FINANSE PUBLICZNE - 17/12/2013

Istota dwóch pojęć: ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy. Oba nie maja nic wspólnego z obywatelstwem. Z punktu widzenia podatku, nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy osób fizycznych, które mają stałe miejsce zamieszkania w Polsce niezależnie od tego czy jest np. obywatelem francuskim czy innym. Decyduje tu tzw. miejsce zamieszkania (zasada rezydencji podatkowej). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Dla takiej osoby/rezydenta oznacza, że będzie on opodatkowany od wszystkich dochodów jakie uzyskuje nie tylko na terenie Polski ale i za granicą (chyba, że są przewidziane umowy przeciwdziałające podwójnemu opodatkowaniu).

Ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy osób, które nie mają rezydencji na terenie Polski i płacą polski podatek dochodowy tylko od dochodów, które osiągnęli na terenie Polski. (np. doradcy, biznesmeni - od ich wynagrodzeń fiskus pobierze pieniądze).

Przedmiot opodatkowania

Przedmiotem opodatkowania jest dochód, zaś podstawą konkretna wysokość podatku.

Definicja dochodu: różnica miedzy przychodami a poniesionymi kosztami.

Źródła przychodów objęte podatkiem, inaczej mówiąc z jakich źródeł pochodzące przychody podlegają opodatkowaniu. Mowa tu o 4 grupach:

• przychody uzyskane z własnej pracy podatnika (z tytułu zatrudnienia na podstawy umowy o prace/zlecenie/dzieło, spółdzielczego stosunku pracy)

• subwencje (świadczenia, które osoby fizyczne uzyskują z tytułu ubezpieczeń)

• dochody ze spraw majątkowych bądź majątku; przy sprzedaży nieruchomości nie tylko podatek od czynności cywilnoprawnych, ale też dodatkowo podatek dochodowy.

• inne przychody nieujawnione(działalność niezarejestrowana)

Podstawą opodatkowania jest konkretna wysokość dochodu osiągnięta przez osobę fizyczną w danym roku podatkowym. W Polsce przyjęty jest system „samoobliczenia podatku” => tzn. sam podatnik wypełnia PIT, wskazuje ile osiągnął przychodu, jakie poniósł koszty jego uzyskania (ustawodawca przy prowadzeniu działalności gospodarczej bardzo często w sposób nieprecyzyjny określa rodzaje kosztów, które można potrącić)

Dochód który obliczamy (od przychodów potrącamy koszty), jeszcze nie jest dochodem do opodatkowania, ponieważ od podstawy opodatkowania (do wstępnie ustalonego dochodu) podatnik może dokonać sobie pewnych odliczeń.

Jakie są odliczenia od dochodu?

• zapłacone/uiszczone składki na ZUS

• darowizny przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego, czyli do wysokości równowartości 6% dochodu(np. jak ktoś miał 150000, to może 6% z 150000 = 9000; wyjątek jest dla kościelnych działalności, dla organizacji prowadzących kościelną działalność charytatywna - wtedy cała kwotę można odliczyć, nie ma żadnych ograniczeń; wynika to z umowy konkordatowej - miedzy rządem polskim a episkopatem polskim

• dotyczy osób niepełnosprawnych bądź osób, na których utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna;

Osoby niepełnosprawne mogą sobie odliczyć wydatki, które zostały przez nich poniesione na cele rehabilitacji, np. wydatki na psa przewodnika przy osobach niewidomych (ustalona górna granica), wydatki ponoszone na lekarstwa, zakup samochodu odpowiednio przystosowanego do ich kalectwa (określony pułap), wydatki na kupno lodówki czy też innych urządzeń, które ułatwią takiej osobie życie.

Osoba utrzymująca osobę niepełnosprawną, może odliczyć pewna kwotę wydatków pod warunkiem, że nie będzie miała zbyt wysokich dochodów, ale tylko wtedy, gdy roczne dochody tego niepełnosprawnego są niższe niż 9120 zł na rok.

• kolejnym rodzajem odliczenia jest ulga technologiczna; ulga, z której w Polsce nikt prawie nie korzysta (3 osoby w zeszłym roku); chodzi tu o wydatki poniesione przez osobę prowadząca działalność gospodarczą; może sobie odliczyć maksymalnie 50% na zakup nowych technologii - zakup wiedzy w postaci niematerialnej, w postaci patentów. Wiedza ta ma być nie stosowana dłużej niż 5 lat, a o tym czy tyle była stosowana musi zadecydować i podać dokładnie na piśmie jednostka naukowa, która potwierdzi, że ta wiedza jest najnowsza.
  Nie mogą skorzystać z niej osoby fizyczne, które prowadzą działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE). Jeżeli przedsiębiorca zakupił taką wiedzę i otrzyma 50% zwrot, to straci prawo do ulgi jeżeli w ciągu 3 lat sprzeda/przekaże prawa do nich innym podmiotom.

• ulga odsetkowa, z której mogą korzystać osoby zaciągające kredyt mieszkaniowy w latach 2002-2006. W ramach ulgi przysługuje mu prawo do odliczania od dochodu wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu (pożyczki). Spłata może odbywać się do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt (pożyczkę) zawartej przed dniem 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r.

