Rozdział XXX – Postępowanie w sprawie przewlekłości rozpoznania sprawy sądowoadministracyjnej

1. Prawo skargi na przewlekłość postępowania

• przysługuje w postępowaniu sądowoadministracyjnym skarżącemu oraz uczestnikowi na prawach strony, jeżeli po wszczęciu postępowania nastąpiło naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy;

• służy ponownie w tej samej sprawie po upływie dwunastu miesięcy od daty wydania w sprawie przewlekłości orzeczenia;

1. Właściwość sądu do rozstrzygnięcia w sprawie przewlekłości

• jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym – NSA;

• jeżeli dotyczy przewlekłości postępowania przed NSA – NSA;

• sąd rozpoznaje skargę w składzie trzech sędziów;

1. Wymagania materialne i formalne skargi

• przesłanką dopuszczalności skargi jest przewlekłość postępowania, które zostało wszczęte;

• datą wszczęcia postępowania sądowoadministracyjnego jest przekazanie skargi do sądu administracyjnego, akt sprawy i odpowiedzi na skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego;

• datą wszczęcia postępowania kasacyjnego jest data wpływu skargi kasacyjnej do wojewódzkiego sądu administracyjnego;

• skargę wnosi się do sądu, przed którym toczy się postępowanie, a zatem odpowiednio do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a w zakresie postępowania kasacyjnego, po przekazaniu skargi kasacyjnej do NSA – do tego właśnie sądu;

• omawiana skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto powinna zawierać:

1. żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy;

2. przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie; skarga może zawierać żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej; skarga podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł;

1. Tryb rozpoznania skargi na przewlekłość – obejmuje trzy stadia:

1. postępowanie wstępne

   • sąd bada dopuszczalność skargi na przewlekłość;

   • gdy skarga została wniesiona przez nieuprawniony podmiot lub gdy jest niedopuszczalna z przyczyn ustawowo określonych – sąd skargę odrzuca;

   • odrzuca ją także, gdy nie spełnia ona wymogów co do treści bez wezwania do uzupełnienia braków;

2. postępowanie rozpoznawcze

   • sąd, rozpoznając skargę, ustala w szczególności terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia w sprawie sądowoadministracyjnej, uwzględnia charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę na przewlekłość oraz zachowanie stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania;

   • sąd bada m.in.: kolejność ustalenia rozpoznawania spraw, nieuzasadnione odroczenie rozpoznania sprawy, w tym na wniosek strony;

   • sąd zawiadamia o toczącym się postępowaniu Skarb Państwa – prezesa odpowiednio wojewódzkiego sądu administracyjnego lub Prezesa NSA;

   • Skarbowi Państwa w razie zgłoszenia udziału w sprawie przysługują prawa strony;

   • postępowanie prowadzone jest z zastosowaniem odpowiednio przepisów o postępowaniu zażaleniowym;

3. podjęcie orzeczenia

• sąd rozpoznaje skargę na przewlekłość postępowania w sprawie postanowienia;

• postanowienia NSA są niezaskarżalne;

• rozpoznając skargę na przewlekłość, NSA:

• oddala skargę, jeżeli jest niezasadna;

• uwzględnia skargę, stwierdzając, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy nastąpiła przewlekłość postępowania;

  • w postanowieniu uwzględniającym skargę na żądanie skarżącego, sąd może:

    • zlecić podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę sądowoadministracyjną odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie; zalecenia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy;

    • przyznać od Skarbu Państwa odpowiednią sumę pieniężną w wysokości od 2000 zł do 20 000 zł; wypłaty przyznanej sumy dokonuje sąd prowadzący postępowanie, w którym nastąpiła przewlekłość postępowania, ze środków własnych;

  • odpis postanowienia uwzględniającego skargę doręcza NSA prezesowi właściwego sądu wojewódzkiego lub Prezesowi NSA;

  • NSA rozpoznaje skargę na przewlekłość w terminie dwóch miesięcy, licząc od daty złożenia skargi;

  • uwzględniając skargę, sąd z urzędu zwraca uiszczoną opłatę;

1. Roszczenie odszkodowawcze

• ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki reguluje prawo do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym;

• przysługuje ono:

1. stronie, której uwzględniono skargę na przewlekłość; naprawienia szkody może dochodzić od Skarbu Państwa;

2. strona, która nie wniosła skargi na przewlekłość, może dochodzić, na podstawie art. 417 KC, naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy;