Wykład 20.12.2007

URZĄDZENIA SPORTOWO REKREACYJNE

Obiekty przestrzennego zagospodarowania występują jako urządzenia kubaturowe i terenowe służące rekreacji czynnej i biernej.

Rekreacja

• różnorakie formy aktywności, podejmowane poza obowiązkowymi zawodowymi, domowymi i społecznymi dla odpoczynku; rozrywki i samodoskonalenia

• formy działania podejmowane nie ze względu na efekty, lecz dla samego działania, które stwarzają człowiekowi ujście dla jego sił fizycznych, umysłowych i twórczych

• pojęcie rekreacja nie odnosi się do zajęć i ćwiczeń fizycznych charakterze sportowo - wyczynowym, a jedynie popularnych zajęć i ćwiczeń fizycznych, uprawianych dla poprawy sprawności fizycznej, rozrywki i wypoczynku

• zajęcia rekreacyjne obejmują zajęcia typowo wypoczynkowe, poznawcze, artystyczne, o działalności amatorskiej i społecznej

Z uwagi na ukształtowanie krajobrazu wyróżniamy następujące zakresy wypoczynku:

1. zajęcia rekreacyjne w najbliższym sąsiedztwie miejsca zamieszkania

2. zajęcia rekreacyjne w okolicy miejsca zamieszkania

3. zajęcia rekreacyjne na terenach turystycznych

W planowaniu terenów rekreacyjnych przyjmowano zwykle, że około 30-40% mieszkańców miast wypoczywa codziennie, a 30-50% uczestniczy w rekreacji cotygodniowej.

Podział strefowy terenów rekreacyjnych wyznaczają następujące elementy:

• czas przeznaczony na wypoczynek

• dostępność terenów rekreacyjnych

• rodzaj wypoczynku

Na obszarze miasta wyodrębnia się strefy:

1. strefa położona w zasięgu 10 minut dojścia pieszego, strefa powszechnej dostępności - wypoczynek codzienny

2. strefa dalszej dostępności osiąga na w czasie 15-30 minut miejskimi środkami komunikacji

W obrębie terenów podmiejskich:

• strefa wypoczynku jednodniowego

• w promieniu do 50km od centrum (odległość umożliwiająca dojazd i powrót z miejsca wypoczynku w ciągu jednego dnia)

• strefa dłuższych wyjazdów weekendowych (1,5 - 2,5-dniowych)

• połączonych z nocowaniem

• położona zależnie od wielkości miasta, w zasięgu od 50-120km

Elementy wyposażenia obszarów turystycznych:

• baza komunikacyjna

• baza recepcyjna

• baza żywieniowa

• zespoły obiektów i urządzeń turystycznych i paraturystycznych

• obiekty i urządzenia bazy podstawowej: turystyczne, sportowe i wypoczynkowe np. ścieżki zdrowia, wyciągi itp.

• czynnościowo - rozrywkowe, np. muszle koncertowe, kręgi taneczne, itp.

• usługowe - informacja turystyczna

Programując bazę urządzeń rekreacyjnych należy zwrócić szczególną uwagę na:

• ruch turystyczny i jego ukierunkowanie

• równomierne przemieszczenia przeciwdziałające zbytniej koncentracji

Urządzenia rekreacyjno-sportowe występują jako:

• urządzenia kubaturowe (przykryte, zadaszone)

• terenowe

Usługi rekreacyjne zapewniające odpoczynek bierny to:

• zapewnienie możliwości oglądania programów TV

• zapewnienie dużego wyboru prasy krajowej i zagranicznej

• udostępnienie pomieszczeń do gier cichych

Usługi rekreacyjne zapewniające odpoczynek czynny to:

• zapewnienie możliwości zabawy przy muzyce

• udostępnienie gier mechanicznych

• udostępnienie możliwości gry w bilard, tenisa stołowego i kręgle

• udostępnienie możliwości kąpieli w basenie oraz użytkowania sauny

Pomieszczenia służące wymienionym funkcją występują w określonych układach przestrzennych:

• zespołu klubowego,

• zespołu świetlicowego,

• zespołu kręgielni,

• zespołu basenu krytego,

• zespołu odnowy biologicznej - fitness klub.

