CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ PARAZYTY I WAŻNIEJSZE ICH OBJAWY

PIERWOTNIAKI

*Entamoeba histolytica (Pełzak czerwonki)-pełzakowica:

-jelitowa(ostra lub przewlekła):biegunka, dyzenteria, bóle i skurcze brzucha, wzdęcia, chudnięcie, zmęczenie

-zapalenie wątroby: nudności, wymioty, brak łaknienia, powiększenie wątroby-objaw Chełmońskiego

-ropień wątroby:owrzodzenia, temperatura, nocne pocenie, utrata łaknienia, powiększenie i bolesność wątroby

-płucna:gorączka, kaszel, bóle w klatce piersiowej, gęsta plwocina o barwie czekoladowej

-mózgowa:ropnie(zwykle w korze), bóle głowy, wymioty, zawroty głowy, napady padaczkowe, zmiany osobowości

-w jelicie grubym:zmiany z zaczerwienionym brzegiem i żółtym lub szarym środkiem, martwica rozpływna, w przewlekłej postaci ziarniniak pełzakowy(ameboma)

*Gardia lamblia(Lamblia jelitowa)-gardioza/lamblioza:

-biegunka, wymioty, nudności, bóle głowy i brzucha, stany podgorączkowe

-stany zapalne jelita cienkiego, dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego

-przewlekły stan zapalny układu żółciowo-wątrobowego

*Dientamoeba fragilis-dientamoeboza:

-zapalenie jelita grubego, wzmożona perystaltyka i wydzielanie śluzu w jelicie, biegunki ze śluzem i bóle brzucha, dyskomfort

*Cryptosporidium parvum-kryptosporydioza:

-anoreksja, biegunki, wymioty, nudności, gorączka, złe samopoczucie

-inwazja do układu oddechowego oddechowego osób z obniżoną odpornością(kaszel, duszność, plwocina, gorączka)

-stany zapalne jelita cienkiego, gardła, przełyku, żołądka

*Isospora belli-izosporoza:

-eozynofilia, rozlane kurczowe bóle brzucha, nudności

-kał wodnisty, płynny lub piankowaty, mogą się w nim znajdować niestrawione resztki pokarmu

*Cyclospora cayetanensis-cyklosporoza:

-objawy podobne jak w kryptosporydiozie

-uczucie zmęczenia, anoreksja, skurcze brzucha, nudności, wymioty, brak apetytu, bóle mięśni, gorączka, nocne poty

*Sarcocystis hominis-sarkocytoza:

-może nie dawać objawów

-w postaci ostrej nudności, biegunki, bóle brzucha

*Balantidium coli (Balantidium okrężnicy)-balantydioza:

-często bezobjawowo;

-w przewlekłej: biegunki na przemian z zaparciami, śluz w stolcu, brak łaknienia, chudnięcie, bóle głowy

-w ostrej: biegunki częstsze, nudności, wymioty, bóle brzucha, w kale dodatkowo krew

-w piorunującej: objawy nagle, liczne biegunki, owrzodzenia, wtórne infekcje bakteryjne, śmierć po 3-5 dniach

-inwazje do dróg moczowych, pochwy, wątroby, opłucnej

-owrzodzenia kształtu butelkowatego; ropnie

*Trypanosoma brucei gambiense i rhodesiense(Świdrowiec gambijski i rodezyjski)-śpiączka afrykańska/trypanosomatoza afrykańska:

-T.gambiense wywołuje łagodną i przewlekłą postać trwającą kilka lat a T. rhodesiense postać ostrą, która kończy się śmiercią w czasie do roku od zarażenia

-pierwsze stadium: grudkowaty odczyn zapalny, pasożyt we krwii obwodowej; drugie: pasożyt w węzłach chłonnych; trzecie: objawy neurologiczne, przejście pasożyta do OUN

-powiększenie węzłów chłonnych-miękkie i bolesne, zwłaszcza karkowe (objaw Winterbottoma)

-nieregularna gorączka, dreszcze, pocenie w nocy, ogólne osłabienie, czasem nudności i wymioty, bóle głowy, nerwobóle, bezsenność, zapalenie serca, tachykardia, obniżenie ciśnienia, powiększenie wątroby i śledziony, dysfunkcja układu neurochormonalnego, czasem obrzęki twarzy, dłoni i stóp, świad skóry

-inwazja do OUN: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zmienne stany pobudzenia oraz śpiączki i apatii, skurcze mięśni, brak koordynacji ruchowej, nacisk na dłonie rąk lub poniżej nerwu łokciowego powoduje silny ból(objaw Kerandela), przeczulica dotykowa, zmiany osobowości, porażenie połowicze, porażenie kończyn dolnych, niekontrolowane załatwianie potrzeb fizjologicznych

-u T. rhodesiense zwykle brak objawu Winterbottoma

-zapalenie śródmiąższowe rogówki, tęczówki, obrzęk tkanek oczodołu

*Trypanosoma cruzi-trypanosomatoza amerykańska/choroba Chagasa:

-dominują objawy związane z inwazją do OUN: niepokój, pobudliwość, zmiany osobowości, śpiączka

-u starszych dzieci i dorosłych łagodniejsza postać z objawami tj. gorączka, złe samopoczucie, anoreksja, bóle głowy

-w miejscu wniknięcia guzki(Chagoma), najczęściej na twarzy, bardzo bolesne

-węzły chłonne powiększone, sucha skóra z obrzękiem twardym, najczęściej obrzęk w obrębie twarzy na jednej powiece z zapaleniem spojówek(objaw Romana)

