przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Moduł 1
1.1 Podstawowe pojęcia
Cele lekcji
Kurs  "Przeciwdziałanie  praniu  pieniędzy  i  finansowaniu  terroryzmu"  jest  szkoleniem
realizowanym  przez  Generalnego  Inspektora  Informacji  Finansowej,  którego  celem  jest
umoŜliwienie  nabycia  wiedzy  z  zakresu  przepisów  dotyczących  przeciwdziałania  praniu
pieniędzy i przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu.
Kurs  ten  jest  dedykowany  w  szczególności  pracownikom  instytucji  obowiązanych,  choć
zaproszeni  do  udziału  w  nim  są  takŜe  pracownicy  jednostek  współpracujących  oraz  inne
zainteresowane osoby.
W  tej  lekcji  zapoznasz  się  z  podstawowymi  pojęciami  dotyczącymi  przeciwdziałania  praniu
pieniędzy. Dowiesz się, czym jest pranie pieniędzy i jakie fazy tego procederu się wyróŜnia.
Poznasz  teŜ  dokumenty  stanowiące  podstawy  prawne  dotyczące  przeciwdziałania  praniu
pieniędzy.
W kaŜdym ekranie przeczytaj tekst i obejrzyj ilustracje, które pomogą Ci zrozumieć i utrwalić
zdobyte wiadomości. RozwiąŜ proponowane ćwiczenia, aby dowiedzieć się, w jakim stopniu
opanowałeś materiał.
Na ilustracji przedstawiamy szczegółowe zagadnienia lekcji. Najedź na nie kursorem myszy,
aby poznać cele, które będą realizowane w lekcji.
Zgodnie  z  ustawą  z  dnia  16  listopada  2000  r.  o  przeciwdziałaniu  praniu  pieniędzy  oraz
finansowaniu terroryzmu pranie pieniędzy to zamierzone postępowanie polegające na:
Zamianie  lub  przekazaniu  wartości  majątkowych  pochodzących  z  działalności  o  charakterze
przestępczym  lub  z  udziału  w  takiej  działalności,  w  celu  ukrycia  lub  zatajenia  bezprawnego
pochodzenia tych  wartości majątkowych albo udzieleniu pomocy  osobie, która bierze udział
w takiej działalności w celu uniknięcia przez nią prawnych konsekwencji tych działań,
Ukryciu lub zatajeniu prawdziwego charakteru wartości majątkowych lub praw związanych z
nimi,  ich  źródła,  miejsca  przechowywania,  rozporządzania,  faktu  ich  przemieszczania  ze

wiadomością, Ŝe wartości te pochodzą z działalności o charakterze przestępczym lub udziału

w takiej działalności,
Nabyciu,  objęciu  w  posiadanie  albo  uŜywaniu  wartości  majątkowych,  pochodzących  z
działalności o charakterze przestępczym lub udziału w takiej działalności,
Współdziałaniu,  usiłowaniu  popełnienia,  pomocnictwie  lub  podŜeganiu  w  przypadkach
zachowań określonych powyŜej.
Dotyczy  to  równieŜ  przypadków,  gdy  działania,  w  ramach  których  uzyskano  wartości
majątkowe, były prowadzone na terytorium innego państwa niŜ Rzeczpospolita Polska.
Aby  poznać  definicje  najwaŜniejszych  pojęć  związanych  z  przeciwdziałaniem  praniu
pieniędzy,  kliknij  tutaj.  Pamiętaj,  Ŝe  rozumienie  tych  pojęć  jest  kwestią  fundamentalną  i
Twoją wiedzę, między innymi z tego zakresu, będziemy sprawdzać w teście końcowym.

1.1.1. Czym jest pranie pieniędzy?
Zgodnie  z  ustawą  z  dnia  16  listopada  2000  r.  o  przeciwdziałaniu  praniu  pieniędzy  oraz
finansowaniu terroryzmu pranie pieniędzy to zamierzone postępowanie polegające na:
Zamianie  lub  przekazaniu  wartości  majątkowych  pochodzących  z  działalności  o  charakterze
przestępczym  lub  z  udziału  w  takiej  działalności,  w  celu  ukrycia  lub  zatajenia  bezprawnego
pochodzenia tych  wartości majątkowych albo udzieleniu pomocy  osobie, która bierze udział
w takiej działalności w celu uniknięcia przez nią prawnych konsekwencji tych działań,

Ukryciu lub zatajeniu prawdziwego charakteru wartości majątkowych lub praw związanych z
nimi, ich źródła, miejsca przechowywania, rozporządzania, faktu ich przemieszczania ze

wiadomością, Ŝe wartości te pochodzą z działalności o charakterze przestępczym lub udziału

1.1.2. Fazy prania pieniędzy
Zgodnie z art. 299. § 1. Kto

rodki płatnicze, instrumenty

finansowe, papiery wartościowe,
wartości

dewizowe,

prawa

majątkowe lub inne mienie
ruchome

lub

nieruchomości,

pochodzące

korzyści

związanych

popełnieniem

czynu zabronionego, przyjmuje,
przekazuje

lub

wywozi

granicę,

pomaga

przenoszenia ich własności lub
posiadania albo podejmuje inne
czynności,

które

mogą

udaremnić lub znacznie utrudnić
stwierdzenie ich przestępnego
pochodzenia

lub

miejsca

umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podlega karze pozbawienia
wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Proceder prania pieniędzy moŜna podzielić na trzy fazy:
LOKOWANIE – oznacza wprowadzenie do obrotu finansowego środków finansowych
pochodzących z przestępstwa;
MASKOWANIE – to odseparowanie środków finansowych od nielegalnego źródła;
INTEGRACJĘ – oznacza stworzenie wyjaśnienia pochodzenia posiadanych środków.
KaŜda z powyŜszych faz z osobna wypełnia znamiona czynu z art. 299.§1 kodeksu karnego,
co oznacza, Ŝe kaŜda faza sama w sobie jest praniem pieniędzy.
W kolejnych ekranach poznasz szczegółową charakterystykę kaŜdej z faz prania pieniędzy.

1.1.3. Lokowanie
Lokowanie

stanowi

fizyczne

rozporządzenie

dochodami

pochodzącymi

bezpośrednio

przestępstwa

polega

wprowadzeniu  tych  dochodów  do
systemu  finansowego.  Lokowanie
moŜe  być  dokonane  na  wiele
róŜnych  sposobów  –  w  zaleŜności
od aktualnych potrzeb, istniejących
moŜliwości, czy teŜ pomysłowości
przestępcy  –  z  wykorzystaniem
instytucji  finansowych  i  innych
podmiotów gospodarczych itp.
NaleŜy  takŜe  zauwaŜyć,  iŜ  z
punktu

widzenia

typowania

transakcji

przez

instytucje

obowiązane, w fazie lokowania najłatwiej moŜna stwierdzić, Ŝe wprowadzane do obrotu

rodki finansowe mogą mieć związek z przestępstwem prania pieniędzy.

Dopatrując się pewnych cech omawianej fazy, moŜna stwierdzić, Ŝe dla lokowania
charakterystyczne jest:

•

wprowadzanie do obrotu środków finansowych pochodzących bezpośrednio z
przestępstwa,

•

dokonywanie transakcji – w większości przypadków – w formie gotówkowej,

•

prostota, jednorodność, powtarzalność i krótkoterminowość dokonywanych transakcji.

Na ilustracji widzisz sposoby postępowania w ramach prania pieniędzy najczęściej
wykorzystywane w fazie lokowania.

1.1.4. Maskowanie
Maskowanie jest oddzieleniem dochodów z przestępstwa od ich źródła pochodzenia, poprzez
przeprowadzenie  wielu  transakcji  finansowych,  które  mają  na  celu  utrudnienie  stwierdzenia
powiązania  tych  dochodów  z  ich  prawdziwym  źródłem.  Analogicznie  jak  lokowanie,
maskowanie  moŜe  być  dokonane  na  wiele  róŜnych  sposobów,  w  zaleŜności  od  istniejących
moŜliwości  i  pomysłowości  sprawcy.  Na  ilustracji  widzisz  przykładowe  sposoby
postępowania w ramach prania pieniędzy wykorzystywane w tej fazie.
W  przeciwieństwie  jednak  do  lokowania,  typowanie  transakcji,  które  mogą  mieć  związek  z
praniem pieniędzy, w fazie maskowania cechuje zróŜnicowana trudność. Najprościej związek
z omawianym procederem moŜna stwierdzić na wstępnym etapie maskowania, zaś im więcej
transakcji jest dokonywanych przez przestępcę w ramach maskowania, tym związek ten jest
trudniejszy w typowaniu.
Podobnie  jak  w  fazie  lokowania,  w  przypadku  maskowania  moŜna  wyróŜnić  pewne  cechy
charakterystyczne. Są to:

•

dokonywanie bardzo duŜej liczby transakcji,

•

dokonywanie transakcji, które często nie mają uzasadnienia ekonomicznego,

•

częste zmiany rodzaju środków majątkowych podlegających praniu,

•

korzystanie z elektronicznych form przekazu pieniędzy.

