E15 Rynek pracy i bezrobocie

background image

MAKROEKONOMIA

Katedra Ekonomii
Bud. L-29, Pok. 252D
Tel. 17-8651529, 17-8651403 (sekr. KE)
E-mail: jstrojny@prz.rzeszow.pl
WWW: http://jacekstrojny.sd.prz.edu.pl/

Dr Jacek Strojny

Politechnika Rzeszowska

Rynek pracy i bezrobocie

background image

Zasoby siły roboczej

Zasoby siły roboczej – osoby w wieku produkcyjnym, zdolne do
pracy i gotowe do jej podj

ę

cia w typowych dla siebie warunkach

(głównie

płacowych)

wyst

ę

puj

ą

cych

w

danym

systemie

gospodarczym

Na zasoby siły roboczej składaj

ą

si

ę

:

Zatrudnieni – osoby, które wykonuj

ą

prac

ę

najemn

ą

b

ą

d

ź

pracuj

ą

na

własny rachunek

Bezrobotni – osoby, które nie maj

ą

miejsca pracy

Bezrobotni – osoby, które nie maj

ą

miejsca pracy

S

r

=Z+B

S

r

– Zasoby siły roboczej

Z

– Zatrudnienie

B

– Bezrobocie

© Copyright by Jacek Strojny

2

background image

Liczba ludno

ś

ci w wieku produkcyjnym w latach

1995-2009 w Polsce i w woj. podkarpackim

Podkarpacie

Polska

O

s

o

b

y

w

w

ie

k

u

p

ro

d

u

k

c

y

jn

y

m

w

t

y

s

.

o

s

ó

b

2

3

5

2

6

4

9

7

2

3

7

8

9

8

0

7

2

4

0

3

8

7

7

7

2

4

2

3

9

5

8

7

2

4

4

0

5

0

3

4

2

4

4

8

1

6

7

0

2

4

5

4

5

2

5

4

2

4

5

9

0

4

7

5

2

4

6

2

4

4

4

3

2

4

6

1

5

2

4

8

23 500 000

24 000 000

24 500 000

25 000 000

1

2

7

3

0

1

1

1

2

8

8

2

0

2

1

3

0

1

5

3

9

1

3

1

2

6

4

0

1

3

2

3

0

1

5

1

3

3

3

1

6

9

1

3

4

1

6

3

0

1

3

4

7

6

5

1

1 300 000

1 350 000

1 400 000

© Copyright by Jacek Strojny

3

Ź

ródło: GUS

O

s

o

b

y

w

w

ie

k

u

p

ro

d

u

k

c

y

jn

y

m

w

t

y

s

.

o

s

ó

b

2

2

6

4

7

4

1

7

2

2

8

1

9

9

8

4

2

3

0

1

3

9

7

3

2

3

2

2

6

3

3

9

2

3

0

4

1

0

8

8

2

3

2

6

1

0

0

3

2

3

5

2

6

4

9

7

2

3

7

8

9

8

0

7

2

4

0

3

8

7

7

7

21 500 000

22 000 000

22 500 000

23 000 000

1

1

8

2

9

3

2

1

1

9

6

4

8

5

1

2

0

8

7

7

6

1

2

2

3

4

6

1

1

2

0

8

7

9

4

1

2

2

2

0

2

1

1

2

4

0

9

4

5

1

2

5

9

7

8

4

1

2

7

3

0

1

1

1

2

8

8

2

0

2

1

3

0

1

5

3

9

1

3

1

2

6

4

0

1 100 000

1 150 000

1 200 000

1 250 000

1

9

9

5

1

9

9

6

1

9

9

7

1

9

9

8

1

9

9

9

2

0

0

0

2

0

0

1

2

0

0

2

2

0

0

3

2

0

0

4

2

0

0

5

2

0

0

6

2

0

0

7

2

0

0

8

2

0

0

9

2

0

1

0

background image

Pracuj

ą

cy w latach 1995-2009 w Polsce i w woj.