-powiększenie śledziony i wątroby

-u noworodków krwawienie z nosa, wysoka gorączka z dwoma skokami(jak w leiszmaniozie); objawy zapalenia opon mózgowych i mózgu u małych dzieci

-w przewlekłej postaci powiększenie serca, blok przedsionkowo-komorowy, zapalenie osierdzia i wsierdzia, powiększenie pęcherza moczowego, pęcherzyka żółciowego, dwunastnicy, jelita, rozszerzenie moczowodów i oskrzeli, może wystąpić niewydolność tarczycowa i nadnerczowa, rzadziej megaesophagus i megacolon(przełyk i okrężnica olbrzymia), powiększenie ślinianek przyusznych z objawami niedożywienia powodują powstanie charakterystycznego obrazu twarzy „twarz kota”

-odczyn zapalny(odczyn Margarinos-Torresa) charakterystyczny dla ostrej postaci, zmiany w OUN, zapalenie opon i mózgu

-ziarniniaki w śledzionie, wątroby, szpiku kostnym, węzłach chłonnych, mięśniach

-zwłóknienia mięśni sercowych, uszkodzenie autonomicznego układu nerwowego serca

*Leiszmania donovani-lejszmanioza narządowa/kala-azar/czarna choroba:

-rozpoczyna się bólami głowy i nieregularną gorączką

-czarne zabarwienie skóry(charakterystyczne), czasem osutka grudkowa

-owrzodzenia jelita grubego, bóle brzucha, biegunka z wymiotami

-post-kala-azar derma leishmaniosis-w postaci indyjskiej po leczeniu antymonem na skórze plamki lub guzki, przypomina trąd lub leiszmaniozę skórną, zmiany najczęściej na głowie, twarzy, uszach, plecach

-powiększona i twarda śledziona, powiększona wątroba i węzły chłonne

-degeneracja mięśnia sercowego

*Leiszmania tropica-leiszmanioza skórna:

-ogniskowa: L.maior powoduje rozwój postaci ostrej martwicy ogniskowej mokrej (wiejskiej), a L.tropica rozwój postaci przewlekłej martwicy ogniskowej suchej (miejskiej), guzkowate nacieczenie ulega martwicy a potem owrzodzeniu, dookoła guzka wał odczynu zapalnego, głębokie blizny i wtórne infekcje bakteryjne

-skórna rozsiana: guzki, wokół których pojawiają się nowe; w ich miejscu owrzodzenia rozsiane na twarzy i kończynach; mogą utrzymywać się wiele lat

-błon śluzowych (espundia):w miejscu ukłucia ognisko pierwotne, zmiany skórne błon śluzowych jamy ustnej, nosa, gardła, węzłów chłonnych, uszkodzenia w okolicy odbytu, pochwie i napletku nieraz; zniekształcenia w obrębie twarzy, zmiany brodawkowate i owrzodzenia twarzy

*Plasmodium vivax(Zarodzie ruchliwy)-zimnica trzydniowa/trzeciaczka;Plasmodium malariae(Zarodzie pasmowy)-zimnica czterodniowa/czwartaczka;Plasmodium falciparum (Zarodzie sierpowy)-zimnica podzwrotnikowa;Plasmodium ovale(Zarodziec owalny)-zimnica przypominająca trzeciaczkę:

-wywołana przez P. vivax , ovale, malariae rozpoczyna się uczuciem zimna, dreszczami, potami, podwyższoną temperaturą(gorączka w odstępach czasowych charakterystycznych dla gatunku)

-w przypadku P. falciparum: rozpoczyna się objawami przypominającymi grypę, rzadko wysoka temperatura w tym czasie; nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki; postać mózgowa-najgroźniejsza(bóle głowy, nudności, wymioty, przytroczenie, utrata świadomości, śpiączka, uogólnione drgawki)

-postać nerkowa: skąpomocz, potem bezmocz, zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi

-obrzęki płucne: mogą powstawać u osób z choroba nerek, a także u osób bez objawów zatrzymania płynów czy niewydolności sercowej w następstwie rozsianego wewnątrznaczyniowego wykrzepienia lub niedotlenienia

-zespół tropikalnej splenomegalii: długotrwałe powiększenie śledziony, wzrost ilości przeciwciał IgM, anemia

-hipoglikemia: występuje w ciężkich postaciach zimnicy, zaburzenia w przebiegu glukogenogenezy wątrobowej i zwiększonego zużycia glukozy

-kwasica mleczanowa: zwiększona produkcja mleczanów w procesie glikolizy beztlenowej

-zakażenia skóry i dróg oddechowych przez bakterie; anemia(największą wywołuje P. falciparum)

-odkładanie pigmentu w tkankach wielu narządów np. mózgu, nerek, śledziony, wątroby (charakterystyczne)

*Toxoplasma gondii(Toksoplazma)-toksoplazmoza:

-u dorosłych i dzieci zazwyczaj bez objawów; powiększenie węzłów chłonnych, wykwity plamisto-grudkowe, dreszcze, gorączka, bóle mięśniowe, złe samopoczucie-nawracające

-czasem zapalenie wątroby, opon mózgowo-rdzeniowych, mięśnia sercowego, naczyniówki i siatkówki

-w ostrej postaci (gdy obniżona odporność) temperatura, zapalenie mózgu i opon, płuc, serca, mięśni

-inwazja do OUN: zaburznia umysłowe, ruchowe, drgawki, bóle głowy, zaburzenia czucia, śpiączka, charakterystyczne ropnie w mózgu

-u nieleczonych osób w wieku dojrzałym zmiany w siatkówce i naczyniówce prowadzące do zaburzeń widzenia

