1.Cele łowiectwa:
-ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zw łownych
-ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego, na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny
-uzyskiwanie możliwie wysokiej kondycji osobniczej i jakości trofeów oraz równowagi środowiska przyrodniczego
-spełnianie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej
2.Pojemność łowiska
Definicja
-liczba zwierząt jaka może wyst na danym obszarze bez wyrządzania szkód gospodarczych (dla zwierzyny grubej)
Jednostka
-pojemność łowiska ustala się w tzw jednostkach jelenich, obliczając zapotrzebowanie pokarmowe jeleniowatych, średnie w ciągu 150 dni zimowych
Na podstawie znajomości budżetu energet jeleniowatych, przyjęto nast. Przeliczniki:
1 jednostka jelenia=1 jeleń=0,5 żubra=0,3 łosia=2 daniele=5 sarn
1 łoś wykazuje zapotrzebowanie jak 3,3 jelenia
1 żubr wykazuje zapotrzebowanie jak 2 jelenie
1 daniel wykazuje zapotrzebowanie jak 0,5 jelenia
1 sarna wykazuje zapotrzebowanie jak 0,2 jelenia
Czynniki wpływające na jakość łowiska
-jakość siedliska (wydajność żerowa łowiska)
-struktura wiekowa drzewostanu
-strefa ekotonu (strefa przejścia jednego zespołu roślinnego w drugi)
-jakość żeru (zależy od składu gat roślin stanowiących pokarm i ich wartości odżywczej)
-poziom szkód w lasach i na polach w zależności od faktycznego poziomu szkód należy dokonać redukcji bądź podwyższyć pojemność łowisk
3.Rodzaje pasz w dokarmianiu zwierzyny
-objętościowa:
--sucha: siano łąkowe, siano z koniczyn, lucerny, seradeli, słoma zbóż, liściarka,
--soczysta: ziemniaki, bulwy topinamburu, buraki, marchew,rzepa, kapusta, jarmuż i kiszonki.
-treściwa: ziarna zbóż łącznie z kukurydzą, roślin strączkowych, owoce i nasiona drzew leśnych
4.Metody polowań indywidualnych
-Polowanie na czatach (zasiadka)- na dzikie kaczki, gęsi, cietrzewie; Po ustaleniu szlaku przelotów lub miejsca siadania, myśliwy ustawia się w dobrze ukrytym miejscu i strzela do przelatujących ptaków
- Polowanie z podchodu- Polega on na tym, że myśliwy odnajduje zwierzynę i podchodzi do niej na odległość strzału. Tym sposobem poluje się głównie na zwierzynę grubą.
- Polowanie po tropie-
- Polowanie z podjazdu- Jelenie, daniele i sarny, a nieraz i lis; myśliwy i towarzyszący mu woźnica objeżdżają powozem atrakcyjne miejsca w łowisku. Gdy zobaczą zwierzynę, woźnica stara się podjechać pod nią na odległość strzału, po czym myśliwy, bez zatrzymania wozu, zeskakuje z niego w odpowiednio osłoniętym miejscu. Zwierzyna skupia uwagę na odjeżdżającym pojeździe, co ułatwia myśliwemu przygotowanie się do strzału.
- Polowanie na wabia (na wab)- polega na przywabieniu zwierzyny na odległość strzału. Naśladując odpowiednim instrumentem lub też ustami głosy niektórych zwierząt, można spowodować, że podążają one w kierunku myśliwego, sądząc, iż jest to rywal, osobnik płci odmiennej tego samego gatunku lub też potencjalna zdobycz.
- Polowanie z norowcami- Norowcami są psy myśliwskie - jamniki lub teriery - które wpuszcza się do nor lisów, borsuków i jenotów. Psy te atakują zwierzę w norze i zmuszają je do wyskoczenia na powierzchnię. Tam czeka jeden lub też kilku myśliwych z gotowymi do strzału strzelbami, by ubić uciekającego z nory drapieżnika.
