background image

Rozdział 

metodologiczny 

dr Janusz FALECKI

background image

Wymogi formalne - układ pracy

• Strona tytułowa,

• Spis treści,

• Wstęp  -  krótkie  wyjaśnienie  tematu  i  omówieniem  pracy  dyplomowej  oraz 

informacje o poszczególnych  rozdziałach, głównym problemie  i uzyskanych 
wynikach.  Można  uwzględnić  analizę  literatury,  lub  w  rozdziale 
metodologicznym.

• Rozdział metodologiczny powinien zawierać wyraźne określenie 

celu i 

przedmiotu badań, 

sformułowany 

problem badawczy ogólny i 

szczegółowe, 

jak również opis sposobu rozwiązania problemu w zależności 

od 

metody badawczej

).

• Rozdział teoretyczny, stanowiący podstawę opracowania rozdziału 

badawczego,

• Rozdział empiryczny zawierający prezentacje materiału zebranego w 

trakcie procesu badawczego, wykorzystując podstawowe metody 
statystyczne, dobierając narzędzia adekwatne do tematu i metody 
badawczej. 

• Zakończenie (w zakończeniu należy dokonać weryfikacji przyjętych hipotez, 

wskazać syntetyczne wnioski wynikające z pracy oraz ewentualnie 
zasygnalizować możliwości przyszłościowych rozwiązań),

• Bibliografia (z podziałem na: pozycje zwarte, artykuły, dokumenty 

normatywne,  strony internetowe, itp. – 

15 – 25 pozycji

).

• Wykazy: tablic, rysunków (schematów, map, itp.),

• Załączniki

background image

 

Wymogi edytorskie

Maszynopis pracy dyplomowej powinien spełniać następujące wymagania:

• czcionka: Times New Roman,

• wielkość czcionki podstawowej: 12 pkt,

• odstęp między wierszami: 1,5 wiersza,

• marginesy: górny, dolny i prawy po 2,5 cm, lewy 3,5 cm, ,

• 30 wierszy na stronie, minimum 60 znaków w wierszu;

• stosować justowanie (wyrównanie tekstu do obu marginesów),

• stosować akapity,

• wszystkie strony pracy należy ponumerować (numeracja stron w stopce 

wyrównana do prawej, czcionka o rozmiarze 12 pkt.); pierwszą stroną jest 
strona tytułowa pracy dyplomowej;

• tytuły rozdziałów powinny być napisane pogrubioną czcionką o rozmiarze 

14 pkt.; tytuły podrozdziałów powinny być napisane pogrubioną czcionką 
12 pkt.; poniżej każdego tytułu należy zostawić przestrzeń (1 enter) o 
szerokości 12 pkt.; nie należy stawiać kropek na końcu tytułów rozdziałów 
i podrozdziałów, a także tytułów tabel, wykresów, rysunków, rycin itp.;

• przypisy powinny być umieszczone na dole strony, w numeracji ciągłej, 

rozmiar czcionki 10 pkt.,

• tabele numeracja ciągła w całej pracy (Tab. I. tytuł nad tabelą, pod tabelą 

źródło),

background image

 

Układ rozdziału merytorycznego 

Rozdziały merytoryczne najczęściej 2 rozdziały czasem 3  
w układzie: 

– wprowadzenie  -1 strona – w którym należy ustosunkować 

się do jego treści wynikających z tytułu rozdziału i 
podrozdziałów oraz jakie analizy zamierza się przeprowadzić 
aby w zakończeniu rozdziału odpowiedzieć na wstęp)

– krytyczne przedstawienie różnych poglądów na 

omawiany problem, 

– własne przemyślenia i sądy, propozycje rozwiązań 

wynikające z badań

  * *

– wnioski  oraz ustosunkowanie się do wstępu i przejście do 

kolejnego rozdziału -1-2 strony.

background image

5

1. ASPEKTY METODOLOGICZNE PRACY 

I ZAGADNIENIA 

WSTĘPNE) 

(

obj. 7–11 s.)

