POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA
POJĘCIE, CEL POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA
Ochrona środowiska - interwencja władz państwowych skierowana jest na osiągnięcie celów w zakresie ochrony i utrzymania równowagi środowiska, których realizacja nie może być zapewniona przez działanie mechanizmów rynkowych

Cel:
-doprowadzenie do pewnego przebiegu działalności gospodarczej by dało się pogodzić z celami o charakterze społecznym ochrony środowiska ustalonymi przez władze państwowe
POJĘCIE EKOROZWOJU I POLITYKI EKOROZWOJU
Ekorozwój -dostosowywanie celów i zamierzeń rozwojowych jakie nam stwarza środowisko
Polityka ekorozwoju -oznacza że przy formułowaniu zadań społeczno-gospodarczych kryteria ekologiczne mają tę samą rangę co kryteria…….
DRUGA POLITYKA EKOLOGICZNA (CELE ZAŁOŻENIA)
cel nadrzędny- zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa państwa
cel główny- skuteczna regulacja i regumentacja korzystania ze środowiska, aby rodzaj i skala tego przedsięwzięcia nie stwarzały zagrożenia dla jakości i trwałości przyrodniczych zasobów
ZASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
-praworządność
-likwidacja zanieczyszczeń u źródła
-uspołecznienie
-wykorzystanie mechanizmu rynkowego
-zasada że zanieczyszczający płaci
-regionalizacja
CHARAKTER POLITYKI EKOLOGICZNEJ - BIERNA I AKTYWNA (RELATYWNA I PREWENCYJNA)
Bierna-inicjowanie ogólnych przedsięwzięć w formie deklaracji, a niedocenianie środków i instrumentów ich realizacji
Aktywna- wskazuje cele i zadania, priorytety i narzędzia ich realizacji
-reaktywna - przedsięwzięcia których celem jest eliminacja bądź minimalizacja emisji zanieczyszczeń i odpadów generowanych w procesach produkcji i konsumpcji
-prewencyjna (zapobiegawcza)-polega na takim symulowaniu gospodarki która umożliwia przechodzenie od technologii „brudnych” do „czystych” lub niskoemisyjnych
NARZĘDZIA I KIERUNKI DZIALAŃ
Kierunki działań:
1. racjonalizacja gosp. Ekologicznej (efektywne użytkowanie energii przez Polit. Podatkową)
2. restrukturyzacja przemysłu(wykorzystanie odpadów, technologie mało odpadowe)
3. zmniejszenie uciążliwości transportu(popieranie systemów transportowych)
4. racjonalizacja wykorzystania i zagospodarowania zasobów wodnych (odpowiednia cena wody)
5. racjonalizacja wydobycia i użytkowania kopalin
6. użytkowanie, ochronę i kształtowania żywych zasobów przyrody (tworzenia parków narodowych)
Narzędzia polityki ekologicznej
1. narzędzia prawne i administracyjne( ust. O ochronie przyrody, o lasach, Pr. wodne)
2. narzędzia ekologiczne (subwencje w formie dotacji, ulg podatkowych, kredytów preferencyjnych, kary za nieprzestrzeganie warunków korzystania ze środowiska)
3. system kontroli i monitoringu(państwowy monitoring środowiska)
4. edukacje ekologiczną i badania naukowe

PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE

Promieniowanie jonizujące

Promieniowanie to wysyłanie i przenoszenie energii na odległość. Energia może byc wysyłana pod postacią ciepła, światła, fal elektromagnetycznych oraz w postaci cząstek.

W naszym otoczeniu znajduje się wiele różnych źródeł promieniowania. Są źródła naturalne, jak Słońce i sztuczne, jak lampa, grzejnik, nadajnik telewizyjny czy radiowy. Promieniowanie jest wszędzie. Jesteśmy zanurzeni w morzu promieniowania.

Szczególnym rodzajem promieniowania jest promieniowanie jonizujące, nazywane tak, ponieważ wywołuje w obojętnych elektrycznie atomach i cząsteczkach materii zmiany w ładunkach elektrycznych czyli jonizację.

Promieniowanie jonizujące nie działa na nasze zmysły, podobnie jak nie odczuwamy promieniowania elektromagnetycznego

Promieniowanie jonizujace pochodzi z przestrzeni kosmicznej, ze skał, gleby, powietrza, a także może byc wytworzone sztucznie.
Ta część promieniowania, która pochodzi ze źródeł naturalnych była obecna wówczas, gdy powstawało życie i jest obecna teraz.

Przykładem promieniowania jonizującego jest:

• promieniowanie kosmiczne

• promieniowanie rentgenowskie

Jak wspomniano jesteśmy wystawieni na działanie promieniowania jonizującego ze źródeł naturalnych i sztucznych, a więc:

• działa na nas promieniowanie naturalnych pierwiastków radioaktywnych obecnych zawsze w glebie, skałach, powietrzu i wodzie, a także promieniowanie kosmiczne przenikające do atmosfery z przestrzeni kosmicznej

• ulegamy napromienieniu wewnętrznemu z pierwiastków radioaktywnych, które dostaja się do naszego organizmu wraz z pokarmem, wodą i powietrzem.
  Sladowe ilości pierwiastków promieniotwórczych, jak potas-40, węgiel-14, rad-226 znajdują sie także w naszej krwi i naszych kościach.