-oczopląs i zez, plamki żółtawo-białawe na dnie oka

-zakażenie płodu podczas ciąży, wady wrodzone u płodu i spadek inteligencji, poronienia, przedwczesne porody

-triada Sabina-Pinkertona u płodu zarażonego: zapalenie siatkówki i naczyniówki, wodogłowie lub małogłowie, zwapnienia śródczaszkowe

*Babesia microti-babeszjoza:

-brak śledziony predysponuje do ciężkiego przebiegu choroby

-chemoliza, hemoglobinuria, wysoka temperatura, dreszcze, pocenie, bóle głowy, mięśni i stawów; zmiany osobowości, nudności, wymioty

-w ostrym przebiegu: żółtaczka, anemia, zespół nerczycowy(skąpomocz, bezmocz, azotemia)

-w łagodnym przebiegu: obniżenie poziomu hemoglobiny, hematokrytu, erytrocytów we krwi

-powiększenie śledziony, zaburzenie funkcji wątroby

-może występować z boreliozą, erlichozą(chorobami odkleszczowymi)

*Trichomonas vaginalis(Rzęsistek pochwowy)-rzęsistkowica:

-cuchnące, pieniste upławy, błona śluzowa i ujście cewki moczowej zaczerwienione, obrzęknięte i swędzące; u kobiet możliwe zapalenie cewki moczowej, pęcherza lub szyjki macicy; możliwe zapalenie miedniczek nerkowych

-bolesne oddawanie moczu/częstomocz/moczenie nocne, u kobiet ból w podbrzuszu

-w pochwie i na szyjce macicy zaczerwienienie, obrzęk, rozsiane i czerwone plamki, nadżerki(objaw truskawkowy)

- u mężczyzn zwykle objawy łagodne lub brak, w ostrej postaci zapalenie napletka i żołędzi, cewki i pęcherza moczowego, w okolicy ujścia cewki moczowej swędzenie, pieczenie i ból; częstomocz, możliwe zapalenie prostaty i/lub najądrzy; obfita, ropna, śluzowa, mętna wydzielina z cewki moczowej

*Naegleria fowleri-neglerioza/pierwotne zapalenie opon mózgowych i mózgu (PAM):

-początkowo niewysoka gorączka, bóle głowy, potem nudności, wymioty towarzyszące zapaleniu opon mózgowych; po kilku dniach silne bóle głowy, wysoka gorączka, nudności, wymioty, sztywność karku, nadmierna senność lub pobudzenie

-objaw Kerniga: wystąpienie przymusowego zgięcia w stawie kolanowym w czasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym

-objaw Brudzińskiego: przymusowe zgięcie( w stawach kolanowych i łokciowych) podczas silnego zgięcia głowy ku przodowi

-zaburzenia wzroku i smaku, na koniec obrzęk płuc

-nekroza lub owrzodzenia na drodze pasożyta do mózgu a także w mózgu razem z przekrwieniem i wylewami

*Acanthamoeba castellani-akantameboza/ziarniniakowe zapalenie mózgu (GAE):

-objawy w długim okresie po zarażeniu, niespecyficzne

-ból głowy, podwyższona temperatura, senność, napady padaczkowe, niedowład połowiczny, sztywność karku, okresowe zmiany osobowości, możliwe nudności i wymioty, zapalenie płuc

-zapalenia rogówki(ból oka, uszkodzenia nabłonka rogówki, nacieki)

-ziarniniaki w skórze, mózgu i wszelkich innych miejscach lokalizacji pasożytów; rzadziej niż w PAM obrzęk mózgu; czasem martwicze zapalenie tętnic

PŁAZIŃCE

*Fasciola hepatica(Motylica wątrobowa)-fascioloza:

-zmiany urazowe i nekrotyczne podczas migracji przez wątrobę

-triada objawów: hepatomegalia, nieregularna gorączka, eozynofilia

-możliwa pokrzywka, mdłości, wymioty, zaburzenia trawienia, wyczerpanie nerwowe, żółtaczka, bóle mięśni i stawów, anoreksja

- w przewlekłej postaci długo brak objawów

-może dojść do zaczopowania dróg żółciowych; zapalenie wątroby, bóle w podbrzuszu

*Clonorchis sinensis(Przywra chińska)-klonorchoza:

-lokalne reakcje tkankowe w drogach żółciowych

-kołatanie serca, tachykardia, depresja, drżenia, zawroty głowy, uszkodzenia wątroby (powodują metabolity przywr)

-gorączka, bóle w nadbrzuszu, powiększenie wątroby i śledziony, eozynofilia- przy pierwszym zarażeniu te objawy

-przy następnych zarażeniach: niedrożność przewodów żółciowych, żółtaczka mechaniczna

-nowotwory, zmiany zapalne, zwłóknienia, zapalenie trzustki

*Opistorchis felineus(Przywra kocia)-opistorchoza:

-zapalenie przewodów żółciowych, zwłóknienia, gorączka, bóle brzucha, powiększenie wątroby i śledziony, zapalenie pęcherzyka żółciowego

*Dicrocoelium dendriticum(Motyliczka wątrobowa)-dikrocelioza:

-najczęściej bezobjawowo; ogniska zapalne w drogach żółciowych, niedrożność przewodów żółciowych, żółtaczka

-możliwy ostry ból w nadbrzuszu; powiększenie wątroby

*Fasciolopsis buski(Przywra jelitowa)-fascjolopsoza:

-zaburzenie jelitowe: bóle brzucha ustępujące po posiłku, biegunka; żółto-zielony kał

-możliwa niedrożność; obrzęki i wodobrzusze spowodowane zamknięciem światła jelita

