PYTANIA PROBLEMOWE:
1) Istota, przedmiot i cel badań ekonomii
Istota procesu gospodarowania. Poprzez proces gospodarowania rozumiemy proces produkcji i dystrybucji dóbr gospodarczych. Istota procesu produkcji. Przez proces produkcji rozumiemy proces wytwarzania rzadkich dóbr gospodarczych przy pomocy rzadkich czynników produkcji służących zaspokajaniu ludzkich potrzeb.
Dobra gospodarcze; poprzez dobra gosp. Rozumiemy wszystko to co zaspokajają ludzkie potrzeby i co zostało wytworzone w procesie produkcji. Formy dóbr gosp. - produkty, usługi - prawo gosp.
Ekonomia - jest nauką ścisłą zajmującą się procesami gospodarczymi do produkcji i podziału.
Ekonomia - jest nauką gromadzącą i porządkują prawdziwą wiedze o gospodarowaniu.
Cel ekonomii jako nauki.
Celem ekonomii jest wykrywanie prawidłowości towarzyszących procesowi gospodarowania czyli praw ekonomicznych rządzących tym procesem.
2) Metoda badań ekonomii
Istota metody: metoda to zespół ogólnych założeń badawczych wytyczonych w postępowaniu naukowym.
Istota metody ekonomii: Metoda ekonomii jest logicznym procesem myślowym opartym na obserwacji rzeczywistości gospodarczej formułowaniu w wyniku Indukcji, dedukcji i krytyki, praw teorii ekonomicznych i modeli ekonomicznych.
Metoda badań ekonomii Metoda składa się z czterech etapów:
I etap - obserwacja faktów gospodarczych
II etap - indukcja - czyli uogólnienie
III etap - dedukcja - czyli wnioskowanie
IV etap - krytyka
3) Istota, rodzaje i znaczenie danych statystycznych w ekonomii
Podstawowym i jedynym narzędziem badań procesów gospodarczych są Dane Statystyczne
Dane statystyczne to dane liczbowe przedstawiające różnorodne procesy gospodarcze.
Zbiór, publikacja danych statystycznych - krajowych GUS, WUS.
Rodzaje danych statystycznych:
szeregi czasowe - istota, sposoby prezentowania
dane przekrojowe - istota, sposoby prezentowania
Szereg czasowy - istota szeregu czasowego, szereg czasowy jest to zbiór wartości zmiennej ekonomicznej w kolejnych okresach.
Sposoby prezentowania szeregu:
- tabele, wykresy liniowe, wykresy słupkowe.
Istota danych przekrojowych, dane przekrojowe informują o strukturze zjawiska np. podając wartości analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub grup osób w pewnym okresie.
4) Sposoby zapisywania danych statystycznych
- średnie arytmetyczne - kilka liczb zawierająca się między największą i najmniejszą spośród nich. wartości absolutne - zmiennej są wyrażone w konkretnych jednostkach miary i bezpośrednio informują o jej poziomie zjawiska., wartości względnej, zmiennej informują o stosunku zmiany wartości absolutnej tej zmiennej do poziomu wartości z tzw: okresu bazowego. Wartość względna jest wyrażona w procentach. Wskaźniki - powstają na podstawie tych danych ekonomicznych, które stanowią dla nich wielkość bazową. Wskaźnik bowiem wyraża względną zmianę wielkości ekonomicznej w określonych i porównywalnych okresach. średnie ważone, zmienne nominalne, zmienne realne
5) Spółka-forma organizacji przedsiębiorstw. Istota, rodzaje.
Przez spółkę rozumiemy umowny związek dwóch lub większej liczby podmiotów gospodarczych. - osób fizycznych, osób prywatnych
Zorganizowanych dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego z różnych dziedzinach wytworzenia dóbr gospodarczych.
Rodzaje spółek:
- osobowe - osoby fizyczne (s. cywilna, jawna, komandytowa, cicha)
- kapitałowe - osoby prawne (s. akcyjna S.A., spółka ZO.O.
Rodzaje spółek kryterium podziału: wpisane do rejestru handlowego
Spółki: cywilne
handlowe - jawne, komandytowe, spółka z.o.o., akcyjna S.A.
ciche
Spółki kapitałowe: - companies, Corporation
Przez spółki kapitałowe rozumiemy spółki, które posiadają osobowość prawną i które są zrzeszeniem, połączeniem anonimowych kapitałów.
Posiadanie osobowości prawnej oznacza możliwości występowania i dokonywania transakcji bez zgody właścicieli jako samodzielny podmiot gospodarczy.
Rodzaje spółek kapitałowych
- spółka akcyjna S.A.
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
6) Giełda, jej rola w gospodarce rynkowej
Giełda - jest to miejsce w którym spotyka się sprzedających i kupujących. - obroty akcji itp. papierów wartościowych
Giełda - jest instytucją tworzącą specjalny rynek na którym spotykają się kupujący i sprzedający i gdzie obowiązują pewne reguły gry rynkowej
Rodzaje giełd Giełda
I kupno i sprzedaż papierów wartościowych - papierów wartościowych
II kupno - sprzedaż podst. surowców konsum. i produkc. - giełdy towarowe
III kupno, sprzedaż środków pieniężnych - giełdy pieniężne
Pieniądze są mieszane
Pieniądze to jakby tętnice wpływają - Giełda - wypływ pieniądza do konsumenta banku a bank do i z powrotem
7) Gra i mierniki ruchu akcji na giełdzie
Grupy inwestorów prowadzących grę spekulacyjną na giełdzie
Lp |
Grupy inwestorów |
|
I |
Grający na besse spadek kursu papierów wartościowych Sprzedają - kupują (bo mają nadzieje że spadnie jeszcze bardziej i wtedy kupią to po niższej cenie |
Jest to grupa inwestorów którzy sprzedają akcje licząc na spadek ich cen w przyszłości - różnica między bieżącą ceną a przewidywalną W przyszłości po której będą mogli kupić akcje stanowi przewidywany zysk |
II |
Grający na hossie wzrost kursu papierów wartościowych kupują - sprzedają |
Jest to grupa inwestorów którzy kupują akcje licząc na wzrost ich cen w przyszłości po której będą mogli sprzedawać akcje stanowi ich zysk przewidywalny |
Mierniki ruchu cen akcji czyli wyniki koniunktury na giełdzie
Giełda nowojorska |
Giełda warszawska |
- wskaźnik dow - Jones wskaźnik ten obliczany jest w oparciu o sumę cen akcji danego dnia wybranych największych firm - jest on barometrem koniunktury gosp. Na świecie, jeżeli wskaźnik rośnie to wskazuje on na wzrost aktywności gosp., wzrost ożywienia gosp., jeżeli wskaźnik spada to oznacza zmniejszenie aktywności gosp., pojawienie się oznak recesji |
Wig jest to średni wyraz wskaźnik liczb jako stosunek aktualnej ceny akcji do jej ceny pierwotnego notowania na giełdzie pomnożony przez procent akcji danej firmy w ogólnej sumie akcji spółek będących członkami giełdy. - kształtowanie się wskaźnika Wig jest odzwierciedleniem sytuacji gosp. W kraju - spadek wig oznacza ochłodzenie gospodarki - wzrost wskaźnika wig oznacza ocieplenie gospodarki |
8) Struktura rynku i jej rodzaje.