    1.1. Uzasadnienie wyboru tematu 

diagnoza stanu rzeczy

identyfikacja obszaru niewiedzy 

uzasadnienie  obiektywnej  potrzeby  (teoretycznej  lub  praktycznej) 
usunięcia niewiedzy

stwierdzenie  istnienia  -  sytuacji  problemowej  –  czyli  pewnej 
niewiedzy  uniemożliwiającej  wyjaśnienie  zachodzących  faktów, 
zjawisk i procesów. 

    1.1. Zarys sytuacji problemowej

    1.1. Sformułowanie problemu i uzasadnienie wyboru tematu 

    1.2. Cel i problem pracy, przedmiot badań, hipoteza, metody 

badawcze, analiza literatury 

            przedmiotu 

    1.3. Rozważania terminologiczne

    1.3. Kwestie terminologiczne

    1.4. Tytuł zagadnienia wstępnego  

Układ rozdziału metodologicznego

background image

Sformułowanie celu badań

 

Wg J. Gniteckiego cel badań to rodzaj zamierzonego efektu, do 
którego ma doprowadzić działalność badawcza

Istotą celu pracy jest określenia tego, do czego się dąży, tego, co się 
chce osiągnąć.
 To pewien punkt lub miejsce, do którego się zmierza, to 
także stan wiedzy, jaki zamierza się osiągnąć, jak również aprioryczny 
wynik, dla którego osiągnięcia zostały podjęte badania. 
Cel pracy kwalifikacyjnej 

wypływa w sposób bezpośredni z tematu 

pracy, wpływając z kolei na formułę problemu badawczego, 
hipotez i zakresu pracy.

Cele podjętych w pracy rozważań mogą mieć różny charakter. 
Identyfikując je można wyodrębnić następujące ich rodzaje:

– rozpoznawcze - to jest identyfikujące wiedzę o jakimś fakcie lub 

zjawisku, o związkach, otoczeniu itp.;

– praktyczne - to jest dążące do zdobycia wiedzy o środkach 

urzeczywistnienia różnych przedsięwzięć;

– prognostyczne - nastawione na wypracowanie formuły wiedzy o 

przyszłości - to jest przewidywań o przyszłym kształcie, charakterze, 
wpływie, tendencji itp.

background image

Sformułowanie celu pracy 

cd.

 

Celem pracy może być: 

– rozpoznanie jakiejś kwestii, 
– identyfikacja faktu czy zjawiska; 
– wyjaśnienie jakiegoś zagadnienia; 
– dokonanie przeglądu i systematyzacja poglądów na jakiś 

temat;

– próba nowego spojrzenia na jakiś problem.

Liczba celów dociekań naukowych podejmowanych w pracy 
kwalifikacyjnej powinna być dostosowana do tematu i 
zakresu pracy. 
Poprawną sytuacją wydaje się być 
wskazanie w pracy 

1

-2 celów głównych, wspartych -jeśli to 

jest uzasadnione - 

celami szczegółowymi

.

Cele pracy rodzą jednocześnie zadania badawcze, które 
trzeba postrzegać jako przedsięwzięcia do wykonania, aby 
osiągnąć założone cele.

background image

Sformułowanie celu badań  – 

przykład 

 

Celem podjętych badań było opracowanie koncepcji udziału Sił 
Zbrojnych RP w zwalczaniu i likwidowaniu skutków zagrożeń 
niemilitarnych w aspekcie funkcjonowania wybranych elementów 
Systemu Zarządzania Kryzysowego w Polsce i Systemu Zarządzania 
Kryzysowego resortu ON oraz zakresu tego udziału, zgodnie z 
posiadanym przez wojsko potencjałem.
Cele szczegółowe:

1. Zidentyfikowanie zagrożeń niemilitarnych, w których zwalczaniu i 

likwidowaniu skutków powinny brać udział Siły Zbrojne RP.

