System prawny UE

• Prawo pierwotne:

• pochodzi od państw

członkowskich

• „karta konstytucyjna Wspólnoty”
• procedura zmiany
• jurysdykcja ETS

• Źródła prawa pierwotnego

• Traktaty:

• TUE, TFUE, TEWEA, traktaty zmieniające, akcesyjne, protokoły

• Akty konstytucyjne Rady (akty organiczne) np.:

decyzja i akt dotyczący wyborów bezpośrednich do

PE;

• Ogólne zasady prawa - Zasady ogólne prawa

UE

– pisane
– niepisane: wywiedzione przez ETS z „litery i ducha

Traktatu” („tkwią immanentnie w traktatach„) oraz z

„konstytucyjnych tradycji państw członkowskich”

• zasady określające cechy prawa UE - zasada

bezpośredniej skuteczności, prymatu

• zasady określające sposób wykonywania kompetencji

przez UE - zasada kompetencji powierzonych, zasada

subsydiarności, zasada proporcjonalności

• zasady wynikające demokratycznego i

praworządnego charakteru UE – zasada

praworządności, zasada poszanowania praw podstawowych

zasada pewności prawa i ochrony zaufania; zasada

demokracji, zasada przejrzystości,

• zasady proceduralne – ne bis in idem, prawo do

czynnego udziału w postępowaniu

Prawo wtórne:

• pochodzi od instytucji UE
• przyjmowane na podstawie i w

ramach prawa pierwotnego

• zgodność z prawem pierwotnym
• jurysdykcja ETS

Prawo wtórne

• umowy międzynarodowe UE ?

• akty ustawodawcze
• akty nieustawodawcze

– akty delegowane
– akty wykonawcze
– inne akty

• akty WPZiB

Akty ustawodawcze

Przyjmowane przez Parlament Europejski

i Radę co do zasady na wniosek Komisji

• w ramach zwykłej procedury

ustawodawczej: akt przyjmowany
wspólnie przez PE i Radę na wniosek
Komisji

• w ramach specjalnej procedury

ustawodawczej przez PE z udziałem
Rady lub przez Radę z udziałem PE

Akty prawodawcze

• wymagają uzasadnienia i publikacji

(art. 269 i 267 ust 1)

• wchodzą w życie z dniem w nich

określonym lub 20 dnia po publikacji

• podlegają kontroli parlamentów

krajowych co do zgodności z zasadą
pomocniczości

Akty nieustawodawcze

• akty delegowane
• akty wykonawcze
różnią się przedmiotem oraz procedurą

przyjęcia

Akty inne.

Akty

delegowane

(art. 289 TFUE)

Akt ustawodawczy może przekazywać Komisji

uprawnienia do przyjęcia aktów o

charakterze nieustawodawczym o

zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub

zmieniają niektóre, inne niż istotne, elementy

aktu prawodawczego.

Akty ustawodawcze wyraźnie określają cele,

treść, zakres oraz czas obowiązywania

przekazanych uprawnień. Przekazanie

uprawnień nie może dotyczyć istotnych

elementów danej dziedziny, ponieważ są

one zastrzeżone dla aktu prawodawczego

Akty delegowane

• akt ustawodawczy deleguje kompetencje ustawodawcze

PE i R na Komisje – ALE jedynie w ograniczonym zakresie

– niedopuszczalne pełne przeniesienie kompetencji;

• kontrola przyjmowania aktów delegowanych sprawowana

przez organy ustawodawcze: art. 290 ust 2 „Warunki,

którym podlega przekazanie uprawnień, są wyraźnie

określone w aktach prawodawczych i mogą być

następujące:

a) Parlament Europejski lub Rada może zadecydować o odwołaniu

przekazanych uprawnień;
b) akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy

Parlament Europejski lub Rada nie wyrażą sprzeciwu w terminie

przewidzianym przez akt prawodawczy.”

Akty wykonawcze

(art. 291 TFUE)

1.