Zespół klubowy

Pomieszczenia klubowe dostępne na ogół od strony pięter mieszkalnych.

W zespole tym występują (w przypadku rozbudowanego programu):

• sala telewizyjna,

• czytelnia (sala kominkowa),

• sala bilardowa - głównie w hotelach typu pensjonatowego.

Zespół świetlicowy

Podział ze względu na usytuowanie tego zespołu:

1. Przy zespole recepcyjnym, wtedy stanowią jeden wyodrębniony zespół funkcjonalny,

2. Przy jednostkach mieszkalnych - wtedy są rozproszone na poszczególnych piętrach, będąc każdorazowo lokalizowanymi w pobliżu węzła piętrowej komunikacji poziomej z komunikacją pionową.

Kręgielnie

Podział ze względu na usytuowanie tego zespołu:

1. Obiekt wbudowany - scalony z innym obiektem turystyczno - rekreacyjnym,

2. Obiekt wolnostojący.

Zespół kręgielni obejmuje następujące pomieszczenia:

• Halę torów,

• Aneks widowni, często z bufetem,

• Szatnię i zespół sanitarny,

• Magazyn.

Kryta pływalnia

Funkcjonalne zespoły pomieszczeń wchodzące w skład krytych pływalni:

• pomieszczenia szatni:

• holl wejściowy

• boks kasowy

• rozbieralnie

• pomieszczenia z szafkami na odzież, natryski i wc

• pomieszczenia kąpieliska:

• hala basenu

• pomieszczenie dla ratownika

• magazyn mebli i sprzętu

• aneks barowy

• magazyn baru

• pomieszczenia zaplecza technicznego

Obiekty rekreacyjne towarzyszące bazie turystycznej (związanych z nią) należą:

• baseny otwarte

• urządzenia boiskowe (boisko do siatkówki, kort tenisowy)

• urządzenia do gry w mini golfa

• tereny golfowe

• urządzenia ścieżki zdrowia (tor przeszkód)

• zimowe tereny rekreacyjno - sportowe

Zimowe tereny rekreacyjno-sportowe - służą nauce jazdy na nartach, jazdom na nartach i sankach

• rekreacyjne trasy zjazdowe - w przypadku tras użytkowanych w celach wyłącznie rekreacyjnych, różnica poziomów nie powinna przekraczać 300m, szybkość na nich osiągana 40km/h

• rekreacyjne tory saneczkowe - długość toru rekreacyjnego 100-300m maksymalnie 500m; średni spadek 10-15^o, maksymalny 25^o

• wyciągi i kolejki turystyczne

• wyciągi turystyczne - to urządzenia w których transportowanie w linii pochyłej (rzadziej poziomej) odbywa się przy pomocy urządzenia poruszanego przez mechanizm napędowy.

• Kolejki turystyczne - urządzenia, w których transport osób w linii poziomej (rzadziej w linii pochyłej o niedużym kącie spadku) odbywa się przy pomocy pojazdów poruszanych własnym napędem.

Wyciągi turystyczne w zależności od przyjętego rozwiązania konstrukcyjnego można podzielić na następujące grupy i typy:

1. Terenowe:

• Szynowe - jednoliniowe o wahadłowym ruchu,

• Saniowe - jednoliniowe o wahadłowym ruchu,

• Narciarskie - jednoliniowe o okrężnym ruchu.

2. Napowietrzne:

• Kabinowe - dwuliniowe o wahadłowym ruchu,

• Gondolowe - jedno i dwuliniowe o ruchu okrężnym,

• Krzesełkowe - jedno i dwuliniowe o ruchu okrężnym.

Urządzenia towarzyszące wyciągom na dolnych stacjach:

• Podjazdy drogowe,

• Parkingi.

Urządzenia towarzyszące wyciągom na dolnych stacjach:

• Muszą się wiązać ze szlakami pieszymi i nartostradami.

• Często zlokalizowane w pobliżu obiekty hotelarskie i gastronomiczne.