Struktury rynkowe To modele rynków pojedynczych produktów lub pokrewnych ich grup ukształtowanie pod wpływem
- walki konkurencyjnej bądź umowy producentów
Rodzaje modeli struktur rynkowych
konkurencja doskonała - wolna konkurencja - duża liczba sprzedających
konkurencja monopolistyczna - wielu sprzedających
oligopol - kilku sprzedających
monopol pełny - jeden sprzedający
I Przez strukturę rynku rozumiemy budowę; układ rynku na którym funkcjonują różnorodne przedsiębiorstwa i gałęzie gospodarki narodowej.
II Kryterium podziału struktur rynku: warunki konkurencji w jakich działają przedsiębiorstwa i gałęzie gospodarki narodowej.
9) Konkurencja monopolistyczna a monopol.
Konkurencja monopolistyczna
1) duża liczba niezależnych przedsiębiorstw w danej gałęzi, branży
Niezależność firmy na rynku - oznacza że decyzje jednej firmy nie mają istotnego wpływu na krzywą popytu drugiej firmy.
2) istnieje duża swoboda wejścia nowych przedsiębiorstw danej gałęzi na rynek
3) przedsiębiorstwa wchodzące w skład tej samej gałęzi wytwarza zróżnicowane produkty. Oznacza to każde dobro i każda usługa wytworzona przez innego producenta jest w jakimś stopniu odmienna i podobna jednocześnie
Np. - jogurt różnych firm
- samochody osobowe różnych firm
4) zjawisko zróżnicowania produktu umożliwia obniżenie i podnoszenie ceny, przez producenta bez utraty wszystkich klientów
5) krzywa popytu na produkt przedsiębiorstwa jest krzywą opadającą dość elastyczna
6) przedsiębiorstwa stosują konkurencje poza cenową, konkurencja poza cenowa przebiega poprzez reklamę produktu
Monopol - wyst. Jedno przedsiębiorstwo w danej gałęzi o dużej sile monopolowej, wejście na rynek innych firm jest wysoce ograniczone lub całkowicie wykluczone, bariery wejścia na rynek - korzyści skali, bariera ta powoduje, że przedsiębiorstwo jest monopolem naturalnym. Oznacza to że rynek jest tak nasycony produkcją wytwarzania przez jedno przedsiębiorstwo, iż nie jest w stanie pomieścić innego wytwórcy, zróżnicowanie produktu i lojalność wobec marki: bariera ta wiąże się z faktem trudności wytworzenia przez konkurenta produktu wystarczającego , atrakcyjnego dla konsumentów lojalnych wobec znanej im marki, niższe koszty ustabilizowanego przedsiębiorstwa, bariera wiąże się z faktem, że ustabilizowany monopolista ma: - niższe koszty produkcji i marketingu, dostęp do tanich czynników produkcji (surowce),
10) Konkurencja oligopolistyczna.
Oligopol cechy charakterystyczne
1) w danej gałęzi dominuje kilka przedsiębiorstw
2) przedsiębiorstwa wytwarzają - produkt jednorodny np. metale, ropę, cukier
- produkt zróżnicowany np. samochody, różnych marek, mydła, papierosy, środki myjące, sprzęt elektroniczny
3) wejście na rynek nowych przedsiębiorstw, ograniczone bariery wejścia zależne są od gałęzi w niektórych bariery są mniejsze lub większe w innych całkowicie uniemożliwiają wejście.
4) przedsiębiorstwa są od siebie współzależne oznacza to że nie każde przedsiębiorstwo w danej gałęzi oddziaływają decyzję innych przedsiębiorstw i odwrotnie, jego decyzje mają wpływ na decyzję konkurentów. Świadomość tej współzależności ma wpływ na decyzję przedsiębiorstw.
Żadne przeds. W gałęzi nie może ignorować działań i reakcji innych przedsiębiorstw bo wypadnie z rynku.
5) Nie ma ogólnej przyjętej teorii oligopolu. Ponieważ przedsiębiorstwa reagują bardzo różnie nieprzewidzialnie np. na zmianę cen prze rywali rynkowych
Mogą ją: - obniżyć jeszcze bardziej
- zostawić na obecnym poziomie stosując różne formy promocji pozacenowej w celu zwiększenia popytu
6) na rynku, w praktyce występuje
a) oligopol z porozumieniem
b) oligopol bez porozumienia
Oligopol z porozumieniem Oligopol w którym uczestnicy porozumienia przedsiębiorstwa, porozumieli się co do konkurencji między sobą. Mogą one ustalić limity wysokości ceny, limity produkcji, sprzedaży, promocji, formy promocji, rozwoju produktów, podział rynków
11) Teoria gier J.Nasha. Istota i znaczenie.
Rewolucja w ekonomii
Założenia - na rynku występują dwa rodzaje gier:
1. gry kooperacyjne - gdy uczestnicy rynku współpracują ze sobą
2. nie kooperacyjne - kiedy każdy z uczestników rynku działa na swoją rękę, interesuje go tylko własna wygrana. Nie współpracują z innymi uczestnikami rynku
Na rynku najczęściej mamy do czynienia z grami nie kooperacyjnymi
Tok rozumowania
I każdy z uczestników rynku będzie stosować takie strategie, które zmaksymalizują realizację zysku oligopolistycznego
II nawet najlepsze strategie realizowane na rynkach nie kooperacyjnych mogą prowadzić do niechcianych następstw, czyli do: bankructwa, wzrostu kosztów, utraty płynności
Istota teorii: teoria gier bada i przedstawia najlepsze strategie, które może zastosować oligopolista przy określonych założeniach co do postępowania rywali.
12) Zawodność rynku w realizacji celów ogólnospołecznych.
Zawodność rynku tzw. „Niewidzialnej ręki rynku” należy rozpatrywać z punktu widzenia realizacji celów ogólnospołecznych .
Cele ogólnospołeczne
I równość, sprawiedliwość rozumiana jako sprawiedliwy podział dochodów. Wolny rynek nie jest w stanie zapewnić sprawiedliwego podziału zasobów, ponieważ w efekcie jego działania część społeczeństwa jest coraz bogatsza, część coraz biedniejsza.
Niezbędne zapewnienie tej równości jest równością każdego państwa - narodów bez względu na zabarwienie polityczne.
II Efektywność społeczna realizowana w procesie produkcji i procesie konsumpcji.
Definicja: efektywność występuje wówczas gdy:
Krańcowa korzyść społeczna = krańcowym kosztem MSB = MSC
Kiedy przeds. ponosi straty decyzja o kontynuowaniu produkcji zależy od stosunku utargu całkowitego i kosztów zmiennych. Jeżeli utarg całkowity z nadwyżką pokrywa koszt zmienny, w krótkim okresie należy kontynuować produkcję nawet w obliczu strat. W okresie długim utarg musi pokryć wszystkie koszty. Jeżeli warunek ten nie jest spełniony, przedsiębiorstwo powinno zaprzestać produkcji.
13) Główne szkoły myśli makroekonomicznej
I Szkoła klasyczna (XIXw.) Adam Smith, David Riccard
Posługuje się teorią makro - ekonomiczną zakładającą, że w długim czasie gospodarka sama wraca do poziomu równowagi gospodarczej. „ Teoria niewidzialnej ręki rynku”
Główne założenia: gospodarka ma z natury charakter stabilny, rynek jest głównym decydentem co produkować jak produkować jak dzielić, niewidzialna ręka rynku samoczynnie doprowadza Gos. Do stanu równowagi Gos., poziom podaży określa rozmiary popytu co wyklucza ogólną nadprodukcję praw Say'a, wyklucza aktywną rolę państwa w procesie gospodarczym.
