DOBRO NAJWYŻSZE
SOKRATES:
Dobro bezwzględne to dobro moralne czyli cnota (jest ona wiedzą). Kto jest cnotliwy, ten jest szczęśliwy.
ANTYSTENES (uczeń Sokratesa, twórca cynizmu):
cnota wystarcza do szczęścia, przejawia się w czynach , nie potrzeba jej wielu słów, ani nauki. Bogactwo i ubóstwo mają ludzie nie w swych domach, lecz w duszach. Bądźmy niezależni, samowystarczalni, odrzućmy przyjemności i pożądania. Ani honor, ani dobra opinia, ani sława nie mają znaczenia.
ARYSTYP (z Cyreny, uczeń Sokratesa, założyciel cyrenaizmu, pierwszy hedonista):
celem jest przyjemność (hedone). Przyjemności cielesne są cenniejsze od duchowych, teraźniejsze od przyszłych.
ARYSTOTELES:
Dobro najwyższe to szczęście (eudaimonia). Nie dają go przyjemności , zaszczyty, bogactwo. Szczęście to działalność duszy według rozumu, zgodnie z cnotą. Dusza dzieli się na 3 części: dwie nierozumne, tzn wegetatywną i zmysłową, i jedną rozumną. Dlatego możemy wyróżnić cnoty etyczne i dianoetyczne (rozumne).
Cnót etycznych jest wiele, gdyż wiele jest impulsów, które rozum ma miarkować. Cnoty te powstają dzięki ćwiczeniu i przyzwyczajeniu i realizacji zasady złotego środka.
Cnoty dianoetyczne są dwie. To rozsądek i mądrość.
EPIKUR (założyciel OGRODU, 306 p.n.e.):
dobrem jest przyjemność, złem jest cierpienie. Są dwa rodzaje przyjemności: ruchome (pozytywne) wymagające potrzeb i ich zaspokojenia i przyjemności statyczne ( negatywne) polegające na wyzbywaniu się potrzeb, unikaniu cierpienia. Do szczęścia prowadzi cnota i rozum. Ciało zdrowe i dusza spokojna- to dopiero przyjemność.! Rozum pomaga trafnie wybierać przyjemności i kierować myślami, odsuwać lęki. Pamiętaj: są 4 lęki i „poczwórne lekarstwo” na nie!
1. bogów nie trzeba się bać,
2. śmierci nie ma co się lękać,
3. dobro łatwo zdobyć,
4. zło łatwo znieść.
STOICY (założyciel Zenon z Kition, 300 p.n.e., przedstawiciele rzymscy z okresu cesarstwa to Seneka, Epiktet, Marek Aureliusz).
Dobro najwyższe to cnota i ona jedna jest warunkiem szczęścia. Żyć cnotliwie to żyć zgodnie z naturą i zarazem żyć zgodnie z rozumem. Rozum rządzi nie tylko człowiekiem, ale całym światem. Złe jest tylko życie wbrew cnocie, naturze, rozumowi. Źródłem zła są afekty (zawiść, pożądliwość, smutek i obawa). Należy wyzbyć się namiętności, ćwiczyć się w apatii (nieczułości, beznamiętności).
PIRRON ( zapoczątkował sceptycyzm): Dobrem jest szczęście czyli spokój (ataraksja) i obojętność (adiaforia). Nie doświadczał żadnego wzruszenia, zmiany nastroju, nie czynił rozróżnień, nie oceniał, zawieszał sąd (epoche).
DIOGENES:
najbardziej znany cynik, twórca cynizmu praktycznego. Człowiek zawsze ma to, co jest potrzebne do szczęścia , byleby wiedział, czego potrzebuje jego natura. Natura i wolność nie wykluczają się. Samowystarczalność, apatia, obojętność, odrzucenie wszelkich konwencji, pogardzanie przyjemnościami- oto jego hasła.