podkarpackim w tys. osób

1

4

7

9

1

1

4

9

6

9

1

5

1

7

7

1

5

3

5

6

1

4

7

5

7

1

4

5

2

6

1

4

5

9

4

1

5

2

4

1

1

5

8

0

0

1

5

8

6

8

8

2

0

8

4

5

8

5

6

8

1

8

7

8

5

7

5

8

7

2

2

7

5

5

7

6

8

7

3

5

7

4

8

7

8

3

8

2

5

8

7

3

8

8

7

500

600

700

800

900

1 000

14 000

14 500

15 000

15 500

16 000

16 500

© Copyright by Jacek Strojny

4

Ź

ródło: GUS

1

4

7

9

1

1

4

7

5

7

1

4

5

2

6

1

4

2

0

7

1

3

7

8

2

1

3

6

1

7

1

3

7

9

5

1

4

1

1

6

1

4

5

9

4

0

100

200

300

400

12 000

12 500

13 000

13 500

14 000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

POLSKA

PODKARPACKIE

background image

Aktywni zawodowo w Polsce w latach 2005-2010

500

600

700

800

900

1 000

14 500

15 000

15 500

16 000

16 500

© Copyright by Jacek Strojny

5

0

100

200

300

400

12 500

13 000

13 500

14 000

2

0

0

5

.I

2

0

0

5

.I

I

2

0

0

5

.I

II

2

0

0

5

.I

V

2

0

0

6

.I

2

0

0

6

.I

I

2

0

0

6

.I

II

2

0

0

6

.I

V

2

0

0

7

.I

2

0

0

7

.I

I

2

0

0

7

.I

II

2

0

0

7

.I

V

2

0

0

8

.I

2

0

0

8

.I

I

2

0

0

8

.I

II

2

0

0

8

.I

V

2

0

0

9

.I

2

0

0

9

.I

I

2

0

0

9

.I

II

2

0

0

9

.I

V

2

0

1

0

.I

2

0

1

0

.I

I

2

0

1

0

.I

II

2

0

1

0

.I

V

POLSKA

PODKARPACKIE

background image

Trendy zatrudnienia w sektorach ekonomicznych w
Polsce w latach 1995-2009 w tys. osób

1

4

7

9

1

1

4

9

6

9

1

5

1

7

7

1

5

3

5

6

1

4

7

5

7

1

4

5

2

6

1

4

2

0

7

1

3

7

8

2

1

3

6

1

7

1

3

7

9

5

1

4

1

1

6

1

4

5

9

4

1

5

2

4

1

1

5

8

0

0

1

5

8

6

8

8 000

10 000

12 000

14 000

16 000

18 000

© Copyright by Jacek Strojny

6

0

2 000

4 000

6 000

8 000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

ogółem

sektor rolniczy

sektor przemysłowy

sektor usługowy

background image

Trendy zatrudnienia w sektorach ekonomicznych na
Podkarpaciu w latach 1995-2009 w tys. osób.

8

2

0

8

4

5

8

5

6

8

1

8

7

8

5

7

5

8

7

2

2

7

5

5

7

6

8

7

3

5

7

4

8

7

8

3

8

2

5

8

7

3

8

8

7

500

600

700

800

900

1 000

© Copyright by Jacek Strojny

7

0

100

200

300

400

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

ogółem

sektor rolniczy

sektor przemysłowy

sektor usługowy

background image

Bezrobotni w latach 2003-2010 w Polsce i w woj.
podkarpackim w tys. osób.

150 000

200 000

250 000

2 000 000

2 500 000

3 000 000

3 500 000

© Copyright by Jacek Strojny

8

Ź

ródło: GUS

0

50 000

100 000

0

500 000

1 000 000

1 500 000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

POLSKA

PODKARPACKIE

background image

Aktywno

ść

zawodowa

Współczynnik aktywno

ść

zawodowej to relacja zasobów siły

roboczej do ludno

ś

ci w wieku produkcyjnym

a

z

=S

r

/L

p

a

z

– Współczynnik aktywno

ś

ci zawodowej

S

r

– Siła robocza

L

p

– Ludno

ść

w wieku produkcyjnym (dla kobiet: 18-59 lat, dla m

ęż

czyzn 18-64 lat)

© Copyright by Jacek Strojny

9

background image

Współczynnik aktywno

ś

ci zawodowej w latach 2003-

2009 w Polsce i w woj. podkarpackim

W

s

p

ó

łc

z

y

n

n

ik

a

k

ty

w

n

o

ś

c

i

z

a

w

o

d

o

w

e

j

w

ę

d

e

m

l

u

d

n

o

ś

c

i

w

w

ie

k

u

p

ro

d

u

k

c

y

jn

y

m

)

5

8

,8

5

8

,2

5

7

,7

5

7

,3

5

6

,7

5

6

,6

6

3

,5

6

3

,0

6

1

,3

5

9

,5

5

7

,4

5

7

,4

5

8

,3

5

7

,5

5

6

,6

56,0

58,0

60,0

62,0

64,0

66,0

© Copyright by Jacek Strojny

10

Ź

ródło: GUS

W

s

p

ó

łc

z

y

n

n

ik

a

k

ty

w

n

o

ś

%

(

w

z

g

l

ę

d

e

m

l

u

d

n

o

ś

p

ro

d

u

k

c

y

jn

y

m

)