Kolejki turystyczne

• Kolejki tradycyjne

• Kolejki zębate i kolejki dojazdowe,

• Kolejki współczesne i przyszłościowe - są to kolejki szynowe jedno lub paru członowe, napędzane silnikiem elektrycznym pobierającym moc sieci napowietrznej.

INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA

Infrastruktura komunikacyjna pozwala na:

• Obywanie wędrówek i wycieczek turystycznych,

• Zaopatrzenie obiektów i ośrodków turystycznych.

Urządzenia bazy komunikacyjnej należą do urządzeń paraturystycznych, trwałych. Są one pierwszym i niezbędnym elementem infrastruktury dla powstania i funkcjonowania regionów oraz ośrodków turystycznych.

Urządzenia bazy komunikacyjnej to:

• Sieć komunikacyjna - drogowa, kolejowa, lotnicza, wodna, szlaki piesze,

• Urządzenia zaplecza technicznego sieci komunikacyjnej, umożliwiające jej wykorzystanie.

Ogólne wymogi i potrzeby turystyczne prowadzenia tras komunikacyjnych:

• Mogą być tak prowadzone, aby z jednej strony ułatwiały widok krajobrazu,

• Przechodzą obok miejsc atrakcyjnych turystycznie,

• Dopasowane do rzeźby terenu, nie naruszając elementów środowiska,

• Zgodne z zasadami ochrony środowiska,

• Wyposażenie dróg w pobocza na postoje w miejsca widokowe,

• Miejsca odpoczynku podróżnych - zjazdy, stacje postojowe, itd.

Transport samochodowy

Koncepcja i przebieg tras krajoznawczych nawiązują do planu kierunkowego zagospodarowania turystycznego Polski.

Do takich tras można zaliczyć:

Drogę nadmorską - prowadzącą od Świnoujścia do Mierzei Wiślanej,

Drogę pojezierną - od doliny Odry do Sejn,

Drogę sudecko - karpacką - od Zgorzelca po Pętlę Bieszczadzką,

Drogę nadwiślańską - od Krakowa po Gdańsk.

Urządzenia komunikacyjne na trasach łączących miejscowości atrakcyjne turystycznie to:

• Stacje obsługi pojazdów,

• Stacje benzynowe,

• Parkingi i postoje,

• Motele,

• Podjazdy, garaże i parkingi przy obiektach znajdujących się na trasie przejazdu.

Drogi przejazdowe przez przejścia graniczne

Wyposażenie tych obszarów, w niezbędną infrastrukturę techniczną, związaną z ruchem kolorowym (motele, zajazdy, stacje samoobsługi pojazdów itp.);

Wykorzystanie transportu autokarowego do celów turystycznych

Transport kolejowy

Transport lotniczy

Żegluga śródlądowa

Żegluga morska

Szlaki piesze

Szlaki turystyki pieszej, jako zjawisko przestrzenne można rozpatrywać w dwóch aspektach:

• Jako jeden z elementów zagospodarowania turystycznego,

• Oraz jako element dostępności komunikacyjnej do walorów turystycznych.

Przez szlaki turystyki pieszej

rozumie się wszystkie te odcinki, które są specjalnie wyznaczone i przystosowane do pełnienia funkcji krajoznawczych.

Pełnia one dwie funkcje:

• Ochrony środowiska przyrodniczego,

• Udostępnienia walorów turystycznych.

Zagospodarowanie szlaków turystyki pieszej ogranicza się do najprostszych urządzeń „tradycyjnych”, tzn. do właściwego ich oznakowania oraz podstawowych urządzeń wyposażenia:

ławki, punkty wypoczynkowe, sanitarne i urządzenia pozwalające na przystosowanie walorów do zwiedzania.

Szlaki turystyki pieszej dzielą się ze względu na położenie:

• Górskie (9360 km)

• Nizinne (28878 km)

Szlaki turystyki pieszej dzielą się ze względu na charakterystykę walorów krajoznawczych środowiska przyrodniczego:

• Szlaki turystyki pieszej o walorach przyrodniczych,

• Szlaki turystyki pieszej o walorach pozaprzyrodniczych.

1

---