Rynki finansowe i bankowość - 17.12.2011 r.

dr. Małgorzata Solarz

wykład

Świadczenie dla obligatariuszy:

• pieniężne - zwrot należności główniej (wartości nominalnej) i ubocznej (odsetek, dyskonta),

• niepieniężne - dodatkowe uprawnienia przyznane obligatariuszom, np.:

- prawo do udziału w przyszłych zyskach emitenta,

- prawo do zmiany obligacji na okce spółki będącej emitentem tych obligacji (obligacje zmienne - zmiana obligacji na akcje odbywa się w ustalonym terminie wg z góry określonej ceny już w momencie emisji obligacji),

• mieszane

Obligacje przychodowe:

mogą być emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz spółki akcyjne uprawnione do wykonywania zadań z dziedziny użyteczności publicznej. Papiery te pozwalają ograniczyć odpowiedzialność emitenta do wysokości przychodów przedsięwzięcia finansowanego z uzyskanych przez spółkę środków.

Obligacje tandetne (śmieciowe)

emitowane np. przez upadające firmy w celu uzyskania środków finansowych na dalszą działalność, mającą „postawić firmę na nogi”. Duże ryzyko inwestycyjne, ale i duże potencjalne zyski.

Obligacje komunalne

emitowane przez organy samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa, samorządowe, ich związki oraz miasto stołeczne Warszawa)

Cele emisji to:

• inwestycje infrastrukturalne,

Obligacje skarbowe

emitentem jest Skarb Państwa (mogą być emitowane w granicach limitu zadłużenia określonego w ustawie budżetowej)

Celem emisji to: na sfinansowanie deficytu budżetowego.

Wartość obligacji:

• Cena nominalna - określa kwotę zaciągniętej pożyczki przez emitenta, od wartości nominalnej obliczane jest ewentualne oprocentowanie,

• Cena emisyjna - stanowi cenę, po której emitent oferuje obligacje na rynku pierwotnym, cena emisji może być:

- niższa (dyskonto), dotyczy obligacji zdyskontowanych,

- równa,

- wyższa od wartości nominalnej;

• Cena bieżąca - cena po jakiej można kupić lub sprzedać obligacje na rynku wtórnym.

Akcja

jest papierem wartościowym stwierdzającym bezwarunkowe uczestnictwo jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej, uprawniającym do partycypacji w jej zyskach w formie tzw. dywidendy oraz do majątku spółki - w razie jej likwidacji.

Spółka akcyjna:

• kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100 000 zł,

• minimalna wartość nominalna 1 akcji może wynosić 1 grosz,

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000, Nr 94, poz. 1037)

Klasyfikacja akcji

Sposób pokrycia równowartości akcji:

• Akcje gotówkowe - opłacone gotówką, dzielą się na:

- opłacone całkowicie,

- opłacone częściowo (mogą być wydane po opłaceniu 25 % wartości nominalnej, do czasu pełnego opłacenia muszą być imienne, a w ich treści odnotowuje się kolejne wpłaty)

• Akcje aportowe - wydawane za wkłady niepieniężne (aporty).

Sposób przenoszenia prawa własności:

• Imienna:

- zawiera nazwisko i imię lub nazwę właściciela,

- jest ewidencjonowana w księdze akcji imiennych, gdzie odnotowuje się wszelkie zmiany własności akcji,

- przeniesienie następuje w drodze cesji.

• Na okaziciela:

- nie zawiera w treści danych akcjonariusza,

- nie mogą obowiązywać ograniczenia w obrocie nimi,

- na GPW „handluje” się wyłącznie akcjami na okaziciela.

Uprawnienia akcjonariuszy:

• zwykłe,

• uprzywilejowane - korzystające z dodatkowych uprawnień w stosunku do akcji zwykłych, muszą być imienne, a w razie zmiany ich na dokumenty na okaziciela przywileje wygasają.