1.1.5. Integracja
Integracja jest fazą, w której
dochody

pochodzące

przestępstwa traktowane są jako
legalne,

dzięki

stworzeniu

rzekomo prawnego uzasadnienia
pochodzenia pranych środków
finansowych.

Skuteczna

integracja  jest  w  znacznej  mierze  uzaleŜniona  od  skutecznej  realizacji  fazy  maskowania
(uwaga  ta  nie  dotyczy  sytuacji,  w  której  faza  maskowania  została  pominięta).  JeŜeli
maskowanie powiodło się, na etapie integracji następuje powrót dochodów z przestępstwa do
legalnego obrotu gospodarczego, przy zachowaniu pozorów legalności tych dochodów.
Trudno jest w przypadku integracji wyróŜnić jej cechy charakterystyczne, tak jak w opisanych
wcześniej  fazach.  MoŜna  natomiast  powiązać  z nią  pewne  sposoby  postępowania.  Spójrz  na
ilustrację.

1.1.6. Pranie pieniędzy - przykład
Do jednego z banków zgłosił się klient, który niedawno otworzył w nim rachunek osobisty w
złotych. Klient wpłacił na rachunek znaczną sumę pieniędzy, tłumacząc, Ŝe jest to zwrot
pieniędzy w gotówce, które kiedyś poŜyczył bratu. Kilka dni później ten sam klient przelał te

rodki na swój rachunek firmowy prowadzony w innym banku. Z tego rachunku firmowego

dokonał następnie dwóch przelewów elektronicznych, po jednym na kaŜdy z nich:

•

rachunek osobisty swojej Ŝony oraz

•

rachunek bieŜący swojego kontrahenta.

ona tego klienta za otrzymane od niego pieniądze kupiła firmę swojego szwagra, która była

na skraju bankructwa.
Z  kolei  dwa  tygodnie  później  kontrahent  przelał  tę  samą  kwotę  z  powrotem  na  firmowy
rachunek klienta.
Pieniądze te zostały przeznaczone na podwyŜszenie kapitału zakładowego firmy.
Przebieg  wszystkich  transakcji  widzisz  na  ilustracji.  Zastanów  się,  które  z  transakcji  wydają
się  podejrzane  i  jakimi  fazami  prania  pieniędzy  mogą  być.  Zostaniesz  o  to  zapytany  w
kolejnym ekranie.

1.1.7. Podstawy prawne
W  przedmiocie  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  oraz  finansowania  terroryzmu  zasadniczą
rolę  odgrywa  ustawa  z  16  listopada  2000r.  o  przeciwdziałaniu  praniu  pieniędzy  oraz
finansowaniu  terroryzmu.  Aktualne  brzmienie  tej  ustawy  jest  konsekwencją  dostosowania
stanu  prawnego  do  prawa  wspólnotowego  oraz  do  rekomendacji  Specjalnej  Grupy  ds.
Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowania Terroryzmu (FATF).

Bardziej  rygorystyczne  rozwiązania  w  zakresie  m.in.  identyfikacji  i  weryfikacji  toŜsamości
klientów  przez  instytucje  sektora  finansowego  i  niefinansowego,  modyfikacja  istniejących
przepisów  w  zakresie  rejestracji  transakcji    czy  wprowadzenie  regulacji  dotyczących
stosowania  kar  pienięŜnych,  mają  na  celu  kompleksowe  zabezpieczenie  instytucji  oraz
przedsiębiorców  przed  skutkami  przestępczości  prania  pieniędzy  i  finansowania  terroryzmu,
polegającej  na  wykorzystaniu  systemów  finansowych  do  tych  celów,  przy  jednoczesnym
zwiększeniu przejrzystości przepływów finansowych w polskim systemie gospodarczym.
1.1.8. Podsumowanie
Zgodnie  z  potoczną  definicją  pranie  pieniędzy  to  podejmowanie  świadomych  działań
mających  na  celu  znalezienie  lub  stworzenie  podstaw,  prawnych  lub  faktycznych,
uzasadniających posiadanie korzyści majątkowych.
W lekcji przedstawiliśmy równieŜ definicję ustawową, która jest nieco szersza.
Pranie  pieniędzy  moŜna  podzielić  na  trzy  fazy,  z  których  kaŜda  z  osobna  jest  uznawana  za
proceder prania pieniędzy.
Te fazy to:

•

Lokowanie, które oznacza wprowadzenie do obrotu finansowego środków
finansowych pochodzących z przestępstwa;

•

Maskowanie, które jest odseparowaniem środków finansowych od nielegalnego

ródła;

•

Integracja, która oznacza stworzenie wyjaśnienia pochodzenia posiadanych środków.

W fazie lokowania najłatwiej moŜna stwierdzić, Ŝe wprowadzane do obrotu środki finansowe
mogą mieć związek z przestępstwem prania pieniędzy.
W lekcji poznałeś teŜ akty, które stanowią podstawę prawną przeciwdziałania praniu
pieniędzy.
Są to:

•

Kodeks karny,

•

ustawa,

•

przepisy wspólnotowe.

1.2 Organy właściwe, instytucje obowiązane i jednostki współpracujące
Cele lekcji
Ta  lekcja  poświecona  jest  organom  właściwym,  instytucjom  obowiązanym  i  jednostkom
współpracującym w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Dowiesz  się  z  niej,  które  organy  są  organami  właściwymi  w  sprawach  przeciwdziałania
praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz jakie są ich zadania.
Zapoznasz  się  teŜ  z  katalogiem  instytucji  obowiązanych  i  jednostek  współpracujących  oraz
zadaniami, jakie przed nimi stoją.
WskaŜemy Ci równieŜ, jakie elementy powinna zawierać procedura wewnętrzna organizacji i
podmiotów naleŜących do instytucji obowiązanych lub jednostek współpracujących.
Szczegółowe zagadnienia i cele lekcji przedstawiono na ilustracji. Zapoznaj się z nimi, zanim
przejdziesz dalej.
1.2.1.  Zadania  organów  właściwych  w  sprawach  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  i
finansowaniu terroryzmu
Na  ilustracji  widzisz  organy  właściwe  w  sprawach  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  i
finansowaniu terroryzmu.

Do zadań GIIF naleŜy uzyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji w
trybie określonym w ustawie oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania praniu
pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Zadania te to w szczególności:

•

badanie przebiegu transakcji, co do których Generalny Inspektor powziął uzasadnione
podejrzenia,

•

przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku,

•

rozstrzyganie w przedmiocie zwolnienia zamroŜenia wartości majątkowych,

•

udostępnianie i Ŝądanie przekazania informacji o transakcjach,

•

przekazywanie uprawnionym organom dokumentów uzasadniających podejrzenie
popełnienia przestępstwa,

•

inicjowanie i podejmowanie innych działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu, w tym szkolenie pracowników instytucji obowiązanych
w zakresie zadań nałoŜonych na te instytucje,

•

sprawowanie kontroli przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu
pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

•

współpraca z zagranicznymi instytucjami i międzynarodowymi organizacjami
zajmującymi się przeciwdziałaniem praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu,

•

nakładanie kar pienięŜnych, o których mowa w ustawie,

•

zadania organu, o którym mowa w art. 15 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 1781/2006.

1.2.2. Instytucje obowiązane - katalog
instytucji
Poprzez instytucje obowiązane rozumie
się:

•

oddziały instytucji kredytowych,

•

instytucje finansowe mające siedzibę na terytorium RP, oddziały instytucji
finansowych niemających siedziby na terytorium RP,

•

banki krajowe, oddziały banków zagranicznych,

a takŜe:

•

Narodowy Bank Polski,

•

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. - w zakresie, w jakim prowadzi
rachunki papierów wartościowych,

•

fundusze inwestycyjne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych,

•

spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,

•

instytucje pieniądza elektronicznego, oddziały zagranicznych instytucji pieniądza
elektronicznego oraz agentów rozliczeniowych,

•

firmy inwestycyjne, banki powiernicze,

•

zagraniczne  osoby  prawne  prowadzące  na  terytorium  RP  działalność  maklerską  oraz
towarowe  domy  maklerskie  oraz  niebędące  towarowymi  domami  maklerskimi  spółki
handlowe,

•

publicznego operatora,

•

fundacje,

•

stowarzyszenia posiadające osobowość prawną,

•

podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg
rachunkowych,

•

podmioty prowadzące działalność kantorową,

•

przedsiębiorców, przyjmujących płatności za towary w gotówce o wartości
przekraczającej równowartość 15 000 euro, równieŜ gdy naleŜność za określony towar
jest dokonywana w drodze więcej niŜ jednej operacji.

Do instytucji obowiązanych naleŜą takŜe podmioty i instytucje wymienione na ilustracji.

1.2.3. Instytucje obowiązane – zadania
i procedura wewnętrzna
Do

zadań

instytucji

obowiązanych

naleŜy:

Stosowanie

rodków

bezpieczeństwa finansowego:

•

identyfikacja:

•

podstawowa,

•

uproszczona,

•

wzmoŜona.

Rejestracja transakcji.

Analizy i typowanie transakcji.

Przesyłanie

danych

zarejestrowanych transakcjach.

Procedura wewnętrzna.

Szkolenia.

Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej.

Wstrzymanie transakcji, blokada rachunku i zamraŜanie.

