OSOBA FIZYCZNA A OSOBA PRAWNA.

Osobą fizyczną jest każdy człowiek. Jej byt rozpoczyna się z chwilą urodzenia (potwierdzoną Aktem Urodzenia) a kończy się śmiercią (potwierdzoną Aktem Zgonu).

Osoby prawne

• jednostka organizacyjna, której prawo przyznaje osobowość prawną.

• osobami prawnymi są: Spółki Akcyjne, Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Gmina, Okręgowa Izba Lekarska

• osoba prawna może być podmiotem stosunków cywilno prawnych

• osoba prawna (firma) ma nazwę i siedzibę (miasto)

• organizację osób prawnych – powstanie, ustrój i ustanie – określają właściwe przepisy

• jej sposób działania reguluje statut danej osoby prawnej

Powstanie osoby prawnej

1. tryb ustawowy – powołanie do życia bezpośrednio przez państwo za pomocą odpowiedniego aktu prawnego. Przykład: NFZ, PAN, NBP

2. tryb koncesyjny – powstanie z inicjatywy założycieli. Koniecznym warunkiem do jej utworzenia jest jednak zezwolenie (koncesja) właściwego organu państwa. Przykład: stowarzyszenie

3. tryb normatywny – polega na tym, że akt prawny określa warunki jakie mają być spełnione , aby powstała osoba prawna – nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia. Założyciele maja obowiązek powiadomienia właściwego organu państwowego o zamiarze powołania osoby prawnej, organ państwowy nie może zaś odmówić zarejestrowania takiej osoby prawnej, jeżeli zostały spełnione wymogi określone prawem. Tryb ten dominuje w Polsce. Przykład: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Spółka handlowa.

Organizacja osoby prawnej

1. Nazwa (firma) – ustala się w akcie powołującym osobę prawną (ustawa, rozporządzenie, umowa, statut)

2. Siedziba – ustala się w akcie powołującym osobę prawną. Gdy nie ustalono, przyjmuje się, że siedzibą jest miejscowość, w której ma siedzibę organ zarządzający. (Siedziba to nazwa miejscowości, a nie konkretny adres)

3. Sposób działania – osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i oparciu o statut. Organ składa się z ludzi, gdy działa organ osoby prawnej, uważa się, że działa ta osoba prawna.

Ustanie osoby prawnej

1. poprzez decyzję kompetentnych organów danej osoby prawnej o jej rozwiązaniu

2. poprzez ogłoszenie upadłości

3. wraz z upływem czasu, w przypadku osób prawnych powołanych na określony czas

4. mocą zwierzchniego aktu wydanego przez organ państwowy, który nie zezwala na dalszą działalność osoby prawnej

Ze względu na uczestnictwo osób w strukturach osób prawnych wyróżniamy

• osoby prawne korporacyjne, np.: stowarzyszenie

• osoby prawne fundacyjne, np.: fundacje

Zdolność prawna przysługuje osobie fizycznej

• rozpoczyna się w chwili narodzin

• przysługuje każdemu w takim samym zakresie

• nie można się jej zrzec

• nie może być ograniczona przez czynności prawne

• ustaje w chwili śmierci danej osoby

  • wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe (prawo do wolności)

  • prawa i obowiązki majątkowe (prawo do własności domu) przechodzą na spadkobierców osoby fizycznej

Nasciturus – dziecko nienarodzone, płód ludzki od chwili poczęcia do urodzenia – ma zdolność prawna w zakresie dziedziczenia, pod warunkiem, że urodzi się żywy.

Zdolność prawna osób prawnych

Z mocy prawa osoba prawna wyposażona jest w osobowość prawną, która wyraża się w zdolności prawnej. Osoba ;prawna posiada osobowość prawną od chwili jej powstania do momentu jej likwidacji.