Państwa Członkowskie przyjmują wszelkie środki

prawa krajowego niezbędne do wprowadzenia w

życie prawnie wiążących aktów Unii.

2. Jeżeli konieczne są jednolite warunki

wykonywania prawnie wiążących aktów Unii, akty te

powierzają uprawnienia wykonawcze Komisji lub, w

należycie uzasadnionych przypadkach oraz w obszarze

WPZiB, Radzie.

Akty wykonawcze są przyjmowane w specjalnej

procedurze z udziałem komitetów złożonych z

przedstawicieli państw członkowskich oraz PE.

Umowy międzynarodowe UE

Część prawa wtórnego

• zawierane na podstawie kompetencji traktatowej (wyraźnej lub

dorozumianej);

• wiążą instytucje UE i państwa członkowskie (art. 218 ust 2 TFUE)–

mogą być bezpośrednio stosowane;

• podlegają jurysdykcji TS – kontrola prewencyjna oraz kontrola

następcza legalności aktów instytucji o związaniu Unii umową,

dokonywanie wykładni;

• wykładnia i kontrola legalności umów UE dokonywana przez TS–

orzeczenia wiążą UE i państwa członkowskie (nie wiążą drugiej

strony umowy)

• umowy WE powinny być zgodne z Traktatami (prawem pierwotnym)

– prewencyjna kontrola legalności (art. 218 TFUE).

• akty instytucji Unii (prawo pochodne) oraz prawo państw

członkowskich musi być zgodne z umowami międzynarodowymi

Unii .

Hierarchiczność systemu prawa Unii
• Nadrzędność prawa pierwotnego nad wtórnym:

art. 253 TFUE: akt instytucji może być
unieważniony, z powodu „naruszenia
niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek
reguły prawnej związanej z jego
stosowaniem”

• Prawo wtórne:

• szczególne miejsce prawa międzynarodowego (wiążą

instytucje UE więc akty instytucji muszą być z nim zgodne);

• Środki ustawodawcze pierwszeństwo przed

wykonawczymi i aktami delegowanymi/ akt główny i akt
wykonawczy;

• Równorzędne źródła - usuwanie konfliktów lex posterior,

lex specialis

Podstawowe formy aktów

instytucji

art. 288 TFUE

„W celu wykonania kompetencji

Unii instytucje przyjmują:

rozporządzenia,
dyrektywy,
decyzje,
zalecenia i opinie.”

Art.288TFUE (Traktat o

funkcjonowaniu Unii Europejskiej)
:

,,Rozporządzenie ma zasięg

ogólny. Wiąże w całości i jest
bezpośrednio stosowane we
wszystkich Państwach
Członkowskich".

Rozporządzenia

• mają zasięg ogólny – abstrakcyjne akty normatywne nie skierowane do

określonego adresata (akty prawa powszechnie obowiązującego) – akty

generalne i abstrakcyjne : o

znaczenie adresata następuje przez

wskazanie jego cech rodzajowych a norma reguluje zachowania w

zasadzie powtarzalne w określonych okolicznościach wskazanych

generalnie (zob. Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Warszawa 1999,

s. 106-107

;

• są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach

członkowskich – niezależnie od metody przyjętej dla wprowadzania prawa

międzynarodowego do prawa krajowego z momentem wejścia w życie stają

się częścią porządków prawnych państw członkowskich;

• stanowią źródło praw i obowiązków dla jednostek;

• zakaz wprowadzania do prawa krajowego (sprawa 34/74 Variola); zakaz

wydawania aktów wykonawczych, chyba że rozporządzenie tego wymaga;

• obowiązują w całości – zakaz selektywnego stosowania postanowień i

zmiany

• pn. czł. są zobowiązane do uchylenia wcześniejszych krajowych

przepisów prawnych niezgodnych rozporządzeniami i powstrzymania się

od ustanawiania takich przepisów w przyszłości (zasada solidarności art. 4

ust 3 TUE)

• instrument unifikacji prawa

art. 288 TFUE:

,,Dyrektywa wiąże każde Państwo

,,Dyrektywa wiąże każde Państwo

Członkowskie, do którego jest

Członkowskie, do którego jest

kierowana, w odniesieniu do

kierowana, w odniesieniu do

rezultatu, który ma być

rezultatu, który ma być

osiągnięty, pozostawia jednak

osiągnięty, pozostawia jednak

organom krajowym swobodę

organom krajowym swobodę

wyboru formy i środków".

wyboru formy i środków".