- Polowanie na deptaka z psem
5.Zagospodarowanie łowisk leśnych i polnych
Łowiska leśne
I Poletka łowieckie
-klasyczne-urozmaicenie leśnej bazy żerowej o atrakcyjną dla zwierzyny roślinność rolniczą; lokalizuje się je wewn kompleksu leśnego, często w pobliżu dziennych ostoi i żerowisk zwierzyny; ogólna powierzchnia nie powinna być mniejsza niż 0,2% powierzchni lasu (4 poletka po 0,5 ha/1000 ha drzewostanu); rozmieszczenie równomierne, lecz nie powodować nadmiernej koncentracji zwierzyny; aby konurowały pod wzgl atrakcyjności płodów z położonymi przy lesie polami uprawianymi należy: przestrzegać terminów i jakości wykonania zabiegów agrotechnicznych oraz stosować odpowiedni płodozmian
-klasyczne wielokwaterowe-na nich zwierzyna może znaleźć atrakcyjny żer o każdej porze roku;
Najczęściej stosowane rośliny do obsiewu poletek:
1.dla zwierzyny płowej: lucerna, koniczyna, seradela, łubin pastewny, wyka jara i ozima, pietruszka, owies, rzepak, żyto, kukurydza, groch
2.dziki: łubin pastewny, mieszanki strączkowe, owies, kukurydza
3.zające: rośliny dla płowej, prócz okopowych
4.bażanty i kuropatwy: proso, kukurydza, słonecznik
Poletka spełniają swoje zadanie pod warunkiem ich trwałego i soldnego ogrodzenia do czasu gdy rośliny dadzą największą masę zieloną.
-pędowe(ogryzowo-zgryzowe)- żer pędowy i zielony jest atrakcyjny ze względu na nasłonecznienie, zestaw gatunkowy, nawożenie; przeznacza się na nie głównie luki, halizny, płazowiny, istniejące w drzewostanie, starsze, niezadrzewione pasy, obrzeża łąk i cieków wodnych; dobór gat- należy uwzględnić ich atrakcyjność żerową dla zwierzyny oraz odporność na zgryzanie
-łączki łowieckie-cenny i atrakcyjny element bazy żerowej, wyst niestety na słabych, zabagnionych siedliskach; wymagają intensywnych zabiegów agrotechnicznych, melioracyjnych, nawożenia, wykaszania
-poletka zielone- z trwale zieloną roślinnością; powierzchnie nasłonecznione, względnie dobrze naświetlone; nawożenie mineralne, w tym wapnowanie, wykaszanie starej, niewykorzystanej przez zwierzynę roślinności; Liczne rozrzucone w terenie, niewielkie powierzchniowo, wzbogacają bazę żerową bez uszczuplenia powierzchni produkcyjnej drzewostanów, wzmagają ruch zwierzyny i umożliwiają korzystanie z żerowisk nawet w porze dziennej.
-poletka produkcyjne- produkuje się karmę lub składniki do przyrządzania karmy; nie muszą być zlokalizowane w głębi kompleksu leśnego
II nawożenie drzewostanów
-stosuje się w młodszych stadiach rozwoju drzewostanów
-wpływa na przyrost masy drzewnej, na produkcję biomasy runa, wzmaga wzrost roślin i w pewnej mierze wzbogaca skład gatunkowy
-nawozy azotowe, rzadziej fosforowe i potasowe
Łowiska polne
Pas zadrzewień stanowi:
Zwarty żywopłot zbudowany z niskich, najlepiej kolczastych gęstych krzewów o bujnym wzroście, szerokości ok. 1m. ma na celu stworzenie bariery zaporowej dla ptactwa domowego i ludzi; krzewy sadzi się w jednym rzędzie co 75 cm,
Powierzchnie lęgowe (szerokość 1-1,5m)- jest to strefa niezakrzewiona, lecz silnie zadarniona i porośnięta roślinnością zielną,
Zagajnik (1,5m) składa się z gęstych średniej wysokości drzew i krzewów, najczęściej produkujących owoce chętnie zjadane przez ptactwo i zwierzynę.
Kwestia wody. Na pewno na każdym dzierżawionym przez koła obwodzie znajdują się naturalne zbiorniki i cieki wodne. W wypadku, gdy strome lub też porośnięte gęstą roślinnością brzegi utrudniają czy wręcz uniemożliwiają zwierzynie dostęp do wody, należy je odpowiednio zagospodarować. Gdy brak jest otwartych luster wody a istnieją zabagnione lub podmokłe niecki terenowe, należy je pogłębić tworząc niewielkie oczka wodne. Co roku wszystkie wodopoje powinny być oczyszczane z butwiejących w nich resztek roślin.
6.Metody inwentaryzacji zajęcy
-Taksacja pasowa zajęcy(łowiska polne). Jest to metoda liczenia obejmująca część łowiska, powierzchnię próbną stanowi pas szerokości 100 metrów i długości kilkunastu kilometrów. Pas powinien obejmować przekrój środowisk występujących w obwodzie. Siedmioro ludzi rozstawionych na szerokość pasa porusza się wzdłuż niego i notuje zające zrywające się z powierzchni pasa.
-Pędzenia próbne(łowiska leśne). trzy boki powierzchni pędzenia zajmują obserwatorzy, z których każdy liczy zwierzęta wychodzące po jego lewej stronie, dlatego odległość między nimi nie może być zbyt duża (optymalnie ok. 50-70 m). Z czwartego boku pędzenia rusza naganka, której liczba może być wprawdz ie zmienna, lecz zależna przede wszystkim od szerokości pędzenia i charakteru drzewostanu. W pędzeniach, w których występuje duża powierzchnia zwartych młodników, odległość między sąsiednimi naganiaczami nie może przekraczać 6-7 m. Każdy z naganiaczy liczy uchodzące do tyłu zwierzęta po swojej lewej ręce. Obserwatorzy skrzydłowi przestają liczyć zwierzynę z chwilą minięcia ich przez linię naganki.
7.Zagęszczenie
Zagęszczenie – liczba osobników przypadających na jednostkę powierzchni (km2, hektar)
zajmowanej przez daną populację.
Wpływ na funkcjonowanie populacji:
-czynniki regulujący liczebność populacji,
-decyduje o przeżywaniu osobników,szerzeniu się chorób w populacji,
-wpływa na ilość pokarmu spożywanego przez poszczególne osobniki oraz tempo ich przemiany materii.
zależy od takich czynników środowiska jak: temperatura, wilgotność, dostępność pokarmu
oraz od śmiertelności, rozrodczości, przemieszczania się osobników (migracji), oraz sposobów
oddziaływania gatunków sąsiadujących.
Zagęszczenie populacji gatunków łownych wyrażamy:
· liczbą osobników na 1000 ha (1 km2) powierzchni łowiska - jeleń, łoś, dzik.
· liczbą osobników na 100 ha (1 km2) powierzchni łowiska - zając, sarna.
8.Określanie wieku zwierzyny
Metoda histologiczna
-Każdy ząb składa się z korony, szyjki i korzenia.
- Rdzeń jest utworzony z substancji zwanej zębiną, która w obrębie korony jest pokryta warstwą
szkliwa, natomiast na korzeniu - tzw. cementem.
- Cement składa się z narastających w ciągu życia osobnika kolejnych warstw.
-Polega ona na przeliczaniu tzw. słojów przyrostów rocznych w cemencie zęba.
-Warstwy wytworzone zimą są stosunkowo cienkie, natomiast letnie - szersze. Liczba tych warstw
odpowiada liczbie lat, jakie przeżyło zwierzę. Ponieważ do analizy wieku używamy zębów stałych (I
1), należy więc do tak wyliczonego wieku dodać liczbę lat, podczas których zwierzę miało uzębienie mleczne.
Metoda Eidmanna
Wykorzystuje się zjawisko tworzenia zębiny wtórnej, której powstające roczne warstwy
w wierzchołkowej części korony siekaczy przesuwają się w kierunku korzenia i tym
samym zamykają dostęp do komory zębowej.
Analizując wyszlifowaną powierzchnię przekroju podłużnego siekacza pierwszej pary
(I1), liczymy ciemniej zabarwione listwy zębiny wtórnej, a następnie do ich liczby dodajemy 3, aby otrzymać wiek zwierzęcia.
9. Struktura pozyskania w grupach wiekowo-płciowych dla jeleni
Struktura pozyskania jelenia szlachetnego winna wynosić:
- byki 30 – 40%
- łanie 40 – 50%
- cielęta do 20%
b) w klasach wieku byków:
- I klasa wieku (1 – 4 poroże, 2 – 5 rok życia) 30 – 50%
- II klasa wieku (5 – 9 poroże, 6 – 10 rok życia) 30 – 50%
- III klasa wieku (10 poroże i powyżej, 11 rok życia i starsze) do 20%
10.Trofea łowieckie
Za trofeum myśliwskie uważane są części ciała charakterystyczne dla danego gatunku wyróżniające się specyficznymi cechami, np. skóra, futro, pióra, urożenie (poroże lub rogi), czaszka, uzębienie i pazury.
W polskim prawie łowieckim za trofea łowieckie podlegające wycenie przyjmuje się:
-poroże łosia
-poroże jelenia szlachetnego
-poroże jelenia wschodniego
-poroże daniela
-poroże sarny
-ślimy muflona
-oręż dzika
-czaszkę lisa
-czaszkę jenota
-czaszkę borsuka