II Szkoła monetarystyczna Milton Friedman
Monetaryzm - makroekonomiczna teoria negująca makroekonomiczną politykę gospodarczą państwa. Nadaje ona bardzo ważne znaczenie funkcjonowaniu pieniądza w Gos. Rynkowej
Podstawowe założenia: - Gos. ma z natury charakter stabilny co oznacza, że samoczynnie wraca do stanu równowagi po ewentualnym okresie przejściowej nierównowagi, - pieniądz odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu równowagi, stworzyła formułę popytu na pieniądz Md
P = f(Y,r)
- bierna rola państwa, która winna prowadzić liberalną politykę gosp.
III Szkoła Keynesowska John Maynard Keynes
Keynesizm - to teoria ekonomiczna wskazująca na konieczność prowadzenia przez państwo, krótko i długookresowej polityki makroekonomicznej w celu zapewnienia równowagi ekonomicznej kraju.
Podstawowe założenia: - Gos. ze swej natury ma charakter niestabilny, niestabilność gospodarki wyraża się cyklicznością jej rozwoju, - poziom globalnego popytu społeczeństwa określa rozmiary globalnego podaży (odwrotnie niż szkoła klasyczna) - prawo Keynesa, - Gos cierpi na ekonomiczny niedostateczny globalny popyt konsumpcyjny i inwestycyjny który ogranicza wielkość podaży, Gos. wymaga aktywnej roli państwa w celu: - zwiększenia globalnego popytu, zmniejszenia bezrobocia i inflacji, zwiększenia podaży
IV Ekonomia podaży (lata 80) „Regono miko” Okres Ronalda Regana
Ekonomika podaży to teoria która zakłada że dla kształtowania makroekonomicznych kierunków polityki Gos. państwa większe znaczenie ma zarządzanie podażą, niż zarządzanie popytem.
Podstawowe założenia: - dla utrzymania równowagi Gos. kraju i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego największe znaczenie ma: zarządzanie podażą czyli:
- bodźce do efektywności pracy
- bodźce do oszczędzania
- bodźce do inwestowania
- szkoła zakłada aktywną rolę państwa wyrażającą się stwarzaniem warunków do efektywnego zarządzania podażą(np. system podatkowy), efektywnej pracy, zatrudniania, stabilności cen, efektywnego inwestowania i oszczędzania
V Szkoła racjonalnych oczekiwań (lata 90-te XXw.) Robert Lucas z Chicago
Koncepcja racjonalnych oczekiwań jest teorią makroekonomiczną która neguje zasadność makroekonomicznej polityki państwa, uważając iż ludzie w procesie gospodarczym działając we własnym interesie, działają w oparciu o posiadaną własną wiedzę o rzeczywistości gosp.
Podstawowe założenia: - polityka makroekonomiczna państwa jest niepotrzebna, szkoła opiera swe założenia na zachowaniach ludzi uczestniczących w procesie gospodarowania zakładając ich racjonalność, ludzie zawsze bez względu na prowadzoną politykę gosp. państwa działali w ramach wiedzy przez siebie posiadanej. Suma racjonalnych działań ludzi daje racjonalność makroekonomiczną.
14) Sposoby liczenia produktu globalnego.
Produkt globalny (PG) to wartość wytworzonej w ciągu roku produkcji dóbr i usług gosp. w skali: - Gos. narodowej, Gos. europejskiej, Gos. światowej - globalnej
Elementy składowe PG PG = Km + W + Nb Km - koszty materialne, w - wynagrodzenie/ koszt pracy, Nb - nadwyżka ekonomiczna brutto
Sposoby liczenia PG zgodnie z tablicą przepływów międzygałęziowych: czynnik jest zawsze taki sam
- wg. kolumn - PG jest sumą wartości przeniesionej i wartości dodanej - nowo wytworzonej
- wg.wierszy - PG jest sumą wartości przepływów między - gałęziowych i produkcji finalnej
Wartość przeniesiona = km
Stanowi sumę zużytych w procesie produkcji kosztów materiałowych czyli:
- środków pracy - maszyn, urządzeń, linii produkcyjnych, infrastruktury gosp.
- przedmiotów pracy - surowców, materiałów, półfabrykatów, paliw, energii
Wartość przeniesiona jest równa wartości przepływów międzygałęziowych.
Wartość dodana - to suma wartości nowo wytworzonej w skali całej Gos. narodowej w ciągu roku. Wartość dodana to dochód narodowy równy wartości produkcji finalnej.
Wartość dodana = dochód narodowy = produkcja finalna
Metoda liczenia wg. Wierszy Jest to suma przepływów międzygałęziowych i produkcji finalnej. Przepływy międzygałęziowe obejmują km. Sprzedaż dóbr i usług pośrednich między działami gospodarki narodowej dokonuje się w ciągu roku. Wartość przepływów równa jest wartości przeniesionej. Produkcja finalna = W + Nb. Stanowi sumę wytworzonych w ciągu roku dóbr, usług gospodarczych kraju. Dobra te nazywamy dobrami finalnymi.
15) Sposoby liczenia produktu krajowego brutto.
PKB jako: I Suma produkcji, suma produkcji finalnej - ten sposób liczenia polega na zsumowaniu wartości produkcji finalnej wszystkich dóbr i usług wytworzonych na terenie danego kraju w ciągu roku, we wszystkich działach Gos. narodowej
II Suma dochodów - suma wartości dodanej - ten sposób liczenia polega na zsumowaniu wszystkich dochodów uzyskanych z produkcji dóbr i usług w ciągu roku w skali całej Gos. narodowej. Obejmują one: DDL+Tb+Tp+Tb2 +N2 +Am+(Dn+B2)
III Suma wydatków - Ten sposób liczenia polega na zsumowaniu wszystkich wydatków konsumentów, produktów państwa przeznaczonych na zakup produkcji finalnej obejmują one: K+J+G+(Ex-Jm) k - konsumpcja I - inwestycje G - wydatki rządowe Nx(Ex-Jm) - saldo obrotów z zagranicą
Bez względu na sposób liczenia wartość PKB jest taka sama!
Podsumowanie: Wskaźnik PKB mimo swej niedoskonałości stanowi standardową podstawę porównań dobrobytu różnych narodów.
16) Funkcja konsumpcji a funkcja oszczędności
Konsumpcja - to ogół wydatków z dyspozycyjnego dochodu ludności przeznaczonych na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych.
I skłonność do konsumpcji - gotowość do przeznaczenia odpowiedniej określonej części DDL na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych
II przeciętna skłonność do konsumpcji - określa jaką część z całkowitego DDL przeznaczamy na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych
III krańcowa skłonność do konsumpcji KSC=C - określa jaką część przyrostu DDL jesteśmy skłonni przeznaczyć na przyrost wydatków konsumpcyjnych,
KSC jest zawsze mniejsza od jedności i większa od zera 0<C<1, zmiany KSC są mniejsze niż proporcjonalne w stosunku do zmian wielkości DDL, KSC ma tendencje malejące w stosunku do DDL
Funkcja konsumpcji - ujmuje zależności między wielkością DDL a wielkością konsumpcji = C wzór: C=a+cY C - wielkość konsumpcji, a - konsumpcja autonomiczna, c - krańcowa skłonność do konsumpcji.
Wnioski z funkcji konsumpcyjnej: miarą nachylenia funkcji konsumpcji jest krańcowa skłonność do konsumpcji C. Im wyższa C tym kąt rozwarcia większy, im wyższe C tym kąt rozwarcia mniejszy.