Dyrektywy

• adresatami dyrektyw są państwa członkowskie –

dyrektywa wiąże wyłączni państwa

członkowskie;

• instrument harmonizacji prawa państw

członkowskich – realizacja wspólnych celów Unii, przy

zachowaniu odrębności krajowych porządków

prawnych i poszanowaniu wykształconych w nich

konstrukcji prawnych;

• obowiązek zupełniej i efektywnej implementacji

w terminie wyznaczonym przez dyrektywę;

• notyfikacja implementacji (kary za niedopełnienie art.

260 ust 3 TFUE)

• zakres swobody wyboru form i metod –

harmonizacja całkowita lub częściowa: sensu stricto,

opcjonalna, alternatywna, minimalna

Art. 288 TFUE:

,,Decyzja wiąże w całości. Decyzja,

która wskazuje adresatów, wiąże
tylko tych adresatów".

Zalecenia i Opinie

„Zalecenia i opinie nie mają mocy

wiążącej”

C-322/88 Salvatore Grimaldi v. Fonds des maladies

professionelles

dotyczące kompetencji Komisji do wydania zalecenia w celu

stwierdzenia, jakie skutki prawne ewentualnie mogłoby ono

wywołać.

Trybunał podkreślił, że mimo braku skutku bezpośredniego, „środki o

których mowa nie mogą być ....uważane za nieposiadające skutku

prawnego”.

Skutek ten polega na tym, iż „sądy krajowe są zobowiązane do

wzięcia pod uwagę zaleceń w celu rozstrzygnięcia sporów

im przedstawionych, w szczególności gdy rzucają one światło na

interpretację środków krajowych przyjętych w celu

implementowania ich lub gdy mają na celu uzupełnienie

wiążących postanowień Wspólnoty”

• Inne akty

– porozumienia międzyinstytucjonalne
– akty nieformalne – o skutek prawny

zależy od treści, przedmiotu i
kompetencji, w ramach której akt został
przyjęty – UWAGA ograniczenie!!!

Wybór formy aktu

Artykuł 296

(dawny artykuł 253 TWE)

Jeżeli Traktaty nie przewidują rodzaju

przyjmowanego aktu, instytucje dokonują wyboru,

jakiego rodzaju akt ma w danym przypadku zostać

przyjęty, w poszanowaniu obowiązujących procedur

oraz zasady proporcjonalności.

(…)

Rozpatrując projekt aktu prawodawczego, Parlament

Europejski i Rada powstrzymują się od przyjmowania

aktów nieprzewidzianych przez procedurę

prawodawczą obowiązującą w danej dziedzinie.

Prawo Unii

Prawo Unii

a prawo państw

a prawo państw

członkowskich

członkowskich

Autonomiczny charakter

prawa Unii

26/62 Van Gend en Loos
art.12 (obecnie art. 25) TWE

”Państwa członkowskie nie będą

wprowadzały nowych ceł

przywozowych lub wywozowych

ani też opłat o podobnych

skutkach, ani też nie będą

podwyższały tych opłat, które

jeszcze obowiązują w ich

wzajemnych stosunkach”

Autonomiczny charakter

prawa Unii

26/62 Van Gend en Loos

EWG stanowi

nowy porządek

międzynarodowoprawny

, na rzecz którego

państwa

zredukowały

, jakkolwiek w

ograniczonym zakresie,

swe prawa suwerenne

;

porządek prawny, którego

podmiotami

są

nie

tylko państwa członkowskie, ale także

jednostki

instytucje wspólnotowe wyposażone zostały w

prawa suwerenne,

których wykonywanie

dotyczy państw członkowskich i także ich

obywateli

”

• 6/64 F.Costa v. ENEL

W odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych Traktat

EWG

stworzył własny porządek prawny

, który po wejściu w

życie Traktatu

został włączony do porządków prawnych

państw członkowskich i musi być stosowany przez ich sądy

.

