Jest kilka sposobów definiowania terroryzmu. Ogólnie tym mianem okresla się użycie siły lub przemocy wobec ludzi, aby ich zastraszyć i wymusić określone zachowania.

Jednym z najważniejszych elementów, którymi posługuje się terroryzm jest strach. Strach, groza, „terror” – są dla osób i ugrupowań posługujących się terroryzmem zarówno jednym ze środków dla realizacji określonych celów, ale również celem samym w sobie. Terroryzm posługuje się strachem dla osiągnięcia konkretnych celów politycznych czy ideologicznych. Terroryzm jest więc w tym sensie taktyką działania, posługującą się rozkręcaniem spirali strachu w społeczności.

Istotną cechą terroryzmu jest także to, że obiektem jego działania są z reguły osoby lub grupy, które nie mają bezpośredniego wpływu na realizację celów stawianych przez terrorystów. Są to osoby zazwyczaj bezbronne, które nie mają szans się bronić.

Dodatkowo ważnym elementem jest zwrócenie na siebie uwagi. Terroryści posługują się takimi sposobami ataku, aby ich akcja miała jak największy oddźwięk społeczny i medialny – tylko wówczas dany akt terrorystyczny może być bowiem skuteczny. Konkretne ofiary terrorystycznego aktu przemocy są zdecydowanie mniej ważne, choć często nie bez znaczenia pozostaje ich liczba, w myśl zasady, że im bardziej krwawy zamach, tym większy wywołuje strach i efekt psychologiczny zgodny z zamiarami terrorystów. Często celem terrorystów nie jest już wyłącznie dokonanie zamachu jako takiego, ale właśnie doprowadzenie do jak największej liczby ofiar, jako najlepiej gwarantującej osiągnięcie określonego (pożądanego przez terrorystów) efektu w odniesieniu do danej społeczności.

Istotą każdej operacji terrorystycznej – bez względu na jej charakter i specyfikę – zawsze będzie wywołanie reakcji w znacznie szerszej grupie społecznej, np. sparaliżowanie możliwości jej funkcjonowania, zmuszenie do podjęcia lub zaniechania określonych działań itp. Ta strategia prowadzi do wybuchu ogólnej paniki w społeczeństwie i obliżeniapoprarcia dla władz danego państwa. Jest to tak zwana ‘spirala przemocy’, która wywołuje kolejne efekty akcji terrorystycznej.

Kolejnym elementem jest Wywoływanie wymiernych strat. Zgodnie z ta zasada terroryści podejmowali ataki na określone cele głównie ze względu na ich wartość i wymiar symboliczny w ramach danego kręgu kulturowego, systemu wartości społeczno-politycznych itp. . Akcja tego typu z reguły ma także charakter ostateczny – to znaczy zamyka drogę do jakichkolwiek negocjacji z władzami. Obecnie strategię zadawania przeciwnikowi wymiernych strat stosują najczęściej grupy terrorystyczne motywowane czynnikami religijnymi, w tym zwłaszcza ekstremiści islamscy.

Mechanizm realizacji efektywnego działania terrorystycznego przebiega najczęściej według utartego, klasycznego schematu:

*          atak na określony cel (często przypadkowy);

*          zidentyfikowanie się (najczęściej za pomocą mediów) podmiotu, który przeprowadził atak oraz przedstawienie motywów i celów jego działań;

*          sformułowanie groźby powtórnego przeprowadzenia ataku;

*          postawienie (również via media) warunków i żądań, których spełnienie ma zapewnić zaniechanie dalszych ataków;

*          ewentualnie, w razie niespełnienia żądań/postulatów grupy, kolejne ataki.

Działania realizowane według takiego schematu pokazują skuteczność i determinację danej grupy terrorystycznej, a także słabość władzy, która jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo państwa, społeczeństwa, konkretnej grupy społecznej itp. Zgodnie z klasycznym mechanizmem działania terroryzmu, opinia publiczna, na którą terroryści wywierają wpływ poprzez siłę lub groźbę jej użycia, ma z kolei wpłynąć na władzę danej grupy społecznej, państwa itd. w taki sposób, aby spełnione zostały polityczne żądania (cele) terrorystów.

 Terroryzm międzynarodowy, zjawisko rozpowszechnione od lat 70., będące efektem rozszerzania się terroryzmu poza granice poszczególnych państw.