Wysokość na której krzywa funkcji konsumpcji przecina oś pionową osi współrzędnych wyznacza wielkość autonomicznego popytu konsumpcyjnego. Mimo, że DDL=0, konsumpcja autonomiczna jest większa od zera.
Konsumpcja autonomiczna (a) jest to wielkość konsumpcji, która nie zależy od bieżącego DDL. Jest ona finansowana z: oszczędności, kredytów bankowych, na tzw. zeszyt - kredyty w sklepach, pożyczek od sąsiadów,
Funkcja oszczędności - to nie konsumowana część dyspozycyjnego dochodu ludności czyli nadwyżka DDL nad wydatkami konsumpcyjnymi.
Funkcja oszczędności ujmuje zależności między bieżącą wielkością DDL a wielkością oszczędności wzór: S = - a + (1- c)Y S - planowanie oszczędności, a - konsumpcja autonomiczna, c - krańcowa skłonność do konsumpcji.
Wnioski z funkcji oszczędności
Miarą nachylenia f.o. jest krańcowa skłonność do oszczędzania równa (1-e). im większe (1-c)
Tym kąt rozwarcia większy i odwrotnie.
Dla DDL równego zeru oszczędności są ujemne odpowiadają dokładnie wysokości konsumpcji autonomicznej.
17) Model ruchu okrężnego dochodów i wydatków
Model ruchu okrężnego dochodów i wydatków - podstawowe pojęcia
I Globalne dochody (PKB)
II Globalny popyt (Gd)
III Globalna podaż (Gs)
Globalne dochody - jest to łączna suma wszystkich dochodów społeczeństwa otrzymanych w ciągu roku na terenie danego kraju. Obejmują one: PKB liczony jako suma dochodów:PKB=DDL+Am+Tp+Tbz+Nz +Tb-B+Bs.
Globalny popyt - to suma wydatków na zakup dóbr i usług w całej gospodarce. Są to: - wydatki konsumentów krajowych (k), wydatki przedsiębiorstw na dobra inwestycyjne i dodatkowe zapasy surowców (J), wydatki rządowe (G), wydatki zagranicznych surowców eksportu(Ex) Gd=PKB=K+J+G+(Ex-Jm)gdzieEX-Jm=Nx
Globalna podaż - to łączna wielkość - suma produkcji dóbr i usług sprzedanych w skali całej gospodarki narodowej w ciągu roku. Jest równa wielkość PKB liczone jako suma produkcji finalnej.
18) Wzrost gospodarczy. Istota rodzaj czynnik wzrostu nakładów i wydajności kapitału rzeczowego i osobowego
Wzrost gospodarczy jest to zwiększenie się realnej liczonej w cenach stałych wartości produkcji w gospodarce. Tempo wzrostu mierzymy stopą wzrostu gospodarczego „g” i wyrażamy w procentach. Y
G = Q * 100 Q - wielkość produkcji
Lp |
Rodzaje wzrostu |
Mierniki tempa wzrostu |
Zależności między FSW a PSW |
1 |
Wzrost rzeczywisty |
Stopa wzrostu produkcji faktycznej, rzeczywistej FSW |
Jeżeli PSW jest wyższa FSW to: - zmniejsza stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych - wzrasta poziom bezrobocia - rośnie luka między poziomem produkcji faktycznej i potencjalnej |
2 |
Wzrost potencjalny |
Stopa produkcji potencjalnej PSW |
|
Wzrost rzeczywisty - roczny procentowy wzrost faktycznej, rzeczywistej produkcji
Produkcja faktyczna - to poziom produkcji osiągany przez istniejącym, rzeczywistym wykorzystaniem zasobów produkcyjnych, a w szczególności zasobów pracy.
Wzrost potencjalny - to roczny procentowy wzrost zdolności produkcyjnej gospodarki mierzonej produkcją potencjalną
Produkcja potencjalna - to poziom produkcji osiągany przy pełnym wykorzystaniu zasobów produkcyjnych w tym zasobów pracy
Czynniki wzrostu gospodarczego
Lp |
Rodzaje wzrostu |
Na co są kierowane |
Ogólne czynniki wzrostu |
Szczegółowe czynniki wzrostu |
1 |
Wzrost rzeczywisty |
Na wzrost popytu |
Wzrost ogólnego poziomu tempa popytu globalnego |
Interwencyjna polityka państwa w formie keynowskiego oddziaływania na popyt |
2 |
Wzrost potencjalny |
Na wzrost podaży |
Wzrost ilości dostępnych zasobów produkcyjnych pracy i kapitału wzrost wydajności zasobów prod. |
Wzrost zasobów kapitału rzeczowego majątku prod. Wzrost liczby osób czynnych zawodowo Wzrost zasobów ziemi i surowców |
Czynniki wzrostu nakładów i wydajności kapitału
Lp |
nazwa czynnika |
Mierniki czasowe |
Wzór |
Elementy określające wzrost czynnika |
1 |
Wzrost nakładów kapitału |
Techniczne uzbrojenie pracy -k- |
K K = N |
Postęp techniczny ucieleśniony kapitale fiz. I rzeczowym |
2 |
Wzrost wydajności pracy |
Współczynnik krańcowej kapitałochłonnej produkcji -b- Stopa inwestycji -i- |
∆K B = ∆Y
J I = Y *100 |
Optymizm przed., system podatków, tempo wzrostu gosp., wysokość stopy %, poziom oszczędności wzrost rzecz. produkcji |
19) Cykl koniunkturalny czterofazowy
Przez cykl koniunkturalny rozumiemy okres w rozwoju gospodarki rynkowej związany z regularnie powtarzającymi się wahaniami tempa wielkości produkcji
Cechy wahań cyklicznych:
- wahania cykliczne dokonują się wokół długookresowego rosnącego trendu wzrostu produkcji
- długookresowy trend
I cykl długookresowy tzw. Cykl Kondratiewa 1892 - 1938 wg. Autora cykl trwa od 45 - 60lat i przechodzi w swym rozwoju dwie fazy: fazę wzrostu, fazę stagnacji
II cykl średniookresowy tzw. Cykl Juglara 1819 - 1905 wg. Autora trwa 5 - 8lat składa się z: fazy wzrostu, fazy spadku.
Cykl krótkookresowy, czterofazowy
Trwa od 2 - 6 lat, składa się z: fazy załamania, fazy recesji, fazy ożywienia, fazy wzrostu - boomu
Przyczyny cyklu: szkoła keynesowska upatruje główną, stale powtarzającą się przyczynę w niedostatecznym globalnym popycie konsumpcyjnym i inwestycyj. społ. Początkiem końcem każdego cyklu jest załamanie gospodarcze.
20) Pieniądz w gospodarce rynkowej. Istota cechy ewolucji
Rynek pieniądza - wszystkie transakcje związane z kupnem i sprzedażą pieniądza na rynku.
Elementy rynku: - pieniądz, który jest towarem, popyt na pieniądz, podaż na pieniądz, cena
Pieniądzem nazywamy cokolwiek, co jest powszechnie akceptowane przy zapłatach za dobra i usługi pełniąc jednocześnie określone funkcje:
- środek wymiany w transakcjach kupno - sprzedaży, środek płatniczy w transakcjach kredytowych, środek tezauryzacji może być oszczędzany, miernik wartości powszechnie używany jest do wyceny dóbr i usług oraz różnorodnych aktywów finansowych za pomocą ceny. Wn. Wartość wszystkiego mierzona jest ceną wyrażoną w jednostkach pieniężnych.
