Technologia Postaci Leków WYK

2014-04-08

Temat: Receptura leków ocznych

Receptura leków ocznych

• Mogą mieć postać płynną, półstałą, stałą

• Podawane są do worka spojówkowego, bezpośrednio na powierzchnię gałki ocznej lub do wnętrza gałki ocznej

Postaci leków ocznych

• Płynne postacie leków

  • Wodne krople do oczu – Guttae ophtalmicae

  • Olejowe krople do oczu – Guttae ophtalmicae oleose

  • Płyny do oczu – Collyria, solutiones ophtalmicae

  • Zawiesiny do oczu – Suspensiones ophtalmicae

  • Emulsje do oczu – Emulsionese ophtalmicae

  • Wstrzyknięcia do oczu – Iniectiones ophtalmicae

• Półstałe i stałe leki do oczu

  • Maści do oczu – Unguenta ophtalmicae

  • Wkładki do oczu – Inserty

  • Proszki do sporządzania kropli i płynów do oczu

Leki płynne

Wodne krople oczne

• Mogą być stosowane na uszkodzoną i nieuszkodzoną powierzchnię oka

• Z powodu stałego wymywania muszą być aplikowane wielokrotnie w ciągu dnia

• Ich działanie utrzymuje się ok. 5-6 minut

• Wydawane są chorym w buteleczkach szklanych lub z tworzywa sztucznego o pojemności 10 ml

• Buteleczki są zamknięte zatyczką z aplika torem

• Bazą jest Aqua pro usu ophtalmico (musi bycbadana na obecność pirogenów)

Olejowe krople do oczu

• Sporządza się na bazie oleju arachidowego, rycynowego, oliwkowego, słonecznikowego

• Oleje muszą odpowiadać wymaganiom olei do wstrzykiwań

• Zalety

  • Łagodzą drażniące działanie leku

  • Przedłużają czas kontaktu substancji leczniczej z powierzchnią oka

  • Nie wymagają dodatku środków konserwujących

  • Nie pojawia się problem izotonii (zgodność ciśnienia)i izohydrii (zgodność pH)

• Wady

  • Zakłócenia widzenia po aplikacji

  • Ograniczona trwałość leku

Płyny do oczu

• Wodne roztwory, przepisane w ilościach większych niż krople

• Są stosowane do przemycia oka

  • W stanach zapalnych

  • W wyniku podrażnienia

  • W obecności ciała obcego w oku

  • Oko przemywa się przy wykorzystaniu specjalnych kieliszków i wanienek,

  • Mogą być stosowane jako okłady

  • Płyny te muszą zawierać dodatek stosunek środków konserwujących

Roztwory do soczewek kontaktowych

• Soczewki mają bezpośredni i długotrwały kontakt z okiem i muszą mieć wysoką czystość mikrobiologiczną

• Płynami do wstępnego oczyszczania i przechowywania są płyny izotoniczne (0,9% NaCl) z dodatkiem środków konserwujących

• Raz w tygodniu soczewki należy oczyszczać enzymatycznie, jednak przed założeniem należy je przepłukać jałowym izotonicznym roztworem

Zawiesiny do oczu

• Dyspersja trudno rozpuszczalnych lub nierozpuszczalnych substancji leczniczych

• W celu uniknięcia podrażnienia wymagana jest mikronizację

• Zawiesiny do oczu sporządza się z zachowaniem zasad aseptyki przez dyspergowanie substancji leczniczej w jałowej fazie płynnej (r-ry wodne wymagają konserwowania)

• W celu stabilizacji stosuje się substancje zwiększające lepkość

Emulsje do oczu

• Fazę wodną i fazę olejową wyjaławia się osobno

• Substancja lecznicza może być rozpuszczona w dowolnej z faz

• Do fazy wodnej zalecany jest dodatek środków konserwujących

Wstrzyknięcia do oka

• Wykonywane gdy wymagane jest uzyskanie szybszego efektu niż przy podaniu miejscowym

• Lub gdy lek ma działać na wewnętrznych częściach oka

• Maksymalna objętość możliwa do wstrzyknięcia to 1 ml

• Wstrzyknięcie może być pod spojówkowe lub dokomorowe

• Wstrzykiwane mogą być zarówno roztwory jak i zawiesiny

Leki stałe lub półstałe

Maści do oczu

• Jałowe preparaty o konsystencji półstałej, zawierające jedną lub kilka substancji leczniczych

• Przeznaczone do umieszczania w worku spojówkowym lub nanoszone na brzeg powieki

