Utworzona na mocy uchwały Sejmu z 14 X 1773. Powstanie KEN wiązało się z kasacją zakonu Jezuitów, który skupiał w swych rękach całe niemal szkolnictwo Rzeczpospolitej.
- pierwsza w Europie władza króla nad szkoła,
- w ramach KEN powołano Komisję Sądowniczą,
- stworzyła jednolity system szkolnictwa o układzie hierarchicznym począwszy od szkół elementarnych oraz podwydziałowych i wydziałowych ,po szkoły główne w Krakowie i Wilnie,
Sukcesy Komisji Edukacji Narodowej:
- objęła wszystkie warstwy społeczne obowiązkową nauką,
- wiedza miała być popularyzowana,
- całe szkolnictwo polskie w języku narodowym,
- wprowadzenie historii Polski,
- Å‚acinÄ™ zredukowano do przedmiotu,
- kształcenie dziewcząt,
- nadzór pedagogiczny,
- nadzór szkolnictwa prywatnego,
- wgląd w dokumentu uczniów,
- kształcenie nauczycieli świeckich,
- ujednolicenie programu szkolnictwa,
- wprowadzenie nowoczesnych treści i podręczników,
- wychowanie w duchu patriotyzmu.
- utworzenie Towarzystwa do KsiÄ…g Elementarnych,
- zreformowanie uniwersytetów Akademii Krakowskiej i Akademii Wileńskiej
Działalność Komisji jest bardzo ważna w historii Polski. Dzięki wychowaniu przez Komisję sporej kadry wychowawczej, w momencie utracenia przez Polskę niepodległości – wychowywali dalsze pokolenia dzięki czemu przetrwała polska kultura i język.
Głównymi działaczami KEN byli: H. Kołłątaj, A.K. Czartoryski, I. Potocki, M. Poniatowski,
KEN istniała do połowy kwietnia 1794, jej działalność stanowiła jedno z największych osiągnięć kulturalnych Polski czasów Oświecenia.