Cechy pieniądza gotówkowego:
- płynność, stabilność(stała wartość), poręczność, trwałość, jednolitość, podzielność, rozpoznawalność
* Płynność pieniądza gotówkowego - to możliwości natychmiastowej wymiany pieniądza na pożądane dobra i usługi bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych.
* pieniądz gotówkowy posiada pełną płynność; doskonałą płynność.
Płynność innych aktywów finansowych
To łatwość z jaką można bez strat zamienić dany aktyw na pieniądz gotówkowy.
Wskaźnik płynności to udział aktywów płynnych gotówki
Ewolucja pieniądza
Lp. formy pieniądza postacie pieniądza
1 pieniądz towarowy różnorodne towary
2 pieniądz gotówkowy monety z kruszców z metali nieszlachetnych, p. papierowy
3 pieniądz bezgotówkowy różnorodne depozyty bankowe, czeki podróżne
Quasi - pieniądz
21) Keynesowskie formuły podaży i popytu na pieniądz
Keynesowska formuła podaży pieniądza
Przez podaż pieniądza rozumiemy zaoferowanie pieniądza na rynku pieniężnym za pośrednictwem systemu bankowego.
1. Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy i papiery wartościowe
2. Banki komercyjne kreują pieniądz kredytowy.
Prosta formuła podaży pieniądza:
MS = Bm * mk Ms - podaż pieniądza, Bm - baza monetarna, mk - mnożnik depozytowy
Podaż pieniądza jest iloczynem bazy monetarnej i mnożnika depozytowego.
Rozwinięta formuła podaży pieniądza:
Ms = (GL + Rg)mk MS - podaż pieniądza, GL - pieniądz gotówkowy ludności, Rg - suma rezerw Got. Systemu bankowego
Podaż pieniądza Ms jest sumą pieniądza gotówkowego ludności i systemu bankowego zwielokrotnioną w wyniku działania mnożnika depozytowego mk.
- Mnożnik depozytowy mk, zwany również mnożnikiem kreacji pieniądza
Jest to wskaźnik określający ile razy wzrośnie podaż pieniądza na rynki. W wyniku zwiększenia możliwości kredytowych banków komercyjnych w stosunku do przyrostu bazy monetarnej Bm wysokość mk jest zależna od stopy rezerw obowiązkowych u.
Keynesowska formuła popytu na pieniądz
Popyt na pieniądz wyraża się zapotrzebowaniem na niego ze strony różnych podmiotów gosp.
Md = f (Y,r) Md - popyt na pieniądz, Y - DDL - dyspozycyjny dochód ludności: PKB
R - stopa % roczna od depozytów terminowych
Popyt na pieniądz jest funkcją DDL i stopy %.
1. Manipulowanie przez Bank Centralny stopą % może doprowadzić do zwiększenia lub zmniejszenia popytu na pieniądz. 1. podwyższanie stóp procentowych powoduje zwiększenie oszczędności czyli zmniejszenie popytu na pieniądz (ilość pieniądza na rynku)
2. obniżenie stóp % powoduje zmniejszenie oszczędności czyli zwiększenie popytu na pieniądz. (ilość pieniądza na rynku).
22) Mnożnik depozytowy a wzrost podaży pieniądza możliwości kredytowe banków komercyjnych
Mnożnik depozytowy mk, zwany również mnożnikiem kreacji pieniądza - jest to wskaźnik określający ile razy wzrośnie podaż pieniądza na rynku. W wyniku zwiększenia możliwości kredytowych banków komercyjnych w stosunku do przyrostu bazy monetarnej Bm wysokość mk jest zależna od stopy rezerw obowiązkowych u.
Mnożnik depozytowy mk jest odwrotnością stopy rezerw obowiązkowych u.
1
mk = U przypadki u=20%, mk=5, u=10%, mk=10, u=5%, mk=20
Wnioski: Im większe u tym mniejsza podaż P, im mniejsze u tym większa podaż P.
Możliwości kredytowe banków komercyjnych 1
Sk = Nd1 * 4 1
Sk - suma możliwości kredytowych, Nd1 - pierwsza nadwyżka depozytu w banku, 4 - mnożnik depozytowy
23) Rynek pracy Istota elementy
Rynek pracy to system współzależnych transakcji kupna i sprzedaży pracy - czyli siły roboczej
l.p. nazwa elementu kto reprezentuje
I Popyt na pracę Pracodawcy(przedsiębiorstwo)
II Podaż pracy ludność aktywna zawodowo(konsument)
III Cena pracy wyraża się w wysokości płacy
rodzaje ceny pracy płaca nominalna, płaca realna
IV Towar siła robocza
Płaca - wynagrodzenie za pieniądze
a) płaca nominalna - DDL
Jest to określona kwota środków pieniężnych, którą otrzymujemy z tytułu świadczonej pracy
b) płaca realna jest to siła nabywcza płacy nominalnej o jej wysokości decyduje:
- wielkość płacy nominalnej, poziom cen rynkowych dóbr i usług konsumpcyjnych trwałego i nietrwałego użytkowania
24) Bezrobocie rodzaje koszty zaklęty krąg ubóstwa
Bezrobocie - różne definicje
- bezrobocie to taki stan nierównowagi gospodarczej kiedy liczba miejsc pracy jest mniejsza niż ilość osób poszukujących pracę.
- bezrobocie to taki stan na rynku pracy kiedy popyt na < podaży pracy
* stopa bezrobocia - mierzymy ją naturalną stopą bezrobocia wyrażoną w %
wielkość bezrobocia naturalnego
SBN = wielkość zasobów pracy
* rodzaje bezrobocia, kryterium czasu
I bezrobocie krótkookresowe
- dobrowolne - to bezrobocie na własne życzenie
- naturalne - to bezrobocie wynikające z trudności dopasowania podaży pracy i popytu na pracę danym czasie i miejscu
Bezrobocie naturalne: - frykcyjne - to bezrobocie krótkookresowe spowodowane mobilnością pracowników tzn. „poszukiwaniem” jest to bezrobocie ludzi młodych o wysokich kwalifikacjach szukających najwyższych zarobków
- strukturalne - to bezrobocie wynikające z niedopasowania struktury popytu na pracę ze strukturą podaży
II bezrobocie długookresowe - przymusowe, koniunkturalne, cykliczne, keynesowskie
Jest to długotrwałe bezrobocie będące efektem zmiany w globalnym popycie konsumpcyjnym. Zależność między globalnym popytem konsump. I inwestycyjnym, a wysokością bezrobocia jest zależnością odwrotną
- spadek popytu - wzrost bezrobocia
- wzrost popytu - spadek bezrobocia
Zaklęty krąg ubóstwa
9.5% nędza poniżej minimum
egzystencji
Minimum socjalne
Bieda minimum egzystencji
Ubóstwo - podobnie jak inne pojęcie z zakresu nauk społecznych nie posiada jednoznacznej definicji. Określa się je zwykle jako stan, w którym jednostce, czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb uznawanych w danej społeczności za niezbędną !Miarą ubóstwa jest minimum socjalne .
Minimum socjalne - określona wysokością cen dóbr konsumpcyjnych, najmniejsza ilość pieniędzy niezbędna do tego aby móc w danym społeczeństwie żyć i funkcjonować. Minimum socjalne mierzymy najniższą płacą min. Ustaloną arbitralnie ok. 848zł. Brutto
Bieda - mierzymy minimum egzystencji
Minimum egzystencji - zwana niekiedy minimum biologicznym jest wzorcem zaspokajania potrzeb bytowo - konsumpcyjnych na niskim poziomie. W koszyku min. Egzystencji znajdują się jedynie wydatki pozwalające na tzw. „przeżycie”.