2. Diagnozę aktualnego stanu Krajowego Systemu Zarządzania 

Kryzysowego, oraz Systemu Zarządzania Kryzysowego resortu ON, 
pozwalającą doskonalić udział Sił Zbrojnych RP we wsparciu władz 
cywilnych w niemilitarnych sytuacjach kryzysowych. 

3. Analizę zakresu udziału Sił Zbrojnych RP w zwalczaniu i likwidowaniu 

skutków zagrożeń niemilitarnych oraz zakresu wsparcia władz 
cywilnych przez siły zbrojne wybranych państw NATO. 

background image

Przedmiot badań  

 

 Według L. Sołomy przedmiot badań to obiekty czy też 
zjawiska, w odniesieniu do których chcemy 
prowadzić badania

W naukach o bezpieczeństwie  przedmiotem badań 
mogą być: zjawiska, fakty, procesy, systemy, związki, 
zależności 
i czy też uwarunkowania dotyczące istoty 
bezpieczeństwa. 
Przykład:
Przedmiotem badań były wybrane elementy systemu 
zarządzania kryzysowego  w Polsce i Systemu Zarządzania 
Kryzysowego resortu ON, zakres wsparcia władz 
cywilnych przez SZ RP w niemilitarnych sytuacjach 
kryzysowych oraz procedury mające wpływ na 
wykorzystanie potencjału Sił Zbrojnych RP w zwalczaniu i 
likwidowaniu skutków zagrożeń niemilitarnych. 

background image

Sformułowanie problemu 

badawczego

 

Według

 M. Łobockiego

 problem badawczy to pytanie, na które 

szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych.

Ważnym elementem jest sformułowanie i postawienie problemu 
badawczego, postrzeganego jako kwestia do rozwiązania, stawiana 
w formie pytania
. Powinien on 

pozostawać w silnych związkach 

z celami pracy

Stawiany problem powinien być przy tym

W pracy licencjackiej za wystarczającą należy uznać formułę 
jednego problemu głównego, wspartego trzema czterema 
problemami szczegółowymi. 

Formuła pytań problemowych powinna zostać ujęta i podzielona 
według określonych zasad. Najważniejszymi pytaniami są pytania: 
jak 
i dlaczego
?, w dalszej zaś kolejności: ktoco, kiedy i gdzie? 

Należy przy tym zaznaczyć, iż pytania problemowe w formie zdań 
pytających nie są pytaniami, na które można udzielić odpowiedzi 
wprost lub można dać na nie kilka odpowiedzi. 

                 

Problem szczegółowy - podrozdział

background image

Sformułowanie problemu 

badawczego - przykład

Problem główny: 

Czy a jeżeli tak to, jakie zmiany należy wprowadzić w wybranych 
elementach Systemu Zarządzania Kryzysowego w Polsce i 
Systemu Zarządzania Kryzysowego resortu ON oraz w zakresie 
udziału Sił Zbrojnych RP w zwalczaniu i likwidowaniu skutków 
zagrożeń niemilitarnych, aby poprzez wykorzystanie ich 
potencjału minimalizować straty ludzkie i infrastruktury kraju? 

Problemy szczegółowe:

1. Jakie można wyróżnić rodzaje zagrożeń niemilitarnych w perspektywie 

najbliższej dekady, mające wpływ na bezpieczeństwo Rzeczpospolitej 
Polskiej, w których zwalczaniu i usuwaniu skutków powinny brać udział 
Siły Zbrojne RP?

2. Jakie zmiany należy wprowadzić w wybranych elementach Systemu 

Zarządzania Kryzysowego w Polsce i Systemu Zarządzania Kryzysowego 
resortu ON, aby udział Sił Zbrojnych RP we wsparciu władz cywilnych, 
realizowany był zgodnie z posiadanym przez wojsko potencjałem?