-eozynofilia; obrzęki twarzy i kończyn dolnych

-zapalenia ze wzmożonym wydzielaniem śluzu; głębokie erozje, owrzodzenia i ropnie w dwunastnicy i jelicie czczym

*Heterophyes heterophyes-heterofijoza:

-przeważnie brak objawów

-bóle brzucha, biegunki z krwią, nudności, owrzodzenie jelita, ziarniniaki, zatory naczyń włosowatych

-przypadki zapalenia i uszkodzenia serca i mózgu, zaburzenia oddechowe w czasie inwazji do płuc

*Schistosoma japonicum,masoni,haematobium-schistosomoza/bilharcjoza:

-zapalenie skóry: w miejscu wniknięcia miejscowy odczyn zapalny i świąd, wysypka grudkowo-plamista lub pęcherzykowa, wylewy krwawe, pseudoropnie, pseudotorbiele, zmiany krwotoczne, przerostowe, brodawczakowi, polipowe, niedrożność naczyń żylnych

-gorączka Katayama: w ostrej fazie; gorączka, dreszcze, eozynofilia, hepatosplenomegalia, powiększenie węzłów chłonnych, objawy żołądkowo-jelitowe(najczęściej wywołuje S.japonicum)

-postać jelitowa: (wywołana przez S.japonicum i masoni);biegunki, zaburzenia trawienia, brak apetytu, utrata masy ciała, ziarniniaki w tkance mięśniowej, owrzodzenia błony śluzowej jelita cienkiego i grubego, charakterystyczne liczne polipy, w późnym stadium zwłóknienia

-postać wątrobowo-śledzionowa: ziarniniaki, zwłóknienia, niedociśnienie, powiększenie wątroby i śledziony, żylaki przełyku, obrzęki, żółtaczka typu B lub C, krwawienie z przełyku, zwłóknienia naczyń wątrobowych i przewodów żółciowych (charakterystyczne)

-postać sercowo-płucna: często wywołana przez S.haematobium

-dróg moczowych: (najczęstsza przy inwazji S.haematobium),bolesne oddawanie moczu, częstomocz, krwiomocz, czasem zapalenie kłębuszków nerkowych, zaburzenia funkcji nerek, u kobiet bezpłodność, komplikacje porodowe i zaburzenia miesiączkowania

-ogólnego układu nerwowego: padaczka Jacksona na Dalekim Wschodzie, pasożyty bytujące w rdzeniu kręgowym powodują zwężenie kanału kręgowego i martwicę rdzenia (S.haematobium, masoni), S.japonicum migruje do mózgu

-migracje do trzustki, pęcherzyka żółciowego, żołądka, tarczycy, łożyska upośledzając ich funkcje

-wokół jaj pseudoguzki, śledziona przekrwiona z pseudoguzkami, powiększenie węzłów chłonnych; alergie, ostre zapalenie wątroby

*Paragronimus westernami(Przyuwra płucna)-paragronimoza:

-krwioplucie, kaszel i bóle w klatce piersiowej, gorączka, dreszcze, poranne poty, duszność, ropnie w płucach

-torebki z pasożytami pasożytami oskrzelach czasem w miąższu płuc, powodują wylewy z naczyń krwionośnych, ziarniniaki, później zwapnienia

-inwazja do OUN: podwyższona temperatura, bóle głowy, wymioty, zaburzenia widzenia i ruchowe, zapalenie mózgu lub opon mózgowych, padaczka Jacksona

-postać jelitowa: bóle w jamie brzusznej, biegunki

-inwazje do węzłów chłonnych, nerek, wątroby, śledziony, trzustki, serca, jajników, jąder, dróg moczowych, gałki ocznej

TASIEMCE

*Taenia solium(Tasiemiec uzbrojony)-tasiemczyca/tenioza lub cysticerkoza:

-tenioza: biegunki lub zaparcia, nudności, bóle głodowe brzucha, możliwa utrat apetytu, anoreksja, niedrożne jelito, alergia skórna

-cysticerkoza: może występować w każdym narządzie, w OUN najgroźniejsza, przy lokalizacji w tkance podskórnej i mięśniowej ruchome, okrągłe i bolesne guzy; w gałce ocznej, komorach mózgu, przestrzeni podpajęczynówkowej, rdzeniu kręgowym brak włóknistej otoczki wokół cyst i odpowiedzi zapalnej przez kilka lat, obrzęki mózgu, nekroza, zwłóknienie; zapalenie opon mózgowych, ziarniniakowe zapalenie mózgu i zapalenie naczyń krwionośnych; możliwe ataki padaczki Jacksona, porażenia połowiczne, zaburzenia narządów zmysłu; wzrost ciśnienia śródczaszkowego, ucisk na nerwy czaszkowe; zespół Parkinsona, depresja, pleocytoza w płynie mózgowo-rdzeniowym; w ocznej postaci: ból, światłowstręt, zniekształcenie obrazu, nieostrość widzenia, ślepota, jaskra, zapalenia powiek i spojówek

*Taenia saginata(Tasiemiec nieuzbrojony)-tenioza:

-zaburzenia pokarmowe, czasem ostre jelitowe obstrukcje, biegunki, bóle głodowe

-u dzieci: brak apetytu, przyrostu masy ciała; zaburzenia wzrostu, uczucie osłabienia

-pokrzywka, podenerwowanie, brak koncentracji(spowodowane metabolitami tasiemca)

*Echinococcus granulosus-echinokokoza jednokomorowa/bąblowica jednokomorowa:

-piasek bąblowcowy-protoskoleksy w torebkach lęgowych lub same występujące w płynie bąblowcowym