Instytucje obowiązane muszą wprowadzić w formie pisemnej wewnętrzną procedurę w
zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Procedura ta powinna pełnić rolę "instrukcji obsługi" ustawy, w ramach danej struktury
organizacyjnej instytucji obowiązanej.
Na ilustracji widzisz, co powinna zawierać ta procedura.

Nowo

otwierana

firma

ubezpieczeniowa

siedzibą

Wrocławiu

powołała

zespół

odpowiedzialny

dopełnienie

wszelkich  formalności  związanych  z
otwarciem nowych placówek.
Jednym  z  pracowników  przyjętych  do
zespołu  jest  Marcin.  Marcin  jest
odpowiedzialny  m.in.  za  napisanie
projektu  wewnętrznej  procedury  w

zakresie zapobiegania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Spójrz na ilustrację, aby dowiedzieć się, nad czym zastanawia się Marcin.

1.2.4. Szkolenie oraz wyznaczenie

osoby odpowiedzialnej w instytucjach obowiązanych
Do  zadań  instytucji  obowiązanych  naleŜy  wyznaczenie  osób  odpowiedzialnych  za
dopełnienie  obowiązków  określonych  w  ustawie.  W  przypadku  instytucji  obowiązanych
będących  kapitałowymi  spółkami  handlowymi,  bankami  spółdzielczymi  lub  państwowymi,
osobą  tą  jest  członek  zarządu  wyznaczony  przez  zarząd,  a  w  odniesieniu  do  oddziałów
banków  zagranicznych  lub  instytucji  kredytowych  –  dyrektor  oddziału.  W  przypadku
instytucji obowiązanych wykonujących działalność jednoosobowo, osobą odpowiedzialną jest
osoba wykonująca tę działalność.

Instytucje  obowiązane  muszą  takŜe  zapewnić  pracownikom,  wykonującym  obowiązki
związane  z  przeciwdziałaniem  praniu  pieniędzy  i  finansowaniu  terroryzmu,  udział  w
programach szkoleniowych. Spójrz na ilustrację.

1.2.5.

Jednostki

współpracujące

przeciwdziałanie praniu pieniędzy i
finansowaniu terroryzmu
Jednostki współpracujące, w granicach
swoich

ustawowych

kompetencji,

są

obowiązane

przekazać,

wniosek

Generalnego

Inspektora,

informacje

niezbędne  do  realizacji  jego  zadań  w
zakresie  zapobiegania  przestępstwom,  o
którym  mowa  w  art.  165a  oraz  art.  299

Kodeksu karnego. Treść tych artykułów znajdziesz tutaj.
Spójrz na obydwie ilustracje, a dowiesz się, jakie działania obejmuje współdziałanie
jednostek współpracujących z GIIF.

Organy  kontroli  skarbowej,  organy  podatkowe  i  organy  celne  powiadamiają  niezwłocznie
Generalnego  Inspektora  takŜe  o  wszelkich  ujawnionych  w  toku  swojej  działalności
okolicznościach, mogących wskazywać na prowadzenie działań mających na celu popełnienie
przestępstwa, o którym mowa w art. 165a lub 299 Kodeksu karnego.
Powiadomienie to powinno zawierać w szczególności opis ujawnionych okoliczności wraz z
przyczynami,  dla  których  powiadamiający  uznał,  Ŝe  mogą  one  wskazywać  na  prowadzenie
działań mających na celu popełnienie tego przestępstwa.
Organy  straŜy  granicznej  oraz  organy  celne  przekazują  Generalnemu  Inspektorowi
informacje,  o  których  mowa  w  art.  5  rozporządzenia  (WE)  Nr  1889/2005  Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie kontroli środków pienięŜnych
wwoŜonych  do  Wspólnoty  lub  wywoŜonych  ze  Wspólnoty,  oraz  informacje  zawarte  w
zgłoszeniu  określonym  w  rozporządzeniu  wydanym  na  podstawie  art.  21  ustawy  z  dnia  27
lipca 2002 r. Prawo dewizowe.
Spójrz na ilustrację, a dowiesz się, w jakim terminie muszą zostać przekazane te informacje.

1.2.6. Procedura wewnętrzna dla
jednostek współpracujących
Jednostki

współpracujące

są

obowiązane

opracowania

instrukcji

postępowania

przypadkach:
Powiadamiania

Generalnego

Inspektora  o  podejrzeniu  popełnienia
prania  pieniędzy  oraz  finansowania
terroryzmu.
Przekazywania  potwierdzonych  kopii
dokumentów dotyczących transakcji ,
co  do  których  zachodzi  podejrzenie,

e mają one związek z popełnieniem przestępstw, o których mowa w art. 165a lub art. 299

Kodeksu karnego, oraz informacji o stronach tych transakcji.

1.2.7. Podsumowanie
W  tej  lekcji  dowiedziałeś  się,  Ŝe
organami  właściwymi  w  sprawach
przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  i
finansowaniu terroryzmu są:
Minister

właściwy

ds.

instytucji

finansowych jako naczelny organ
informacji finansowej,
Generalny

Inspektor

Informacji

Finansowej (GIIF).
Do zadań GIIF naleŜy uzyskiwanie,
gromadzenie,

przetwarzanie

analizowanie informacji w trybie
określonym

ustawie

oraz

podejmowanie  działań  w  celu  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  oraz  finansowaniu
terroryzmu.
Poznałeś  równieŜ  katalog  instytucji  obowiązanych,  do  których  naleŜą  róŜnego  rodzaju
instytucje  finansowe,  kredytowe,  banki,  fundusze  itp.  Wiesz  juŜ,  jakie  są  ich  zadania.
Szczegółowo omówione zostały trzy z nich:
wprowadzenie w formie pisemnej wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu
pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za dopełnienie obowiązków określonych w ustawie,
organizowanie

szkoleń

dla

pracowników

wykonujących

obowiązki związane

przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w instytucji obowiązanej.
Poznałeś  teŜ  jednostki  współpracujące,  do  których  naleŜą  m.in.:  Prokuratura,  ABW,  CBA  ,
jednostki  podległe  ministrowi  właściwemu  do  spraw  wewnętrznych,  organy  kontroli
skarbowej, organy podatkowe, celne oraz organy straŜy granicznej.
Wiesz  równieŜ,  Ŝe  mają  one  obowiązek  udostępnić,  na  wniosek  Generalnego  Inspektora,
informacje  niezbędne  do  realizacji  jego  zadań  w  zakresie  zapobiegania  przestępstwom
określonym w art. 165a oraz art. 299 Kodeksu karnego.
1.3 Przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu
Cele lekcji
Witaj w lekcji poświęconej przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu.
W tej lekcji dowiesz się, czym jest terroryzm, w jaki sposób moŜe być finansowany oraz jak
temu przeciwdziałać.
W dalszej części lekcji dowiesz się teŜ, jakie są trzy główne metody transferowania środków
przez organizacje terrorystyczne.
Szczegółowe zagadnienia lekcji wraz z celami przedstawiono na ilustracji.
1.3.1. Czym jest terroryzm?
Terroryzm  jest  formą  przemocy  politycznej,  stosowaną  dla  osiągnięcia  celów  o  charakterze
politycznym.

Prawna  definicja  aktu  terrorystycznego  znajduje  się  w  art.  115  §  20  Kodeksu  karnego.
Zgodnie  z  jego  treścią  przestępstwem  o  charakterze  terrorystycznym  jest  czyn  zabroniony
zagroŜony  karą  pozbawienia  wolności,  której  górna  granica  wynosi  co  najmniej  5  lat,
popełniony w celu:
powaŜnego zastraszenia wielu osób,
zmuszenia  organu  władzy  publicznej  Rzeczypospolitej  Polskiej  lub  innego  państwa  albo
organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności,
wywołania powaŜnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, innego
państwa lub organizacji międzynarodowej - a takŜe groźba popełnienia takiego czynu.
Polityczny  charakter  celów  oraz  nagłaśnianie  realizowanych  i  planowanych  działań  i  ich
efektów odróŜniają ugrupowania terrorystyczne od zorganizowanych grup przestępczych.

Ugrupowania

terrorystyczne

potrzebują

rodków finansowych dla prowadzenia swojej

działalności. Tylko niewielka część ich
kosztów

jest

bezpośrednio

związana

popełnianiem

aktów

terrorystycznych,

natomiast

większość

stanowią

wydatki

bieŜące, związane z utrzymaniem całej
infrastruktury

grupy

działaniami

propagandowymi. Te ostatnie są bardzo istotne
dla osiągnięcia przyjętych celów politycznych.
Na  ilustracji  widzisz,  z  jakich  źródeł
organizacje  terrorystyczne  mogą  pozyskiwać
fundusze.
Więcej  na  ten  temat  dowiesz  się  z  dalszej

części lekcji.
Sprzyjające  środowisko  dla  funkcjonowania  organizacji  terrorystycznych  stanowią  tzw.
państwa  upadłe  i  obszary  bezpieczne  (ang.  „safe  heavens”),  w  których  brak  jest  skutecznej
władzy  państwowej,  która  walczyłaby  z  terroryzmem.  MoŜna  tu  wskazać  terytoria  Somalii,
Iraku czy pogranicze pakistańsko-afgańskie. Są równieŜ państwa podejrzewane o wspieranie
organizacji  terrorystycznych,  przy  czym  moŜe  ono  przybrać  róŜne  formy  –  udostępnienie
swoich  obiektów  jako  miejsc  schronienia,  szkolenie,  dostarczanie  broni,  środków  łączności,
funduszy itp.