O ile terroryzm o charakterze wewnątrzpaństwowym zaczął tracić na znaczeniu, to terroryzm międzynarodowy ewidentnie się nasilił. Sprzyjały temu postępy w komunikowaniu się, rozwój wielostronnej i wielopłaszczyznowej współpracy państw, a także zjawisko sponsorowania terroryzmu przez rządy niektórych krajów. Nie istnieje jedna, powszechnie akceptowana definicja zjawiska terroryzmu międzynarodowego. Terroryzm międzynarodowy można określić jako akty przemocy wykraczające poza przyjęte normy zwyczajowe i prawne. Jako zasadnicze kryterium uznania czynu za akt terroryzmu międzynarodowego definicje proponują przyjąć związek przyczynowo-skutkowy, który łączy ten czyn z działalnością osób na terytorium więcej niż jednego państwa.

Terroryzm międzynarodowy charakteryzuje się: stosowaniem systematycznej przemocy przez państwo lub grupę polityczną przeciwko innemu państwu lub grupie politycznej, sięganiem po wszelkie metody i środki – morderstwa, porwania, środki wybuchowe i trujące, stawianiem sobie za cel wywołanie powszechnego strachu i stanu terroru.

ŹRÓDŁA WSPÓŁCZESNEGO TERRORYZMU

• Polityka wewnętrzna państwa

• Zagrożenia zewnętrzne

• Religia (ruchy fundamentalistyczne) - Rygorystyczne przestrzeganie zasad i norm wyznaczonych przez doktrynę religijną połączone z narzucaniem tych zasad innym członkom społeczności niekoniecznie wyznającym tę samą religię lub przymusowym prozelityzmem. Fundamentalizm religijny stawia sobie za cel „oczyszczenie” wiary swoich współwyznawców z tego, co określane jest jako wynik wpływu pluralistycznego i liberalnego współczesnego społeczeństwa.

• Ekologia (skrajne ugrupowania zielonych) - jest wynikiem proekologicznego światopoglądu członków organizacji stosujących akty terrorystyczne wymierzone w instytucje (koncerny) zanieczyszczające środowisko naturalne, aby wymusić zmianę ich zachowania względem tegoż środowiska.

• Ideologia (terroryzm lewacki, skrajnie prawicowy) - jest to siła sprawcza aktów terrorystycznych, będąca podstawą działalności organizacji terrorystycznej. Wyraża się w nawoływaniu za pomocą przemocy do określonego zachowania podmiotu, który jest jej ideologicznym wrogiem.

• Nacjonalizm

ORGANIZACJE TERRORYSTYCZNE

FRAKCJA CZERWONEJ ARMII (RAF)

-lewackie ugrupowanie terrorystycze

-działało na terenach Niemiec od końca lat 60 do końca lat 90;

- pierwszymi przywódcami byli: Andreas Baader i UlrikeMeinhof

-celem ich działania były banki, przedsiębiorstwa, urzędy

- spektakularne ataki: zajęcie ambasady RFN w Sztokholmie w 1975r i zamordowanie prokuratora generalnego Ren s.bubacka

Ostatni zamach tego ugrupowania miał miejsce w 1991r. W 1998r. organizacja ogłosiła zakończenie działalności.

IRLANDZKA ARMIA REPUBLIKAŃSKA

- powstała w 1919r.

- ugrupowanie głosiło konieczność obalenia rządów brytyjskich w Irlandii połnocnej i połaczenia jej z republika Irlandii

- jej działalność była wymierzona przeciwko religii protestanckiej

- zabijali polityków brytyjskich, żołnierzy i policjantów, ale również zwykłych ludzi;

- swoją działalność zawiesiła w 2005r.

HAMAS

- palestyńska organizacja fundamentalistyczna

-działa od lat 80 na obszarach okupowanych przez Izrael

- założycielem i przedstawicielem był szejk Ahmed Jassin;

- celem organizacji jest zniszczenie państwa Izreal i i usunięcie Żydów z Palestyny;

-organizacja prowadzi też działalność charytatywną, czym zyskuje poparcie szerokich rzesz Palestyńczyków;

AL-KAIDA

-symbol terroryzmu muzułmańskiego;

-założona w 1988r. przez Osamę bin Ladena

-początkowym celem organizacji było przeciwstawiania się sowieckiej inwazji na Afganistan, później za głównego wroga organizacja uznała świat zachodni;

-jest sprawca największego ataku w dziejach ludzkości

-obecnie swoją działalność prowadzi na terenach Iraku i Afganistanu

KRAJ BAKÓW I WOLNOŚĆ (ETA)

-założona w 1959r.

- celem było stworzenie niepodleglej Baskonii

-główną metodą były ataki wymierzone we wladze Hiszpanii;

-okres największej działalności to lata 70

- w1973r. organizacja zamordowała premiera Hiszpanii Carrero blanco

- w 2006r. organizacja ogłosiła zawieszenie broni, po czym w tym samym roku zerwała to postanowienie;

ZAMACHY:

LOT PANAM 1988R.