-możliwość wstrząsu anafilaktycznego, ucisk na przewody żółciowe, nadciśnienie wrotne, pokrzywka, obrzęki, napady astmy, duszność, eozynofilia we krwi obwodowej

-bąblowica płucna: gorączka, kaszel, duszność, skrócenie oddechu, bóle w klatce piersiowej, infekcje bakteryjne prowadzące do ropni płuc

-powiększenie śledziony, zakażenia odbakteryjne, bóle w okolicy nerek, hematuria, albuminuria (objawy w nerkach lub śledzionie)

-w OUN: objawy guza mózgu

-lokalizacja kostna: łagodne bóle, utrata szpiku kostnego, niedowład kończyn dolnych, ucisk na nerwy w rdzeniu kręgowym

*Echinococcus multilocularis(Tasiemiec bąblowcowy)-echinokokoza wielokomorowa/ bąblowica wielokomorowa:

-podobieństwo do nowotworu-wygląd larwy; najbardziej niebezpieczna dla człowieka, podczas bytowania w wątrobie nadciśnienie wrotne, powiększenie wątroby i śledziony, żółtaczka

*Taenia multiceps(Tasiemiec kręćkowy)-cenuroza:

-objawy podobne do guza mózgu, możliwe bóle głowy, wymioty, porażenia, zaburzenia równowagi, padaczka Jacksona

-w oku: początkowo brak zmian, potem zmiany zapalne, ból, jaskrowa i nieodwracalna ślepota, zapalenie gałki ocznej

-w skórze: bolesne guzki

-larwy degenerujące wywołują silne odczyny zapalne, zwapnienia, nacieki limfocytów, histocytów eozynofile, neutrofili

*Dipylidium caninum(Tasiemiec psi)-dipylidioza:

-często bezobjawowo

-u dzieci: zaburzenia jelitowe, niestrawność, bóle jelitowe, biegunka, utrata apetytu, pobudzenie, podenerwowanie

*Hymenolepis nana,diminuta(Tasiemiec karłowaty)-hymenolepidoza:

-małe inwazje nie dają objawów; inne powodują bóle głowy, wymioty, brak łaknienia, bóle brzucha, biegunki, anoreksję, pobudliwość, możliwe drgawki(przyczyna to miejscowe podrażnienie śluzówki jelita, zatrucie organizmu toksynami tasiemca)

-przy H.diminuta objawy łagodniejsze

NICIENIE

*Ascaris lumbricoides(Glista ludzka)-glistnica/askarioza:

-migracja larw do płuc: gorączka, dreszcze, duszność, kaszel, bóle w klatce piersiowej, plwocina z dużą ilością śluzu z krwią, eozynofilia

-w czasie przebywania w jelicie: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki lub zaparcia

-w wyniku działania toksyn: bóle głowy, pobudzenie, bezsenność, drgawki (objawy neurologiczne), pokrzywki, obrzęki powiek, zapalenie spojówek, nieżyty górnych dróg oddechowych, astma (objawy alergiczne)

-u dzieci zaburzenia rozwoju

-stany zapalne, zwężenia i niedrożności, perforacje w wątrobie, sercu, płucach; niedrożność nosa, górnych dróg oddechowych(możliwe uduszenie)

-guzki robacze-otorbianie się larw w narządach

*Enterobius vermicularis(Owsik ludzki)-enterobioza/owsica:

-świąd w okolicy odbytu w nocy, zapalenia skóry w okolicy odbytu, bezsenność, podenerwowanie, zmniejszenie apetytu; u kobiet zapalenia, pobudzenie płciowe, poronienia

-zapalenie pęcherza; zaburzenia w rozwoju umysłowym dzieci

-w czasie bytowania w okrężnicy i jelicie cienkim: bóle, nudności, nieżyt, nadżerki, zapalenia, wylewy, zmiany ropne w wyniku zakażeń bakteryjnych, ziarniniaki

*Ancylostoma duodenale(Tęgoryjec dwunastniczy)-ankylostomoza:

-swędzenie, wylewy krwawe, zaczerwienienie, opuchlizna, powiększenie węzłów chłonnych, zmiany ropne; w czasie migracji objawy zapalenia płuc

-faza jelitowa: nudności, wymioty, biegunka z ciemnymi stolcami, bóle, osłabienie

-choroba Wakana: dreszcze, biegunki, nacieki płucne, eozynofilia, nudności, wymioty

-anemia, spadek protein, zakłócenie pracy serca, obrzęki; z powodu niedoboru mikroelementów skłonność do jedzenie gleby, papieru itd.

-u dzieci: opóźnienie rozwoju umysłowgo i fizycznego, uczulenia

-wylewy w błonie śluzowej, nadżerki, przekrwienie, obrzęki, nacieki eozynofilowe, limfocytarne, zaburzenia wchłaniania

*Strongyloides stercoralis(Węgorek jelitowy)-strongyloza/węgorczyca:

-przejściowe zmiany osutkowe i świąd skóry, rozlane bóle brzucha, eozynofilia

-objawy skórne: charakterystyczna larva migrans-liniowe lub kręte swędzące zmiany skórne

-objawy żołądkowo-jelitowe: bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia na przemian z biegunkami, brak apetytu, utrata masy ciała, zgaga, krwawienie z przewodu pokarmowego; ostra postać z dreszczami, wysoką temperaturą, biegunkami śluzowo-krwistymi; zmiany w jelicie grubym podobne do wrzodziejącego zapalenia lub choroby Crohna; w przypadku hiperinwazji porażenna niedrożność jelit, hipokaliemia