1.3.2. Zbieranie funduszy ze

źródeł legalnych
Organizacje

terrorystyczne

otrzymują  środki  finansowe  m.in.
z legalnych źródeł. W odniesieniu
do  środków  z  legalnych  źródeł
mówi się o "brudzeniu pieniędzy"
jako  przeciwieństwie  do  prania
pieniędzy  –  poniewaŜ  w  tym

przypadku "czyste" pieniądze są przeznaczane na nielegalne cele – finansowanie działalności
terrorystycznej.

Organizacje  charytatywne  lub  typu  non-profit  posiadają  cechy,  które  czynią  je  szczególnie
atrakcyjnymi dla terrorystów oraz podatnymi na naduŜycia finansowe – korzystają z zaufania
publicznego,  przez  co  mają  dostęp  do  róŜnorodnych  źródeł  finansowania,  a  transakcje
gotówkowe stanowią znaczący udział w ich rozliczeniach. Niektóre organizacje charytatywne
są obecne na całym świecie, więc dokonują bardzo wielu transakcji finansowych, równieŜ na
obszarach najbardziej naraŜonych na działalność terrorystyczną.
Ponadto  organizacje  charytatywne  mogą  podlegać  znacznie  łagodniejszym  wymogom
regulacyjnym niŜ np. instytucje finansowe czy spółki akcyjne.
Prowadząc  działalność  charytatywną  terroryści  mają  szeroki  dostęp  do  potencjalnych
darczyńców oraz mogą przedstawiać się jako obrońcy ofiar konfliktów zbrojnych.
Organizacje charytatywne mogą być wykorzystywane przez terrorystów na 3 sposoby:
Organizacja prowadzi samodzielnie działalność charytatywną, ale część zbieranych środków
przekazuje terrorystom,
ZałoŜenie własnej organizacji charytatywnej "przykrywki",
Pomoc udzielana jest przez organizację za pośrednictwem sieci terrorystycznej.

Legalna działalność gospodarcza
Szczególne ryzyko występuje w sektorach, w
których

rozpoczęcie

działalności

gospodarczej

nie

wymaga

spełnienia

formalnych

wymagań

posiadania

znaczącego kapitału.
Ryzyko, Ŝe podmiot będzie przekazywać

rodki pienięŜne na finansowanie działalności

terrorystycznej jest większe, gdy stosunkowo
łatwo jest ukryć część przychodów.

Podmioty  gospodarcze  szczególnie  naraŜone  na  udział  w  finansowaniu  terroryzmu  to
podmioty prowadzące działalność związaną z obrotem gotówkowym.
Samofinansowanie
Samofinansowanie  dotyczy  niewielkich  grup  terrorystycznych  lub  komórek  działających  w
ramach  większej  sieci,  które  finansowane  są  z  legalnych  dochodów  uzyskiwanych  przez  ich
członków – z wynagrodzeń za pracę, zasiłków społecznych, oszczędności.

1.3.3. Nielegalne źródła finansowania
terroryzmu
Nielegalnym

ródłem

finansowania

działalności

terrorystycznej

jest

róŜnorodna

działalność

przestępcza.

Niewielkim  grupom  mogą  wystarczać  pojedyncze,  proste  przestępstwa  generujące  zyski.
DuŜe ugrupowania prowadzą zorganizowane procedery, takie jak handel narkotykami, handel
bronią, pranie pieniędzy, porwania dla okupu, wymuszenia, oszustwa i wyłudzenia finansowe.
Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na następujące przestępcze procedery:
Organizacje charytatywne "przykrywki" - środki od darczyńców nie są w ogóle przeznaczane
na  pomoc  charytatywną,  w  całości  trafiają  do  grupy  terrorystycznej,  która  załoŜyła  taką
organizację,
Oszustwa z wykorzystaniem czeków lub kart płatniczych i kredytowych,

Wymuszenia - np. pod hasłem zbierania tzw. "podatku rewolucyjnego" czy opłat za ochronę,
dokonywane są zwykle w społecznościach ekspatriantów Ŝyjących w diasporach, w których
obawa przed zemstą i nieufność wobec organów ścigania w kraju zamieszkania powodują, Ŝe
przestępstwa te nie są im zgłaszane.
Aby móc sfinansować swoją działalność, organizacja terrorystyczna potrzebuje znacznych

rodków finansowych. MoŜe je pozyskiwać zarówno ze źródeł legalnych, jak i nielegalnych.

Jedna z grup terrorystycznych pozyskuje środki finansowe z następujących źródeł:

•

restauracji prowadzonej przez członków,

•

od członków organizacji i ich rodzin,

•

z handlu narkotykami,

•

z dokonywania nieuczciwych zakupów z wykorzystaniem danych kart kredytowych
skradzionych innym osobom.

Zastanów się, jakie sposoby finansowania działalności wykorzystuje grupa. PomoŜe Ci to
rozwiązać ćwiczenie w kolejnym ekranie.

1.3.4. Dystrybucja środków
Funkcjonowanie grup terrorystycznych wymaga nie tylko pozyskiwania środków, ale równieŜ
ich dystrybucji w ramach sieci. Wykorzystywane są trzy główne metody transferowania:
rozliczenia bezgotówkowe, przy wykorzystaniu róŜnorodnych pośredników finansowych,
fizyczny przewóz gotówki lub innych płynnych wartości majątkowych przez kurierów,
obrót towarami, które są sprzedawane, a środki przeznaczane na finansowanie terroryzmu.
Korzystanie z nowoczesnych form rozliczeń jest bardzo wygodne i umoŜliwia szybki transfer

rodków pomiędzy odległymi punktami.

Przyjęte  powszechnie  międzynarodowe  standardy,  nakładające  na  pośredników  finansowych
wymogi  rejestrowania  stron  transakcji,  powodują,  Ŝe  moŜliwości  anonimowego
transferowania  środków  są  jednak  bardzo  ograniczone,  szczególnie  w  przypadku  większych
kwot.  Dlatego  terroryści  korzystają  z  fizycznego  przekazywania  gotówki,  poprzez  kurierów,
oraz tzw. bankowości alternatywnej, tj. "podziemnej, nieformalnej bankowości".
Obrót  towarami  dotyczy  surowców  i  innych  dóbr  pozyskanych  przez  terrorystów  na
kontrolowanych przez siebie obszarach.

1.3.5. Podsumowanie
W tej lekcji dowiedziałeś się, Ŝe
terroryzm

jest

formą

przemocy

politycznej, stosowaną dla osiągnięcia
celów o charakterze politycznym.
Poznałeś

legalne

ródła

funduszy

przeznaczanych

finansowanie

działalności terrorystycznej, czyli:

•

organizacje charytatywne,

•

działalność gospodarcza,

•

samofinansowanie,

•

oraz te nielegalne, czyli róŜnorodne procedery przestępcze, w tym m.in.:

•

oszukańcze organizacje charytatywne,

•

oszustwa z wykorzystaniem kart kredytowych,

•

oszustwa przy uŜyciu czeków,

•

handel narkotykami,

•

wymuszenia.

Dowiedziałeś się równieŜ, Ŝe istnieją trzy główne metody transferowania środków stosowane
przez organizacje terrorystyczne:
rozliczenia bezgotówkowe,
fizyczny przewóz gotówki lub innych płynnych wartości,
obrót towarami, które są sprzedawane, a środki przeznaczane na finansowanie terroryzmu.
1.4  Międzynarodowe  aspekty  zwalczania  procederu  prania  pieniędzy  i  finansowania
terroryzmu
Cele lekcji
W  czasach  globalizacji,  polityka,  gospodarka  i  kultura  stają  się  wspólną,  międzynarodową
dziedziną.  Niestety,  międzynarodowym  problemem  stały  się  takŜe  przestępstwa  prania
pieniędzy  i  finansowania  terroryzmu.  Dlatego  walka  z  tymi  procederami  podejmowana  jest
równieŜ na poziomie międzynarodowym.
W  tej  lekcji  dowiesz  się,  na  czym  polegają  wspólne,  międzynarodowe  działania  w  zakresie
przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Poznasz organizacje zajmujące
się walką z tymi przestępstwami i regulacje przez nie wydane.

1.4.1. Współpraca międzynarodowa
Przestępstwo prania pieniędzy i przestępstwo finansowania terroryzmu w dobie globalizacji
systemów finansowych oraz powszechnej dostępności instrumentów tzw. nowej ekonomii są
często przestępstwami o charakterze międzynarodowym.