5

7

,7

5

7

,3

5

6

,7

5

6

,6

5

6

,3

5

5

,4

5

4

,7

5

4

,7

5

4

,9

5

4

,0

5

3

,7

5

4

,2

5

4

,9

5

7

,4

5

7

,4

5

7

,5

5

6

,1

5

3

,8

5

4

,2

5

4

,0

5

4

,5

5

4

,7

5

6

,6

48,0

50,0

52,0

54,0

56,0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

POLSKA

PODKARPACKIE

background image

Współczynnik aktywno

ś

ci zawodowej kobiet i

m

ęż

czyzn w Polsce w latach 1995-2009

6

6

,8

6

6

,2

6

5

,9

6

5

,4

6

4

,4

6

4

,1

6

3

,8

6

2

,9

6

2

,2

6

2

,3

6

2

,8

6

2

,1

6

1

,9

6

2

,7

6

3

,4

5

1

,5

5

1

,0

5

0

,3

5

0

,0

4

9

,6

4

9

,7

4

9

,5

4

8

,6

4

8

,0

4

7

,8

4

7

,7

4

6

,6

4

6

,3

4

6

,6

4

7

,3

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

© Copyright by Jacek Strojny

11

0,0

10,0

20,0

30,0

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

m

ęż

czy

ź

ni

kobiety

background image

Model rynku pracy

ę

b

io

rs

tw

a

i

i

n

s

ty

tu

c

je

S

p

o

łe

c

z

e

ń

Rynek pracy

L

u

d

n

o

ść

w

w

ie

ku

n

ie

p

ro

d

u

kcy

jn

y

m

Osoby

zatrudnione

P

o

p

ro

d

.

P

rz

e

d

p

ro

d

.

Osoby

bezrobotne

O

so
b

y

n

ie

n

a

le

ż

ą

ce
d

o

si

ły

ro

b

o

cz
e

j

© Copyright by Jacek Strojny

12

S

iła

ro

b

o

cz
a

L

u

d

n

o

ść

w

w

ie

ku

p

ro

d

u

kcy

jn

y

m

P

rz

e

d

s

i

ę

b

io

rs

tw

a

i

i

n

s

ty

tu

c

je

Ź

ródło: Opracowanie własne.

S

p

o

łe

c

z

e

ń

s

tw

o

P

o

d

a

ż

P

o

p

y

t

Cena

(Wynagrodzenie)

Ocena atrakcyjno

ś

ci

background image

Popyt na rynku pracy

Popyt na prac

ę

(od strony pracodawców) – wielko

ść

zgłaszanego

przez

pracodawców

zapotrzebowania

na

sił

ę

robocz

ą

w

okre

ś

lonych warunkach rynkowych

Krzywa popytu na prac

ę

ma nachylenie ujemne – popyt na prac

ę

jest malej

ą

c

ą

funkcj

ą

poziomu pracy realnej

Determinanty popytu na prac

ę

:

Płaca – wpływa na konkretn

ą

ilo

ść

po

żą

danej pracy

Wydajno

ść

(inaczej produktywno

ść

) pracy – koszt z zatrudnienia

kolejnego

pracownika

musi

by

ć

mniejszy

od

korzy

ś

ci

z

jego

zatrudnienia

Popyt na produkt b

ę

d

ą

cy wynikiem pracy – popyt na prac

ę

jest

popytem pochodnym popytu na produkt pracy

© Copyright by Jacek Strojny

13

background image

Poda

ż

na rynku pracy

Poda

ż

pracy (ze strony pracowników) – liczba osób ch

ę

tnych do

podj

ę

cia pracy za oferowan

ą

na rynku płac

ę

Krzywa poda

ż

y pracy ma nachylenie dodatnie – poda

ż

na prac

ę

jest rosn

ą

c

ą

funkcj

ą

płacy realnej

Determinanty poda

ż

y pracy:

Wysoko

ść

płacy realnej

Korzy

ś

ci pozapieni

ęż

ne (presti

ż

, samorealizacja itd.)

Uci

ąż

liwo

ść

pracy

Poziom

ś

wiadcze

ń

socjalnych

© Copyright by Jacek Strojny

14

background image

Cena pracy

Cen

ą

pracy jest wynagrodzenie otrzymywane przez pracowników,

wyra

ż

one w warto

ś

ciach realnych. Płaca realna to iloraz płacy

nominalnej i poziomu cen w gospodarce. Dopiero płaca realna
informuje ile dóbr mo

ż

na naby

ć

za dan

ą

płac

ę

nominaln

ą

W

r

=W

n

/P

W

r

– Wynagrodzenie (płaca) realne

W

n

– Wynagrodzenie (płaca) nominalne

P

– Poziom cen w gospodarce

P

– Poziom cen w gospodarce

Kra

ń

cowy produkt pracy (PM

P

) to przyrost produkcji wynikaj

ą

cy z

zatrudnienia dodatkowego pracownika przy danym zasobie kapitału
Pomi

ę

dzy płac

ą

realn

ą

a kra

ń

cowym produktem pracy zachodzi

nast

ę

puj

ą

cy zwi

ą

zek:

Je

ś

li PM

p

>W

r

, wówczas ka

ż

da dodatkowa jednostka pracy zwi

ę

ksza

zysk przedsi

ę

biorstwa

Je

ś

li PM

p

<W

r

, wówczas ka

ż

da dodatkowa jednostka pracy zmniejsza

zysk przedsi

ę

biorstwa

© Copyright by Jacek Strojny

15

background image

Neoklasyczny model rynku pracy

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

R

i

R

r

D

zg

D

zr

S

zg

S

zr

P

o

z

io

m

p

ła

c

y

r

e

a

ln

e

j

(W

r

)

w

t

y

s

.

P

L

N

W

r1

W

r2

Bezrobocie

przymusowe

© Copyright by Jacek Strojny

16

Ź

ródło: M. Nasiłowski, System rynkowy, Key Text, Warszawa

1998, s. 288.