-objawy płucne: kaszel, zadyszka, nacieki eozynofilowe Loefflera, w hiperinwazji objawy astmy; zapalenie płuc(u osób z niska odpornością)

-objawy neurologiczne: u chorych chorych obnizona odpornością osłabienie, bóle i zawroty głowy, pobudliwość, zakłócenia snu i bezsenność, zespół Maniere'go, omdlenia, ślinotok, ból w stawach i mięśniach

-objawy oczne: ograniczenie pola widzenia, obniżenie zdolności przystosowania widzenia do ciemności, wrażliwość rogówki

-nieżytowe zapalenia jelita, zapalenie obrzękowe lub wrzodziejące, owrzodzenia z przekrwieniem i obrzękiem błony śluzowej, rozwój ziarniniaków w jelicie grubym ze szczątkami komórek i pasożytów

*Trichuris trichiura(Włosogłówka ludzka)-trichuroza/włosogłówczyca:

-bóle jelita, biegunki, nudności, wymioty, utrata apetytu

-u dzieci: zniekształcenia palców w czasie dużej inwazji i przewlekłych biegunkach; alergia, zapalenia

*Trichostrongylus spp.-trichostrongyloza:

-bezobjawowo lub z łagodnymi objawami tj. zaburzenia jelitowe, biegunki z krwią, bóle głowy, zmęczenie, objawy zatrucia

-w jelicie: uszkodzenia śluzówki, zapalenia, złuszczenia śluzówki, przekrwienia, wylewy krwawe

*Anisakis simplex-anisakioza:

-ostre objaw żołądkowe przypominające owrzodzenia lub zapalenia; obrzęki, wylewy, nadżerki, nudności, wymioty, wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, guzki na błonie śluzowej, obrzęki, ścieczenia nabłonka przewodu pokarmowego, nacieki eozynofilowe, wytrącenia włóknika, wylewy

*Wuchereria bancrofti-wuszererioza:

-w ostrej postaci: podwyższona temperatura, bóle głowy i kończyn, alergia

-w przewlekłej postaci: powiększenie węzłów chłonnych, obrzęki limfatyczne(słoniowcizna) kończyn, warg sromowych, moszny, prącia, sutków

-wokół obumarłych pasożytów nacieki zapalne, ogniska nekrotyczne, czasem zmiany ropne, zwłóknienia

*Loa loa-loaza/opuchlizna kalabarska:

-przejściowe ograniczone, bolesne obrzęki podskórne(opuchlizna kalabarska) najczęściej w okolicy stawów; swędzące zmiany wypryskowe, rumieniowe

-w oku: obrzęk i bolesność tkanek, zapalenie spojówek, ból, świąd, łzawienie, przekrwienie i obrzęk spojówek, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, krwotoki, obrzęk i niedrożność naczyń w siatkówce, wysięk, możliwe zmiany nowotworowe naczyń

-w OUN: zapalenie opon i mózgu, padaczka Jacksona

-kardiopatie, gorączka, niedowłady, pokrzywki, alergia, wysoki poziom IgG, hipereozynofilia, ziarniniaki, nacieki zapalne w różnych narządach

*Brugia malayi-brugioza:

-obrzęki limfatyczne, rzadko obrzęki zewnętrznych narządów płciowych, zapalenie naczyń chłonnych; objawy podobne do wuszereriozy

*Mansonelle ozzardi,prestans i streptocerca-mansonelloza:

-często bezobjawowo; małe reakcje skórne, czasem wodniaki i powiększenie węzłów chłonnych, przemieszczające się bóle brzucha, silnie swędzące zmiany skórne, bóle kończyn, obrzęk powiek (M.prestans),swędzące plamki pozbawione pigmentu(M.streptocerca)

*Onhocerca volvulus-onchocerkoza/ślepota rzeczna:

-zapalenie skóry ze swędzącymi zmianami wytryskowymi, obrzęki podskórne, guzy podskórne

-w oku: ostre i przewlekłe zapalenie spojówek, nieraz guzki spojówkowe, zapalenie rogówki, blizny rogówki, obniżenie ostrości wzroku, zapalenie błony naczyniowej, ziarniniaki, zaćma i jaskra wtórna przy przewlekłym zapaleniu; światłowstręt, pogorszenie widzenia aż do ślepoty, zanik nabłonka barwnikowego siatkówki, krwotoki, ogniska hiperpigmentacji; zapalenie nerwu wzrokowego lub jego zanik

-w skórze przekrwienie, obrzęk, odkładanie melaniny, nacieki komórkowe

*Trichinella spiralis(Włosień kręty)-włośnica/trichinelloza:

-faza jelitowa: bóle brzucha, biegunka, nudności, wymioty, rzadko gorączka

-faza układowa: złe samopoczucie, osłabienie, bóle mięśniowe, obrzęki, eozynofilia, czasem bóle głowy, zaczerwienienie twarzy, zapalenie spojówek, wysypka, anoreksja, zwiększone pragnienie

-uszkodzenia mięśni, gorączka zapalenie mięśnia sercowego

-w OUN: zapalenie opon mózgowych i mózgu, niedowłady nerwów czaszkowych, napady padaczkowe, zaburzenia psychiczne

-zapalenie kłębuszków nerkowych, płuc, funkcje wątroby upośledzone, drzazgowe wybroczyny pod paznokciami

*Toxocara canis(Glista psia),Toxocara cali(Glista kocia)-toksokaroza/zespół larwy trzewnej wędrującej:

-nacieki płucne, powiększenie wątroby i śledziony, limfadenopatia(uogólnione powiększenie węzłów chłonnych), eozynofilia; możliwa gorączka, osłabienie, utrata masy ciała, anoreksja, dolegliwości mięśniowe, śmierć, alergia