Poprzez utworzenie na czas nieograniczony Wspólnoty,

posiadającej własne organy, wyposażonej w osobowość

prawną, w zdolność prawną, w zdolność do reprezentacji w

sferze międzynarodowej, a w szczególności w

prawa

suwerenne

wywodzące się z

ograniczenia kompetencji

państw

członkowskich lub z przekazania przez państwa

członkowskie swych uprawnień Wspólnocie, państwa

członkowskie ograniczyły swoje prawa suwerenne i przez

to utworzyły

korpus prawa

, które jest wiążące dla ich

obywateli i dla nich samych.

Konstytucyjny porządek

prawny

• 11/70 Internationale Handelsgesellshaft GmbH
Ważność środków stosowanych przez instytucje Wspólnot

może być oceniana wyłącznie w świetle prawa

wspólnotowego

. Prawo wynikające z Traktatu, będącego

niezależnym źródłem prawa,

nie może być z samej swej

natury uchylone przez prawo wewnętrzne,

niezależnie od jego rangi

, bez podważania jego

charakteru jako prawa wspólnotowego i bez poddawania w

wątpliwość podstaw prawnych Wspólnoty. W związku z tym

ważność środków Wspólnoty oraz ich skuteczność w

prawie wewnętrznym

nie może być podważana poprzez

stwierdzenia, że jest ono rzekomo przeciwne prawom

fundamentalnym sformułowanym w konstytucji państwa

członkowskiego czy też zasadom jego konstytucyjnej

struktury.

Poszanowanie praw fundamentalnych stanowi integralną część

ogólnych zasad prawa chronionych przez Trybunał.(…)

Opinia 1/91

...Traktat EWG, chociaż zawarty w

formie umowy międzynarodowej,
niemniej stanowi

kartę

konstytucyjną Wspólnoty

opartą

na zasadzie praworządności

Autonomiczny/konstytucyjny

Autonomiczny/konstytucyjny

porządek prawny –

porządek prawny –

konsekwencje:

konsekwencje:

•

1. bezpośrednia skuteczność

1. bezpośrednia skuteczność

•

2. prymat prawa wspólnotowego

2. prymat prawa wspólnotowego

•

3. ETS jako sąd konstytucyjny

3. ETS jako sąd konstytucyjny

Bezpośredni skutek

Bezpośredni skutek

prawa wspólnotowego

prawa wspólnotowego

norma jest bezpośrednio skuteczna, jeśli

norma jest bezpośrednio skuteczna, jeśli

przyznaje jednostce prawa, które mogą

przyznaje jednostce prawa, które mogą

być dochodzone przed sądem krajowym

być dochodzone przed sądem krajowym

warunki:

warunki:

1. norma musi być częścią porządku

1. norma musi być częścią porządku

prawnego państwa i

prawnego państwa i

2. nadawać się do bezpośredniego

2. nadawać się do bezpośredniego

stosowania

stosowania

art. 90 ust. 1 Konstytucji z 1997 r.
Rzeczpospolita Polska może na

podstawie umowy
międzynarodowej przekazać
organizacji międzynarodowej lub
organowi międzynarodowemu
kompetencje organów władzy
państwowej w niektórych
sprawach.

art. 91

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej

ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej

Polskiej, stanowi część krajowego porządku

prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że

jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią

zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed

ustawą, jeżeli ustawy tej nie da pogodzić się z

umową.