Dlatego waŜnym elementem systemu
przeciwdziałania praniu pieniędzy i
finansowaniu terroryzmu jest współpraca
międzynarodowa. Jest ona realizowana
zarówno poprzez wymianę informacji z
zagranicznymi jednostkami analityki
finansowej w prowadzonych sprawach, jak i
poprzez prace w gremiach i projektach
międzynarodowych. Projekty te mają na
celu wypracowanie spójnego kierunku
działań wielu państw oraz opracowanie
standardów prawnych i instytucjonalnych,
rekomendowanych do implementacji w

lokalnych systemach państw członkowskich.
1.4.2. Współpraca dwustronna
Współpraca z zagranicznymi jednostkami analityki finansowej polega na:
realizacji zagranicznych wniosków o udzielenie informacji,
przygotowaniu zapytań do jednostek zagranicznych.
Podstawami prawnymi wymiany informacji w ramach współpracy dwustronnej są:

•

bilateralne porozumienia o współpracy, dotyczące wymiany informacji w dziedzinie
przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Do chwili obecnej GIIF
podpisał 48 tego typu porozumień.

•

Decyzja  Rady  Unii  Europejskiej  nr  2000/642/JHA  z  17  października  2000  r.  w
sprawie  zasad  współpracy  pomiędzy  jednostkami  analityki  finansowej  państw
członkowskich w odniesieniu do wymiany informacji.

Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, na podstawie Decyzji Rady, GIIF
współpracuje z krajami będącymi członkami Unii, z którymi nie ma porozumienia w zakresie
współpracy w dziedzinie wymiany informacji.
Wymiana informacji w ramach współpracy dwustronnej odbywa się na określonych zasadach
– znajdziesz je na ilustracji obok.

1.4.3.

Organizacje

międzynarodowe zajmujące
się

zwalczaniem

prania

pieniędzy
Przeciwdziałaniem

praniu

pieniędzy zajmują się liczne
organizacje międzynarodowe.
Grupa EGMONT

Grupa została utworzona w 1995 r., a w 2007 r. przekształcona w formalną organizację
międzynarodową. Polska jest członkiem Grupy od 2002 r.

Grupa EGMONT skupia ponad sto państw, które współpracują nad doskonaleniem prawnych
standardów  wymiany  informacji  oraz  usprawnieniem  wykorzystywanych  przy  wymianie
informacji technik informatycznych.
Do  zadań  grupy  naleŜy  teŜ  organizacja  szkoleń  i  podejmowanie  innych  działań,  które  mają
doskonalić  umiejętność  dostrzegania  symptomów  prania  pieniędzy  przez  pracowników
jednostek analityki finansowej z państw członkowskich.
Grupa Zadaniowa ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF)
Grupa została utworzona w 1989 r. podczas szczytu Grupy G7.
Status pełnoprawnego członka  grupy ma obecnie  ponad 30 państw z całego świata. Ponadto
kilka  państw  i  organizacji  bierze  udział  w  pracach  FATF  na  prawach  członka
stowarzyszonego lub jako obserwatorzy.
Polska  złoŜyła  formalny  wniosek  o  przyjęcie  do  FATF  w  2004  r.  i  prowadzi  na  arenie
międzynarodowej aktywne działania w tym zakresie.

W ramach Komisji Europejskiej funkcjonuje
Komitet ds. Zapobiegania Praniu Pieniędzy i
Finansowaniu Terroryzmu .
Podczas spotkań Komitetu omawiane są
m.in. kwestie implementacji przepisów
unijnych

porządkach

prawnych

poszczególnych  państw  członkowskich  UE,
w  tym  problemy  wynikające  z  róŜnic  w
systemach  prawnych  tych  państw,  a  takŜe
kwestie

wypracowania

jednolitego

stanowiska Unii na spotkania organizacji
międzynarodowych

zajmujących

się

problematyką zwalczania prania pieniędzy i
finansowania terroryzmu.
W ramach Rady Europy funkcjonuje

Specjalny  Komitet  Ekspertów  ds.  Oceny  Środków  Zapobiegania  Praniu  Pieniędzy  i
Finansowaniu Terroryzmu (MONEYVAL).
Komitet  MONEYVAL  został  utworzony  w  1997  r.  Ma  status  organizacji  stowarzyszonej  z
FATF. Składa się z państw-członków Rady Europy, które nie naleŜą do FATF.
Prace  Komitetu  skupiają  się  na  ocenie,  w  ramach  kolejnych  rund  ewaluacyjnych,  zgodności
systemów  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  i  finansowaniu  terroryzmu  poszczególnych
państw  Rady  Europy  z  49  Zaleceniami  FATF,  dyrektywami  Unii  Europejskiej  oraz
Konwencjami Rady Europy i ONZ.
Komitet  przygotowuje  równieŜ  opracowania  dotyczące  typologii,  trendów  i  technik  prania
pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Inne organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem praniu
pieniędzy i finansowaniu terroryzmu to:
Grupa Euroazjatycka ds. Przeciwdziałania Praniu
Pieniędzy (EAG)
Istnieje od 2004 r. Członkami Grupy jest 7 państw z
Europy Wschodniej i Azji. Ponadto status obserwatora w
grupie

prawie

państw

organizacji

międzynarodowych.
EAG  jest  Ciałem  Regionalnym  FATF,  posiada  status  obserwatora  w  FATF  i  działa  na
zasadach podobnych do FATF.
Polska uzyskała status obserwatora w tej grupie w grudniu 2007 r.
Grupa  Zadaniowa  ds.  Zwalczania  Przestępczości  Zorganizowanej  w  Regionie  Morza
Bałtyckiego (BALTCOM)
Na  forum  tej  organizacji  omawiane  są  i  wypracowywane  specyficzne  metody  zwalczania
prania  pieniędzy  i  finansowania  terroryzmu  w  odniesieniu  do  indywidualnych  warunków
krajów basenu Morza Bałtyckiego.
Spójrz na ilustrację, aby przypomnieć sobie wszystkie organizacje, które poznałeś do tej pory.

1.4.4. NajwaŜniejsze regulacje wybranych organizacji międzynarodowych
Organizacje  międzynarodowe  wydały  szereg  regulacji  mających  na  celu  przeciwdziałanie
praniu pieniędzy.
Na ilustracji widzisz regulacje wydane przez ONZ.
W  dniu  1  maja  2008  r.  w  Polsce  weszła  w  Ŝycie  Konwencja  Rady  Europy  o  praniu,
ujawnianiu,  zajmowaniu  i  konfiskacie  dochodów  pochodzących  z  przestępstwa  oraz  o
finansowaniu terroryzmu, sporządzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r.
Konwencja weszła w Ŝycie po jej ratyfikacji za uprzednią zgodą wyraŜoną w ustawie z dnia
27  października  2006  r.  o  ratyfikacji  Konwencji  Rady  Europy  o  praniu,  ujawnianiu,
zajmowaniu  i  konfiskacie  dochodów  pochodzących  z  przestępstwa  oraz  o  finansowaniu
terroryzmu, sporządzonej w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. (Dz. U. Nr 237 poz. 1712).
Zgodnie z art. 87 oraz art. 91 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencja jako umowa
międzynarodowa jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Polsce, a jej przepisy są
stosowane  bezpośrednio,  chyba  Ŝe  nie  są  samowykonawcze.  W  odniesieniu  do  takich
przepisów ratyfikacja Konwencji oznacza jednocześnie zobowiązanie Polski do opracowania
norm wdraŜających.

Dyrektywa 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r.
nakłada na Państwa Członkowskie obowiązek m.in.

•

penalizacji prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,

•

ustanowienia jednostki analityki finansowej,

•

zobligowania instytucji raportujących do informowania jednostki analityki finansowej
o podejrzeniu prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,

•

zobowiązania instytucji raportujących do wstrzymania wykonania transakcji, co do
których instytucje podejrzewają, Ŝe mają związek z praniem pieniędzy lub
finansowaniem terroryzmu,

•

zobligowania instytucji raportujących do stosowania środków naleŜytej staranności
wobec klienta.

Dyrektywa  Komisji  2006/70/WE  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  ustanawia  środki
wykonawcze  w  odniesieniu  do  przepisów  Dyrektywy  2005/60/WE,  w  szczególności
dotyczące:
technicznych aspektów definicji osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne,
technicznych  kryteriów  oceny  tego,  czy  w  określonych  sytuacjach  ryzyko  prania  pieniędzy
lub finansowania terroryzmu jest niewielkie,
technicznych kryteriów oceny, czy uzasadnione jest niestosowanie dyrektywy do określonych
osób fizycznych lub prawnych, które prowadzą działalność finansową w sposób sporadyczny
lub w bardzo ograniczonym zakresie.
Kliknij  tutaj,  aby  dowiedzieć  się,  jak  przepisy  obu  Dyrektyw  są  wdroŜone  do  polskiego
porządku prawnego.
Na  ilustracji  znajdziesz  informacje  dotyczące  Rozporządzenia  Parlamentu  Europejskiego  i
Rady w sprawie informacji o zleceniodawcach, które towarzyszą przekazom pienięŜnym.

Zalecenia

FATF

są

standardami

międzynarodowymi

zawierającymi

wytyczne

dotyczące

poszczególnych

elementów systemów przeciwdziałania
praniu

pieniędzy

finansowaniu

terroryzmu , które powinny zostać
wdroŜone

realizowane

poszczególnych krajach adekwatnie do
obowiązujących w nich realiów i ram
prawnych.

W  1990  r.  FATF  po  raz  pierwszy  opublikował  40  Zaleceń,  dotyczących  początkowo
wyłącznie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Następnie rewidował i uaktualniał je w 1996 r.
oraz w 2003 r.
Mimo  Ŝe  Zalecenia  Grupy  Zadaniowej  FATF  nie  są  formalnie  wiąŜącymi  normami  prawa
międzynarodowego,  wiele  państw  dobrowolnie  zobowiązało  się  je  realizować  w  swoich
porządkach prawnych.
Dla  objaśnienia  i  uszczegółowienia  poszczególnych  Zaleceń,  FATF  systematycznie
opracowuje noty interpretacyjne oraz dokumenty, dotyczące najlepszych praktyk.
WdraŜanie  Zaleceń  w  poszczególnych  państwach  weryfikowane  jest  poprzez  coroczne
kwestionariusze oraz w procesie ewaluacji przeprowadzanych przez FATF i Ciała Regionalne
FATF.

1.4.5. Regulacje ONZ dotyczące w szczególności zwalczania finansowania terroryzmu
Organizacja  Narodów  Zjednoczonych  wydała  takŜe  regulacje  dotyczące  w  szczególności
zwalczania finansowania terroryzmu. Jedną z nich jest konwencja o zwalczaniu finansowania
terroryzmu  przyjęta  przez  Zgromadzenie  Ogólne  Narodów  Zjednoczonych  dnia  9  grudnia
1999 r.
Dokument  uznaje  za  przestępstwo  finansowanie  terroryzmu.  Konwencja  nakłada  obowiązek
zamraŜania  lub  zajmowania  wszelkich  funduszy  uŜywanych  do  finansowania  terroryzmu,
orzekania  przepadku  funduszy  wykorzystanych  lub  przeznaczonych  do  finansowania
terroryzmu.

Państwa-strony

mają

odmawiać

schronienia

kaŜdemu,

kto

ponosi

odpowiedzialność za finansowanie terroryzmu.
Polska  ratyfikowała  konwencję  w  2004  r.  W  konsekwencji,  zgodnie  z  art.  87  oraz  art.  91
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, konwencja jest źródłem powszechnie obowiązującego
prawa w Polsce i jest stosowana bezpośrednio.
Wyjątkami  od  tej  zasady  są  te  przepisy  konwencji,  które  wymagają  opracowania  norm
wdraŜających  je  do  krajowego  porządku  prawnego.  Polska  poprzez  ratyfikację  konwencji
zobowiązała  się  do  przygotowania  i  przyjęcia  takich  norm.  Normy  te  zapisane  są
bezpośrednio w krajowych aktach prawnych oraz pośrednio, w regulacjach UE.

Rada

Bezpieczeństwa

Narodów

Zjednoczonych wydała m.in. następujące
rezolucje

dotyczące

walki

finansowaniem terroryzmu:
Rezolucja 1267 Rady Bezpieczeństwa
Narodów

Zjednoczonych

(1999

r.)

dotycząca  środków  restrykcyjnych  wobec
Talibów  z  Afganistanu.  Aby  dowiedzieć
się,  do  czego  zobowiązuje  państwa

rezolucja 1267, kliknij tutaj.
Rezolucja 1368 Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (2001 r.) przyjęta w dniu 12
września  2001  r.  -  Narody  Zjednoczone  potępiły  w  niej  akty  terroru  z  11  września  2001  r.,
uznając je za zagroŜenie dla pokoju i bezpieczeństwa na świecie oraz wyraziły  gotowość do
podjęcia walki z wszystkimi formami terroryzmu.
Rezolucja 1373 Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (2001 r.) określająca zasady
współpracy  państw  w  dziedzinie  zwalczania  finansowania  terroryzmu.  Aby  dowiedzieć  się,
do czego zobowiązuje państwa rezolucja 1373, kliknij tutaj.
1.4.6. Regulacje UE dotyczące w szczególności zwalczania finansowania terroryzmu
Na  ilustracji  widzisz  rozporządzenia  unijne  dotyczące  przeciwdziałania  finansowaniu
terroryzmu. W duŜej mierze są implementacją na gruncie UE norm prawnych ustanowionych
przez ONZ.
Załączniki do tych rozporządzeń określają listę osób, podmiotów i organów, których fundusze
i zasoby gospodarcze powinny być zamraŜane.
Komisja  uprawniona  jest  równieŜ  do  zmiany  załączników  do  rozporządzenia  na  podstawie
ustaleń  dokonanych  przez  Radę  Bezpieczeństwa  Organizacji  Narodów  Zjednoczonych  lub
Komitet  ds.  Sankcji.  Załączniki  są  regularnie  aktualizowane  w  drodze  decyzji  wydawanych
przez Radę Unii Europejskiej.
Rozporządzenia  Rady  wiąŜą  wszystkie  kraje  członkowskie  UE  we  wszystkich  swych
częściach oraz obowiązują bezpośrednio w kaŜdym państwie członkowskim.

Kolejnym  przepisem  unijnym  dotyczącym
zwalczania  finansowania  terroryzmu  jest
Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z
dnia 13 czerwca 2002 r.
Decyzja  ma  na  forum  UE  charakter
odpowiadający  Rezolucji  1373  (2001)
Rady

Bezpieczeństwa

ONZ,

zawiera

bowiem ogólne wytyczne w sprawie
działań,

jakie

powinny

podejmować

państwa

procesie

zwalczania

finansowania terroryzmu.
Decyzja zawiera wykaz przestępstw, które
powinny

być

uwaŜane

akty

terrorystyczne oraz określa rodzaje kar,
które powinny być stosowane wobec

podmiotów popełniających akty terrorystyczne.

Decyzja zobowiązuje równieŜ Państwa Członkowskie do zapewnienia karalności wszelkiego
rodzaju uczestnictwa w działaniach grupy terrorystycznej, w tym m.in. poprzez dostarczanie
zasobów materialnych lub poprzez wszelkiego rodzaju finansowanie działalności grupy
terrorystycznej.

1.4.7.  Regulacje  FATF  dotyczące  w
szczególności  zwalczania  finansowania
terroryzmu
Grupa  Zadaniowa  ds.  Przeciwdziałania
Praniu

Pieniędzy

(FATF)

wydała

Zalecenia  Specjalne,  będące  międzynarodowymi  standardami  w  zakresie  przeciwdziałania  i
zwalczania finansowania terroryzmu.
FATF  opracowała  je  w  2001  r.,  kiedy  jej  zadania  rozszerzono  o  kwestie  finansowania
terroryzmu.  Początkowo  Zaleceń  Specjalnych  było  osiem,  w  2004  r.  wydano  dodatkowe  -
dziewiąte Zalecenie Specjalne.
Podobnie  jak  40  Zaleceń  w  sprawie  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy,  Zalecenia  Specjalne
nie  są  formalnie  wiąŜącymi  normami  prawa  międzynarodowego,  ale  wiele  państw
dobrowolnie zobligowało się do ich stosowania.
9  Zaleceń  Specjalnych  to  jedne  z  podstawowych  kryteriów  przy  ocenie  efektywności
polskiego  systemu  przeciwdziałania  finansowaniu  terroryzmu,  dokonywanej  przez  Komitet
MONEYVAL.
9 Zaleceń Specjalnych jest objaśnianych poprzez noty interpretacyjne, wytyczne i dokumenty
dotyczące najlepszych praktyk ich stosowania.
WdraŜanie  Zaleceń  Specjalnych  w  poszczególnych  państwach  weryfikowane  jest  poprzez
coroczne  kwestionariusze  oraz  w  procesie  ewaluacji  przeprowadzanych  przez  FATF  i  Ciała
Regionalne FATF.

1.4.8. Podsumowanie
Jednostki analityki finansowej na całym

wiecie współpracują ze sobą w celu

zwalczania prania pieniędzy i finansowania
terroryzmu. Współpraca ta polega na:
realizacji

zagranicznych

wniosków

udzielenie informacji,
przygotowaniu

zapytań

jednostek

zagranicznych.
Podstawami prawnymi wymiany informacji w ramach współpracy dwustronnej są:

•

bilateralne porozumienia o współpracy,

•

Decyzja Rady Unii Europejskiej nr 2000/642/JHA z 17 października 2000 r.

Walką z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu zajmują się takŜe międzynarodowe
organizacje:

•

Grupa EGMONT,

•

Grupa Zadaniowa ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF),

•

Komitet ds. Zapobiegania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu działający w
ramach Komisji Europejskiej,

•

Specjalny Komitet Ekspertów ds. Oceny Środków Zapobiegania Praniu Pieniędzy w
Krajach Europy Środkowej i Wschodniej (MONEYVAL), działający w ramach Rady
Europy,

•

Grupa Euroazjatycka ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (EAG),

•

Grupa Zadaniowa ds. Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej w Regionie Morza
Bałtyckiego (BALTCOM).

Walce z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu słuŜą teŜ międzynarodowe regulacje
wydawane m.in. przez:

•

ONZ,

•

Organy UE,

•

FATF.