Nędza - to poziom życia poniżej minimum egzystencji, czyli poniżej ustalonej arbitralnie wysokości zasiłku dla jednego bezrobotnego.
25) Inflacja Istota rodzaje formy
Inflacja - to stały wzrost przeciętnego poziomu cen rynkowych na dobra i usługi inwestycyjne i konsumpcyjne.
Rodzaje inflacji:
- kryterium wielkość inflacji: - inflacja pełzająca <10%, inflacja umiarkowana <50%, inflacja galopująca od 50% - 1000%, hiperinflacja powyżej 1000%
- kryterium pochodzenie inflacji - inflacja popytowa, kosztowa(inflacja pchana przez koszty)
Inflacja popytowa - wynika z nadwyżki globalnego efektywnego popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego nad globalną podażą tych dóbr i usług (popyt efektywny - popyt przy danej cenie)
Inflacja kosztowa - wynika ze wzrostu kosztów podaży dóbr i usług konsumpcyjnych i inwestycyjnych.
26) Budżet państwa stany zrównoważenia
Finanse państwa (budżet państwa)
I Jest to zestawienie dochodów i wydatków państwa na różne cele publiczne, społeczne czyli na rzecz całego społeczeństwa
II Plan finansowy państwa
III Finanse państwa - finanse publiczne ! Bankiem budżetu państwa jest bank centralny
- Stany zrównoważenia budżetu państwa - wykres
27) System podatkowy istota podatków Rodzaje wpływ na stan równowagi finansów państwa
28) Istota i elementy rynku walutowego
Rynek walutowy tworzą wszyscy uczestnicy (np. osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, banki) zawierający transakcje wymiany walut na podstawie reguł określonych przez prawo i zwyczaje. Rynek ten nie jest umiejscowiony geograficznie, lecz funkcjonuje wszędzie tam, gdzie zamienia się jedne waluty na inne. Rynek walutowy spełnia trzy ważne funkcje. Po pierwsze, umożliwia wymianę jednego pieniądza na drugi, co w istocie oznacza przesuwanie środków finansowych między różnymi gospodarkami i systemami pieniężnymi. Po drugie dzięki rynkowi walutowemu nie jest konieczne natychmiastowe równoważenie obrotów handlowych, gospodarka krajowa może importować więcej towarów i usług, niż eksportuje jeśli sprzeda podmiotom zagranicznym soje walory finansowe (akcje, obligacje) i i uzyskanymi środkami zapłaci za dodatkowe zakupy za granicą. Po trzecie rynek walutowy pozwala częściowo zabezpieczyć się przed ryzykiem wahań cen walut im ewentualnością spadku wartości zagranicznych walorów finansowych w przyszłości. Jest to możliwe, ponieważ składa się on z rynku bieżącego i z rynku terminowego. Na rynku bieżącym są dokonywane transakcje walutowe z natychmiastowym terminem realizacji. Na takich warunkach wymieniają pieniądze np. turyści natomiast na rynku terminowym uczestnicy zawierający transakcję godzą się zrealizować ją w określonym czasie w przyszłości.
29) Kurs walutowy rodzaje znaczenie w wymianie międzynarodowej
Kurs walutowy jest ceną jednej waluty wyrażoną w drugiej walucie. Może to być cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena płacona w walucie zagranicznej za jednostkę waluty krajowej. Większość państw w tym Polska stosuje pierwszy sposób podawania wartości kursu, np. 1USD = 4,5PLN. Kursy są podawane w tabelach kursowych, które można znaleźć nawet w prasie codziennej.
Rozróżniamy dwa skrajne typy kursów: płynny i stały. Z kursem płynnym (elastycznym) mamy do czynienia wtedy, gdy kształtuje się on wyłącznie pod wpływem popytu i podaży na rynku walutowym. Z kursem stałym (sztywnym) mamy do czynienia wtedy, gdy o jego poziomie decyduje władza monetarna danego kraju.
30) System kursu walutowego sposoby zmian
PYTANIA DEFINICYJNE:
1) Cechy praw ekonomicznych
Są obiektywne: oznacza to, że prawa ekonomiczne rządzą procesem gospodarczym, działają w jego toku koniecznym jest zatem poznawanie i formułowanie praw ekonomicznych oraz dostosowanie procesów gospodarczych do wymogów obiektywnie działających praw ekonomicznych przykład dochody - wydatki - zbyt. Duże tzn. przeinwestowanie prowadzi do utraty płynności a w konsekwencji do bankructwa. Mają statystyczny charakter tzn. przejawiają się w procesie gospodarczym jako prawa prawdopodobieństwa, prawa wielkich liczb. Prawa ekonomiczne należy poznawać i odkrywać w masie powtarzających działań ludzkich a nie w pojedynczym wypadku ponieważ tylko w masie powtarzających działań. Prawdziwość przebija się przez przypadkowość ujawniając istotę prawa ekonomicznego.
2) Zasada CETERIS PARIBUS
Zakłada się że inne warunki poza badanymi nie ulegają zmianie tzn. są stałe.
To zasada, założenie, zgodnie z którym na przebieg badanego zjawiska wpływa tylko czynnik którego rola właśnie analizowana.
3) Indukcja a dedukcja
Przez indukcję rozumiemy proces wyogólniania wiedzy zdobytej w drodze obserwacji w celu nazwania stale powtarzających się związków występujących w procesie gospodarowania.
Dedukcja: przez definicję rozumiemy logiczne rozumowanie (wnioskowanie) w wyniku którego uznając prawdziwość pewnych hipotez - przesłanek, uznajemy prawdziwość innych hipotez - wniosków. Skutki dedukcji powstają prawa ekonomiczne.
4) Falsyfikacjonizm
Polega na poddawaniu hipotez (prawu) i teorii możliwie jak najsurowszych testom to pozwala na gromadzenie prawdziwej wiedzy o gospodarowaniu.
5) Teorie a prawa ekonomiczne
Teorią ekonomiczną nazywamy zbiór wyrażeń definicji klasyfikacji hipotez i praw sformułowanych językiem ekonomicznym.
Prawa ekonomiczne są to uznane za prawdziwe twierdzenia opisujące powtarzające się w określonych warunkach, związki między różnymi działaniami gospodarczymi przykład: prawo popytu;prawo Say'a Prawo Engela, prawo Keynes'a
6) Wykresy słupkowe a liniowe
7) Wartości absolutne i wartości względne w ekonomii
Wartości absolutne zmiennej są wyrażone w konkretnych jednostkach miary i bezpośrednio informują o jej poziomie zjawiska.
Wartości względne zmiennej informują o stosunku zmiany wartości absolutnej tej zmiany do poziomu wartości z tzw. Okresu bazowego. Wartość względna jest wyrażona w procentach.
8) Spółki prawa handlowego
Spółki jawne - wspólnicy odpowiadają całym majątkiem
Komandytowe - przynajmniej jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania firmy do wysokości ustalonej w umowie w związku z tym jego prawa jako wspólnika są ograniczone pozostali wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem
społka z.o.o. - niezależne od właścicieli może występować jako samodzielny podmiot prawny. Umożliwia ograniczenie odpowiedzialności właścicieli za zobowiązania firmy tylko do wysokości ich udziałów w majątku firmy.
s. akcyjna S.A. - istotny jest udział kapitałowy, Kapitał zakładowy podzielony jest na akcje, stanowiące przedmiot swobodnego obrotu na rynku kapitałowym. Rodzaje akcji - akcje zwykłe na okaziciela, uprzywilejowane.