• działa na nas również promieniowanie ze źródeł sztucznych, zrobionych i stosowanych przez człowieka, min. radioizotopów, aparatów rentgenowskich, opadu po próbnych wybuchach jądrowych.

Wpływ promieniowania jonizującego na człowieka

Promieniowanie jonizujące jest jednym z wielu czynników, które mają wpływ na przebieg procesów w komórkach w żywych organizmach. Jest to wynikiem procesu jonizacji, który prowadzi do zmian biologicznych oraz chemicznych.

Przykładem może byc proces tworzenia się wolnych rodników wyniku jonizacji. W większości są to rodniki które powstają w wyniku rozpadu cząsteczek wody (woda jest głównym składnikiem organizmów żywych).

H₂O --> H^. + OH^.

Powstałe rodniki w wyniku dalszego oddziaływania z pozostałymi składnikami komórek prowadzą do zmian o których wspomniano wyżej.

Na szczęście organizmy wykazują, w pewnych granicach zdolność do naprawiania niepożądanych zmian. Bez owego mechanizmu naprawiania i odnawiania życie nie byłoby możliwe.
Biologiczne skutki popromienne są różne w zależności od rodzaju i energii promieniowania.

Miarą ryzyka wystąpienia szkody biologicznej jest dawka promieniowania, którą otrzymują tkanki. Dawkę tę mierzymy w siwertach (Sv), a częściej w milisiwertach (mSv) lub mikrosiwertach .

Orientacyjne dawki roczne (w mSv) jakie otrzymuje człowiek z różnych źródeł promieniowania jonizującego wynoszą.

• od naturalnych izotopów promieniotwórczych w naszym otoczeniu - 1,9 mSv

• badania radiologiczne - 0,8 mSv

• odbiorniki telewizyjne i inne przedmioty powszechnego użytku - 0,1 mSv

• promieniowanie kosmiczne - 0,4 mSv

• opad promieniotwórczy w wyniku próbnych wybuchów jądrowych - 0,02 mSv

• źródła sztuczne - 0,9 mSv

Jakie dawki są szkodliwe Skutki dużych dawek promieniowania rzędu kilku Sv ( a więc kilku tysięcy mSv) są dobrze udokumentowane. Bardzo duża dawka otrzymana na całe ciało w ciągu krótkiego czasu powoduje śmierć napromieniowanej osoby w czasie kilku dni.
Jeśli jednak otrzymamy niewielką dawkę promieniowania - rzędu kilkunastu mSv - to trudno określić skutek takiego napromienienia. Przypuszcza się, że organizm może tolerować niskie dawki promieniowania wynikające z tego uszkodzenia niewielkiej liczby komórek.
Efekt popromienny zależy także od czasu w jakim napromienienie wystąpiło oraz od wielkości obszaru i miejsca napromienienia ludzkiego ciała.
Zarówno duże jak i małe dawki promieniowania mogą wywołać skutki, z których najpoważniejszym jest choroba nowotrworowa. Trudno dokładnie ocenić ryzyko zachorowania na raka przy niskich dawkach, ponieważ oprócz promieniowania człowiek styka się z tysiącem substancji, które również mogą wywołać ten sam efekt - chorobę nowotworową. Są wsród nich takie jak np: sadza kominowa, dym tytoniowy, promienie ultrafioletowe, azbest, niektóre barwniki, wirusy, a nawet ciepło.

Bilansując możemy określić, że statystyczny Polak otrzymuje rocznie ze wszystkich źródeł promieniowania dawkę ok. 3.5 mSv, w tym 80% - to dawka ze źródeł naturalnych, a pozostałe 20% - ze źródeł sztucznych.

Normy wynikające z zaleceń międzynarodowych organizacji i instytucji a także polskich przepisów określają, że dodatkowa dawka dla przecietnego człowieka (pomijając dawki jakie otrzymujemy ze źródeł naturalnych i medycznych) nie powinna przekraczać 1 mSv w ciągu roku.

Osoby pracujące zawodowo w arunkach narażenia na promieniowanie: lekarze, dozymetryści, pracownicy laboratoriów izotopowych, itp. są specjalnie szkoleni i instruowani w jaki sposób uniknąć zbędnego napromienienia. Dla tej grupy odób dawkę graniczną określono na 50mSv.

Główna zasada ochrony przed promieniowaniem

• jeśli musimy poddac się działaniu promieniowania, to dawki powinny być tak małe, jak jest to w rozsądny sposób osiągalne

• nie dotykamy preparatów promieniotwórczych - oznaczonych czerwoną "konczynką" na żółtym tle,

• trzymać się jak najdalej od źródeł promieniowania i przebywać w ich pobliżu jak najkrócej

• jeżeli jest to możliwe stosować za każdym razem osłony.

---