Charakterystyka okresu hellenistycznego (od końca IV w. p.n.e. do końca I w. p.n.e.)
Po śmierci Aleksandra (323 p.n.e.) rozpada się jego imperium. W wyniku wojen diadochów powstają nowe królestwa: 3 wielkie: Egipt Ptolemeuszów, monarchia Seleukidów obejmująca Syrię, tereny Azji Mniejszej, Mezopotamię i Iran, Macedonia Antygonidów. Do tego dodać trzeba królestwo Pergamonu (1poł. IIw. p.n.e.-okres świetności). Monarchowie sprawowali władzę absolutną, państwa-miasta przestają odgrywać rolę historyczną.
Upada polis i jej ideały: czyli utożsamienie człowieka z obywatelem, powiązanie polityki z etyką. Z obywatela człowiek staje się poddanym. Etyka oddziela się od polityki. Szerzy się kosmopolityzm.
Człowiek odkrył siebie jako jednostkę.
Upadek dawnych przesądów: różnic płciowych, zrównanie Greków i barbarzyńców.
Kultura helleńska stanie się kulturą hellenistyczną. Zyska na ekspansji, dotrze do większej ilości osób, straci na głębi i czystości. Powstaną nowe ośrodki kultury: Aleksandria (Muzeum, Biblioteka, rozkwit nauk i techniki), Pergamon, Rodos. Filozofia zajmie się pytaniem jak żyć, jak rozwiązywać problemy życiowe, zaprzepaści zagadnienia metafizyczne.
Nastąpi „powrót do Sokratesa”, a przede wszystkim do jego przekonania, że być filozofem, to żyć zgodnie z tym, co się głosi (z własną teorią).
Głównym przedmiotem zainteresowania jest etyka.
Wspólne ideały : a. autarkii czyli samowystarczalności, wyzwolenia od wszelkiej zależności;
b. ataraksji czyli pokoju ducha, eliminacji wszelkich wzburzeń ducha;
c. ideał mędrca czyli życia cnotliwego, szczęśliwego, boskiego.
Założyciele szkół ( Ogród- Epikur, Stoa- Zenon z Kition, sceptycyzm- Pirron) w swoim życiu realizowali głoszone w teorii ideały i wzbudzali podziw ludzi im współczesnych. Stworzyli takie modele życia, które inspirowały ludzi przez prawie 500 lat. G. Reale nazywa ich „ laickimi świętymi immanentnych wiar”.
Wyżej wymienieni filozofowie zgodnie twierdzą, że wszystkie środki prowadzące do szczęścia znajdują się w człowieku. Nie potrzebuje on bogów, duszy, politycznie zorganizowanej społeczności, ani szczególnych walorów fizycznych. Potrzebuje rozumu i wyrzeczenia się tego, co od niego nie zależy i skupienia się na tym, na co ma wpływ.