Przywileje:

- w głosowaniu - na jedna akcje przypada więcej niż 1 głos, ale max 2 głosy, uprawnienie to nie dotyczy spółki publicznej,

- w dywidendzie - prawo do wyższej dywidendy w stosunku do przysługującej akcjom zwykłym; nie może być ona wyższa o więcej niż o 50 % dywidendy przeznaczonej dla akcjonariuszy zwykłych akcji,

- w podziale majątku - w razie likwidacji spółki dają pierwszeństwo do uzyskania zwrotu nominalnej wartości akcji przed innymi akcjonariuszami.

- inne przywileje - przewidziane w statucie np. pierwszeństwo podjęcia akcji z nowych emisji.

Uprawnienia akcjonariuszy akcji zwykłych:

• prawo uczestnictwa w spółce,

• prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i prawo głosu,

• prawo do dywidendy,

• prawo poboru nowej emisji,

• prawo do udziału w majątku w razie likwidacji majątku,

• prawo mniejszości - niekiedy mniejszość ma prawo podejmowania wiążących decyzji np. na żądanie akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 20% głosów, wybór rady nadzorczej może odbywać się grupami.

Split

• obniżenie wartości nominalnej akcji tj. zwiększenie ich ilości bez zmiany wielkości kapitału zakładowego, pociąga odpowiednie obniżenie wartości rynkowej

• Celem jest zwiększenie płynności akcji w obrocie wtórnym.

Przykład:

Kapitał akcyjny spółki wynosi 1 000 000 PLN i dzieli się na 10 000 szt. akcji. Firma dokonała splitu akcji w stosunku 1:5. Po co to zrobiła i ile wynosi nominalna 1 akcji po tej operacji?

Przed splitem: 1 000 000 PLN / 10 000 szt = 100 zł / akcja

Po splicie 1 akcja = 5 akcji czyli 1 000 000 PLN / 50 000 szt = 20 zł / akcja

Cena (wartość) akcji:

• cena nominalna:

- podawana jest na akcji i stanowi jednostkę kapitału akcyjnego (kapitał akcyjny = cena nominalna x liczba wyemitowanych akcji),

- akcje nie mogą być wydawane poniżej ceny nominalnej,

• cena emisyjna:

- cena, po której akcje oferowane są przez emitenta do nabycia subskrybentom,

- może być wyższa (agio) lub równa cenie nominalnej,

• cena bieżąca (rynkowa)

- kształtowana na rynku (giełda)

Segmenty rynku kapitałowego:

1. Rynek pierwotny - transakcje zawierane między emitentem a inwestorem (indywidualnym lub instytucjonalnym)

2. Rynek wtórny - transakcje zawierane są wyłącznie pomiędzy inwestorami (np. Giełda papierów Wartościowych w Warszawie)

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie są

• działa od kwietnia 1991 r.,

• jest spółką akcyjną,

• prowadzi obrót instrumentami finansowymi (akcje, obligacje, instrumenty pochodne itd.),

• zlecenia kupna i sprzedaży instrumentów finansowych trafiają na giełdę poprzez biura maklerskie,

• organem nadzoru jest Komisja Nadzoru Finansowego

Indeksy giełdowe (przykłady):

• WIG - Warszawski Indeks Giełdowy - obejmuje wszystkie spółki notowane na rynku podstawowym,

• WIG 20 - obejmuje 20 największych spółek na GPW,

• mWIG 40 - obejmuje 40 średnich spółek notowanych na rynku podstawowym,

• sWIG 80 - obejmuje 80 małych spółek

• WIG BANKI

Instrumenty pochodne:

• Instrumenty pochodne (derywaty)- to instrumenty dające wypłatę ściśle związane z wartością innej zmiennej, a zatem są to aktywa, dla których wypłata jest uzależniona od ceny innego instrumentu finansowego.

• Transakcje terminowe - to umowy o świadczenia, których termin realizacji nastąpi w przyszłości, ale po cenie ustalonej w dnia zawarcia transakcji.

Rodzaje instrumentów pochodnych:

• kontrakty terminowe forward

• kontrakty terminowe futures (obraca się nimi na GPW)

• opcje

• swapy

---