-w oku: objawy bezbolesne, jednostronne; wady wzroku; utrata wzroku w 1 oku, zez zbieżny, leucocoria(wygląd białej źrenicy wynikający z odbicia światła od białych mas wnętrza oka), ziarniniaki

-w mózgu: padaczka, drgawki, ataksja, śpiaczka, śmierć, objawy zapalenia opon mózgowych, mózgu lub rdzenia

-w płucach: nacieki eozynofilowe, powiekszenie pęcherzyków płucnych, wylewy, ziarniniaki

*Daracunculus medinensis(Riszta/Robak mesyński)-drakunkuloza:

-pokrzywki, świąd skóry, omdlenia, zawroty głowy, astma, duszność, nudności, biegunki-ustępują wraz z pojawieniem się wrzodu i początkiem wydalania larw

-piekące i swędzące stwardnienia przechodzące w pęcherze, ropiejące owrzodzenia w miejscu pęknięcia pęcherza, zmiany skórne głównie na kończynach dolnych, plecach, rękach, piersiach, prąciu i języku; porazenie kończyn dolnych podczas przebywania w rdzeniu; ziarniniaki

STAWONOGI

*kleszcze:Arras reflexus(Obrzeżek gołębi),Ixodes ricinus(Kleszcz pospolity), Dermacentor recticulatus(Kleszcz łąkowy):

-zmiany skórne i reakcje immunologiczne: zapalenia(od punktowej ranki do zaczerwienienia, obrzęku z towarzyszącym bólem, zapaleniem naczyń chłonnych, powiększeniem węzłów chłonnych),rumień obrączkowaty, strupy z owrzodzeniami, zmiany krostkowe, nacieki i obrzęk, ogniska ropne i martwicze, ścieczenie naskórka, zmiany w strukturze włókien kolagenowych i kolagenowych mieszkach włosowych, wypadanie włosów, poszerzone naczynia krwionośne skóry, wypełnione krwią, z uszkodzonymi ścianami; ropnie, w warstwie mięśniowej rozległe zmiany o charakterze ropowiczym, wylewy z naczyń włosowatych, atrofia i halinizacja włókien mięśniowych, alergia, podwyższony poziom przeciwciał IgE

-porażenie kleszczowe: w pierwszym okresie złe samopoczucie, zmęczenie, gwałtowne bóle głowy, chlustające wymioty; następnie porażenie kończyn dolnych a potem góry ciała, brak koordynacji ruchowej, ataksja, osłabienie mięśni, niemożność utrzymania pionowej postawy, chodzenia i poruszania rękami, brak koordynacji ruchowej, dysmetria, hipotonia, możliwe trudności w połykaniu, żuciu, mówieniu, oddychaniu; oczopląs, tachykardia, przyspieszenie oddechu; pod wpływem toksyn brzeżków porażenia mięśni oddechowych, hipowentylacja, wzrost CO2 we krwi, kwasica oddechowa, wzrost poziomu glukozy i kwasów tłuszczowych

*Dermanyssus gallinae(Ptaszyniec/Dręcz kurzy):

-w miejscu ukłucia czerwony punkt i grudka, często wysypka drobnogrudkowa, skóra zaczerwieniona i swędząca

-przy reinwazji: zmiany na całym ciele

-u dzieci: nudności, gorączka

-możliwe ogniska martwicy; astma oskrzelowa

*Ornithonyssus bacoti(Roztocz szczurzy):

-ukłucia w miejscach delikatnej skóry, u dorosłych silny ból i swędzenie; w miejscu ukłucia czerwony punkt wokół niego zaczerwienienie; mała grudka; swędząca pęcherzykowata wysypka ze stanem podgorączkowym przypominająca ospę

-u małych dzieci: silnie zaczerwienione plamki, w strefie zaczerwienienia swędzące grudki i pęcherzyki wysychające w ciągu tygodnia

*Sarcoptes scabiei var. hominis(Świerzbowiec ludzki):

-silny świąd, który nasila się w nocy; występowanie korytarzy, wokół których zaczerwienienie i opuchlizna

- w wyniku drapania spryszczenie lub zliszejcowacenie; zmiany grudkowo-pęcherzykowe i krostowe; zmienione miejsca mogą być pokryte żółto-brazowymi strupami

-wysięki, podwyższony poziom immunoglobulin IgE, IgM, IgG a obniżony IgA

-świerzb norweski: groźna odmiana, u ludzi wyniszczonych długą chorobą, nowotworem; rozległe zmiany skórne rumieniowo-grudkowe na różnych częściach ciała w tym na twarzy i owłosionej skórze głowy(w przeciwieństwie do „standardowej” odmiany); nawarstwienia hiperkeratotyczne, złuszczająca się skóra

*Demodex folliculorum(Nużeniec ludzki):

-u wielu bezobjawowo; sucha skóra, zwykle lekkie zaczerwienienie, charakterystyczne łuszczenie; możliwe czerwone plamy i egzema

*Neotrombicula autumnalis (Swędzik jesienny):

-zaczerwienienie wokół miejsca żerowania, bolesny rumień, może rozwijać się grudka a w jej centrum pęcherzyk wypełniony płynem surowiczym; swędzenie, skóra otarta z powodu drapania, brązowo-fioletowe plamki w miejscu ukłucia

*Pediculus humanus corporis(Wesz odzieżowa), Pediculus humanus capitis(Wesz głowowa):

