1

Kredyty i pożyczki pieniężne

Art. 720 (Kodeks cywilny)

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się
przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy
albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący
zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę
samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 złotych,
powinna być stwierdzona pismem.

Art. 69 (Prawo bankowe)

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do
dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie
kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony
cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej
na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty
wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego
kredytu.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

2

Kredyty i pożyczki pieniężne

Umowa pożyczki i umowa kredytu to umowy:
1. Konsensualne,

czyli

będące

wynikiem

zgodnego

oświadczenia woli dwóch stron umowy – banku i klienta.

2. Dwustronnie zobowiązujące, w umowie pożyczki bank

zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy
określoną ilość pieniędzy, natomiast w umowie kredytu
bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytodawcy
określoną kwotę środków pieniężnych; odpowiednio
pożyczkobiorca i kredytobiorca zobowiązują się oddać tę
samą kwotę pieniędzy.

3. Odpłatne – zawsze w przypadku kredytu (prowizja i

odsetki), pożyczka może być nieodpłatna.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

3

Kredyty i pożyczki pieniężne

Art. 69 (Prawo bankowe)

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać
w szczególności:

1. strony umowy,
2. kwotę i walutę kredytu,
3. cel, na który kredyt został udzielony,
4. zasady i termin spłaty kredytu,
5. wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
6. sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
7. zakres

uprawnień

banku

związanych

z

kontrolą

wykorzystania i spłaty kredytu,

8. terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy

środków pieniężnych,

9. wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,
10. warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

4

Kredyty i pożyczki pieniężne

Art. 70 (Prawo bankowe)

Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej
kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się
zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami
w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest
zobowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i
informacje niezbędne do dokonania oceny zdolności
kredytowej.
Bank może udzielić kredytu jednostce niemającej zdolności
kredytowej pod warunkiem:

1. ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty

kredytu,

2. przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty

kredytu programu naprawy gospodarki podmiotu, którego
realizacja pozwoli – według oceny banku – uzyskać zdolność
kredytową w określonym czasie.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

5

Kredyty i pożyczki pieniężne – limity koncentracji

zaangażowań

Art. 71 (Prawo bankowe)
Suma wierzytelności banku, udzielonych przez bank zobowiązań
pozabilansowych oraz posiadanych przez bank bezpośrednio lub
pośrednio akcji / udziałów w innym podmiocie, wniesionych dopłat
w spółce z o.o. / wkładów / sum komandytowych (…) obciążonych
ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych
kapitałowo lub organizacyjnie nie może przekroczyć:

– 20% funduszy własnych banku – w przypadku podmiotów

powiązanych z bankiem

– 25% funduszy własnych banku – w przypadku pozostałych

podmiotów

Suma zaangażowań banku wobec powyższych podmiotów,
przekraczających 10% funduszy własnych banku nie może być
wyższa niż 800% tych funduszy.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

6

Kredyty i pożyczki pieniężne – konsorcjum bankowe

Art. 73 (Prawo bankowe)

Banki w celu wspólnego udzielenia kredytu mogą zawrzeć
umowę o utworzeniu konsorcjum bankowego. W umowie
takiej ustalają warunki udzielenia kredytu i jego
zabezpieczenia oraz wyznaczają bank umocowany do
zawarcia umowy kredytu. Banki ponoszą ryzyko związane z
udzielonym kredytem proporcjonalnie do wysokości
wniesionych środków finansowych

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

7

Kredyty i pożyczki pieniężne

Art. 74 (Prawo bankowe)

W czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest
zobowiązany przedstawić na żądanie banku – informacje i
dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i
gospodarczej oraz umożliwić kontrolę wykorzystania i
spłaty kredytu.

Art. 75 (Prawo bankowe)

W razie stwierdzenia przez bank kredytujący, że warunki
udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub w razie
zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu
majątkowego kredytobiorcy, bank może:

1. Wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub częściowo,
2. Zażądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu bądź

przedstawienia

w

określonym

terminie

programu

naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez bank.

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

8

Kredyty i pożyczki pieniężne

Banki oferują różne rodzaje kredytów, które można
klasyfikować wg różnych kryteriów, np.:

– czas,

na

jaki

kredyt

jest

udzielony

(kredyty

krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe)

– przedmiot

kredytowania

(obrotowe,

inwestycyjne,

konsumpcyjne)

– forma realizacji (w rachunku bieżącym, w rachunku

kredytowym)

– forma kredytowania (kredyty dyskontowe, lombardowe,

hipoteczne, mieszkaniowe, skupione wierzytelności)

– waluta kredytu (złotowe, walutowe, złotowe indeksowane)

– klasa ryzyka

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

9

Kredyt w rachunku bieżącym

Umożliwia klientom zadłużanie się w rachunku bieżącym poprzez
wystawianie zleceń płatniczych, nie tylko do wysokości posiadanych
środków, ale do wysokości przyznanego limitu kredytowego. Każdy
wpływ środków na rachunek zmniejsza zadłużenie (linia kredytowa
odnawialna).

Pobranie prowizji:

- z rachunku bieżącego klienta Dt 170/270/370

- wpłata do kasy

Dt 100

Ct 802/812/827

Postawienie kredytu do dyspozycji klienta:

Dt 900 Linie kredytowe (ewidencja pozabilansowa)

Wykorzystanie kredytu w rachunku bieżącym:

Ct 900 Linie kredytowe (ewidencja pozabilansowa)

Dt 170/270/370 Rachunki bieżące
Ct różne konta (100/170/270/370/501)

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

10

Kredyt w rachunku kredytowym

Dla danego kredytu następuje otwarcie wydzielonego rachunku, na
którym są ujmowane: wykorzystanie i spłata kredytu.

Pobranie prowizji:

– z rachunku bieżącego klienta Dt 170/270/370

– doliczenie do kwoty kredytu

– wpłata do kasy

Dt 100

Ct802/812/827/
531 (rozliczana następnie w czasie)

Postawienie kredytu do dyspozycji klienta

Dt 123/200/300
Ct 100/170/270/370/501

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart

11

Kredyt w rachunku kredytowym

Naliczenie odsetek (wg stopy nominalnej)

Dt

Ct

1290

800

209

810

309

820

Zaliczenie do przychodów odsetkowych części prowizji rozliczanej w
czasie

Dt 531
Ct 800/810/820

Spłata raty kredytu przez klienta

Dt 100/170/270/370/501
Ct 123/200/300 (spłata kapitału)
Ct 1290/209/309 (spłata odsetek)

Rachunkowość w banku 2010 mgr Marta Gawart