Rynek pracy
Rynek pracy jest rynkiem bardzo specyficznym ze względu na to, iż podstawowym „towarem” na nim jest praca reprezentowana zarówno przez pracowników, jak i pracodawców.
Podstawą rozważań o rynku pracy jest kapitał ludzki nazywany potocznie siłą roboczą.
Siła robocza to zasób wszystkich ludzi zdolnych fizycznie i psychicznie do wykonywania pracy i wyrażających chęć podjęcia pracy.
Popyt na pracę
Popyt na pracę rozpatrywany jest z punktu widzenia pracodawców, którzy składają zapotrzebowanie na pracę przy określonej stawce płac. Płaca jest ceną pracy.
Popyt na pracę wyraża więc odwrotną zależność pomiędzy stawką płacy a ilością pracy przy założeniu, że inne czynniki, oprócz stawki płac, wpływające na popyt są stałe.
Czynniki wpływające na popyt na pracę :
1) stawka płacy,
2) wydajność pracy,
3) popyt na dany produkt,
4) cena danego produktu.
Przy wyższym poziomie płac pracodawcy będą chcieli zatrudnić mniejszą ilość pracowników niż przy niższym poziomie płac.
Podaż pracy
Podaż pracy rozpatrywana jest od strony pracowników, którzy poszukują pracy w danym czasie, przy danym poziomie płacy.
Podaż pracy wyraża więc jednokierunkową zależność pomiędzy stawką płacy a ilością pracy przy założeniu, że inne czynniki, oprócz stawki płac, wpływające na podaż są stałe.
Czynniki wpływające na podaż pracy :
1) stawka płacy,
2) wartość czasu wolnego,
3) stawka płacy na innych rynkach,
4) niepieniężne korzyści z pracy,
(atmosfera, warunki pracy, szybki awans, stałość zatrudnienia, itp.)
Przy wyższych stawkach płacy więcej pracowników będzie skłonnych dłużej pracować niż przy niższych.
Równowaga na rynku pracy
Jak każdy rynek tak i rynek pracy dąży do równowagi pomiędzy ilością chętnych do pracy a ilością miejsc pracy, jaką mogą zaoferować pracodawcy.
Niestety w każdej gospodarce rynkowej istnieją poważne trudności z jego zrównoważeniem.
Niektóre państwa odnotowują ujemny przyrost naturalny, który świadczy o przewadze zgonów nad urodzeniami. Jeżeli stan taki utrzymuje się przez kolejne lata kraj taki może mieć niedobór siły roboczej.
W krajach o dużym przyroście naturalnym zaś niewielkim wzroście gospodarczym zaczyna brakować miejsc pracy.
Stan taki nosi nazywamy bezrobociem.
Bezrobocie i jego rodzaje
Bezrobocie jest to taki stan na rynku pracy, kiedy ludzie zdolni do pracy i chcący podjąć pracę
nie znajdują zatrudnienia.
Jest to stan nadwyżki podaży pracy nad popytem na tą pracę i jest to sytuacja niezbyt korzystna tak dla społeczeństwa jak i dla gospodarki.
Wyróżniamy różne rodzaje bezrobocia w zależności od przyjętych kryteriów podziału.
Rodzaje bezrobocia:
1) wg przyczyn:
* cykliczne (związane jest z przebiegiem cykli koniunkturalnych i wywoływane jest przez okresowe spadki koniunktury kraju, trwa zazwyczaj do momentu ożywienia gospodarczego)
* frykcyjne (trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni, związane jest z przechodzeniem pracownika z jednego miejsca pracy do drugiego, które wymaga podobnych lub tych samych kwalifikacji)
* strukturalne (wywołane potrzebą zmian kwalifikacji pracowników z powodu zmian struktury popytu na dobra i usługi, zmian w technologii wytwarzania lub pojawienia się konkurencji)
* ukryte (dotyczące ludzi, którzy nie są zarejestrowani jako bezrobotni, gdyż są zatrudnieni lecz w niepełnym wymiarze godzin lub niezgodnie z posiadanymi kwalifikacjami)
2) ze względu na zachowanie się bezrobotnego:
* dobrowolne
* przymusowe
3) bezrobocie utajone
Podstawowym miernikiem skali bezrobocia jest stopa bezrobocia, która wyraża stosunek ilości osób bezrobotnych do wszystkich zasobów siły roboczej (zatrudnieni + bezrobotni).
Skutki bezrobocia:
Bezrobocie niesie ze sobą wiele negatywnych skutków nie tylko dla gospodarki ale przede wszystkim dla społeczeństwa.
Wyróżnia się tu skutki :
- społeczne,
- ekonomiczne,
- zdrowotne.
Państwo próbuje walczyć z bezrobociem poprzez odpowiednią politykę zatrudnienia, ożywianie koniunktury, tworzenie ustawodawstwa pracy, kształcenie w potrzebnych zawodach, poprzez opiekę socjalną dla bezrobotnych i ich rodzin
oraz występując w roli pracodawcy.
Konspekt do podstaw przedsiębiorczości - Rynek pracy, bezrobocie.
Opracowała: Ewa Cieślak