Technologia Postaci Leków WYK

2013-09-03

Temat: Niezgodności recepturowe w lekach płynnych

Niezgodności:

• Niezgodności nazywają się inaczej interakcjami.

• Nas będą interesować niezgodności w fazie farmaceutycznej, czyli wtedy, kiedy lek sporządzamy.

• Interakcje powstają miedzy innymi, dlatego, że środki lecznicze są aktywne chemicznie, dzięki tej aktywności wykazują działanie terapeutyczne, ale też mogą zachodzić reakcje w czasie sporządzania leku.

• Farmaceuta powinien przewidzieć interakcje, zapobiec ich ponowieniu się i zmodyfikować receptę tak, aby lek był możliwy do wykonania.

Definicja interakcji:

Interakcje w fazie farmaceutycznej zwane inaczej niezgodnościami recepturowymi są to nieprzewidziane przez autora recepty, czyli niezamierzone zmiany cech fizycznych, chemicznych lub farmakodynamicznych leku, które zachodzą przy sporządzaniu leku recepturowego.

Interakcje dotyczą

• własności i wyglądu leku.

• mogą także dotyczyć zmiany w działaniu leku, czyli jest zmiana wartości terapeutycznej. Te zmiany są na ogół niezauważalne gołym okiem. Przykładem jest źle wykonana mieszanka pepsynowa.

Interakcje są wynikiem

• błędnego zapisu składu leku recepturowego i wynikają z braku znajomości chemii przez lekarza

• są wynikiem błędnego wykonania, zastosowanie złej techniki sporządzania i wynikają wówczas z braku wiedzy i umiejętności farmaceuty.

Interakcje mogą się pojawić się

• w czasie wykonywania leku. Taka zmiana występuje od razu, nie otrzymujemy pożądanej, właściwej postaci leku.

• w czasie przechowywania (po pewnym czasie). Jest to tak zwana interakcja ukryta.

• Interakcja może się pojawić dopiero, gdy lek zostanie wydany pacjentowi.

Objawy niezgodności:

• Tworzenie się trudno rozpuszczalnych osadów,

  • po zmieszaniu płynnych składników, zamiast przezroczystego roztworu otrzymany mętny płyn z osadem

  • np. zmieszanie spirytusu kamforowego z wodą

• Rozdział płynów na dwie fazy

  • Np. nie da się zmieszać wody z olejem bez emulgatorem

• Zmiana barwy

  • Np. żółknięcie, fioletowienia

  • Np. krople do nosa zawierające roztwór adrenaliny z dodatkiem lanoliny, jako emulgatora

Zmiany mogą być

• Widoczne

• Niewidoczne

• Ukryte

• Pozorne - może wynikać ze złej techniki wykonania leku – najczęściej spotykana niezgodność

Lek recepturowy zawierający niezgodny składnik lub składniki

• może być całkowicie lub częściowo rozłożony

• może być formie utrudniającej lub uniemożliwiające aplikowanie

• może być formie utrudniającej lub uniemożliwiające dawkowanie

Przyczyną interakcji mogą być

• substancje recepturowe, jako takie

• substancje pomocnicze, np. rozpuszczalniki, emulgatory, środki konserwujące

• opakowania

• czynniki atmosferyczne, wilgotność, światło

Niezgodności mogą mieć charakter

• jakościowy

  • tzn. zachodzą przy pewnych stosunkach ilościowych, powyżej pewnych krytycznych stężeń

• ilościowy

Podział niezgodności

• fizyczne

• chemiczne

Niezgodności fizyczne

• polegają na zmianach fizycznych, gdy składniki leku nie wchodzą w reakcje chemiczne

• dotyczą konsystencji, stanu skupienia, rozpuszczalności albo zaniku właściwości leczniczych na skutek absorpcji (np. na gumowych korkach)

Niezgodności chemiczne

• to większość niezgodności recepturowych

• polegają na wytrącaniu środka leczniczego w postaci osady

• mogą polegać na rozłożeniu leku

• może powstać trucizna