HIPOGLIKEMIA - NIEDOCUKRZENIE
Definicja
Hipoglikemią określamy stężenie glukozy we krwi mniejsze niż 40 mg% (2,2 mmol/l), któremu towarzyszą objawy neuroglikopenii (niedoboru glukozy w OUN) oraz aktywacji układu współczulnego.
Objawy kliniczne zależą nie tylko od bezwzględnego stężenia glukozy, ale także od szybkości spadku poziomu glikemii w czasie.
Jeżeli spadek ten będzie powolny to nawet poniżej 50 mg% (2,77 mmol/l) mogą nie występować żadne objawy kliniczne.
Etiopatogeneza
Przyczynami hipoglikemii mogą być :
niedostateczna podaż glukozy (głodzenie, brak spożycia posiłku po podaniu insuliny),
przedawkowanie insuliny przez chorych leczonych insuliną,
duży wysiłek fizyczny u chorych na cukrzycę,
silny bodziec stresowy u chorego na cukrzyce,
niedostateczne powstawanie glukozy z innych związków w procesie glukoneogenezy (upośledzenie czynności wątroby w marskości wątroby, niewydolności krążenia, niewydolność nerek, niedobór hormonów pobudzających glukoneogenezę - ACTH, kortyzol, glukagon, tyroksyna),
nadmierne zużycie glukozy przez tkanki (nowotwory),
hiperinsulinizm (insulinoma),
wrodzone defekty metaboliczne,
leki, np. doustne leki przeciwcukrzycowe, beta - blokery, salicylany,
Rozpoznanie hipoglikemii :
wywiad - dotyczący stosowania insuliny lub leków hipoglikemizujacych oraz ewentualnych czynników wywołujących hipoglikemię,
objawy kliniczne :
neuroglikopenia :
bóle głowy,
stany lękowe,
zaburzenia mowy, widzenia i orientacji,
ogniskowe objawy neurologiczne,
pobudzenie psychoruchowe,
drgawki,
drżenia głodowe mięśni,
osłupienie,
śpiączka,
aktywacja układu autonomicznego :
tachykardia,
wzrost ciśnienia tętniczego,
zlewne poty,
szerokie źrenice,
hiperrefleksja,
oznaczenie poziomu glukozy we krwi,
ustalenie przyczyny hipoglikemii.
Postępowanie ratownicze i leczenie :
przeprowadzenie wstępnej oceny stanu chorego;
u chorego przytomnego z objawami hipoglikemii można podać cukier w postaci kostki cukru, cukierka, słodkiego napoju itp.;
u chorego nieprzytomnego ważne jest zapewnienie drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji;
założenie wkłucia do dużego naczynia żylnego;
oznaczyć poziom glikemii za pomocą glukometru;
podać choremu dożylnie 50 - 100 ml 20% glukozy lub 1 mg glukagonu
(podanie glukagonu nie będzie skuteczne w zwalczaniu hipoglikemii spowodowanej chorobami wątroby lub długotrwałym głodzeniem);
w innych przypadkach takie postępowanie błyskawicznie znosi objawy hipoglikemii;
po przyjęciu do szpitala należy wykonać kontrolne oznaczenie glikemii oraz badanie moczu i inne badania laboratoryjne;
w izbie przyjęć chory z reguły powinien otrzymać wlew z 5 % glukozy;
u chorych niedożywionych i alkoholików należy oprócz glukozy podać 100 mg tiaminy (witamina B1);
w sytuacji braku ustępowania objawów mimo uzyskania prawidłowej glikemii należy podać kortyzol oraz przystąpić do szybkiego ustalenia etiologii hipoglikemii;
w przypadku występowania objawów obrzęku mózgu, należy wdrożyć leczenie przeciwobrzękowe (furosemid, deksametazon, mannitol);
jeżeli u chorego utrzymuje się nadal stan nieprzytomności mimo uzyskania prawidłowej glikemii, może to sugerować występowanie znacznego uszkodzenia OUN na skutek długotrwałej hipoglikemii lub organicznego uszkodzenia OUN;