9) Akcje uprzywilejowane
Są to akcje tzn.: stałej dywidendy wypłacalnej niezależnej od sytuacji finansowej firmy, czasem zapewnia większą ilość głosów niż 1:1 dając ich posiadaczom decyzji gospodarczych.
Akcje te zazwyczaj należą do założycieli spółki.
10) Kontrolny pakiet akcji
Teoretycznie posiada ten kto ma od 50,01% i więcej akcji danej spółki
- praktycznie przy dużym rozproszeniu wystarczy posiadać nikły procent aby uzyskać kontrolę nad przebiegiem walnego zgromadzenia, a więc i nad całą spółką.
- akcyjna forma własności umożliwia kontrolowanie wielu przedsiębiorstw przy zaangażowaniu stosunkowo niewielkiego kapitału
11) Papiery wartościowe
Są to różnorodne dokumenty będące najczęściej przedmiotem obrotu na rynku pierwotnym i wtórnym. Dają one ich posiadaczom prawo otrzymania dochodu. Rodzaje papierów wartościowych: akcje, obligacje skarbowe, bony skarbowe, bilety skarbu państwa.
Papiery wartościowe to dokumenty uosabiające prawa majątkowe ich właściciela. Do obrotu na giełdzie dopuszczalne są tylko papiery wartościowe przedsiębiorstw i instytucji będących członkami giełdy.
12) Akcje zdematerializowane
Przedmiotem transakcji giełdowych w Polsce są akcje zdematerializowane w postaci zapisów na kontach bankowych ich nabywców: różnorodnych instytucji i osób fizycznych. W Polsce obroty akcjami zdematerializowanymi odbywają się na dwóch rynkach pierwotnym i wtórnym.
13) Rynek pierwotny
Czyli w bankach w formie zapisu z konta kupującego akcje na konto sprzedającego. Akcje w tej formie mogą być kupowane i sprzedawane wszystkie akcje = [nowe emisje]
14) Rynek wtórny
Na rynku wtórnym - czyli na giełdzie. Akcje na ten rynek dostają się za pośrednictwem biur maklerskich i dotyczą tylko akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego.
15) Makler giełdowy
To pośrednik który prowadzi obrót: papierami wartościowymi na cudzy rachunek, pobierając okresową prowizję. Jest powołany przez radę giełdy na zlecenie członków giełdy. Zatwierdzenie kandydatury maklera wymaga często akceptacji władz państwowych i sądowniczych. Makler składa sądowe zaprzysiężenie, makler notuje propozycje cen sprzedaży swoich zleceniodawców na niebieskich kartkach, propozycje cenowe kupna na różowych kartkach. Makler stara się wybrać cenę równowagi dla kupujących sprzedających.
16) Efekty zewnętrzne
Efekty zewnętrzne to korzyści uzyskiwane lub straty (koszty) ponoszone przez jeden lub więcej podmiotów gospodarczych w wyniku działania innego lub innych podmiotów gospodarczych.
17) Istota i konieczność wytwarzania dóbr publicznych
Istnieje pewna kategoria potrzeb, które są zaspokajane przez specyficzne dobra, nie poddające się regułom rynkowym. Chodzi tutaj o dobra nazywane dobrami publicznymi. Konsumpcja dobra publicznego, jak np. bezpieczeństwo wewnętrzne, przez dane osoby w niczym nie uszczupla możliwości konsumpcji tego dobra przez innych. Takie cechy dobra publicznego powodują, że nie może ono być skomercjalizowane - żadne przedsiębiorstwo nie podejmuje się jego produkcji i sprzedaży. Nie znaleźliby się też chętni do jego nabycia, skoro każdy może je skonsumować, a opłata pieniężna nie warunkuje tej konsumpcji. Tego typu dobra musi produkować i finansować państwo.
18) Strata dobrobytu społecznego
19) Prawo Say'a prawo Keynesa
Prawo Say'a - podaż tworzy swój własny popyt.
Prawo Keynesa - popyt tworzy własną podaż
20) Co to jest i do czego służy deflator
Delatorem nazywamy wskaźnik informujący o zmianach cen wszystkich dóbr wliczonych do PKB w czasie PKB nominalny roku x
Wzór: Delator = PKB realny roku x * 100
21) Produkt globalny i jego elementy składowe
Produkt globalny to wartość wytworzonej w ciągu roku produkcji dóbr i usług gospodarczych w skali: Gos. Narodowej, europejskiej, światowo - globalnej.
Elementy składowe PG
PG = Km +W + Nb km - koszty materiałowe, W - wynagrodzenie/koszty pracy, Nb - nadwyżka ekonomiczna brutto
22) Co to jest i do czego służy tablica przepływów międzygałęziowych
Twórca: Wassily Leonief Tablica jest modelową wersją makroekonomicznej teorii przepływów międzygałęziowych. Pokazuje wewnętrzne zależności między różnymi gałęziami gospodarki narodowej. Do czego służy: budowa i posługiwanie się tablicą jest niezbędne w gospodarce dla utrzymania równowagi między globalnym popytem a globalną podażą.
* W układzie wierszy otrzymujemy informacje dotyczące: sprzedaży produktu przez jakąś gałąź sobie i innym gałęziom. Suma tej sprzedaży stanowi wartość przepływów międzygałęziowych
- wartości produkcji finalnej danej gałęzi
- wartość produkcji globalnej (Pg) danej gałęzi
* W układzie kolumn otrzymujemy informacje dotyczące:
- kupna produktu przez jakąś gałąź od siebie i od innych gałęzi. Suma wartości zakupionych produktów określa struktura kosztów materiałowych danej gałęzi (Km) i stanowi wartość przeniesioną
- struktury kosztów osobowych danej gałęzi wartość nadwyżki ekonomicznej brutto (Nb) danej gałęzi
- wartość produkcji globalnej danej gałęzi (Pg)
23) Co to jest DDL
Dyspozycyjny dochód ludności - miernik produktu globalnego i dochodu narodowego.
DDL = Bt + W +R +Zr +D
24) Konsumpcja autonomiczna (a)
Jest to wielkość konsumpcji, która nie zależy od bieżącego DDL. Jest ona finansowana z: oszczędności, kredytów bankowych, na tzw. Zeszyt - kredyty w sklepach, pożyczki od sąsiadów.
25) Paradoks zapobiegliwości
X |
Skala mikro |
Skala makro |
Krótki okres |
Oszczędności - zjawisko pozytywne, przejaw racjonalności gospodarowania środ. Pieniężnych |
Oszczędności zjawisko negatywne Niski efekt mnożnikowy |
Długi okres |
Oszczędności - zjawisko pozytywne |
Oszczędności zjawisko pozytywne |
Banki
Kredyty inwestycyjne
Motor napędzający gosp. W długim okresie czasu.
26) Mnożnik zrównoważonego budżetu państwa
27) Płynność aktywów finansowych a płynność pieniądza Gotówkowego
Płynność pieniądza gotówkowego - to możliwości natychmiastowej wymiany pieniądza na pożądane dobra i usługi bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych, pieniądz gotówkowy posiada pełną płynność, doskonałą płynność.
Płynność innych aktywów finansowych to łatwość z jaką można bez strat zamienić dany aktyw na pieniądz gotówkowy, wskaźnik płynności to udział aktywów płynnych gotówki w całkowitych aktywach banku, miarą jest stopa rezerw obowiązkowych.
