czyli urodzenie. Natomiast w odniesieniu do stanó społecznych używa sięternimu warna

• Wzajemną separację podkreślają odrębności kultury (dialekt, rytuały wspólnotowe, tradycja ustna, ubiór), praktyka endogamii oraz uprawianie dziedzicznych zawodów, w znacznej mierze także posiadanie własnych samochodów

Warn jest tylko 4 i wiele tysięcy kast.
warny różnią się między sobą m.in. ubiorem, obrzędami itp.

Warny

1. Warna (sanskr.. barwa) oznacza stan społeczny

2. Mit Puruszy ukazuje kosmogoniczny charakter warn.

   1. Z głowy bramini – kapłani

   2. Z ramion kszatriowie – wojownicy i szlachta

   3. Z ud – wajśjowie – kupcy i właściciele ziemscy

   4. Ze stóp – śudrowie – słudzy

3. Im wyższa kasta tym więcej cech sattwicznych (zbawczych), siudrowie już ich nie mieli

4. W klasyfikacji tej nie mieścili się bezkastowcy pariasi/dalici (tzw. „niedotykalni”) byli uważani za nieczystych

System kastowy w Indiach

- bramini (kapłani)

- kszatriowie (kshatriyas) – szlachta

- waiśjowie (urzędnicy, rzemieślnicy)- vaisyas

- śudrowie – robotnicy

- pariahs (bezkastowcy, „nieczyści”)

Warny wyższe i niższe:

• Przedstawiciele 3 wyższych warn byli uważani za „podwójnie urodzonych” (dwidźa)

• Jedynie mężczyźni z tych stanów mają prawo do studiowania Wed i uczestnictwa w ofiarach wedyjskich (jadźńa); znakiem tego przywileju jest święty sznur (noszony na prawym i pod lewym ramieniem), potwierdzający przejście przez inicjację (upanajana)

• Śudrowie, tworzący ostatni – najniższy stan, nie mieli prawa do aktywnego uczestnictwa w rytuałach wspólnotowych i Wed ( sanskryt). Wed –księga jak Biblia.

Procentowa przynależność ludności

Z ust powstali bramini 3,5%

Z ramion wojownicy 5,5%

Nogi vaiszi 6%

Szudra – robotnicy 52%

Bez kastowcy 15%

Kasta:

• Kasta (hiszp.. casta – rasa ,ród)

• Dźatu (sanskr. Jati ‘urodzenie’, ‘plemie’)

• Zamknięte grupy, do których przynależność nabywa się przez urodzenie

• Definiowane wyłącznie orzez wykonywanie tego samego zawodu

• Kasty są zhierarchizowane, jedne uważa się za lepsze, a inne za gorsze

• Pozycję kast w hierarchii społ. Określa ich ranga rytualna, tę zaś wyznacza oddalenie od źródeł skalania rytualnego (kontakt z wydzielinami ciała ludzkiego oraz różnorakimi przejawami obecności przemocy i śmierci).

• Współcześnie często liczy się także zamożność

Niedotykalni

• Pariasi/Dalici/Ćandalowie – bezkastowcy, ludzie wykorzenieni, pozbawione jakichkolwiek praw.

• W manusmryti stanowią grupę ludności pozostającą poza odwiecznym Parawem (sanatana dharma). Prawodawcy zalecają, by żyli poza ludzkimi siedliskami i nosili znaki odrębności(m.in. czarne ozdoby), ograniczają możliwości ich poruszania się i przwidują dla nich poniżające i zarazem kalające rytualne funkcje (ludzkie odchody, padłe zwierzęta, śmieci, zwłoki)

• Zyli w stanie permanentnej nieczystości i nie przewidywano dla nich procedur pczyszczających ani możliwości wstępu do świątyń

Stosunki społeczne

• Miejsce w strukturze społecznej wyznaczają czas i łono, z którego przychodzi się na świat – niezmienne koordynaty istnienia człowieka. Stąd rola astrologii i znacnie horoskopów

• System kastowy określa dozwolone formy kontaktowania sięczłonków hierarchii społecznej, wykonywania zawodu i zawierania małżeństw

• Jednostki które nie przestrzegają rytuałów i obowiązków swojej warswy w następnym wcieleniu urodza się w niższej warnie

Podstawowe cele życia człowieka

• Życie ludzkie w interpretacji hinduizmu ma 4 podstawowe cele

  • Dharma oznaczająca spełnienie religijnego obowiązku

  • Artha określająca majątek

  • Kama wyrazająca się w przyjemności

  • Moksza będąca wyzwoleniem

• Spośród tych czterech celów najwyżej w hierarchi jest Moksza

Pobożny hindus przeżywa swoje życie w czterech etapach tzw. aśramach

• Brahmaczarin jest czasem pobierania nauki oraz studiowania pism świętych a także poznawania religii przez dzieci i młodzież w wieku od 8 do 20 lat

• Centralny etap życia przypadający na dorosłość człowieka nazywany jest grihastha, wówczas zarówno kobiety jak i mężczyźni pracują oraz opiekują się swoimi rodzinami a także domami realizując powinności wynikające z bycia żona lub mężem

• Czas wanaprastha jest okresem wycofania sióę z czynnego życia i poświecenia się modlitwie oraz medytacji. W ten sposób człowiek przygotowuje się do ostatniego czwartego etapu życia, zwanego sannjasin

• Sannjasin pobożny hindus staje się osobą świętą, opuszczając dom i majątek

Znaczenie horoskopu

• W życiu hindusa horoskop jest niezwykle ważny. Ze względu na pogląd utrzymujący że życie ludzkie jest częścią porządku świata, tzw. Dharmy ustanowionej przez Boga

• Pozycja gwiazd ma wielkie znaczenie dla człowieka, zaś prawidłowe odczytanie owej konstelacji jest zadaniem astrologów

• Ponadto zawiera on szczegółowy opis zagrożeń na jakie dziecko a w przyszłości dorosły będzie narażony

Małżeństwo

• W hinduizmie małżeństwo nazywa się wiwaha (sanskr.. ‘ wywiezienie’) jeden z najważniejszych sakralnych aktów (sanskara) w życiu człowieka

• Ujęte w świętych tekstach prawidła przeprowadzania rytuału zaślubin są do dziś stosowane jedunie przez członków 3 stanów, uznawanych przez tradycję za podwójnie urodzonych (dwidźa)

• Kasty stanu służebnego (śrudowie), niedotykalnych oraz społeczności plemienne kultywują własne, lokalnie zróżnicowane formy obrzędowe, których formę i treść przechowują kobiety

• Mimo różnic, na niemal całym obszarze subkontynentu dominuje zasada przechodzenia kobiety z domostwa ojca do domostwa męża