Przedmiot polityki społecznej:

• Warunki życia oraz stosunki międzyludzkie

• Podział zasobów, możliwości i szans życiowych

• Warunki życia, treści współżycia społecznego, dysproporcje i nierówności społeczne oraz udział w kształtowaniu form życia zbiorowego

• Oferta pracy ( zagrożenia i szanse samorealizacji, jakich dostarcza praca), dobrobytu (materialny poziom życia, czas wolny, stan środowiska, zdrowie), kultury (wiedza i umiejętności konieczne do uczestnictwa w życiu społecznym), porządku społecznego (ustrój polityczny, gospodarczy i społeczny), a przede wszystkim ludzkie zachowania w tych sferach

• Warunki życia, władza jednostek, grup i klas społecznych, natura i jakość relacji między jednostkami, grupami i klasami społecznymi oraz ogólna jakość życia.

Zakres przedmiotowy polityki społecznej rozumianej także jako działalność praktyczną tworzą potrzeby związane:

• Sferą bytu (wyżywienie, mieszkanie, pomoc materialna w przypadku zdarzeń losowych, niezdolności do pracy)

• Potrzeby sfery pozamaterialnej (ochrona zdrowia, edukacja, działalność kulturalna)

• Potrzeby o charakterze psychospołecznym (Aktywność społęczna, satysfakcja z pracy, uznanie, poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego i społecznego)

Podmioty polityki społecznej:

• Państwa

• Ciała publiczne

• Organizacje

• Siły społeczne

Cele polityki społecznej:

• Poprawa pozycji grup słabych ekonomicznie i społecznie oraz zapobieganie ryzykom zagrażającym ich egzystencji, organizowanie postępu społecznego

• Obrona przed niezaspokojeniem elementarnych i rozwojowych potrzeb człowieka

• Łagodzenie nierówności i ubóstwa, minimalizowanie społecznego ryzyka i optymalizacja podziału pomyślności

Cele polityki społecznej można podzielić na:

• związane z kreowaniem dobra społecznego ( urzeczywistnianie sprawiedliwości społecznej)

• związane z likwidacją zła społecznego (usuwanie ubóstwa)

Pojęcie polityki społecznej:

• J.Auleytner – definiuje politykę społeczną jako działalność praktyczną państwa, samorządów i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykami życiowymi i wyrównanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i socjalnie najsłabszych.

• A.Rajkiewicz – polityka społeczna to sfera działania państwa oraz innych ciał publicznych i sił społecznych, która zajmuje się kształtowaniem warunków życia ludności oraz stosunków międzyludzkich, zwłaszcza w środowisku zamieszkania i pracy

• W.Szubert – polityka społeczne to celowe oddziaływanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji na istniejący układ, zmierzające do poprawy warunków bytu i pracy szerokich warstw ludności, usuwania nierówności społecznych oraz podnoszenia kultury życia.

• J.Supińska – naczelnym zadaniem polityki społecznej jest obrona człowieka przed niezaspokojeniem jego potrzeb, początkowo najbardziej elementarnych, a następnie takżę potrzeb rozwojowych.

Zasady polityki społecznej – ogólne dyrektywy i normy działania, jakimi powinny kierować się podmioty polityki społecznej. Zasady te wynikają z charakterystycznego dla danej doktryny polityki społecznej systemu wartości oraz przyjętych styków realizacji polityki społecznej.

Główne zasady:

• Przezorności – oznacza ona iż bezpieczeństwo socjalne jednostki nie może być efektem tylko świadczeń ze strony społeczeństwa, ale wynikać powinno także z odpowiedzialności człowieka za przyszłość własną i rodziny, jego zdolności do rezygnacji z części bieżących korzyści na rzecz zaspokojenia przyszłych potrzeb oraz prowadzenia takiego trybu życia, który minimalizuje ryzyko wystąpienia zagrożeń.

• Samopomocy – przejawia się w istnieniu i rozwoju pomocy wzajemnej ludzi, zmagających się z podobnymi problemami życiowymi oraz pomocy silniejszych dla słabszych.

• Solidarności społecznej – rozumiana jako przenoszenie konsekwencji (ryzyk socjalnych) z jednostek na społeczeństwo; niekiedy utożsamiana z solidaryzmem społecznym, oznaczającym wyższość wspólnych interesów członków społeczeństwa nad interesami poszczególnych klas lub warstw.

• Pomocniczości – oznacza przyjęcie określonego porządku, w jakim różne instytucje społeczne dostarczają jednostce wsparcia, gdy samodzielnie nie jest ona w stanie zaspokoić swoich potrzeb. W pierwszej kolejności pomoc powinna pochodzić od rodziny, w następnej od społeczności lokalnej, a na końcu od państwa.

• Partycypacji – wyraża się w takiej organizacji życia społecznego, by poszczególni ludzie mieli możliwość pełnej realizacji swoich ról społecznych, zaś poszczególne grupy mogły zajmować się równoprawne z innymi miejsce w społeczeństwie; oznaczająca prawo do bycia członkiem grup społecznych i zbiorowości oraz do aktywnego w nich działania.

• Samorządności – stanowi realizację takich wartości jak wolność, podmiotowość człowieka, realizowana jest poprzez taką organizację życia społecznego, by jednostki i grupy miały zagwarantowane prawo do aktywnego udziału w istniejących już instytucjach społecznych i tworzenia nowych instytucji w celu skuteczniejszego zaspokajania potrzeb i realizowania interesów.

• Dobra wspólnego – przejawia się w takich działaniach władz publicznych, które uwzględniają korzyści i interesy wszystkich obywateli i polegają na poszukiwaniu kompromisów tam, gdzie interesy te są sprzeczne.

• Wielosektorowości – polega na równoczesnym funkcjonowaniu publicznych podmiotów polityki społecznej, organizacji pozarządowych i instytucji rynkowych, które dostarczają środków i usług służących zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa.