„Wybawi się od niebezpieczeństwa jedynie ten, kto czuwa także wtedy, gdy czuje się bezpieczny”
Pojęcie bezpieczeństwa:
-stan braku zagrożenia, stan spokoju i pewności
-bezpieczeństwo państwa to stan stabilizacji wewnętrznej i suwerenności państwa, który odzwierciedla brak występowania zagrożeń w sensie zaspokojenia podstawowych potrzeb egzystencjalnych i behawioralnych społeczeństwa oraz traktowanie państwa jako suwerennego podmiotu w stosunkach międzynarodowych
-bezpieczeństwo powszechne to pewność, którą powinien mieć każdy człowiek, czując, że pod ochroną praw może rządzić sobą i swoimi dobrami
-bezpieczeństwo powszechne to sytuacja, w której wyeliminowane są zagrożenia funkcjonowania władz publicznych i innych struktur życia publicznego, także zdrowia, życia i mienia. Wywołane próbami unicestwienia lub uszkodzenia instytucji użytku powszechnego bądź też przez siły natury
System bezpieczeństwa państwa to skoordynowany wewnętrzny zbiór.
Zarządzanie bezpieczeństwa:
-podsystem kierowania
-podsystem wykonawczy militarny
-podsystem wykonawczy poza militarny
W Polsce:
-strategia bezpieczeństwa narodowego RP
-prezydent RP i rada ministrów
Kryzys(łac. Krino) rozróżniam, rozstrzygam:
-przesilenie stanu rzeczy poprzedzające zwrot ku dobru lub złu, stan niebezpieczny
-moment, okres przełomu przesilenia, decydujący zwrot
-zmianę często decydującą na korzyść lub nie
Powaga kryzysu:
-rozmiar i bliskość zagrożenia dla priorytetowych wartości
Sytuacja kryzysowa to:
-zaskoczenie
-presja czasu
-gwałtowny przebieg
-tendencja do szybkiego rozprzestrzeniania się
-subiektywny charakter
Typ kryzysu; Rodzaj syt. Kryzysowej ; Źródła kryzysu
-ekologiczny; zmiany w środowisku przyrodniczym; gwałtowne zmiany w naturze
-ekonomiczny; spadek poziomu życia; spadek PKB
-fizjologiczny; stan zagrożenia życia; wstrząs, zatrucie, oparzenie itp.
-polityczno militarny; wojna; napaść zbrojna, agresja
-społeczny; strajki, protesty, rozruchy; problem w podziale dóbr
-psychologiczny; gwałtowne przemiany życiowe o charakterze traumatycznym; śmierć najbliżej osoby, wypadek
NATURA (woda, ogień, ziemia, powietrze, kosmos, świat organiczny) CZŁOWIEK (konflikty, wojny)
Cykl zarządzania sytuacją kryzysową: planowanie-> reagowanie -> odbudowa -> monitorowanie
Faza planowania- polega na eliminowaniu lub redukowaniu prawdopodobieństwa sytuacji kryzysowej:
- identyfikacja zagrożeń oraz określenie ich źródeł
- bilans dostępnych zasobów
- planowanie działań zapobiegawczych
- opracowanie i weryfikacja planów ochrony ludności, programów i procedur negocjowania
-tworzenie warunków technicznych, finansowych, sprawnego zarządzania kryzysowego
- organizacja systemów łączności i monitorowania
- organizacja i utrzymywanie systemów ostrzegania i alarmowania
- stworzenie warunków ciągłości funkcjonowania administracji publicznej i infrastruktury kryzysowej
Faza reagowania – polega na podejmowaniu przedsięwzięć zmierzających do zahamowania sytuacji kryzysowej:
- wszczęcie odpowiednich procedur stosowanych do odpowiednich zagrożeń
- koordynacja i kierowanie działaniami, aż do ustalenia przyczyn Faza odbudowy – polega na przywróceniu stanu sprzed sytuacji kryzysowej:
- szacowanie szkód i strat
- uruchomienie programów pomocy indywidualnej i grupowej dla poszkodowanej ludności
- doraźne zapewnienie funkcjonowanie urządzeń i obiektów
- odtwarzanie infrastruktury krytycznej
- uruchomienie pomocy finansowej dla poszkodowanych
- odtworzenie i uzupełnienie zasobów oraz przywrócenie gotowości oddziałów ratowniczych
- sporządzenie analiz i raportów dotyczących działań systemu bezpieczeństwa powszechnego podczas reagowania i odbudowy
Faza monitorowania – polega na analizie zjawisk mogących stanowić zagrożenie oraz analizie ryzyka i skutków zagrożeń
Stan nadzwyczajny – wiąże się ze stanem szczególnego zagrożenia dla porządku publicznego, bezpieczeństwa i istnienia państwa, którego nie da się usunąć, czy też mu zapobiec przy użyciu zwykłych polityczno administracyjnych środków konstytucyjnych CECHY:
- skoncentrowanie władzy w rękach egzekutywy (głowy państwa lub rządu)
- organizacja praw i wolności człowieka
- zmiany w strukturze i regułach działania organów władzy publicznej (państwowej i samorządowej)
- zmiany w trybie stanowienia prawa
Zasady ogólne stanu nadzwyczajnego:
- wyjątkowość
- legalność
- proporcjonalność
- celowość
- tymczasowość
- ochrony podstaw systemu prawnego
- nie może być zmieniona konstytucja ani ordynacja wyborcza
- ochrona organów przedstawicielskich
Stan wojenny – Art. 229 Konstytucji RP oraz ustawa z dnia 28 sierpnia 2002r. o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Przywódcy Sił Zbrojnych Stan wojenny może zostać wprowadzony w drodze rozporządzenia przez prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów
Stan wojenny może być wprowadzony w 3 przypadkach:
- w przypadku zewnętrznego zagrożenia
- w razie zbrojnej napaści na terytorium RP
-, gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciw agresji
Stan wyjątkowy – Art.230 Konstytucji RP oraz ustawa z dnia 21 czerwca 2002r. o stanie wyjątkowym
Stan wyjątkowy może zostać wprowadzony w drodze rozporządzenia przez prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów
Stan wyjątkowy może być wprowadzony w przypadkach: (na 90dni, przedłużenie 60dni)
- zagrożenia konstytucji ustroju państwa
- w razie zagrożenia obywateli
- w razie zagrożenia porządku publicznego
Stan klęski żywiołowej – Art.232 oraz ustawa z dnia 18 kwietnia 2002r. o stanie wyjątkowym
- może wprowadzać go Rada Ministrów z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody
- można wprowadzać w celu zapobiegania skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia