Żywienie w wirusowym
zapaleniu wątroby

Spis treści

-

Wprowadzenie

-

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

-

Wirusowe zapalenie wątroby typu B –

żółtaczka wszczepienna

-

Wirusowe zapalenie wątroby typu C

-

Zalecenia żywieniowe

-

Przykładowy jadłospis

-

Zalecenia żywieniowe dla pacjentów

czekających na przeszczep

Wprowadzenie

Wirusowe zapalenie wątroby może być
wywołane przez wirusy typu A, B, C
(do G) i inne, np.. Wirus mononukleozy,
cytomegalii, odry. Bardzo niebezpieczny i

częsty

jest typ B, tzw. Żółtaczka wszczepienna, i typ A
– żółtaczka pokarmowa, nazywana chorobą
brudnych rąk, oraz coraz częściej występujący
typ C.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu A -
przyczyny

Wywołane jest przez wirus RNA z grupy
Picornaviridae (HAV).
Jest odpowiedzialny za epidemiczne
zapalenie wątroby, przenoszony jest
głównie drogą pokarmową. Zachorowania
epidemiczne występują w dużych
skupiskach dzieci, w szkołach, przedszkolach,
domach dziecka.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu A –
przyczyny c.d.

Okres wylęgania choroby jest krótki,

trwa

od 2 tygodni do 2,5 miesięcy, średnio
około 1 miesiąca. Zakaźność występuje
na 2 tygodnie przed objawami i około
tygodnia po wystąpieniu objawów.

Wirusowe zapalenie typu A
– objawy

U ponad 50% osób zakażonych

wirusem

A choroba przebiega bezobjawowo.
W postaci objawowej na kilka dni

przed

wystąpieniem żółtaczki pojawiają się
niecharakterystyczne objawy:

Wirusowe zapalenie
wątroby typu A – objawy
c.d.

-

Niewielka gorączka

-

Złe samopoczucie

-

Bóle brzucha

-

Nudności

-

Wymioty

-

Nieżyt jelit

Wirusowe zapalenie
wątroby typu A – objawy
c.d.

-

Następnie występuje żółtaczka i
związane z nią typowe objawy:

-

Zażółcenie spojówek, skóry

-

Jasny kał

-

Ciemny mocz

-

Świąd skóry

Objawy te ustępują w ciągu 2-3 tygodni.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu A – objawy
c.d.

W badaniach biochemicznych stwierdza
się m.in.:

-

Zwiększone stężenie bilirubiny w osoczu

-

Bilirubinę i urobilinogen w moczu

-

Zwiększoną aktywność enzymów
katalizujących przemiany aminokwasów:

-

Aminotransferazy asparaginianowej (AspAT)

-

Aminotransferazy alaninowej (AlAT)

Wirusowe zapalenie
wątroby typu B -
przyczyny

Do zakażenia dochodzi przez wirus DNA
z rodziny Hepadnaviridae (HBV).
Wirus ten występuje we wszystkich
płynach ustrojowych. Źródłem

zakażenia

są chore osoby lub nosiciele wirusa

HBV.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu B –
przyczyny c.d.

Do zakażenia dochodzi drogą

pozajelitową

-

przez krew, np. iniekcje, zabiegi

chirurgiczne, zabiegi stomatologiczne, a
także drogą płciową lub przez

przedmioty

domowe zanieczyszczone śliną

nosiciela.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu B –
przyczyny c.d.

Wirus HBV przechodzi również przez
łożysko kobiety ciężarnej, zakażając

płód

oraz mleko w czasie karmienia
niemowlęcia piersią.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu B - objawy

Objawy są takie, jak przy zakażeniu
wirusem A. Żółtaczka pojawia się dopiero
po okresie inkubacji, czyli 2-6 miesiącach.
Oprócz wymienionych objawów często
występuje ból w prawym podżebrzu,
czasami uczucie pełności, wątroba jest
powiększona, niekiedy bolesna przy

ucisku.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu B – objawy
c.d.

Na początku choroby pojawiają się
antygeny obu wirusów A lub B (HBAg i HAAg).
Początkowo stwierdza się je w kale, potem we krwi.
W czasie zdrowienia antygeny znikają z krwi, a
pojawiają się przeciwciała przeciw tym antygenom.
Niewielki odsetek ozdrowieńców pozostaje

nosicielami

HBsAg. U tych osób może okresowo ujawniać
się aktywność zakażenia HBV, mogą one też być
źródłem zakażeń.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu C -
przyczyny

Przyczyną choroby jest wirus RNA
Flaviviridae (HCV). Wirus zapalenia wątroby C
zidentyfikowano niedawno – w 1989 roku.
Występuje on w kilku odmianach
antygenowych. Wirusem zakaża się na skutek
przetaczania krwi, chociaż nie wyklucza się
drogi płciowej i matczyno-płodowej. Okres
inkubacji wirusa HCV wynosi 2-12 tygodni.

Wirusowe zapalenie
wątroby typu C - objawy

W 85% zakażenie nie daje objawów.
U pozostałej części wirus wywołuje ostre
zapalenie wątroby, najczęściej bez
żółtaczki, które zazwyczaj przechodzi
w postać przewlekłą. Do późnych
następstw zakażenia wirusem HCV zalicza
się marskość i raka wątroby.

Zalecenia żywieniowe

-

Przebieg lekki – dieta łatwo strawna

-

Zapotrzebowanie kaloryczne zgodnie z
normami

-

Białko – 1,2-1,5 g/kg nmc., tj. 15-20%
energii

-

Zwiększona podaż białka – leki steroidowe

-

Zwracanie uwagi na ilość potasu, wapnia i
witaminy D

Zalecenia żywieniowe

-

Tłuszcze – 20-30% energii

-

Węglowodany- uzupełnienie

-

Masło, śmietanka, oliwa z oliwek,
oleje

Przykładowy jadłospis

WZW o przebiegu lekkim:

I śniadanie:
Kawa „Inka” z mlekiem o małej
zawartości tłuszczu
Bułka z masłem
Twarożek
Przecier owocowy

Przykładowy jadłospis

II śniadanie:
Kanapka z pieczywa pszennego z

pastą z

chudego mięsa
Jogurt

Przykładowy jadłospis

Obiad:
Zupa pomidorowa z lanym ciastem
Ryba lub drób duszony w jarzynach
Ziemniaki puree
Sałata inspektowa z kefirem
Napój z buraków, jabłka i marchwi

Przykładowy jadłospis

Podwieczorek:
Kisiel mleczny z sokiem wiśniowym

Kolacja:
Budyń z kaszy z warzywami
Sos koperkowy
Herbata z mlekiem

Zalecenia żywieniowe c.d.

-

Przebieg ostry – mniejsza tolerancja

na białko

-

05,-1 g/kg mc./dobę

-

Ciężkie przypadki – żywienie

pozajelitowe

-

Roztwory aminokwasowe

-

Następstwo – niedożywienie

-

Przyczyny złożone

Zalecenia żywieniowe c.d.

Skutki:

-

Zmniejszone spożycie pokarmu z powodu

braku łaknienia, nudności, wymiotów

-

Upośledzone wchłanianie i trawienie

tłuszczów

-

Zaburzony metabolizm białek i

węglowodanów

-

Hipermetabolizm, zaburzenia metabolizmu

składników odżywczych, infekcje,

krwawienia

Zalecenia żywieniowe c.d.

Biorąc pod uwagę zwiększone
zapotrzebowanie kaloryczne i rozwój
dzieci, prawidłowo zaplanowana

dieta jest

szczególnie ważnym elementem

leczenia.

Zalecenia spożycia składników
odżywczych dla pacjentów
czekających na przeszczep

Energia – 130-160%
Białko – ok. 4g/kg mc./dobę
0,5-1 g/kg mc./dobę – encefalopatia
wątrobowa
Tłuszcze – do 8 g/kg mc./dobę
Węglowodany – 15-20 g/kg mc./dobę
Witamina A – 3000-4500 mikrogramów/dobę
Witamina E – 33-268 mg/dobę
Witamina 25-OH-D3 – 1-5 mikrograma/kg mc./dobę
Witamina K – 2,5-10 mg – przed operacją
Elektrolity – sód, potas, wapń, fosfor, magnez, cynk, selen

Zalecenia spożycia składników
odżywczych dla pacjentów
czekających na przeszczep c.d.

-

Stan śpiączki – żywienie przez sondę

-

Ciężkie przypadki – żywienie

pozajelitowe

-

Wodobrzusze – dieta niskosodowa z

ograniczeniem płynów

-

Mieszanki MCT – Fantomalt

-

Żywienie pozajelitowe przed

transplantacją

Dziękujemy za uwagę!