W grudniu 1988 roku nad Lockerbie eksplodował amerykański samolot lini Pan American World Airways. Zginęło 259 pasażerów oraz 11 mieszkańców szkockiego miasteczka. Odpowiedzialnymi za zamach okazali się agenci libijskiego wywiadu. Zamach był odpowiedzią na bombardowania przez USA Trypolisu i Bengazi.

Ponieważ Libia nie zgodziła się na wydanie odpowiedzialnych za atak terrorystyczny, w 1992 ONZ nałożyła na nią surowe sankcje. Spowodowały one problemy gospodarcze w Libii oraz konflikty polityczne wewnątrz kraju. Dopiero w 1999 roku Muammar Kadafi zgodził się na ekstradycję zamachowców. Natomiast w roku 2003 Libia wzięła na siebie odpowiedzialność za atak i zgodziła się wypłacić rodzinom ofiar po 10 mln dolarów odszkodowania. Kadafi reorientował politykę zagraniczną swojego kraju i zaprzestał finansowania międzynarodowego terroryzmu.

Po zamachu upadła linia PanAm, której zarzucono braki w polityce bezpieczeństwa.

ROSJA 1999r.

We wrześniu 1999 roku doszło do serii wybuchów w rosyjskich miastach, m.in. w Moskwie, Bujnacku i Wołgodońsku. Zginęło ponad 300 osób. Ówczesny premier Władimir Putin oskarżył o przeprowadzenie ataków Czeczenów. Był to pretekst do rozpoczęcie drugiej wojny czeczeńskiej. Ponieważ siły rosyjskie odnosiły w niej sukcesy, Putin stał się najpopularniejszym politykiem w kraju. Wkrótce, po dymisji prezydenta Borysa Jelcyna, stał się p.o. prezydenta. W 2000 roku został prezydentem i jego rządy (obecnie jako premiera) trwają do dzisiaj.
Według niektórych zamachy były prowokacją służb specjalnych Rosji, której celem było wyniesienie Putina na stanowisko prezydenta.

WORLD TRADE CENTER I PENTAGON 2001r.
11 września 2001 roku terroryści z Al-Kaidy porwali cztery samoloty krajowych linii lotniczych. Dwa z nich uderzyły w bliźniacze wieże World Trade Center, trzeci w Pentagon. Ostatni samolot miał uderzyć w Biały Dom lub Kapitol, jednak pasażerowie próbowali odzyskać panowanie nad maszyną. W rezultacie samolot rozbił się na polach Pensylwanii. W zamachach zginęło prawie 3000 osób. Odpowiedzialność wziął na siebie Osama bin Laden, przywódca Al-Kaidy.

Ataki z 11 września rozpoczęły tzw. wojnę z terroryzmem. Pierwszym jej przejawem była interwencja w Afganistanie, gdzie ukrywał się Osama bin Laden. Wojna z terroryzmem była również pretekstem do ataku na Irak. „Wojną z terroryzmem” usprawiedliwiał rosyjskie działania w Czeczenii prezydent Władimir Putin. W samych Stanach Zjednoczonych zaostrzono politykę bezpieczeństwa. Terroryzm został zaś powszechnie uznany za jeden z największych problemów współczesnego świata.

MADRYT 2004r.

11 marca 2004 roku w madryckim metrze eksplodowało 10 z podłożonych tam 13 bomb. Zginęło 192 osób, a prawie 2000 zostało rannych. Był to najkrwawszy zamach w Europie od czasów ataku terrorystycznego na lot PanAm. Zamachowcami okazali się członkowie Al-Kaidy.

W wyborach parlamentarnych, które odbyły się trzy dni później, niespodziewanie wygrała Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza, której jednym z głównych postulatów było wycofanie wojsk hiszpańskich z Iraku. Tak też się stało. Uważa się, że było to jednym z głównych celów terrorystów. Premier Zapatero sprawuje władzę w Hiszpanii do dzisiaj.

LONDYN 2005r.

Trzy eksplozje w metrze i jedna eksplozja w miejskim autobusie sparaliżowały 7 lipca 2005 w porannych godzinach szczytu centrum Londynu w Wielkiej Brytanii.

Bomby wybuchły w tym samym czasie, kiedy w Szkocji odbywał się szczyt państw G8 oraz w dzień po decyzji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego o organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2012 w Londynie, a także podczas procesu Abu Hamzy al-Masriego. Po zamachach w mieście zapanował potężny paraliż komunikacyjny – zarówno kursy metra, jak i autobusów zostały zawieszone.

W wyniku eksplozji zginęły 52 osoby, a co najmniej 700 osób zostało rannych

Trójka terrorystów to Pakistańczycy urodzeni i wychowani w Wielkiej Brytanii.

Zginęli oni w wybuchach w metrze i autobusie. Mężczyźni nie byli wcześniej notowani ani przez policję, ani służby specjalne.

Do przeprowadzenia zamachów w Londynie, przyznała się nieznana do tej pory organizacja pod nazwą Tajna Grupa Dżihadu Al-Qaidy w Europie. „Bohaterscy bojownicy narodu arabskiego! Nadszedł czas zemsty na syjonistycznym, prowadzącym krucjatę rządzie brytyjskim. To odpowiedź na masakry, jakich Wielka Brytania dopuszcza się w Iraku i Afganistanie” – stwierdziła w oświadczeniu, przekazanym dwiema drogami: poprzez Internet i redakcję arabskiego dziennika „Al-Kuds al-Arabi”. Czy taka organizacja istnieje i czy naprawdę jest związana z Al-Kaidą, nie wiadomo.

WALKA Z TERRORYZMEM

Walkę z terroryzmem można podzielić na kilka rodzajów.

Pierwszy to bezpośrednia walka z terrorystami oraz organizacjami terrorystycznymi, zarówno w drodze działań ochronnych (wzmacnianie ochrony fizycznej i technicznej zagrożonych obiektów – np. budynków rządowych, lotnisk jak również osób), jak również ofensywnych – operacji policji lub sił militarnych wymierzonych w terrorystów, mających doprowadzić do aresztowania osób podejrzewanych o tego rodzaju przestępstwa, rozbicia ich struktur, udaremnienia zamachów terrorystycznych (np. odbicia zakładników). Są to działania bardzo szerokie i zróżnicowane, angażujące siły policyjne, wojskowe, służby specjalne, ratownicze i inne struktury państwowe.

Drugim jest likwidowanie przyczyn terroryzmu. Problemem jest trudność w określeniu przyczyn występowania zjawiska, gdyż ich wyjaśnienie zależy w dużej mierze od poglądów osób je tłumaczących – zwłaszcza że nie zawsze są to obiektywnie istniejące czynniki. Nierzadko są to po prostu radykalne przekonania samych terrorystów, wyznawane przez nich teorie spiskowe, a w niektórych przypadkach – zaburzenia psychiczne. Niektóre przyczyny terroryzmu nie są usuwalne z przyczyn obiektywnych – np. porwania samolotów ustałyby gdyby zrezygnowano z komunikacji lotniczej – co jednak jest niewykonalne.

Dlatego trzecim rodzajem walki z terroryzmem jest ograniczanie zdolności terrorystów do działania – między innymi poprzez ograniczanie możliwości ich finansowania, zaopatrywania w broń i materiały wybuchowe, propagandy i rekrutacji nowych członków. Z uwagi na względnie niewielkie zapotrzebowanie terrorystów na zasoby – w porównaniu np. z regularną armią – ten sposób także nie zawsze jest skuteczny.

Czwartym sposobem jest oddziaływanie na intencje terrorystów – tak aby nie podejmowali oni ataków, mimo że są w stanie ich dokonać. Może się to odbywać poprzez ustępstwa (co może jednak zostać uznane za oznakę słabości i zachęcić ich do dalszych działań) albo zdecydowaną politykę antyterrorystyczną (co jednak może wywołać większą determinację terrorystów i sprzeciw opinii publicznej). Dlatego też nie istnieje jedno ogólnie uznane za skuteczne rozwiązanie problemu terroryzmu, a każdy przypadek musi być traktowany indywidualnie.

Legalne metody walki z terroryzmem międzynarodowym regulują m.in.

- Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego (1971),

- Konwencja w sprawie zapobiegania i karania przestępstw przeciwko osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej (1973),

- Konwencja europejska o zwalczaniu terroryzmu (1976).

W 1998 pierwszy pakt przeciwko terrorystom podpisały w Kairze 22 kraje arabskie, zobowiązując się do nieudzielania azylu, jakiejkolwiek pomocy grupom atakującym inne narody arabskie. Była to inicjatywa krajów borykających się z fundamentalizmem islamskim, jednak na wniosek Libanu nie objęto umową terrorystycznych akcji narodowowyzwoleńczych, skierowanych przeciw Izraelowi i jego okupacji ziem arabskich.

Zwalczanie terroryzmu