Moduł2
2.1 Bezpieczeństwo finansowe
Cele lekcji
Bardzo  waŜnym  elementem  zapobiegania  praniu  pieniędzy  i  finansowaniu  terroryzmu  jest
prowadzenie  właściwego  nadzoru  nad  przeprowadzanymi  transakcjami.  Zagadnieniem  tym
zajmiemy się w tej lekcji.
Na  początek  poznasz  pojęcie  środków  bezpieczeństwa  finansowego  i  dowiesz  się,  na  czym
one polegają.
W dalszej części lekcji przedstawimy Ci trzy sposoby identyfikacji klienta:

•

identyfikację podstawową,

•

identyfikację uproszczoną

•

oraz

•

identyfikację wzmoŜoną,

•

które są niezwykle istotnymi środkami bezpieczeństwa finansowego.

Przyjemnej nauki!
2.1.1. Środki bezpieczeństwa finansowego
Instytucje obowiązane stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego.
Zakres stosowania tych środków został określony na podstawie oceny dokonanej w wyniku
analizy ryzyka z uwzględnieniem:

•

rodzaju klienta,

•

stosunków gospodarczych,

•

produktów lub transakcji.

•

rodki bezpieczeństwa finansowego wobec klienta polegają na:

•

identyfikacji klienta i weryfikacji jego toŜsamości na podstawie dokumentów lub
informacji publicznie dostępnych,

•

identyfikacji podmiotu odnoszącego rzeczywiste korzyści i stosowaniu odpowiednich

rodków weryfikacji jego toŜsamości, w tym ustalania struktury własności i zaleŜności

klienta,

•

uzyskiwaniu informacji dotyczących celu i zamierzonego charakteru stosunków
gospodarczych z klientem.

Jeszcze jednym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa finansowego jest bieŜące
monitorowanie stosunków gospodarczych z klientem, co zostało przedstawione na ilustracji.

2.1.2. Identyfikacja podstawowa
Jak juŜ wiesz, instytucje obowiązane muszą
prowadzić

identyfikację

klientów.

Najprostszą formą takiej identyfikacji jest
identyfikacja

podstawowa.

Klient

zobowiązany jest podać pewne podstawowe
dane.  Zakres  danych,  które  instytucja
obowiązana  musi  spisać,  jest  róŜny  w
zaleŜności od charakteru prawnego klienta:
Osoby  fizyczne  i  ich  przedstawiciele
legitymują  się  dowodem  toŜsamości  i
podają podstawowe dane osobowe.
Osoby prawne podają dane firmy. Instytucja
obowiązana

zapisuje

takŜe

dane

reprezentanta firmy (takie same, jak w

przypadku osoby fizycznej).
Jednostki  organizacyjne  nieposiadające  osobowości  prawnej  podają  dane  umoŜliwiające  ich
jednoznaczne  zidentyfikowanie,  a  takŜe  dane  reprezentanta  (takie  same,  jak  w  przypadku
osoby fizycznej).
Identyfikacja dotyczy takŜe:

•

beneficjentów transakcji,

•

stron transakcji niebędących klientami.

Jakie konkretnie dane naleŜy przedstawić, dowiesz się, najeŜdŜając myszką na poszczególne
części ilustracji.

rodki bezpieczeństwa finansowego stosuje się takŜe w przypadku podmiotu prowadzącego

kasyno gry przy wejściu klienta do kasyna, niezaleŜnie od wartości Ŝetonów zakupionych do
gry.

2.1.3. Identyfikacja uproszczona
W uzasadnionych przypadkach moŜliwe jest otwarcie rachunku bez dopełnienia obowiązku
zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego wobec klienta, czyli bez zastosowania

identyfikacji podstawowej. Dokonanie transakcji jest moŜliwe z chwilą zawarcia umowy o
prowadzenie takiego rachunku. Taki sposób identyfikacji klienta nazywany jest identyfikacją
uproszczoną.
Instytucje obowiązane mogą odstąpić od stosowania środków bezpieczeństwa wobec klienta,
gdy:

•

jest on podmiotem świadczącym usługi finansowe, mającym siedzibę na terytorium
państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo państwa równowaŜnego,

•

naleŜy on do organów administracji rządowej, organów samorządu terytorialnego oraz
organów egzekucyjnych.

Z ilustracji dowiesz się, w jakich jeszcze sytuacjach moŜna odstąpić od stosowania środków
bezpieczeństwa.

2.1.4. Identyfikacja wzmoŜona
WzmoŜone środki bezpieczeństwa
finansowego

wobec

klienta

stosowane  są  przez  instytucje
obowiązane  na  podstawie  analizy
ryzyka  w przypadkach,  które mogą
wiązać  się  z  wyŜszym  ryzykiem
prania  pieniędzy  lub  finansowania
terroryzmu. Środki te stosowane są
w celu zmniejszenia ryzyka.
W  przypadku,  gdy  klient  nie  jest
obecny,  dla  celów  identyfikacji
instytucje

obowiązane

stosują

przynajmniej jeden z następujących

rodków:

ustalenie toŜsamości klienta na

podstawie dodatkowych dokumentów lub informacji,
dodatkową  weryfikację  autentyczności  przedstawionych  dokumentów  lub  poświadczenie  ich
zgodności  z  oryginałem  przez  notariusza,  organ  administracji  rządowej,  organ  samorządu
terytorialnego lub podmiot świadczący usługi finansowe,
ustalenie, Ŝe pierwsza transakcja została przeprowadzona za pośrednictwem rachunku klienta
w podmiocie świadczącym usługi finansowe.
Na ilustracji widzisz, jakie środki stosowane są w przypadku osób zajmujących eksponowane
stanowiska polityczne.
Zgodnie  z  art.  9e  ust.  5  ustawy,  instytucje  obowiązane,  przy  zawieraniu  umów  z  klientami,
przyjmują  oświadczenia  na  piśmie,  czy  dany  klient  jest  osobą  zajmującą  eksponowane
stanowisko  polityczne,  pod  rygorem  odpowiedzialności  karnej  za  podanie  danych
niezgodnych ze stanem faktycznym.

W zakresie transgranicznych stosunków
z

instytucjami

będącymi

korespondentami z państw innych niŜ:

państwa

członkowskie

Unii

Europejskiej albo

państwa równowaŜne,

instytucje obowiązane będące

podmiotami

wiadczącymi

usługi

finansowe:

•

gromadzą

informacje

pozwalające

ustalenie

zakresu

działalności

oraz

czy

podmiot

wiadczący usługi finansowe podlega

nadzorowi państwowemu,

•

oceniają środki stosowane przez

podmiot świadczący usługi finansowe

będący korespondentem w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu,

•

sporządzają dokumentację określającą zakres odpowiedzialności kaŜdego podmiotu

wiadczącego usługi finansowe,

•

upewniają się - w odniesieniu do kont przejściowych - Ŝe instytucja kredytowa będąca
korespondentem przeprowadziła weryfikację toŜsamości i podjęła odpowiednie
działania w ramach procedur zachowania naleŜytej staranności w stosunku do
klientów mających bezpośredni dostęp do rachunków bankowych korespondenta oraz

e ma moŜliwość udostępnienia na Ŝądanie korespondenta danych dotyczących

zachowania naleŜytej staranności wobec klienta,

•

nawiązują współpracę po uprzednim uzyskaniu zgody zarządu lub wyznaczonego
członka zarządu.

Instytucje  obowiązane  stosują  odpowiednie  środki  bezpieczeństwa  finansowego  w  celu
przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  lub  finansowaniu  terroryzmu,  które  moŜe  wynikać  z
produktów lub transakcji pozwalających na zachowanie anonimowości.
Instytucja  obowiązana,  będąca  podmiotem  świadczącym  usługi  finansowe,  nie  powinna
nawiązywać, a takŜe utrzymywać współpracy w ramach bankowości korespondencyjnej z
bankiem fikcyjnym,
instytucją  obowiązaną,  będącą  podmiotem  świadczącym  usługi  finansowe,  który  zawiera
umowy o prowadzenie rachunków z bankiem fikcyjnym.
WiąŜe się to przede wszystkim z ryzykiem utraty dobrego imienia lub wiarygodności.
Przez  bank  fikcyjny  rozumie  podmiot  świadczący  usługi  finansowe  lub  prowadzący
równowaŜną działalność, utworzony na terytorium państwa, w którym nie posiada siedziby, w
taki  sposób,  aby  występowało  rzeczywiste  zarządzanie  nim  i  kierowanie  oraz  który  to
podmiot nie jest stowarzyszony z grupą finansową działającą w sposób prawnie uregulowany.

Na ilustracji widzisz przykłady
dwóch

klientów,

którzy

chcą

zrealizować  przelewy  na  duŜe
sumy.
W  mieście  właśnie  zakończono
odrestaurowywanie

zabytkowego

ratusza.  Urząd  miejski  musi  teraz
zapłacić  firmie  konserwatorskiej  za
wykonany projekt.
Natomiast  firma  budowlana  musi
uregulować  naleŜności  za  ostatnią
dostawę  z  Brazylii.  Bank,  który
prowadzi  rachunek  na  rzecz  firmy,
zawsze

przeprowadza

takie

transakcje

pośrednictwem

swojego

banku-korespondenta,

który równieŜ ma siedzibę w
Brazylii.