0

0,5

0

5

10

15

20

25

30

35

Pełne zatrudnienie

Bezrobocie

naturalne

Bezrobocie

dobrowolne

Z

sr

Opis wykresu:

R

i

;R

r

– Równowaga: R

i

– idealna; R

r

– realna

S

zg

; S

zr

– Poda

ż

pracy: S

zg

– zgłoszona; S

zr

– zrealizowana

D

zg

; D

zr

– Popyt na prac

ę

: D

zg

– zgłoszony; D

zr

– zrealizowany

W

r1

; W

r2

– Wynagrodzenie realne (W

r1

= 2500 PLN; W

r2

=3000 PLN)

Z

sr

– Zasoby siły roboczej

Zasoby siły roboczej w mln osób

P

o

z

io

m

p

ła

c

y

r

e

a

ln

e

j

(

background image

Stany równowagi i nierównowagi na rynku pracy

Równowaga idealna – stan, w którym przy danym wynagrodzeniu
realnym

zgłoszona

poda

ż

pracy

znajduje

zrównuje

si

ę

ze

zgłoszonym popytem

Równowaga realna – stan, w którym przy danym wynagrodzeniu
zrównuj

ą

si

ę

realne (po uwzgl

ę

dnieniu bezrobocia naturalnego):

popyt i poda

ż

Nadwy

ż

ka siły roboczej – liczba poszukuj

ą

cych pracy jest wi

ę

ksza

ni

ż

liczba wolnych miejsc pracy

ni

ż

liczba wolnych miejsc pracy

POPYT NA PRAC

Ę

< PODA

Ż

PRACY

Niedobór siły roboczej – liczba poszukuj

ą

cych pracy jest mniejsza

ni

ż

liczba wolnych miejsc pracy

POPYT NA PRAC

Ę

> PODA

Ż

PRACY

© Copyright by Jacek Strojny

17

background image

Keynesowski model bezrobocia przymusowego

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

P

o

z

io

m

p

ła

c

y

r

e

a

ln

e

j

(W

r

)

w

t

y

s

.

P

L

N

S

D

1

Bezrobocie

przymusowe

D

2

W

r

© Copyright by Jacek Strojny

18

Opis wykresu:

S

– Poda

ż

pracy

D

1

;D

2

– Popyt na prac

ę

: D

1

– popyt załamany przy niewystarczaj

ą

cym popycie zagregowanym; D

2

– popyt

bez wpływu popytu zagregowanego

W

r

– Płaca realna

Z

sr

– Zasoby siły roboczej

Zasoby siły roboczej w mln osób

0

0,5

0

5

10

15

20

25

30

35

P

o

z

io

m

p

ła

c

y

r

e

a

ln

e

j

(

Zatrudnienie przy

danym, niewystarczaj

ą

cym

popycie

Bezrobocie

dobrowolne

Z

sr

Ź

ródło:

R.

Milewski

(red.),

Elementarne

zagadnienia

ekonomii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 407.

background image

Poj

ę

cie bezrobocia i jego typy

Bezrobocie – to zjawisko ekonomiczne wyst

ę

puj

ą

ce w wi

ę

kszym

lub mniejszym stopniu w gospodarce ka

ż

dego pa

ń

stwa. Oznacza

sytuacj

ę

, w której popyt na sił

ę

robocz

ą

jest mniejszy od jej poda

ż

y,

czyli na rynku pracy wyst

ę

puj

ą

wolne zasoby siły roboczej

Kategorie bezrobocia:

Bezrobocie dobrowolne – wynika z braku akceptacji poziomu płacy
realnej przez cz

ęść

osób poszukuj

ą

cych zatrudnienia

Bezrobocie naturalne (M. Friedman)

Bezrobocie frykcyjne – wynika z dynamiki zmian na rynku pracy, odpływu i
napływu siły roboczej oraz zmiany miejsc pracy

napływu siły roboczej oraz zmiany miejsc pracy

Bezrobocie strukturalne – wynika z niedopasowa

ń

struktury popytu i

poda

ż

y w aspekcie kwalifikacyjnym, zawodowym czy regionalnym

Bezrobocie przymusowe (koniunkturalne) – wynika z wzgl

ę

dnej

sztywno

ś

ci

płac

w

stosunku

do

produkcyjno

ś

ci

pracy

(teoria

neoklasyczna)

oraz

niedostatecznego

popytu

konsumpcyjnego

i

inwestycyjnego powoduj

ą

cego niski stopie

ń

wykorzystania istniej

ą

cych

zdolno

ś

ci produkcyjnych (teoria keynesowska)

© Copyright by Jacek Strojny

19

background image

Bezrobocie ukryte

Bezrobocie ukryte to pewna, trudna do dokładnego oszacowania
liczba osób, które:

Nie mog

ą

zarejestrowa

ć

si

ę

jako bezrobotne ze wzgl

ę

du na to,

ż

e nie

spełniaj

ą

warunków okre

ś

lonych w ustawie

Wykonuj

ą

prac

ę

,

która

nie

jest

niezb

ę

dna

z

punktu

widzenia

zatrudniaj

ą

cego – głównie w nast

ę

puj

ą

cych bran

ż

ach:

Na wsi (nadmiar r

ą

k do pracy)

W administracji (przerost administracji).

W administracji (przerost administracji).

© Copyright by Jacek Strojny

20

background image

Wielko

ść

bezrobocia

Rozmiary bezrobocia zale

żą

od nast

ę

puj

ą

cych czynników:

Współczynnika aktywno

ś

ci zawodowej

Liczby ludno

ś

ci w wieku produkcyjnym

Rozmiarów zatrudnienia

Pomiar stopy bezrobocia odbywa si

ę

dwoma metodami:

Metoda

wykorzystywana

w

badaniach

aktywno

ś

ci

ekonomicznej

ludno

ś

ci (BAEL)

Stosowana w statystyce urz

ę

dów pracy

© Copyright by Jacek Strojny

21

background image

Pomiar bezrobocia metod

ą

BAEL

Według metody stosowanej w BAEL do bezrobotnych zalicza si

ę

osoby spełniaj

ą

ce jednocze

ś

nie trzy warunki, tzn. osoby, które:

W okresie badanego tygodnia nie pracowały (nawet przez okres jednej
godziny)

Aktywnie poszukuj

ą

pracy

S

ą

gotowe podj

ąć

prac

ę

w badanym lub nast

ę

pnym tygodniu

© Copyright by Jacek Strojny

22

background image

Pomiar bezrobocia przez urz

ę

dy pracy

W rozumieniu urz

ę

dów pracy bezrobotnymi s

ą

osoby:

Zdolne do pracy i gotowe do jej podj

ę

cia w ramach stosunku

pracy

Pozostaj

ą

ce bez pracy i nie ucz

ą

ce si

ę

w szkołach, z wyj

ą

tkiem

szkół wieczorowych i zaocznych

Zarejestrowane w urz

ę

dzie pracy, je

ż

eli:

Uko

ń

czyły 18 lat

Nie uko

ń

czyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (m

ęż

czy

ź

ni)

Nie uko

ń

czyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (m

ęż

czy

ź

ni)

Nie nabyły prawa do emerytury

Nie s

ą

wła

ś

cicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego

Nie prowadz

ą

pozarolniczej działalno

ś

ci gospodarczej

© Copyright by Jacek Strojny

23

background image

Absolutna i wzgl

ę

dna miara bezrobocia

Bezrobocie wyra

ż

a si

ę

w wielko

ś

ciach absolutnych:

B=a

z

⋅⋅⋅⋅

L

p

-Z

a

z

– Współczynnik aktywno

ś

ci zawodowej

L

p

– Liczba ludno

ś

ci w wieku produkcyjnym

Z

– Liczba zatrudnionych

Bezrobocie

wyra

ż

a

si

ę

w

wielko

ś

ciach

relatywnych

(stopa

bezrobocia) – stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły

bezrobocia) – stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły
roboczej, wyra

ż

ony w procentach, który pokazuje jak

ą

cz

ęść

zasobów siły roboczej stanowi

ą

bezrobotni

b=B/S

r

⋅⋅⋅⋅

100%

b

– Stopa bezrobocia

B

– Liczba bezrobotnych

S

r

– Zasób pracy (liczba aktywnych zawodowo)

© Copyright by Jacek Strojny

24

background image

Stopa bezrobocia w Polsce i na Podkarpaciu w
latach 2004-2009

1

9

,0

1

7

,6

1

4

,8

1

9

,1

1

8

,5

1

6

,4

1

4

,2

1

5

,9

1

5

,8

15,0

20,0

25,0

POLSKA

© Copyright by Jacek Strojny

25

1

4

,8

1

1

,2

9

,5

1

2

,1

1

2

,3

1

4

,2

1

3

,0

0,0

5,0

10,0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

POLSKA

PODKARPACKIE

background image

Zmiany stopy bezrobocia rejestrowanego w Polsce

10

15

20

25

S

to

p

a

b

e

z

ro

b

o

c

ia

r

e

je

s

tr

o

w

a

n

e

g

o

© Copyright by Jacek Strojny

26

Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie: GUS.

0

5

10

0

1

.1

9

9

2

0

1

.1

9

9

3

0

1

.1

9

9

4

0

1

.1

9

9

5

0

1

.1

9

9

6

0

1

.1

9

9

7

0

1

.1

9

9

8

0

1

.1

9

9

9

0

1

.2

0

0

0

0

1

.2

0

0

1

0

1

.2

0

0

2

0

1

.2

0

0

3

0

1

.2

0

0

4

0

1

.2

0

0

5

0

1

.2

0

0

6

0

1

.2

0

0

7

0

1

.2

0

0

8

0

1

.2

0

0

9

0

1

.2

0

1

0

0

1

.2

0

1

1

S

to

p

a

b

e

z

ro

b

o

c

ia

r

e

je

s

tr

o

w

a

n

e

g

o

Czas

background image

Stopa bezrobocia w Europie w latach 2005-2009 (1)