• Działanie maści utrzymuje się około 2 godzin

• Mogą to być kremy, maści lub żele

• Podłoża nie mogą drażnić oka

• Muszą być pozbawione zanieczyszczeń nierozpuszczalnych

• Powinny być trwałe i obojętne chemicznie

• Odczyn pH zbliżony do 7

• Powinny mieć odpowiednie cechy reologiczne

Tabletki i wkładki do oczu

• Wkładki do oczu są to jałowe, stałe lub półstałe preparaty o odpowiedniej wielkości i kształcie najczęściej krążka. Umieszcza się je w worku spojówkowym

• Substancja lecznicza uwalnia się powoli z postaci leku

• Jest to lek o przedłużonym działaniu

Terminy ważności leków z antybiotykami

• Leki do oczu sporządzone metodą przemysłową są trwałe 2-3 lata w nienaruszonym opakowaniu. Po otwarciu krople i maści należy zużyć w ciągu 1 miesiąca lub po tym czasie wyrzucić

• Krople sporządzone w aptece – 1 miesiąc w nienaruszonym stanie w lodówce

  • 10 dni po otwarciu, jeśli zawierają środek konserwujący

  • 24 godziny – jeżeli nie zawierają środka konserwującego

Krople z antybiotykami (od sporządzenia)

• 7 dni – z penicyliną

• 14 dni – z gentamycyną i neomycyną

• 6 tygodni – z detreomycyną

Opakowania

• Buteleczki z zakraplaczem

• Końcówkę zakraplacza należy odciąć zdezynfekowanym ostrzem, pierwszą kroplę należy odrzucić

• Minimsy – opakowania jednodawkowe tworzyw sztucznych

• Tuby aluminiowe lakierowane wewnątrz – pierwsze 2-3 mm maści należy odrzucić

Substancje stosowwoane w recepturze kropli ocznych

• Atropini sulfas – siarczan atropiny

  • Bezbarwne kryształy lub krystaliczny proszek

  • Temp. topnienia 190^oC (następuje rozkład)

  • Rozpuszczalność: bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie , łatwo w etanolu, nie rozpuszcza siew eterze etylowym

  • pH roztworu o stęż. 20 mg/ml – 4.5 – 6,2

  • należy do wykazu A

  • działanie: rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, porażające układ współczulny, w bloku serca, rozszerzające źrenice, w zatruciach związkami fosfoorganicznymi

  • atropina jest racematem, postać czynna optycznie to hioscyjamina

  • rozszerzenie źrenic po zastosowaniu atropiny jest długotrwałe (do 10dni). Towarzyszy temu porażenie akomodacji

  • atropinę wykorzystuje się do sporządzania kropli ocznych i maści ocznych (stężenia 0,2-1%)

Sporządzanie kropli ocznych

• szczegółowe informacje na temat sporządzania kropli do oczu podaje Farmakopea V

• wymagania

  • jałowość

  • ciśnienie osmotyczne zbliżone do ciśnienia osmotycznego płynu łzowego

  • odczyn zbliżony do odczynu płynu łzowego

  • brak zanieczyszczeń mechanicznych, a w przypadku zawiesin – cząstki nie większe niż 20 um

Metoda 1

• Metoda stosowana do sporządzania kropli o zwiększonej lepkości

• substancję leczniczą należy rozpuścić w określonej ilości wody jałowej, dodać środek konserwujący i uzupełnić przewidzianym roztworem izotonizującym do wymaganej wody. Uzyskany roztwór należy przesączyć w celu usunięcia zanieczyszczeń nierozpuszczalnych i umieścić w buteleczce stanowiącej opakowanie

• po zabezpieczeniu wlotu butelki folią aluminiową wyjałowić autoklawie

• po wyjałowieniu: w warunkach aseptycznych, zamknąć buteleczkę jałowym zakraplaczem.

Metoda 2

• sporządzić krople jak w metodzie 1

• Uzyskany roztwór sączyć w warunkach aseptycznych przez jałowy sączek membranowy do jałowej buteleczki stanowiącej opakowanie i zamknąć jałową nakrętką z zakraplaczem

Metoda 3

• Sporządzić jałowy rozpuszczalnik zawierający środek konserwujący

• Substancję leczniczą rozpuścić w warunkach aseptycznych w przygotowanym roztworze i umieścić roztwór w jałowej buteleczce

• Zamknąć jałową nakrętką z zakraplaczem

Farmakopea wyróżnia 3 podstawowe roztwory izotonizujące

• A – roztwór chlorku sodu 9g/l

• B – roztwór azotanu potasu 16 g/l

• C – roztwór kwasu borowego 19 g/l

Roztwory D-H to roztwory buforujące (do utrzymania pH)

• D – roztwór cytrynianu sodu (dla penicyliny)

• H – roztwór glukozy

• E-G – roztwory buforujące o różnym składzie (tetraboran sodu/kwas borowy, bufor fosforanowy)

Kolejne roztwory to roztwory konserwujące od I do VII

• Są to mieszaniny chlorku benzalkoniowego, alkoholu beta-fenylortęciowego, tiomersalu, chlorheksydyny, benzoesanów i innych w ściśle określonych proporcjach i stężeniach

Farmakopea V podaje jakiego roztworu i w jakiej ilości użyć, a także w jakich warunkach wyjaławiać roztwór, aby uzyskać krople o odpowiedniej jakości

Tabelka z farmakopei V wkleić !!!!!!