Zastanów się, jaki rodzaj identyfikacji naleŜy przeprowadzić wobec kaŜdego z tych klientów.
Zapytamy Cię o to w ćwiczeniu w kolejnym ekranie.

2.1.5. Podsumowanie
W tej lekcji dowiedziałeś się, czym są

rodki bezpieczeństwa finansowego.

Pamiętaj, Ŝe najwaŜniejszym środkiem bezpieczeństwa finansowego jest identyfikacja klienta.
Standardowo (w przypadku osób fizycznych, osób prawnych oraz instytucji nieposiadających
osobowości prawnej) stosowana jest identyfikacja podstawowa. Polega ona na zebraniu
podstawowych danych o kliencie, takich jak nazwa, adres, dokument stwierdzający toŜsamość
(formę funkcjonowania).
Jednak w przypadku niektórych podmiotów, takich jak np.:

•

niektóre  podmioty  świadczące  usługi  finansowe,  które  stosują  normy  prawne  w
zakresie  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy  oraz  finansowania  terroryzmu  zgodne  z
prawem Unii Europejskiej,

•

organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego oraz organy
egzekucyjne,

•

identyfikacja podstawowa nie musi być przeprowadzona. Stosuje się wtedy
identyfikację uproszczoną.

Natomiast przy kontaktach finansowych z osobami zajmującymi eksponowane stanowiska
polityczne oraz w zakresie transgranicznych stosunków z instytucjami będącymi
korespondentami z państw innych niŜ państwa członkowskie Unii Europejskiej albo państwa
równowaŜne wymagana jest identyfikacja wzmoŜona.

2.2 Rejestracja transakcji
Cele lekcji
W  określonych  okolicznościach  instytucje  obowiązane  mają  obowiązek  zarejestrować
transakcje, o których mowa w ustawie. Obowiązek ten jest jednym z podstawowych narzędzi
słuŜących  do  zapobiegania  praniu  pieniędzy  i  przeciwdziałania  finansowaniu  terroryzmu.
Przepisy prawne szczegółowo regulują zagadnienie dotyczące rejestru transakcji.
W  tej  lekcji  dowiesz  się,  jakie  transakcje  podlegają  obowiązkowi  rejestracji,  a  jakich
transakcji ten obowiązek nie dotyczy. Poznasz równieŜ regulacje dotyczące przechowywania
rejestru transakcji, informacji o transakcjach oraz dokumentów dotyczących transakcji.
Spójrz na ilustrację, aby zapoznać się z zagadnieniami omówionymi w lekcji.
2.2.1. Transakcje podlegające obowiązkowi rejestracji
Instytucja  obowiązana  przeprowadzająca  transakcję,  której  równowartość  przekracza  15.000
euro,  ma  obowiązek  zarejestrować  taką  transakcję,  równieŜ  w  przypadku,  gdy  jest  ona
przeprowadzana za pomocą więcej niŜ jednej operacji, których okoliczności wskazują, Ŝe są
one powiązane i zostały  podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia
obowiązku rejestracj.
W przypadku podmiotu prowadzącego kasyno gry w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29
lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych obowiązek rejestracji transakcji dotyczy zakupu
lub  sprzedaŜy  Ŝetonów  o  wartości  stanowiącej  co  najmniej  równowartość  1.000  euro.  Do
transakcji  tych  stosuje  się  odpowiednio  przepisy  dotyczące  rejestracji,  o  której  mowa
powyŜej.
Obowiązek rejestracji nie dotyczy transakcji wskazanych w art. 8 ust. 1e ustawy:

•

przelewu z rachunku na rachunek lokaty terminowej, które naleŜą do tego samego
klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

•

przelewu na rachunek z rachunku lokaty terminowej, które naleŜą do tego samego
klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

•

przelewów przychodzących, z wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

•

transakcji związanych z gospodarką własną instytucji obowiązanych;

•

transakcji zawieranych na rynku międzybankowym;

•

banków zrzeszających banki spółdzielcze, o ile transakcja została zarejestrowana w
zrzeszonym banku spółdzielczym;

•

transakcji tymczasowego przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych,
wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną;

•

przypadków określonych w art. 9d ust. 1.

2.2.2.

Rejestracja

transakcji

podejrzanych
Instytucja  obowiązana  przeprowadzająca
transakcję, której okoliczności wskazują, Ŝe
moŜe  ona  mieć  związek  z  praniem
pieniędzy  lub  finansowaniem  terroryzmu,
ma

obowiązek

zarejestrować

taką

transakcję,  bez  względu  na  jej  wartość  i
charakter.
W  przypadku  gdy  instytucja  obowiązana
nie  przyjmuje  dyspozycji  lub  zlecenia  do
przeprowadzenia

transakcji,

obowiązek

rejestracji  transakcji,  o  którym  mowa
wyŜej, stosuje się takŜe, gdy instytucja wie
lub  przy  zachowaniu  naleŜytej  staranności
powinna  wiedzieć  o  takiej  transakcji  w

związku z wykonywaniem umowy z klientem.
Spójrz na ilustrację, aby dowiedzieć się, kiedy w przypadku adwokatów, radców prawnych
oraz prawników zagranicznych zachodzi obowiązek rejestracji transakcji

Pan  Adam  jest  radcą  prawnym  obsługującym
firmy  oraz  klientów  indywidualnych.  Pomaga
swoim klientom przeprowadzać róŜne transakcje,
m.in. na rynku kapitałowym.
Jednym z klientów pana Adama jest pan Robert,
od  4  lat  korzystający  z  usług  prawnika.  Pan
Robert  posiada  1  rachunek  inwestycyjny.  Na
zlecenie  klienta  pan  Adam  przeprowadza
transakcje  na  rynku  finansowym,  m.in.  kupuje
akcje.

Spójrz na ilustrację, aby dowiedzieć się, jakie zlecenie otrzymał niedawno pan Adam. Najedź
na ilustrację kursorem myszki, aby dowiedzieć się jakie ma wątpliwości.

2.2.3. Rejestr transakcji
Transakcje  powinny  być  rejestrowane  w  rejestrze  transakcji.  Rejestr  transakcji,  o  których
mowa w art. 8 ust. 1 i 3 ustawy, jest przechowywany przez okres 5 lat, licząc od pierwszego
dnia roku następującego  po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane. W przypadku
likwidacji,  połączenia,  podziału  oraz  przekształcenia  instytucji  obowiązanej,  do
przechowywania rejestrów i dokumentacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 76 ustawy z
dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.).
RównieŜ  informacje  o  transakcjach  przeprowadzanych  przez  instytucje  obowiązane  oraz
dokumenty  dotyczące  tych  transakcji  są  przechowywane  przez  okres  5  lat,  licząc  od
pierwszego  dnia  roku  następującego  po  roku,  w  którym  dokonano  ostatniego  zapisu
związanego z transakcją.
Przepisy  dotyczące  obowiązku  przechowywania  rejestru  transakcji,  informacji  o
przeprowadzonych  transakcjach  oraz  dokumentów  transakcji  stosuje  się  odpowiednio  do
transakcji  zarejestrowanych  przez  instytucje  obowiązane  na  podstawie  art.  8  ust.  3a  i  3b
ustawy.

2.2.4. Podsumowanie
Instytucja

obowiązana

przeprowadzająca

transakcję

obowiązek zarejestrować transakcję,
której równowartość przekracza 15
000

euro.

Obowiązek

rejestracji

transakcji ma miejsce równieŜ w
przypadku,

gdy

transakcja

jest

przeprowadzana  za  pomocą  więcej  niŜ
jednej  operacji,  których  okoliczności
wskazują, Ŝe są one ze sobą powiązane
i  zostały  podzielone  na  operacje  o
mniejszej

wartości

zamiarem

uniknięcia obowiązku rejestracji.
Podmiot  prowadzący  kasyno  gry  ma
obowiązek  zarejestrować  transakcję
zakupu  lub  sprzedaŜy  Ŝetonów  o

wartości stanowiącej co najmniej równowartość 1000 euro.
Obowiązek rejestracji transakcji nie dotyczy:

•

przelewu z rachunku na rachunek lokaty terminowej, które naleŜą do tego samego
klienta w tej samej instytucji obowiązanej,

•

przelewu na rachunek z rachunku lokaty terminowej, które naleŜą do tego samego
klienta w tej samej instytucji obowiązanej,

•

przelewów przychodzących, za wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

•

transakcji związanych z gospodarką własną instytucji obowiązanych,

•

transakcji zawieranych na rynku międzybankowym,

•

przypadków, określonych w art. 9d ust. 1,

•

banków zrzeszających banki spółdzielcze, o ile transakcja została zarejestrowana w
zrzeszonym banku spółdzielczym,

•

transakcji tymczasowego przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych,
wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucja obowiązaną.

Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której okoliczności wskazują, Ŝe moŜe
ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, ma obowiązek
zarejestrować taką transakcję bez względu na jej wartość i charakter.
Rejestr transakcji powinien być przechowywany przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia
roku następującego po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane.
Informacje o transakcjach oraz dokumenty dotyczące transakcji powinny być przechowywane
przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym dokonano
ostatniego zapisu związanego z transakcją.