Rynki Finansowe wykład 1, 30. IX. 2000

1. System finansowy w rozwiniętej gospodarce rynkowej

- System finansowy - pojęcie, funkcje, rodzaje.

- Porównanie różnych modeli systemów finansowych.

- Rynki finansowe - pojęcie, funkcje, rodzaje.

- Bankowe i nie bankowe instytucje finansowe.

2. Infrastruktura prawa polskiego systemu finansowego.

- Prawo bankowe 28. 08. 1997

- Ustawa o NBP z 28. 08. 1997

- Ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi z 21. 08. 1997

- Ustawa o funduszach inwestycyjnych z 28. 08. 1997

- Ustawa o obligacjach z 29. 06. 1995

3. Funkcjonowanie rynku kapitałowego

- Organizacja i funkcjonowanie rynku

- Infrastruktura instytucjonalna i regulacje prawne

- Bariery rozwoju

- Akcje i obligacje jako instrumenty finansowania

- Inwestycje w akcje i obligacje

- Instytucje zbiorowego lokowania na rynku kapitałowy

4. Funkcjonowanie rynku pieniężnego

- Organizacja i funkcjonowanie

- Funkcje

- Uczestnicy

- Polityka pieniężna

- Instrumenty rynku pieniężnego

5. Rynek kredytowy

- Organizacja rynku i instrumenty

- Zabezpieczenia osobowe kredytów

- Zabezpieczenia rzeczowe kredytów

- Podstawy postępowania egzekucyjnego

6. Rynek pochodnych instrumentów finansowych w Polsce

- Rynek instrumentów pochodnych - stan obecny

- Ocena rozwoju rynku

- Uregulowania prawne rynku pochodnych instrumentów finansowych w Polsce

- Rozwój instrumentów pochodnych w wybranych krajach Europy środkowo-wschodniej

- Perspektywy rozwoju rynku pochodnych do roku 2003.

LITERATURA:

1. S. Antkiewicz - „Rynek pochodnych instrumentów finansowych. Stan obecny i perspektywy rozwoju do roku 2004” Gdańsk 2000

2. M. Dusza „Rynek kapitałowy w Polsce” W - wa 1999

Rodzaje rynków finansowych

1. Kryterium instrumentu finansowego

• walutowy

• pieniężny

• kredytowy

• kapitałowy

• pochodnych instrumentów finansowych

2. Kryterium sposobu wprowadzania instrumentów finansowych do obrotu:

• rynek otwarty

• rynek zamknięty

3. Kryterium fazy obrotu instrumentami finansowymi

• rynek pierwotny

• rynek wtórny

4. Kryterium charakteru instrumentu finansowego

• rynek instrumentów własnościowych

• rynek instrumentów wierzycielskich /dłużnych/

5. Kryterium geograficzne

• rynki narodowe

• rynki międzynarodowe

6. Kryterium zakresu kontroli narodowych władz monetarnych nad transakcjami finansowymi wyrażonej w danym pieniądzu narodowym

• rynki terytorialne

• rynki eksterytorialne

7. Kryterium sposobu organizacji handlu instrumentami finansowymi

• tradycyjny obrót giełdowy

• tradycyjny obrót poza giełdowy

• elektroniczny obrót giełdowy

• elektroniczny obrót poza giełdowy

8. Kryterium sposobu ustalania cen

• rynki notowań ciągłych

• rynki o charakterze aukcyjnym

Podstawowe informacje o rynkach finansowych

rynek kapitałowy	rynek pieniężny	rynek kredytowy	rynek PIF
wysoka płynność instrumentu finansowego	bardzo wysoka płynność instr. fin.	niska płynność instr. fin.	różna płynność instr. fin.
wysokie bezpieczeństwo instr. fin.	bardzo wysokie bezpieczeństwo	niewysokie bezpieczeństwo	różne bezpieczeństwo
wysoki standing (kondycja) finansowy pożyczkobiorcy	bardzo wysoki	niewysoki	różnie
termin zapadalności powyżej 1 rok	do 1 roku	powyżej 1 roku	do powyżej 1 roku
rynek detaliczny	hurtowy	detaliczny	hurtowy
Otwarty	otwarty	zamknięty	część otwarta część zamknięta
pierwotny i wtórny	pierwotny i wtórny	pierwotny (wtórny w niewielkim stopniu)	pierwotny i wtórny (różnie dla różnych instrumentów)
instrumenty bilansowe: -własnościowe-akcje -wierzycielskie-obligacje	instr bilansowe mają charakter wierzycielski np. lokaty inbank, akcepty bankowe	instr bilansowe mają charakter wierzycielski np. kredyt bankowy hipoteczny	instr pozabilansowe mają charakter wierzycielski np. transakcje terminowe

Rynek pieniężny- tworzą transakcje instrumentami finansowymi, które charakteryzują się najwyższym stopniem płynności oraz najwyższym stopniem bezpieczeństwa. Jednocześnie termin realizacji praw z tych instrumentów nie przekracza 1 roku. Wszystkie instrumenty finansowe rynku pieniężnego mają charakter wierzycielski.

Rynek pieniężny to rynek:

• otwarty

• hurtowy, na którym dokonywane są transakcje na wielką skalę

• którego uczestnikami są przede wszystkim inwestorzy instytucjonalni (banki, rządy)

• umożliwiający jego uczestnikom osiągnięcie dwóch celów, lokowanie nadwyżek wolnych funduszy pieniężnych oraz zaciąganie krótkoterminowych pożyczek oraz zawieranie transakcji obliczonych na ochronę przed ryzykami stóp procentowych lub spekulacjom na ich wahaniach

• regulujący wysokość krótkoterminowych stóp procentowych

• podlegający bezpośredniemu oddziaływaniu Banku Centralnego - mechanizm posunięć polityki pieniężno - kredytowej

• który składa się z rynku pierwotnego i wtórnego (instrumenty - bony i weksle skarbowe, commercial popers, certyfikaty depozytowe, akcepty bankowe, pożyczki krótkoterminowe)

Rynek kredytowy tworzą transakcje finansowe pomiędzy bankami handlowymi i niektórymi instytucjami finansowymi a klientami o wiarygodności finansowej, których główną cechą jest to iż nie mają lub mają bardzo ograniczony dostęp do rynku pieniężnego i kapitałowego.

Rynek kredytowy to rynek:

• zamknięty

• detaliczny, zindywidualizowanych transakcji finansowych

• którego uczestnikami są przede wszystkim banki ze strony podaży i małe i średnie przedsiębiorstwa ze strony popytu

• nie posiadający rynku wtórnego z uwagi na fakt, iż jego podstawowy instrument kredyt bankowy w zasadzie jest instrumentem niepełnym

Rynek pozabilansowych instrumentów finansowych - tworzą transakcje finansowe, które nie powodują powstania klasycznie rozumianych wierzytelności i zobowiązań, w związku z czym są zapisywane poza bilansem. Zasadniczą funkcją tego rynku jest umożliwienie jego uczestnikom zawierania transakcji zabezpieczających ponoszone przez nich ryzyko procentowe i kursowe a także umożliwienie spekulacji na tych zmianach.

1. Rynek kapitałowy - to rynek kapitałów średnich i długoterminowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji.

2. Rynek kapitałowy tworzą transakcje instrumentami finansowymi których termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok, a które równocześnie charakteryzują się wysoką płynnością oraz dużym bezpieczeństwem.

Cechy odróżniające rynek kapitałowy od pozostałych segmentów rynku finansowego.

• cel - zamiana środków o wysokim stopniu płynności na instrumenty o najwyższym stopniu płynności (pozyskanie funduszy przez emitentów papierów wartościowych) i odwrotnie zamiana w celu dokonania inwestycji (preferencje dotyczące ryzyka a rentowności lokat)

• czas - termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok

• instrumenty - o charakterze wierzycielskim lub własnościowym.

Funkcje rynku kapitałowego

• transfer wolnych funduszy od podmiotów dysponujących ich nadwyżkami do tych którym tych środków brakuje a chcą rozpocząć lub rozszerzyć swoją działalność.

• Tworzenie mechanizmów umożliwiającego alokację zasobów w gospodarce narodowej

• Cenowa weryfikacja pozycji, znaczenie i siły ekonomiczne spółek notowanych na giełdzie

• Weryfikacja kadry zarządczej

Czynniki kształtujące popyt i podaż na rynku kapitałowym:

Podaż papierów wartościowych / popyt na kapitały na rynku pierwotnym uzależniona jest od następujących czynników:

• skłonności przedsiębiorstw do inwestowania określona przez oczekiwaną stopę zwrotu z inwestycji

• możliwości wykorzystania alternatywnych metod finansowania warunkowana poziomem stopy procentowej na rynku kredytowym

• zapotrzebowanie państwa na kredytowe środki budżetowe

Popyt na papiery wartościowe / podaż kapitału na rynku pierwotnym określany jest przez:

• stopę oszczędności

• zwyczaje społeczeństwa w odniesieniu do różnych form lokowania oszczędności i ich atrakcyjność (poziom stopy procentowej)

• stopień rozwoju rynku kapitałowego

• politykę fiskalną państwa w odniesieniu do obrotów giełdowych i dochodów uzyskiwanych z inwestycji w papiery wartościowe

Podaż i popyt na rynku wtórnym określone są przed wszystkim przez preferencje płynności inwestorów i ich przewidywanie co do pewności i rentowności lokat w dane walory

Struktura rynku kapitałowego

RYNEK PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

RYNEK PIERWOTNY

RYNEK WTÓRNY

RYNEK POZAGIEŁDOWY RYNEK GIEŁDOWY

NIEPUBLICZNY OTC

CeTO

Rynek kapitałowy dzieli się na:

• pierwotny (tzn. swieża emisja) tj. obejmowana po raz pierwszy na tym rynku następuje sprzedaż emisji papierów wartościowych, rynek na którym sprzedającymi papiery wartościowe są ich bezpośredni emitenci

• wtórny - obrót papierów wartościowych (sprzedaż / kupno) bez udziału emitenta.

Rynek wtórny podzielić można na:

• niepubliczny - transakcje dokonywane jedynie w obrocie prywatnym z pominięciem giełdy jak i środków masowego przekazu

• publiczny - giełdowy poza giełdowy

Formy organizacji rynku wtórnego

• giełda papierów wartościowych

• rynek poza giełdowy

• rynek między giełdowy

1

5

---