W przypadku gdy nie ma substancji w tabelce

• Użyć chlorku sodu

• Użyć roztworu który jest zgodny

Przykład:

Atropini sulfas

• Kolumna 1: 0,1 g substancji w 1,3 jałowej wody

• Kolumna 2: Roztwór do uzupełnianie: A,C

• Kolumna 3: Środek konserwujący : II, III,V ( ilość podaje Farmakopea – nie odejmujemy od masy leku)

• Kolumna 4: metoda sporządzania 1,2

• Kolumna 5: 100^oC 30 minut

Rp.

Atropini sulfas 0,2

Vehiculi et conservantis ad 10,0

M.f. guttae ophtalmicae

D.S. jedną kroplę wieczorem do lewego oka

Skład podłoża do maści ocznych

• Wazelina biała 80,0 cz

• Parafina płynna 10,0 cz

• Lanolina 10,0 cz

• Podłoże po stopieniu należy przesączyć przez bibułę za pomocą lejka z płaszczem grzejnym i wyjałowić w suchym gorącym powietrzu w 160^oC przez 1 godzinę

Najczęstsze schorzenia oczu

• Stany zapalne (bakteryjne, uczuleniowe, w wyniku ciał obcych, działaniem promieniowania)

  • STANY ZAPALNE ROGÓWKI MOGĄ PROWADZIĆ DO POWSTANIA BIELMA – ZBLIZNOWACENIE OKA

  • Stany zapalne mogą dotyczyć także tęczówki

• Choroba soczewki – zmętnienie – zaćma

  • Starzenie

  • Urazy

  • Cukrzyca

• Choroba cieczy wodnistej – jaskra

  • Ograniczony odpływ cieczy wodnistej powoduje wzrost ciśnienia śród-gałkowego, choroba ta prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego

Oczy

• Odczyn łez zasadowy 7,0-7,4

• Wchłanianie do wnętrza oka odbywa się przez rogówkę, a w znacznie mniejszym stopniu przez spojówkę i twardówkę

• Poprzez wchłanianie przez spojówkę lek może dostać się do krążenia ogólnego

Przykłady leków ocznych

• Rozszerzające źrenicę

  • Neo-synephrinę

  • Atropina (2 tygodnie)

  • Homatropina (36 godzin)

  • Scopolamina (3-7 dni)

  • Tropicamid (1,3-3 godziny)

• Obniżające ciśnienie śród-gałkowe

  • Pilokarpina

  • Beta-blokery

• Leki stosowane w zakażeniach

  • Większość chorób o przebiegach ostrych może być leczona miejscowo. Warunkiem jest częsta aplikacja – co minutę, co godzinę, co 4 godziny

• Spośród antybiotyków

  • Biodacyna, gentamycyna, neomycyna

  • Tobrex – krople i maści

  • Atecortin – zawiesina

  • Oxycort A –maść

  • Sulfacetamid

• Środki odkażające

  • Protargol

  • Collargol

  • Targesinum

  • Argentum nitras 1% (do zabiegu Credego – przemycie oczu noworodkowi po urodzeniu)

• Środki ściągające i przeciwzapalne

  • Cortineff – zawiesina

  • Dexamethason – zawiesina

  • Flarex

  • Prednisolon

• NLPZ

  • Naclof

• Leki zmniejszajże przekrwienie

  • Starazolin

  • Visine

• Leki stosowane w stanach alergicznych

  • Betadrin

  • Oculosan

  • Rhinophenazol

• Leki stosowane w zaćmie

  • Catalin

  • Quinax

  • Vitreolent

  • KI

• Leki przyśpieszające regenerację tkanek

  • Corneregel

  • Solcoseryl

• Leki stosowane w zespole suchego oka – sztuczne łzy

  • Lacrimal

  • Vidisic

  • Tears naturale

• Większość substancji podanych ogólnoustrojowo nie przenika do głaki oznej

• Leki do oczu nie mogą wykazywać działania drażniącego

• Podrażnieni sprzyja wymywaniu – zmniejsza się skuteczność terapeutyczna leku