Komisja Edukacji Narodowej

Przyczyny powstania:

• Na sejmie w 1773 Feliks Oraczewski wygłosił mowę w sprawie edukacji, w której poruszył problem reform edukacji. Nie zyskał poparcia i zainteresowania ze strony sejmu ponieważ zajmowały go sprawy układu z zaborcami i egoistyczne interesy.

• Zniesiono zakon jezuicki, wszelkie dobra zakonne zostały przekazane na szkolnictwo. Postanowiono powołać świecki urząd edukacji<podstawy do jego utworzenia przygotował już Konarski>

• Była to instytucja świecka nie kościelna

14 październik 1773 powstaje KEN pod protekcja króla

Członkowie m.in.:

• Biskup płocki- Michał Poniatowski

• Wojewoda wileński- August Sółkowski

• Biskup wileński-Ignacy Massalski

• Podkanclerz-Joachim Chreptowicz

• Starosta kopaniński-Antoni Poniński

Początkowo komisja napotykała na swej drodze wiele przeszkód,w swej działalności przede wszystkim borykała się z niechęcią szlachty i duchowieństwa z powodu przywiązania do tradycyjnych metod nauczania oraz rozkradaniem majątków jezuickich. Komisja by zmniejszyć trochę nawał obowiązków w roku 1775 powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. Był to organ doradczy, którego głównym celem było opracowywanie programów nauczania i podręczników, w które potem zaopatrywał KEN wszystkie szkoły. Plany i programy wzorowano na poglądach Barona i znajomości encyklopedii francuskiej. Prócz tego Towarzystwo zajmowało się zagadnieniami dotyczącymi organizacji nowego ustroju szkolno-oświatowego. Były one pisane w języku ojczystym, uwzględniały powiązanie treści nauczania z życiem codziennym. Pierwsze podręczniki trafiły do szkół w 1780 r. W 1792 TKE zostało zlikwidowane po dojściu do władzy targowiczan i więcej już nie zostało reaktywowane.

Sukcesy i porażki KEN:

• Powołanie Towarzystwa do ksiąg elementarnych

• Walka z tradycyjnymi nawykami szlachty i ciemnotą zacofaniem moralnym i duchowym

• Upaństwowienie szkolnictwa

• Obalenie tradycji zalezności szkoły od Kościoła początkowa i laicyzacja (wprowadzenie świeckich nauczycieli)

• Rozpoczęcie planowego kształcenia nauczycieli

• Reforma uniwersytetów

• Zasada jednolitości kierunku wychowania publicznego

• Język ojczysty językiem nauczania

• Odświeżenie programu

• Porażki:

• Przesadna dbałośc o doskonałośc podręczników przez co niewiele szkół zostało w nie zaopatrzone oraz długo trwało wydanie jakichkolwiek podręczników

• Trudność przebudowy starego systemu przez co wewnątrz szkół wybuchały bunty

IGNACY MASSALSKI

Biskup wileński przewodniczący KEN-u od 1774-1774 głównie opiekował się sprawą szkolnictwa ludowego, dążył do stworzenia szkolnictwa wiejskiego, wywierał nacisk na duchowieństwo litewskie by ci zakładali szkoły. Utworzył pierwsze w Polsce seminarium nauczycielskie, autor przepisów dla szkół parafialnych. Jego złe zarządzanie finansami komisji doprowadziło do jego odwołania ze stanowiska

MICHAŁ PONIATOWSKI

Biskup płocki, późniejszy prymas krakowski, przewodniczący KEN-u od 1779 do końca lat 80 zarządzał szkołami, powoływał ludzi na główne stanowiska, zarządzal finansami. Dbał by komisja powielała instytucje użyteczne dla życia gospodarczego kraj (np. medycyne) zakładał szkoły parafialne, stworzył w Łowiczu seminarium nauczycielskie

PIRAMINOWICZ

Sekretarz Towarzystwa do Ksiąg elementarnych, wykładał retorykę i filozofię w kolegium Lwowskim, nauczyciel i wychowawca, przyczynił się do uchwalenia najważniejszych przepisów i ustaw komisji. Autor pierwszego podręcznika pedagogiczno-metodycznego

HUGO KOŁĄTAJ

Opracował zasady organizacji szkolnictwa wyższego i stanu nauczycielskiego, podjął się refomy szkół nadworskich w Krakowie, jego zmiany programowe metod nauczania i planów były wzorem dla wszystkich szkół w kraju.

Przepraszam że dopiero dzisiaj ale notatki nie były u mniue;/