(s. 111) - 4 koncepcje znaków (nie rodzaje!) - różne aspekty funkcjonowania w różnych sytuacjach komunikacyjnych
Buhler (1913 r.; psycholog) - koncepcja unilateralna (znak jako byt jednorodny - niezróżnicowany wewnętrznie); s. 110
znak u Buhlera reprezentuje element rzeczywistości
znak jako narzędzie (organon) służące do udostępniania tego, co się ma do zakomunikowania - nośnik znaczeń; jako element interakcji
za pomocą znaku wpływamy na umysł, wolę, zamiar lub emocje
znak pełni funkcję reprezentacyjną (dla naszej myśli, którą chcemy przekazać drugiej osobie); znak to obiekt służący partnerom do reprezentowania określonych fragmentów rzeczywistości, co pozwala im oczekiwać określonej reakcji u drugiej osoby
w tej koncepcji struktura znaku nie ma znaczenia - dlatego jest jednorodny
znak musi być postrzegany zmysłowo; jest czymś materialny, nierozkładalnym - jednym
de Saussure (1916 r. - językoznawca) - bilateralna (znak zróżnicowany - dwoista jedność znaku)
znak u de Saussure'a ma status mentalny - istnieje tylko w umyśle!
Są to dwa byty umysłowe (pojęcie i umysłowy odpowiednik zapisu, formy znaku) i dwa byty rzeczywiste (byt - zapis, dźwięk, obrazek przedstawiający dany obiekt, np. „żyrafa” oraz byt - to, jak sobie wyobrażamy rzeczywistą żyrafę) zawarte w jednym znaku - są to dwa aspekty znaku istniejącego w umyśle (nie ma pustych obrazów lub form, do których nie odnosimy żadnego pojęcia - gdy mamy do czynienia z jednym, to równocześnie musimy mieć do czynienia z drugim)
w tej koncepcji znaku nie mamy do czynienia z samym obiektem w ogóle - znak się do niego nie odnosi
gdy widzimy rzeczywistą żyrafę, to z umysłu wynurza nam się pojęcie żyrafy, które pociąga za sobą sposób zapisu/wymowy słowa „żyrafa”
Peirce - triadyczna (znak to triadyczna relacja między jego elementami, posiadającymi różne statusy ontyczne; każdy wierzchołek triady jest osobnym znakiem, ale cała triada również); interpretant istnieje albo w umyśle, albo w trzecim świecie popperowskim
w triadycznej koncepcji znaku znak jest wieloznaczny;
tworzy się w ten sposób sieć wiedzy - nie ma znaków pojedynczych
znak w tej koncepcji jest abstrakcyjny,
ale nie umysłowy - tzn. jest obiektywny
tu znaki znaczą i odnoszą się!
Guiraud (s.117 - 118) - schemat czteroelementowy
Pozostałe koncepcje w schemacie Guirauda: