SYSTEM PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ.

System prawny Unii Europejskiej

1.Prawo traktatowe(prawo pierwotne)

2.Prawo instytucjonalne(prawo wtórne)

PRAWO TRAKTATOWE

Traktaty założycielskie:

• Traktat o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej (EWG) z 1957 r. (traktat Rzymski)

• Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej z 1957 r. (traktat Rzymski)

• Traktat o Unii Europejskiej z 1992 r. (traktat Maastricht)

Traktaty modyfikacyjne:

• Jednolity Akt Europejski

• Traktat Amsterdamski

• Traktat Nicejski

Traktaty akcesyjne:

Na ich podstawie nowe państwa przystępują do Wspólnoty Europejskiej

PRAWO INSTYTUCJONALNE

Akty prawne i dokumenty uchwalane przez instytucje z organu UE

Akty prawne o charakterze wiążącym:

• rozporządzenie -dotyczy całego państwa

• dyrektywa- dotyczy całego państwa

• decyzja

Akty prawne o charakterze niewiążącym

• zalecenie

• opinie

Rozporządzenie

• ma zasięg ogólny, obowiązuje w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Nie wymaga implementacji (nie trzeba go dodatkowo zatwierdzać, obowiązuje automatycznie)

• wszystkie organy państw członkowskich są zobowiązane do przestrzegania i stosowania rozporządzeń

• osoby fizyczne lub prawne w państwach członkowskich mogą bezpośrednio powoływać się na rozporządzenie

• wydawane są w tych dziedzinach, gdzie zachodzi konieczność ujednolicenia stanowisk państw członkowskich (np. w polityce rolnej, transportowej, handlowej, w prawie konkurencji)

• jest publikowane w Dzienniku Urzędowym UE

Dyrektywa

• wiąże państwa członkowskie będące jako adresatem jedynie co do celów, jakie powinny być osiągane, pozostawiając swobodę wyboru formy oraz środków realizacji tych celów

• dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich a nie do obywateli

• musi być implementowana do systemu krajowego

• dyrektywa określa okres czasu, w którym państwo ma wydać odpowiednie przepisy prawne- w Polsce jest to ustawa( najczęściej jest to okres 2 lat)

Implementacja

• dostosowanie przepisów prawnych państwa członkowskiego do regulacji zawartych w dyrektywie. Implementacja może polegać na:

• wydaniu aktów prawnych( uchwaleniu aktów prawnych)

• nowelizacji istniejących przepisów prawnych(zmianie ich)

Można powoływać się na bezpośrednio na dyrektywę w przypadku gdy:

• państwo członkowskie w ogóle nie implementowało dyrektywy lub implementowało, ale tylko w części i jednocześnie:

• postanowienia dyrektywy są sformułowane w sposób jasny i jednoznaczny

• powstał konflikt pomiędzy jednostką (osoba fizyczną lub prawną) a organem państwa

Decyzja

• obowiązuje tylko te podmioty, do których jest skierowana

• adresatami decyzji mogą być zarówno państwa jak i jednostki(osoby fizyczne, prawne)

• obowiązuje bezpośrednio, nie wymaga implementacji

Zalecenie, opinie

• nie mają charakteru wiążącego

Zalecenie: zawiera w sobie 2 elementy:

-stanowisko organu

-sugestie organu, co do sposobu zachowania się

Opinia: zawiera w sobie wyłącznie stanowisko organu

ORGANY UNII EUROPEJSKIEJ

1.Organy główne

• Rada Europejska- ma nadawać nowe impulsy do rozwoju UE, wypowiada się we wszystkich sprawach istotnych dla UE; skład: szefowie państw lub rządów państw członkowskich, przewodniczący komisji. Szefom państw towarzyszą ministrowie spraw zagranicznych

• Rada Unii Europejskiej-podstawowa funkcja to funkcja prawodawcza; skład: Ministrowie rządów państw członkowskich

• Komisja Europejska-podstawowa funkcja to funkcja wykonawcza (realizacja budżetu), czuwa nad stosowaniem traktatów; skład: Komisarz z danego państwa

• Parlament Europejski- podstawowa funkcja to funkcja kontrolna; skład: przedstawiciele państw członkowskich

• Trybunał sprawiedliwości- funkcja –rozstrzyganie sporów na tle przepisów dotyczących UE między państwami członkowskimi; skład: jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego

• Trybunał obrachunkowy-organ finansowy, kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków Wspólnoty

2.Organy autonomiczne

• Europejski Bank Centralny

• Rzecznik Praw Obywatelskich UE

Instytucje Unii Europejskiej

• Komitet Ekonomiczno- Społeczny

• Komitet Regionów

• Europejski Bank Centralny

• Europejski System Banków Centralnych

• Europejski Bank Inwestycyjny

• Agencja Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej

ZASADY PRAWNE

• „Nullum crimen nulla poena sine lege”

Nie ma przestępstwa bez ustawy, nie ma kary bez ustawy

Oznacza, że można ponieść odpowiedzialność karną jedynie za czyn który stanowi przestępstwo zgodnie z obowiązującą ustawą, może zostać nałożona tylko ta kara, która wynika z konkretnego przepisu prawnego.

• „Ignorantio iuris nocet”

Nieznajomość prawa szkodzi

Nie można powoływać się na nieznajomość prawa, tłumaczyć że nie zna się prawa. Nie zwalnia to osoby z obowiązku stosowania prawa

• „Lex retro non agit”

Prawo nie działa wstecz