GEO/TIME

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

European Union (27 countries)

9,1

9,0

8,2

7,2

7,1

9,0

9,6

Euro area (16 countries)

9,0

9,1

8,5

7,6

7,6

9,5

10,1

Belgium

8,4

8,5

8,3

7,5

7,0

7,9

8,3

Bulgaria

12,1

10,1

9,0

6,9

5,6

6,8

10,2

Czech Republic

8,3

7,9

7,2

5,3

4,4

6,7

7,3

Denmark

5,5

4,8

3,9

3,8

3,3

6,0

7,4

Germany (including former GDR from
1991)

9,8

11,2

10,3

8,7

7,5

7,8

7,1

Estonia

9,7

7,9

5,9

4,7

5,5

13,8

16,9

© Copyright by Jacek Strojny

27

Estonia

9,7

7,9

5,9

4,7

5,5

13,8

16,9

Ireland

4,5

4,4

4,5

4,6

6,3

11,9

13,7

Greece

10,5

9,9

8,9

8,3

7,7

9,5

12,6

Spain

10,7

9,2

8,5

8,3

11,3

18,0

20,1

France

9,3

9,3

9,2

8,4

7,8

9,5

9,7

Italy

8,0

7,7

6,8

6,1

6,7

7,8

8,4

Cyprus

4,7

5,3

4,6

4,0

3,6

5,3

6,5

Latvia

10,4

8,9

6,8

6,0

7,5

17,1

18,7

Lithuania

11,4

8,3

5,6

4,3

5,8

13,7

17,8

Luxembourg

5,0

4,6

4,6

4,2

4,9

5,1

4,5

Hungary

6,1

7,2

7,5

7,4

7,8

10,0

11,2

background image

Stopa bezrobocia w Europie w latach 2005-2009 (2)

Malta

7,4

7,2

7,1

6,4

5,9

7,0

6,8

Netherlands

5,1

5,3

4,4

3,6

3,1

3,7

4,5

Austria

4,9

5,2

4,8

4,4

3,8

4,8

4,4

Poland

19,0

17,8

13,9

9,6

7,1

8,2

9,6

Portugal

6,7

7,7

7,8

8,1

7,7

9,6

11,0

Romania

8,1

7,2

7,3

6,4

5,8

6,9

7,3

Slovenia

6,3

6,5

6,0

4,9

4,4

5,9

7,3

Slovakia

18,2

16,3

13,4

11,1

9,5

12,0

14,4

© Copyright by Jacek Strojny

28

Slovakia

18,2

16,3

13,4

11,1

9,5

12,0

14,4

Finland

8,8

8,4

7,7

6,9

6,4

8,2

8,4

Sweden

7,4

7,7

7,1

6,1

6,2

8,3

8,4

United Kingdom

4,7

4,8

5,4

5,3

5,6

7,6

7,8

Croatia

13,7

12,7

11,2

9,6

8,4

9,1

11,8

Turkey

:

9,2

8,7

8,8

9,7

12,5

10,7

Norway

4,3

4,5

3,4

2,5

2,5

3,1

3,5

United States

5,5

5,1

4,6

4,6

5,8

9,3

9,6

Japan

4,7

4,4

4,1

3,9

4,0

5,1

5,1

background image

Zmiany poziomu bezrobocia w 2010 r. (do listopada)
w wybranych krajach

15

20

25

Germany

Ireland

Spain

© Copyright by Jacek Strojny

29

0

5

10

2

0

1

0

.0

1

2

0

1

0

.0

2

2

0

1

0

.0

3

2

0

1

0

.0

4

2

0

1

0

.0

5

2

0

1

0

.0

6

2

0

1

0

.0

7

2

0

1

0

.0

8

2

0

1

0

.0

9

2

0

1

0

.1

0

2

0

1

0

.1

1

Spain

Poland

United States

Japan

background image

Bezrobocie w powiatach woj. podkarpackiego. Stan
na kwiecie

ń

2011

© Copyright by Jacek Strojny

30

Ź

ródło: WUP w Rzeszowie.

background image

Bezrobocie w województwach Polski – stan na
kwiecie

ń

2011

© Copyright by Jacek Strojny

31

Ź

ródło: WUP w Rzeszowie.

background image

Struktura bezrobocia rejestrowanego

W okre

ś

laniu wpływu bezrobocia na rozwój społeczno-gospodarczy,

a w szczególno

ś

ci w przygotowywaniu polityki przeciwdziałaj

ą

cej

jego skutkom społecznym pomaga analiza jego struktury

Struktura bezrobocia rejestrowanego wykorzystuje kryteria:

Prawo do zasiłku: 1) posiadaj

ą

cy prawo do zasiłku; 2) bez prawa do

zasiłku

Płci: 1) kobiety; 2) m

ęż

czy

ź

ni

Wieku: 1) 15-17 lat; 2) 18-24 lata; 3) 25;34 lata; 4) 35-44 lata; 5) 45-54

Wieku: 1) 15-17 lat; 2) 18-24 lata; 3) 25;34 lata; 4) 35-44 lata; 5) 45-54
lata; 6) 55-59 lat; 7) 60-64 lata