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą

Polską umowy konstytuującej organizację

międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest

stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w

przypadku kolizji z ustawami.

Przesłanki bezpośredniej skuteczności

norm prawa wspólnotowego

26/62 Van Gend en Loos

• „Sformułowanie art. 12 zawiera

jasny i

bezwarunkowy zakaz

, który nie jest

pozytywnym, lecz negatywnym

zobowiązaniem. Co więcej, zobowiązanie to

nie jest kwalifikowane jakimikolwiek

zastrzeżeniami ze strony państw

, które

mogłyby uzależnić jego wykonanie od

pozytywnych środków legislacyjnych

uchwalanych w prawie krajowym. Z samej

istoty zakaz ten jest idealnie przystosowany

do wywoływania skutków bezpośrednich w

stosunkach prawnych między państwami

członkowskimi i ich podmiotami.”

Przesłanki bezpośredniej skuteczności norm prawa

wspólnotowego:

• jasna i jednoznaczna

– precyzyjnie określa prawo

jednostki

• bezwarunkowa

- stosowanie normy nie może być

uzależnione od swobodnego uznania (dyskrecji)

organu stosującego (UE lub państwa

członkowskiego)

• zupełna / kompletna

stosowanie normy nie zależy od

przedsięwzięcia dalszych środków

implementacyjnych (na poziomie UE lub krajowym)

PRYMAT PRAWA

PRYMAT PRAWA

WSPÓLNOTOWEGO

WSPÓLNOTOWEGO

F.Costa v. ENEL 6/64

Włączenie postanowień prawa wspólnotowego w

systemy prawne poszczególnych państw

członkowskich oraz generalnie litera i duch Traktatu

powodują, że

państwa te nie mogą jednostronnie

podejmować środków skierowanych przeciwko

przyjętemu przez nie na zasadzie wzajemności

porządkowi prawnemu

. (...)

Ze względu na specyficzny charakter prawa

stanowionego przez Traktat i

wypływającego z

niezależnego źródła

,

żadne normy

prawa

wewnętrznego nie mogą mieć przed nim

pierwszeństwa

, aby nie pozbawiać go jego

charakteru prawa wspólnotowego i nie podważać

podstaw prawnych samej Wspólnoty.

Simmenthal 106/77

Zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego

postanowienia traktatów i bezpośrednio stosowane

akty prawne organów Wspólnot wywierają w

wewnętrznym porządku prawnym

nie tylko skutek

taki, że poprzez swe wejście w życie uniemożliwiają

stosowanie każdego przepisu prawa wewnętrznego z

nimi sprzecznego

, lecz także - skoro te

postanowienia i akty prawne stanowią

hierarchicznie

wyższą

cześć składową porządku prawnego

obowiązującego na terytorium każdego państwa

członkowskiego - powodują, że

wejście w życie nowej

normy prawa wewnętrznego jest niemożliwe w takim

zakresie

, w jakim byłaby ona sprzeczna z normami

wspólnotowymi.

Simmenthal 106/77

Sąd państwowy, który w ramach swojej

właściwości ma stosować prawo

wspólnotowe

jest zobowiązany do dbałości

o pełną skuteczność tych norm

, co

przejawia się również w konieczności

niestosowania każdego, również

późniejszego postanowienia prawa

wewnętrznego

, bez

konieczności

wnioskowania lub czekania na uchylenie

danej normy

w trybie ustawodawczym lub w

jakimkolwiek innym postępowaniu

przewidzianym przez prawo konstytucyjne.

167/73 Komisja v. Francja /

sprawa marynarzy francuskich

statków handlowych

W interesie bezpieczeństwa prawnego niezależnie do

pierwszeństwa prawa pierwotnego - sprzeczne z prawem
pierwotnym przepisy prawa krajowego muszą być w
takim przypadku odpowiednio zmienione (obowiązek
zapewnienia spójności prawa wspólnotowego), w
przeciwnym bowiem razie zachodzi przypadek naruszenia
przepisów traktatu. Rozbieżności prowadzą do
„niejasności natury rzeczowej” i tym samym osoba
uprawniona „pozostawiona jest w stanie niepewności”
co do możliwości powołania się na prawo wspólnotowe.