Mamy do czynienia ze stawka progresywna, w miarę wzrostu dochodu rośnie stawka podatkowa.
W podatku PIT występują tylko 2 stawki:
Progresja globalna - polega na tym, że do danej podstawa opodatkowania stosuje się jedną wynikająca z wysokości stawek progresji jedną stawkę.

Progresja szczeblowana - podstawę opodatkowania dzieli się na szczeble i od każdego z nich pobiera się inną stawkę wynikającą z tych stawek progresywnych, dodaje się te cząstkowe podatki. Progresja szczeblowana występuje w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Progresja szczeblowana jest łagodniejsza dla podatnika, natomiast globalna ostrzejsza.
Progresja w PIT dla podatnika o dochodzie 200000:

Jakie są ulgi podatkowe?
Odliczenia rodzinne z tytułu posiadania dzieci;

Rozliczenie ulgi w przypadku posiadania jednego dziecka, które jest wychowywane przez:

1) dwoje rodziców pozostających przez cały rok w związku małżeńskim

Jeżeli łączne dochody rodziców nie przekroczą limitu 112 000 zł, rodzicom tym będzie przysługiwać ulga w wysokości 92,67 zł za każdy miesiąc (tj. 1112,04 zł za rok). W razie wyższych dochodów ulga nie będzie się należała.

2) rodzica niepozostającego w związku małżeńskim

Sytuacja ta ma zastosowanie do rodzica, który nie pozostawał w związku małżeńskim zarówno przez cały, jak i część roku podatkowego, ale jednocześnie nie jest podatnikiem samotnie wychowującym dziecko. Ulga w wysokości 92,67 zł za każdy miesiąc (tj. 1112,04 zł za rok) będzie mu przysługiwała pod warunkiem, że jego dochody nie przekroczą kwoty 56 000 zł

3) przez samotnego rodzica

Ulga w wysokości 92,67 zł za każdy miesiąc (tj. 1112,04 zł za rok) będzie przysługiwała takiemu rodzicowi pod warunkiem, że jego dochody nie przekroczą kwoty 112 000 zł.

Rozliczenie ulgi w przypadku posiadania dwojga dzieci

Ulga będzie przysługiwała bez względu na wysokość dochodów oraz bez względu na stan cywilny rodzica. Nadal będzie to kwota 92,67 zł za każdy miesiąc (tj. 1112,04 zł za rok).

Rozliczenie ulgi w przypadku posiadania trójki i więcej dzieci

Rodzice co najmniej trójki dzieci także nie będą brali pod uwagę wysokości swoich dochodów. Na pierwsze i drugie dziecko odliczą po 92,67 zł za każdy miesiąc (tj. 1112,04 zł za rok), natomiast na trzecie dziecko kwota ta będzie wyższa o 50% i wyniesie 139,01 zł za każdy miesiąc (tj. 1668,12 zł za rok). Na czwarte i kolejne dziecko ulga będzie o 100% wyższa niż na pierwsze i drugie dziecko i wyniesie 185,34 zł za każdy miesiąc (tj. 2224,08 zł za rok).


Istnieje zasada odrębnego opodatkowania każdej osoby fizycznej. Są 2 wyjątki na skorzystanie z możliwości wspólnego opodatkowania się. Małżonkowie mogą to robić wspólnie - jest to korzystne wtedy, gdy mają zróżnicowaną wysokość dochodów albo gdy jedno z nich nie pracuje - wtedy dochód dzieli się przez 2.

Osoby fizyczne w Polsce prowadzące działalność gospodarczą mogą dokonać wyboru jednej z 4 form opodatkowania swego dochodu. Mogą opodatkować się według PIT i wtedy mogą skorzystać z ulg z tytułu rehabilitacji, z ulg rodzinnych , natomiast jeśli „nie są tak nieszczęśliwi ze nie są niepełnosprawni”, to mogą skorzystać z podatku 19%, podatku liniowego od osób fizycznych; charakteryzuje się jednolitą stawką, brak ulg o charakterze personalnym.
Natomiast gdy osoby fizyczne prowadzą określone rodzaje działalności, które wymienia ustawa o zryczałtowanych formach opodatkowania, to najwygodniej i najlepiej byłoby wybrać kartę podatkową.

Takie opodatkowanie niesie wielkie korzyści, mianowicie:

1. Nie ustala się podstawy opodatkowania,

2. Podatnik jest zwolniony z prowadzenia księgowości, ewidencji,

3. Nie ustala się przychodu, podatnik nie musi składać żadnych zeznań/oświadczeń,
   

Jeśli podatnik zgłosi wniosek o takie opodatkowanie do naczelnika Urzędu Skarbowego do 20.01 każdego roku podatkowego, to wtedy czeka na jego decyzję, która określi wysokość miesięcznych zaliczek na podatek kwotowo ustalonych. Wysokości kwot podatku karty podatkowej zależy od: rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników (nie może skorzystać ta osoba fizyczna jeżeli zatrudnia więcej niż 5 pracowników najemnych, a w niektórych przypadkach nie więcej niż 3.), miejscowości stanowiącej siedzibę firmy.

---