Wykształcenia: 1) wy

ż

sze; 2) policealne,

ś

rednie zawodowe; 3)

ś

rednie

ogólnokształc

ą

ce; 4) zasadnicze zawodowe; 5) gimnazjalne i poni

ż

ej

Sta

ż

pracy: 1) bez sta

ż

u pracy 2) do 1 roku; 3) 1-5 lat; 4) 5-10 lat; 5) 10-

20 lat; 6) 20-30 lat; 7) 30 i wi

ę

cej lat;

Czasu pozostawania bez pracy: 1) 3-m-ce i mniej; 2) 3-6 miesi

ę

cy; 3) 6-

12 miesi

ę

cy; 4) 12-24 miesi

ą

ce; 5) powy

ż

ej 24 miesi

ę

cy

© Copyright by Jacek Strojny

32

background image

Struktura bezrobocia rejestrowanego w Polsce i w
wg płci w latach 1999-2009

1

4

9

1

6

1

3

1

6

4

2

1

0

9

1

6

4

5

7

5

0

1

6

3

4

6

8

9

1

5

6

8

5

3

6

1

4

8

6

4

4

1

1

3

0

5

7

0

4

1

0

1

7

3

4

8

8

3

3

4

3

5

9

6

6

4

2

1

50%

60%

70%

80%

90%

100%

© Copyright by Jacek Strojny

33

Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie: GUS.

1

2

1

0

9

6

3

1

4

7

2

9

4

7

1

5

7

1

2

0

8

1

5

4

0

9

8

5

1

4

3

1

0

6

5

1

2

8

6

5

5

9

1

0

0

3

7

0

6

7

2

9

2

2

5

6

4

0

3

1

7

9

2

6

2

5

9

0%

10%

20%

30%

40%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

m

ęż

czy

ź

ni

kobiety

background image

Struktura bezrobocia rejestrowanego wg czasu
pozostaw. bez pracy w Polsce w latach 1995-2009

241 081

209 986

380 158

596 269

510 132

429 525

356 316

243 125

180 656

243 246

1 070 602

1 055 164

962 109

783 130

544 118

320 683

245 652

50%

60%

70%

80%

90%

100%

© Copyright by Jacek Strojny

34

Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie: GUS.

620 784

601 571

607 046

525 804

474 067

528 643

649 743

394 503

366 847

369 289

308 575

244 182

233 784

373 881

493 516

465 887

405 031

335 585

241 081

0%

10%

20%

30%

40%

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

3 miesi

ą

ce i mniej

3 - 6 miesi

ę

cy

6 - 12 miesi

ę

cy

12 - 24 miesi

ę

cy

powy

ż

ej 24 miesi

ę

cy

background image

Struktura bezrobocia wg wykształcenia w Polsce w
latach 2002-2009

1 163 611

1 127 421

1 014 420

903 609

713 917

516 563

422 057

547 725

1 044 114

1 028 312

970 563

898 792

751 147

564 569

448 256

544 446

50%

60%

70%

80%

90%

100%

© Copyright by Jacek Strojny

35

126 640

140 242

149 416

152 350

140 718

120 232

124 848

178 328

683 593

673 626

655 806

606 729

508 762

386 232

328 485

418 381

199 000

206 073

209 396

211 520

194 866

158 977

150 106

203 800

0%

10%

20%

30%

40%

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

wy

ż

sze

policealne,

ś

rednie zawodowe

ś

rednie ogólnokształc

ą

ce

zasadnicze zawodowe

gimnazjalne i poni

ż

ej

background image

Struktura bezrobocia według płci w grupie osób z
wykształceniem wy

ż

szym w Polsce w latach 1995-2009

97 036

100 814

94 826

81 294

83 143

115 263

50%

60%

70%

80%

90%

100%

© Copyright by Jacek Strojny

36

52 380

51 536

45 892

38 938

41 705

63 065

0%

10%

20%

30%

40%

2004

2005

2006

2007

2008

2009

m

ęż

czy

ź

ni

kobiety

background image

Ekonomiczne koszty bezrobocia

W ramach ekonomicznych kosztów bezrobocia mo

ż

na wymieni

ć

:

Niepełne

wykorzystanie

czynników

wytwórczych

(marnotrawstwo

zasobów) – dobra i usługi, które mogłyby by

ć

wyprodukowane przez

bezrobotnych nigdy nie zostan

ą

wytworzone

Obni

ż

enie poziomu

ż

ycia osób bezrobotnych i ich rodzin

Obni

ż

anie kwalifikacji osób bezrobotnych

Obci

ąż

enie bud

ż

etu pa

ń

stwa – wzrost bezrobocia powoduje wzrost

wydatków

rz

ą

dowych

na

zasiłki

dla

bezrobotnych

i

realizacj

ę

programów rz

ą

dowych pomocy społecznej

programów rz

ą

dowych pomocy społecznej

© Copyright by Jacek Strojny

37

background image

Bezrobocie a PKB – Prawo Okuna

Ekonomiczne skutki bezrobocia to utracona korzy

ść

w wymiarze

makroekonomicznym, wyra

ż

ona wielko

ś

ci

ą

straty PKB

Prawo Okuna – stanowi,

ż

e na ka

ż

dy punkt procentowy o jaki

faktyczna stopa bezrobocia jest wy

ż

sza od naturalnej stopy

bezrobocia, przypadaj

ą

trzy procenty, o jakie faktycznie osi

ą

gni

ę

ty

realny PKB jest ni

ż

szy od potencjalnego PKB:

(Y-Y

p

)/Y

p

=-3

⋅⋅⋅⋅

(b-b

n

)

Y

– Realny PKB

Y

– Realny PKB

Y

p

– Potencjalny PKB

b

– Stopa bezrobocia

b

n

– Naturalna stopa bezrobocia

© Copyright by Jacek Strojny

38

background image

Społeczne koszty i korzy

ś

ci bezrobocia

W

ś

ród społecznych kosztów bezrobocia mo

ż

na wymieni

ć

Wzrost patologii społecznych

Wykorzystywanie

zjawiska

bezrobocia

przez

nieuczciwych

pracodawców; np. łamanie przepisów prawa pracy i bezpiecze

ń

stwa

pracy

Obni

ż

enie poczucia własnej warto

ś

ci

Izolowanie si

ę

jednostki od otoczenia

Negatywne napi

ę

cia i emocje jakich do

ś

wiadczaj

ą

bezrobotni

Ograniczenie niezale

ż

no

ś

ci i swobody działania

W

ś

ród społecznych korzy

ś

ci bezrobocia mo

ż

na wymieni

ć

:

Wi

ę

ksze poszanowanie pracy

Wi

ę

ksza dyscyplina pracy

Wzrost wydajno

ś

ci

Podnoszenie kwalifikacji, celem zapewnienia konkurencyjno

ś

ci na

rynku pracy

© Copyright by Jacek Strojny

39

background image

Aktywna polityka pa

ń

stwa

Aktywna polityka pa

ń

stwa – ukierunkowana jest na redukcj

ę

bezrobocia

W

kreowaniu

aktywnej

polityki

pa

ń

stwa

wykorzystuje

si

ę

nast

ę

puj

ą

ce instrumenty:

Instrumenty polityki makroekonomicznej – oddziaływanie na popyt
zagregowany:

Instrumenty fiskalne (podatki, wydatki bud

ż

etowe)

Pieni

ęż

ne (stopy procentowe, poda

ż

pieni

ą

dza)

Instrumenty polityki mikroekonomicznej:

Instrumenty polityki mikroekonomicznej:

Publiczne programy zatrudnienia – tworzenie przez pa

ń

stwo dodatkowych

miejsc pracy dla okre

ś

lonych grup zawodowych

Polityka

substydiowania

zatrudnienia

udzielanie

subsydiów

dla

przedsi

ę

biorstw, które zatrudniaj

ą

nowych pracowników b

ą

d

ź

powstrzymuj

ą

si

ę

od redukcji zatrudnienia

Szkolenia zawodowe – zdobywanie i zmiana kwalifikacji zawodowych przez
bezrobotnych

Usługi po

ś

rednictwa pracy

Zach

ę

ty do zmniejszenia czasu pracy pracowników

© Copyright by Jacek Strojny

40

background image

Pasywna polityka pa

ń

stwa

Pasywna

polityka

pa

ń

stwa

ukierunkowana

jest

na

przeciwdziałanie ekonomicznym i społecznym skutkom bezrobocia

W ramach pasywnej polityki pa

ń

stwa wykorzystuje si

ę

nast

ę

puj

ą

ce

instrumenty:

Zasiłki dla bezrobotnych

Jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy

Dodatki zwi

ą

zane z wcze

ś

niejszym przechodzeniem na emerytur

ę

© Copyright by Jacek Strojny

41


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
E15 Rynek pracy i bezrobocie id Nieznany
Rynek pracy i bezrobocie, Obrona
Najniższe emerytury i renty, Rynek pracy i bezrobocie
9. Rynek pracy i bezrobocie, Mikroekonomia mgr Grażyna Karwacka
Marginalizacja, Rynek pracy i bezrobocie
Renta socjalna, Rynek pracy i bezrobocie
Rynek pracy i bezrobocie
Zasiłek dla bezrobotnych, Rynek pracy i bezrobocie
MAKRO - 12. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE, Makroekonomia
Rynek pracy i bezrobocie 2
dr E Kwella 10 wyklad rynek pracy i bezrobocie, Studia, Makroekonomia, Wykłady
Umowy o pracę, Rynek pracy i bezrobocie
Podstawowe definicje, Rynek pracy i bezrobocie
konspekt rynek pracy bezrobocie, WWSI, SEM 3, exam p.przedsiebior. sem lll, przedsiębiorczosc jakieś
Rynek pracy i bezrobocie wyk ad 6
Zasiłki, Rynek pracy i bezrobocie

więcej podobnych podstron