-wszawica odzieżowa: zaczerwienienie skóry, w miejscu ukłucia czerwone swędzące grudki ułożone w sposób liniowy wzdłuż przylegania szwów ubrania do skóry; świąd I drapanie powodują powstanie przeczosów I sprzyjają infekcjom bakteryjnym; możliwe drobne blizny otoczone odbarwioną lub przebarwioną skórą-choroba wagabundy

-wszawica głowowa: silnie swędzące grudki zapalne, wtórne zakażenia bakteryjne; z ranek surowiczo-ropna wydzielina która zasycha tworząc strupy; w zaniedbanych przypadkach kołtun; powiekszone i bolesne węzły chłonne

*Pthirus pubis(Wesz łonowa):

-świąd; drapanie powoduje uszkodzenia skóry; przeczosy skórne, nadżerki, krosty(czasem z ropą; w miejscach ukłuć sinoniebieskie plamy w wyniku przemiany hemoglobiny w melaninę (melanodermia)

*Cimex lectularius(Pluskwa domowa):

- w miejscu ukłucia twardy pierścień, obrzęk, silne zaczerwienienie o nieregularnym kształcie, możliwa astma, podrażnienia błon śluzowych i kaszel

*Reduviidae spp.(Zajadkowate):

-bolesne ranki, wokół nich opuchlizna, krwawe wylewy

*komary:Anopheles maculipennis(Komar widliszek),Culex pipiens(Komar kłujacy),Sedes aegypti, Culicoides pulicaris(Kuczman):

-reakcje skórne typu alergicznego tj. pęcherze, rumień, opuchlizna, świąd

*Simulium ornatum(Meszka):

-po ukąszeniu rumień(skutek rozszerzenia naczyń włosowatych przez składniki śliny)

-choroba meszkowa: zespół zmian chorobowych wywołanych przez meszki, objawia się zmianami skórnymi i reakcjami ogólnoustrojowymi

-bolesne i swędzące czerwone plamki często o nieregularnym kształcie; grudki i pęcherzyki z krwią później; zaczerwienienie; obrzęki okołonaczyniowe, reakcje zapalne, zmiany nowotworowe w naczyniach włosowatych

-osłabienie, złe samopoczucie, temperatura, nudności, silne bóle głowy, pobudzenie nerwowe, dolegliwości sercowe; możliwy wstrząs anafilaktyczny

*Musca domestica(Mucha domowa), Hipoderma bovis(Giez bydlęcy), Gasterophilus intestinalis(Giez jelitowy):

-muszyca pierwotna-występuje w miejscu pierwotnym a wtórna-w miejscu zmienionym przez inne czynniki

-muszyca skórna pierwotna umiejscowiona: silny ból, swędzenie guza nasilające się rano i wieczorem (wywołują larwy Hypoderma, Cordylobia, Dermatobia)

-muszyca skórna pierwotna przemieszczająca się okresowo: w czasie wędrówki powstają chodniki a podczas spoczynku guzy (wywołują larwy Hypoderma bovis)

-muszyca skórna pierwotna przemieszczająca się ciagle: tworzą się kanały, brak guzów (wywołują larwy Hipoderma, Gasterophilus)

-muszyca nosa i zatok obocznych: (wywołują muchówki Sarcophaga, Calliphora, Lucilla, Musca, Fannia, Wolfahrtia, Chrysomyia, giez Oestrus ovis);nabłonek silnie przekrwiony, nadżerki, owrzodzenia, krwotoki, możliwe zniszczenie chrząstki nosa, niedrożność, duszność, ból; możliwe drgawki, zaburzenia słuchu, wzroku, silne objawy podrażnienia opon mózgowych; w przypadku wędrówki do przełyku lub krtani: silne bóle gardła, duszność, przejściowa utrata głosu, wymioty; uduszenie

-muszyca oczu: pierwotna lub wtórna; silne łzawienie, ból, pieczenie, obrzęk powiek, ropne zapalenie, utrata wzroku (wywołana przez larwy Wohlfahrtia, Oestus, Hypoderma, Rhinoestrus, Sarcophaga, Calliphora, Musca, Chrysomyia)

-muszyca uszu:zapalenia z wysiękami surowiczymi, ropnymi lub krwią, szumi i zgrzyty w uchu, woskowina wokół larwy, uszkodzenie kosteczek słuchowych (wywołuje larwa Cochliomyia hominivorax)

-muszyca przewodu pokarmowego: niespecyficzne zaburzenia przewodu pokarmowego (wywołują larwy Drosophila, Piophila, Sarcophaga, Calliphora, Lucilia, Musca)

-muszyca dróg moczowo-płciowych:bóle podbrzusza, świąd krocza i zewnętrznych narządów płciowych (wywołują larwy Musca, Sarcophaga, Fannia, Eristalis)

-w ranach muchówki Phormia, Chrysomyia, Calliphora, Lucilia, Wohlfahrtia, Sarcophaga, Musca-przy muszycy wtórnej wywołanej przez muchówki lub guzach innego pochodzenia i owrzodzeniach

*Pulex irritans (Pchła ludzka):

-dookoła miejsca ukłucia możliwe zaczerwienienie i czerwona wyraźnie odgraniczona opuchlizna lub krosty (zmiany skórne pojawiają się po odpadnięciu pcheł); powtarzające się ukłucia mogą wytworzyć odporność lub nadwrażliwość skóry

*Tunga penetrans(Pchła piaskowa):

-silne zaplenia podczas przebywania w ciele żywiciela, ból i swędzenie; drapania przyczyna zakażeń bakteryjnych, obrzęki, bolesne owrzodzenia zmuszające do amputacji nóg; niebezpieczeństwo rozwoju tężca, zgorzeli gazowej, posocznicy

---