3. Jakie zmiany należy wprowadzić w zakresie udziału Sił Zbrojnych RP w 

zwalczaniu i likwidowaniu skutków zagrożeń niemilitarnych, aby ten 
udział był adekwatny do zagrożeń oraz potencjału wojska?

background image

Sformułowanie hipotezy

Termin „hipoteza” pochodzi od greckiego słowa hypothesis i 
oznacza przypuszczenie, domysł. Hipoteza jest „czynnikiem 
celowego i ukierunkowanego działania, stanowi drogowskaz 
naukowego poszukiwania”. Według Jerzego Apanowicza 
hipoteza to „przypuszczenie lub prawdopodobieństwo 
istnienia (obecności) lub nie danej rzeczy, zdarzenia 
czy też zjawiska (procesu) w określonym miejscu lub 
czasie
. Hipotezy powinny być:

– o tyle nowe, aby wskazywały na jakieś nieznane dotąd aspekty 

badanych faktów, procesów, zjawisk, ich uwarunkowań, okoliczności, 
itp.;

– na tyle ogólne, żeby obejmowały swoim zakresem wszelkie fakty, 

procesy czy zjawiska, jakich dotyczą;

– pojęciowo jasne, tzn. wyrażone w jednoznacznych terminach, 

możliwie dostatecznie ostrych;

– wolne od sprzeczności wewnętrznych, czyli powinny być tak 

sformułowane, aby nie zawierały zdań wzajemnie sprzecznych;

– empirycznie sprawdzalne, czyli dające się zweryfikować, tzn. potwier 

dzić lub obalić przez badania.

background image

Sformułowanie hipotezy - przykład

 Siły Zbrojne RP posiadają większy 
potencjał do zwalczania i likwidowania 
skutków zagrożeń niemilitarnych niż ten, 
który jest ujęty w aktualnie obowiązującym 
Planie użycia oddziałów i pododdziałów Sił 
Zbrojnych RP w przypadku wystąpienia 
sytuacji kryzysowych
” i zadeklarowany w 
wojewódzkich planach reagowania 
kryzysowego a organizacja i 
funkcjonowanie systemu zarządzania 
kryzysowego w Polsce oraz Systemu 
Zarządzania Kryzysowego resortu ON nie 
zapewnia wykorzystania posiadanego przez 
wojsko potencjału.

background image

14

TEMAT: SIŁY ZBROJNE I ICH WYKORZYSTANIE W OKRESIE ZAGROŻEŃ  

NIEMILITARNYCH 

CEL:

Przedstawienie kierunków kształtowania systemu zarządzania i 
działania w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych, zarówno w sferze 
teoretyczno-metodologicznej, jak i przyjętych rozwiązań 
praktycznych.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakich należy dokonać zmian strukturalno-prawnych i 
funkcjonalnych, aby w sposób efektywny zarządzać w sytuacjach 
wystąpienia zagrożeń niemilitarnych o różnym stopniu nasilenia?

PYTANIA BADAWCZE:
1. Jakie występują zagrożenia niemilitarne, ich źródła oraz sposoby 

ich monitorowania?

2. Jak rozumiany jest system zarządzania kryzysowego przez 

administrację rządową i samorządową?

3. W jakim zakresie w likwidacji klęsk żywiołowych i katastrof mają 

brać udział Siły Zbrojne RP ?

HIPOTEZA:

Jaką metodą dokonać klasyfikacji współczesnych zagrożeń 
niemilitarnych oraz procedury reagowania władz (administracji 
publicznej) na powyższe zagrożenia przy współudziale Sił 
Zbrojnych RP.

PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE 

background image

15

TEMAT: ROLA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH W PRZECIWDZIAŁANIU 

MIĘDZYNARODOWYM I WEWNĘTRZNYM KONFLIKTOM ZBROJNYM W 
EUROPIE

CEL: Zbadanie aktualnych możliwości ONZ, NATO oraz europejskich organizacji 

bezpieczeństwa zbiorowego w zakresie przeciwdziałania współczesnym konfliktom 
zbrojnym w Europie; uzupełnienie dotychczasowego stanu badań oraz wyprowadzenie 
wniosków dotyczących funkcjonowania instrumentów  mechanizmów przeciwdziałania 
konfliktom zbrojnym w ramach koncepcji bezpieczeństwa kooperatywnego.

PROBLEM BADAWCZY: Jak funkcjonuje współczesny system bezpieczeństwa 

kooperatywnego w Euro pie: jakie wnioski i zadania z doświadczeń w sferze 
zapobiegania konfliktom zbrojnym wynikają dla społeczności międzynarodowej i 
Rzeczy pospolitej Polskiej?

Tak sformułowany problem wymaga rozwiązania problemów szczegółowych:
1.

W jakim stopniu aktualne uwarunkowania prawne i potencjał organizacji 
międzynarodowych umożliwiają skuteczne przeciwdziałanie konfliktom zbrojnym?

2.

Jakie czynniki wywołują zmiany w europejskim systemie zapobiegania rozwiązywania 
konfliktów zbrojnych?

3.

Jakie są przyczyny dotychczasowych niepowodzeń organizacji międzynarodowych w 
przeciwdziałaniu konfliktom zbrojnych?

4.

Jakie możliwości stwarza koncepcja bezpieczeństwa kooperatywnego  w zakresie 
przeciwdziałania konfliktom?

5.

W jakim stopniu wola polityczna państw i chęć współpracy wpływa na funkcjonowanie 
systemu przeciwdziałania konfliktom zbrojnym w Europie?

HIPOTEZA :

Ze względu na gwałtowność i skalę współczesnych konfliktów oraz stopień 

destrukcji obszarów nimi objętych tylko sprawnie działający system organizacji 
międzynarodowych może im skutecznie przeciwdziałać. Efektywność tego 
przeciwdziałania zależeć będzie od zaangażowanego potencjału, współdziałania między 
nimi, skuteczności działań prewencyjnych oraz możliwości interwencji we wczesnej 
fazie konfliktu.

PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE 

background image

16

TEMAT: WSPARCIE DZIAŁAŃ WOJSK NATO NA TERYTORIUM POLSKI
CEL:  
Opracowanie ogólnych założeń teoretycznych organizacji 

przygotowania i realizacji wsparcia dla wojsk NATO działających na 
terytorium Polski lub przemieszczających się przez kraj tranzytem.

PROBLEM BADAWCZY: Jak przygotować i realizować wsparcie dla wojsk 

NATO działających na terytorium Polski, aby wykorzystać możliwości 
kraju i zapewnić sojusznikom konieczną swobodę działania, a zarazem 
zapewnić interesy państwa oraz bezpie czeństwo i ochronę ludności i 
środowiska?

PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE: 
1. Jakie wnioski dla opracowania założeń organizacji HNS w Polsce 

(narodowego systemu wsparcia) wynikają z doświadczeń państw 
sojuszniczych?

2. Jakie jest sojusznicze pojęcie, zakres i wymogi wsparcia państwa-

gospodarza oraz jak wdrożyć je w Polsce?

3. Jakie powinny być założenia organizacji i funkcjonowania HNS na 

terytorium Polski?

HIPOTEZA ROBOCZA

Wiarygodne spełnienie przez Rzeczypospolitą Polską funkcji i zadań 
państwa-gospodarza wymaga ich identyfikacji w doktrynie sojuszniczej i 
przeniesienia w warunki polskie w postaci norm prawnych, a następnie 
pełnego, należytego  i kompleksowego przygotowania przez odpowiednie 
zorganizowanie w system wsparcia posiadanych cywilnych i wojskowych 
sił i środków, w tym infrastruktury krajowej (narodowego potencjału 
obronnego).

PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE

background image

17

TEMAT: WSPARCIE DZIAŁAŃ WOJSK NATO NA TERYTORIUM POLSKI
CEL:  
Opracowanie ogólnych założeń teoretycznych organizacji 

przygotowania i realizacji wsparcia dla wojsk NATO działających na 
terytorium Polski lub przemieszczających się przez kraj tranzytem.

PROBLEM BADAWCZY: Jak przygotować i realizować wsparcie dla wojsk 

NATO działających na terytorium Polski, aby wykorzystać możliwości 
kraju i zapewnić sojusznikom konieczną swobodę działania, a zarazem 
zapewnić interesy państwa oraz bezpie czeństwo i ochronę ludności i 
środowiska?

PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE: 
1. Jakie wnioski dla opracowania założeń organizacji HNS w Polsce 

(narodowego systemu wsparcia) wynikają z doświadczeń państw 
sojuszniczych?

2. Jakie jest sojusznicze pojęcie, zakres i wymogi wsparcia państwa-

gospodarza oraz jak wdrożyć je w Polsce?

3. Jakie powinny być założenia organizacji i funkcjonowania HNS na 

terytorium Polski?

HIPOTEZA ROBOCZA

Wiarygodne spełnienie przez Rzeczypospolitą Polską funkcji i zadań 
państwa-gospodarza wymaga ich identyfikacji w doktrynie sojuszniczej i 
przeniesienia w warunki polskie w postaci norm prawnych, a następnie 
pełnego, należytego  i kompleksowego przygotowania przez odpowiednie 
zorganizowanie w system wsparcia posiadanych cywilnych i wojskowych 
sił i środków, w tym infrastruktury krajowej (narodowego potencjału 
obronnego).

PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE

background image

18

TEMAT: WPŁYW WSPÓŁCZESNYCH PONADNARODOWYCH WYZWAŃ I 
ZAGROŻEŃ NA BEZPIECZEŃSTWO POLSKI
CEL:  
Dokonać  identyfikacji  procesów  o  charakterze  globalnym,  które  obok 
wielu  szans,  prowadzą  do  powstawania  zagrożeń  o  charakterze 
ponadnarodowym i mogą oddziaływać na bezpieczeństwo Polski.
PROBLEM  BADAWCZY:  Jaki  jest  wpływ  znanych  i  opisanych  naukowo,  a 
także  ocenianych  jako  potencjalne,  wyzwań  ponadnarodowych  na 
bezpieczeństwo Polski rozpatrywane w możliwie jak najszerszych aspektach?
PYTANIA BADAWCZE:
1.Jakie  wyzwania  dla  demokracji  oraz  bezpieczeństwa  państwa  narodowego 
niosą procesy globalizacyjne?
2.Jak,  wobec  określonych  zjawisk  globalnych  i  ponadnarodowego  wymiaru 
współczesnych  wyzwań,  należy  rozpatrywać  współczesne  bezpieczeństwo 
państwa?
3.Jakie konsekwencje dla bezpieczeństwa Polski niosą zmiany w środowisku 
międzynarodowym?
HIPOTEZA ROBOCZA
Wyzwania 

ponadnarodowe 

warunkach 

postępujących 

procesów 

globalizacji  na  przełomie  XX  i  XXI  wieku  odsuwają  dotychczas  dominujące 
tradycyjne  zagrożenia  na  dalszy  plan.  Wszechstronna  znajomość 
uwarunkowań, 

głównie 

politycznych, 

społecznych, 

ekonomicznych, 

kulturowych  i  militarnych  oraz  prawidłowości,  dylematów  i  perspektyw 
rozwoju, pozwala na skuteczniejsze podejmowanie decyzji mających na celu 
neutralizowanie ich negatywnych
skutków dla bezpieczeństwa RP.

PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE

background image

DZIĘKUJĘ 

ZA UWAGĘ


Document Outline