28) Pieniądz gotówkowy a bezgotówkowy
Pieniądz gotówkowy - monety z kruszców, metali nieszlachetnych, pieniądz papierowy
Banknoty i monety, czyli gotówka, oraz wkłady (depozyty) bieżące, depozyty bieżące są płatne na żądanie, więc właściciel depozytu zawsze ma dostęp do pieniędzy, ale płaci za to niższym oprocentowaniem depozytu.
Pieniądz bezgotówkowy - Quasi - pieniądz - różnorodne depozyty bankowe, czeki podróżne
Jest to pieniądz występujący w formie zapisów na rachunkach depozytowych w bankach. Kiedy wpłacamy pieniądze do banku, bank zaciąga wobec nas dług. Czeki te są powszechnie akceptowane, a więc stają się pieniądzem.
29) Stopa rezerw obowiązkowych
Jest to wyrażony w % wskaźnik płynności określający udział aktywów płynnych (gotówki Rg) w całkowitych aktywach banku Db.
Rg
5% = U = Db * 100% U - stopa rezerw, Rg - suma rezerw gotówkowych, Db - całkowita suma aktywów finansowych w bankach komercyjnych
30) Stopa podatkowa
31) Podatek VAT a podatek progresywny
Podatek progresywny oznacza, że stopa podatkowa rośnie wraz ze wzrostem wartości przedmiotu opodatkowania. Podatkiem progresywnym opodatkowuje się z reguły dochody osobiste ludności. Stopa podatkowa jest stopniowana . Przy podatku progresywnym w przepisach podatkowych mogą być przewidziane ulgi, zwolnienia, wyłączenia podatkowe, dyktowane względami ekonomicznymi i społecznymi.
32) Stopa bezrobocia naturalnego
Stopa bezrobocia - mierzymy ją naturalną stopą bezrobocia wyrażoną w %
wielkość bezrobocia naturalnego
SBN = wielkość zasobów pracy
33) Płaca nominalna i realna
Płaca nominalna - DDL jest to określona kwota środków pieniężnych, którą otrzymujemy z tytułu świadczonej pracy
Płaca realna - jest to siła nabywcza płacy nominalnej, o jej wysokości decyduje: - wielkość płacy nominalnej, poziom cen rynkowych dóbr i usług konsumpcyjnych trwałego i nietrwałego użytkowania
34) Szok ekonomiczny
SZOK EKONOMICZNY-to nagłe, nieprzewidziane i nieoczekiwane zjawisko ekonomiczne mające wpływ na globalny popyt i globalną podaż, prowadzące do poważnych następstw gospodarczej sytuacji kraju i świata.
35) Krzywa Philipsa
Ujmuje zależności jakie występują na rynku między stopą bezrobocia a stopą inflacji, zależność ta jest zależnością odwrotną, krzywa ma nachylenie ujemne, krzywa wskazuje na zjawisko wzajemnej konkurencyjności stopy bezrobocia i stopy inflacji zwanego zjawiskiem wymienialności.
36) Wzrost rzeczywisty a potencjalny
Wzrost rzeczywisty - roczny procentowy wzrost faktycznej, rzeczywistej produkcji.
Wzrost potencjalny - to roczny procentowy wzrost zdolności produkcyjnej gospodarki mierzonej produkcją potencjalną.
37) Reguła 70
Pokazuje po ilu latach następuje przy danej stopie wzrostu gospodarczego podwojenie wielkości PKB. Zależność ta jest zależnością wprost: im niższa stopa wzrostu tym krótszy okres i odwrotnie. 70
Wzór = g = lata podwojenia PKB g - stopa wzrostu
38) Popyt na walutę krajową
POPYT NA WALUTE: rozumiemy jako zapotrzebowanie przy danym kursie na walutę krajową lub obcą.
ELEMENTY POPYTU NA WALUTE
POPYT NA WALUTE POPYT NA WALUTE
KRAJOWĄ OBCĄ
KUPNO WALUTY KRAJOWEJ KUPNO WALUTY OBCEJ
ZA WALUTY OBCE ZA KRAJOWĄ
PLN EURO EURO PLN
PRZYCZYNY I SKUTKI WZROSTU LUB SPADKU POPYTU NA WALUTE
PRZYCZYNY |
SKUTKI |
1.Zwiększenie zakupu dóbr i usług konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych przez zgromadzonych nabywców |
1. Wzrost eksportu wywołujący wzrost popytu na walutę krajową |
2. Zmniejszenie zakupu dóbr i usług konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych przez zgromadzonych nabywców |
2. Spadek eksportu krajowego wywołujący spadek popytu na walutę krajową |
3. Zwiększenie popytu na zakup krajowych aktywów finansowych i rzeczowych przez zagranicznych nabywców |
3. Spadek sprzedaży aktywów wywołujący spadek popytu na walutę krajową |
uogólnienia:
punkt 1+2 = zwiększenie popytu na walutę krajową
punkt 2+4 = zmniejszenie popytu na walutę krajową
39) Stały kurs walutowy
KURS WALUTOWY: to cena danej waluty jaka ukształtuje się na rynku pod wpływem podaży i popytu
(Def. K.W. to liczba jednostek jednej waluty płaconych za jednostkę innej waluty)
SYSTEM STAŁEGO KURSU WALUTOWEGO:
to system arbitralnie określony przez państwo, który zobowiązuje się do jego obrony
w przypadku powstania presji rynkowej na zmianę kursu walutowego państwo dokonuje:
-DEWAULACJI
-REWULACJI
40) Zmienny kurs walutowy
SYSTEM PŁYNNEGO KURSU WALUTOWEGO:
to taki system, w którym o poziomie kursu walutowego decyduje wyłącznie rynek czyli relacje podaży i popytu na daną walutę
zmiany w tym systemie następują w wyniku:
-DEPRECJACJI
-APRECJACJI
41) Podaż waluty krajowej
PODAŻ WALUTY: rozumiemy jako zaoferowanie przy danym kursie na rynku walut obcych i walut krajowych
ELEMENTY PODAŻY WALUTY
PODAŻ WALUTY KRAJOWEJ PODAŻ WALUTY OBCEJ
SPRZEADŻ WALUTY KRAJOWEJ SPRZEDAŻ WALUTY OBCEJ
ZA WALUTY OBCE ZA WALUTE KRAJOWĄ
PLN EURO EURO PLN
PRZYCZYNY I SKUTKI WZROSTU LUB SPADKU PODAŻY WALUTY KRAJOWEJ
PRZYCZYNY |
SKUTKI |
1.Wzrost popytu na dobra, usługi konsumpcyjne i produkcyjne z zagranicy krajowych odbiorców. |
1. Wzrost importu wywołujący wzrost podaży waluty krajowej. |
2.Spadek popytu na zagraniczne dobra i usługi produkcyjne i konsumpcyjne u krajowych odbiorców |
2. Spadek importu wywołujący spadek podaży waluty krajowej |
3. Wzrost popytu krajowych podmiotów gospodarczych na zagraniczne aktywa rzeczowe i finansowe |
3. Wzrost zakupu aktywów powoduje wzrost podaży waluty krajowej |
4. Spadek popytu krajowych podmiotów gospodarczych na zagraniczne aktywa rzeczowe i finansowe |
4. Spadek zakupu aktywów wywołuje spadek podaży waluty krajowej |
uogólnienie:
punkt 1+3 = wzrost podaży waluty krajowej
punkt 2+4 = spadek waluty krajowej
20