103/88 Fratelli Constanzo v. Comune di Milano

wszystkie organy administracyjne, włączając

zdecentralizowane, podlegają obowiązkowi

prymatu, i jednostki mogą powoływać

postanowienia [objęte prymatem] przeciwko

nim

„(...) gdy spełnione są warunki, zgodnie z

którym jednostka może powołać dyrektywę

przed sądem krajowym (...), wszystkie organy

administracyjne, włączając organy

zdecentralizowane takie jak samorządowe

władze miejskie (municipalities), są

zobowiązane do stosowania tych

postanowień.”

C-224/97 Ciola

czy tylko środki administracyjne generalne

czy także indywidualne decyzje?

„... zakaz, który jest sprzeczny ze swobodą

przepływu ..., ustanowiony przed przystąpieniem

państwa członkowskiego do Unii Europejskiej nie

poprzez

generalną

normę

abstrakcyjną,

lecz

specjalną indywidualną decyzję administracyjną,

która stała się ostateczna, nie może być brany pod

uwagę przy ocenie ważności kary nakładanej z tytułu

niewywiązywania się z tego zakazu po dacie

przystąpienia.”

• C‑314/08 Filipiak

„… zasada pierwszeństwa prawa

wspólnotowego zobowiązuje sąd krajowy

do stosowania prawa wspólnotowego

i do odstąpienia od stosowania

sprzecznych z nim przepisów krajowych,

niezależnie od wyroku krajowego sądu

konstytucyjnego, który odracza utratę

mocy obowiązującej tych przepisów,

uznanych za niekonstytucyjne.”

Art. I-6 Traktatu ustanawiającego

Konstytucję dla Europy

Konstytucja i prawo przyjęte przez

instytucje Unii w wykonywaniu
przyznanych jej kompetencji mają
pierwszeństwo przed prawem państw
członkowskich.

Traktat z Lizbony
brak przepisu w Traktacie, ale

Deklaracja nr 17

„Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału

Sprawiedliwości Unii Europejskiej Traktaty i prawo

przyjęte przez Unię na podstawie Traktatów mają

pierwszeństwo przed prawem państw

członkowskich na warunkach ustanowionych

przez wspomniane orzecznictwo”

ETS jako sąd

konstytucyjny

• C-143/88 i C-92/89 Zuckerfabrik
• Sąd krajowy może zawiesić środek krajowy

przyjęty w wykonaniu rozporządzenia
wspólnotowego, jeśli ma poważne wątpliwości co
do ważności środka wspólnotowego i, o ile kwestia
ważności środka wspólnotowego nie została
podniesiona przed Trybunałem Sprawiedliwości,
wnosi ją do Trybunału, jeśli powstało nagłe
niebezpieczeństwo poważnej i niepowetowanej
szkody dla wnioskodawcy i jeśli sąd krajowy
właściwie uwzględnił interes Wspólnoty.

Skutek aktów
prawnych

Skutek Traktatów

43/75 Defrenne v. Sabenna
 
Czy art. 119 (art. 141 TWE) spełnia kryteria?
 
„Wszystkie państwa członkowskie w czasie pierwszego etapu zapewnią, a
następnie utrzymają stosowanie zasady jednakowego wynagrodzenia dla
mężczyzn i kobiet za jednakową pracę.
 
Dla celów niniejszego artykułu pod pojęciem “wynagrodzenia” należy rozumieć zwykła
płacę podstawową i minimalną, jak również inne formy wynagrodzenia, tak w gotówce,
jak i w naturze, otrzymywane przez osobę zatrudnioną od jej pracodawcy bezpośrednio
lub pośrednio w związku ze świadczoną pracą.
 
Równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oznacza:
a) w przypadku pracy na akord określenie jednakowej jednostki rozliczeniowej za
jednakową pracę;
b) w przypadku wynagrodzenia za czas pracy wypłacanie jednakowego wynagrodzenia
za pracę na tym samym stanowisku.”

rozporządzenia

40/69 Bollmann
„Ponieważ rozporządzenie (...) wiąże w całości i

jest bezpośrednio stosowane we wszystkich

państwach członkowskich, państwo

członkowskie nie może– chyba że co innego

stanowi rozporządzenie – podejmować działań

na rzecz wykonania rozporządzenia, których

przedmiotem byłaby zmiana znaczenia lub

uzupełnienie jego przepisów.

W zakresie, w

jakim państwa członkowskie przekazały

kompetencję do stanowienia prawa (...)

Wspólnotom, tracą one uprawnienie do

stanowienia prawa w tej dziedzinie

”.

94/77 Fratelli Zerbone
„

Nawet jeżeli administracja poszczególnych

państw członkowskich - w przypadku

trudności interpretacyjnych - może czuć się

zmuszona do podejmowania działań na

rzecz wykonania wspólnotowego

rozporządzenia i przy tej okazji do

wyjaśniania wątpliwości, to może czynić to

jedynie przy poszanowaniu postanowień

wspólnotowych.

W szczególności urzędy

poszczególnych państw członkowskich nie

mogą ustalać wiążących reguł

interpretacji

”.

decyzja

art. 288
Decyzja, która wskazuje adresatów

wiąże tylko tych adresatów

9/70 Grad /SACE/

decyzja

może nałożyć bezpośrednio

skuteczne obowiązki tylko na

adresata

jeśli skierowana jest do państwa

członkowskiego –

nie może

wywoływać skutków horyzontalnych

dyrektywa

41/74 Van Duyn
argumenty:

a) art. 189 [ obecnie 249] zapewnia, że

dyrektywa jest prawnie wiążąca ...

b) effet utile
c) art. 177 [obecnie 234]

• 148/78 postępowanie karne p. Ratti

d) estoppel - nie można czerpać

korzyści z niewykonania obowiązku

• 148/78 Ratti

„…do czasu, aż nie upłynie okres

wskazany dla państw członkowskich
dla inkorporowania postanowień dyrektywy
do ich prawa wewnętrznego dyrektywa nie
może skutkować bezpośrednio; skutek taki
powstaje wraz z upływem wskazanego
okresu jeśli państwo nie wywiązało się ze
zobowiązania”

152/84 Marshall

„Dyrektywa

sama przez się nie może nałożyć obowiązków na

jednostkę

(...) postanowienie (dyrektywy) jako takie nie

może być powołane przeciwko takiej osobie”

„Zgodnie z art. 189 [obecnie 249] TWE wiążący charakter

dyrektywy, z którego wynika podstawa możliwości

powołania się na dyrektywę przed sądem krajowym,

istnieje

tylko w stosunku do „każdego państwa

członkowskiego, do którego jest skierowana

.”

Powołanie przez jednostkę dyrektywy przeciwko państwu

możliwe jest

niezależnie od tego, czy państwo działa jako

władza publiczna lub pracodawca

. W obu przypadkach

chodzi o to, aby państwo nie czerpało korzyści z własnego

niewykonania zobowiązania wspólnotowego.

SKUTEK INCYDENTALNY

I OBIEKTYWNY

DYREKTYW

• C-194/94 CIA Security International
• naruszenie obowiązku notyfikacji − defekt

− „powoduje w ten sposób niestosowanie
norm technicznych do jednostek, co
zapewnia efektywność wspólnotowej
kontroli prewencyjnej, którą przewiduje
dyrektywa w celu zapewnienia
swobodnego przepływu towarów, osiąga
zatem co było zamierzone.”

SKUTEK INCYDENTALNY

I OBIEKTYWNY

DYREKTYW

Dyrektywy mogą wywoływać skutki
incydentalne w stosunkach między
jednostkami:
•dyrektywa nie tworzy w takich sytuacjach ani
praw ani obowiązków dla jednostek
•prawo krajowe może nie móc być
zastosowane, ponieważ państwo
członkowskie nie spełniło wymogów
proceduralnych dyrektywy - jednostka nie
może naruszyć przepisów, które same są
bezprawne.

Skutek obiektywny dyrektyw
•wymóg uwzględniania przez sądy
krajowe dyrektywy z urzędu w celu
zapewnienia jej pełnej efektywności, w
związku z badaniem zgodności prawa
krajowego – ustawy, decyzji
administracyjnej itp. z dyrektywą.
• 

Pośredni skutek prawa

Unii

14/83 Von Colson

doktryna przychylnej interpretacji/ z zasady

doktryna przychylnej interpretacji/ z zasady

lojalności

lojalności

• „...stosując prawo wewnętrzne, w szczególności

postanowienia specjalnie wprowadzone w celu

wykonania dyrektywy,

sąd krajowy powinien, tak

dalece jak jest to możliwe, interpretować prawo

wewnętrzne, w świetle treści i celu dyrektywy, aby

osiągnąć skutek

zamierzony w art. 189 (3)”

•

„Do sądu krajowego należy interpretowanie i

stosowanie ustawodawstwa przyjętego w celu

wykonania dyrektywy w zgodzie z wymogami prawa

wspólnotowego, tak dalece jak pozostawiono mu

swobodę do takiego działania w prawie krajowym”.

80/86 Kolpinghuis

„(

O)bowiązek ten

ograniczają ogólne zasady

prawa, które tworzą część prawa

wspólnotowego

, w szczególności zasady

pewności prawa i nieretroaktywnego

działania prawa. Z tego powodu dyrektywa

nie może sama z siebie i niezależnie od

prawa krajowego przyjętego dla jej

wdrożenia przez państwo członkowskie

stanowić podstawy odpowiedzialności

karnej lub zaostrzać odpowiedzialności

karnej osób naruszających jej przepisy”

C-106/89 Marleasing

prawo wew. wcześniejsze w stosunku do dyrektywy

„Sąd krajowy rozpatrując sprawę ... zobowiązany jest do

interpretowania swojego prawa krajowego w świetle celu i treści

dyrektywy tak, aby wykluczyć możliwość uznania za nieważną

spółki na innych podstawach niż te przewidziane w art. 11

dyrektywy.”

C 334/92 Wagner Miret
„zasada interpretacji zgodnie z dyrektywą powinna być w

szczególności stosowana, gdy sądy krajowe uważają, tak jak w tym

przypadku, że wcześniej istniejące postanowienia prawa

krajowego spełniają wymogi dyrektywy, o którą chodzi”

„tak dalece jak jest to możliwe” (w tym przypadku ETS uznał, że nie

jest możliwe)

• C-397-42/01 Pfeiffer
„Wymóg dokonywania wykładni zgodnej prawa krajowego jest

związany z systemem Traktatu, gdyż zezwala sądowi

krajowemu na zapewnienie, w ramach jego właściwości,

pełnej skuteczności prawa wspólnotowego, gdy ten

rozpatruje spór przed nim zawisły.

O ile zasada dokonywania wykładni zgodnej prawa krajowego

dotyczy głównie przepisów krajowych przyjętych w celu

transponowania danej dyrektywy, to nie ogranicza się ona

jednakże do wykładni tych przepisów, ale

sąd krajowy

powinien brać pod uwagę całość norm prawa

krajowego dla oceny tego, w jaki sposób mogą być

stosowane, aby nie osiągnąć rezultatu sprzecznego

z celem dyrektywy”

• C-397-42/01 Pfeiffer

 

W tym kontekście, jeśli prawo krajowe, stosując

uznane przez nie metody wykładni, zezwala,

w pewnych okolicznościach, na taką wykładnię

przepisu krajowego porządku prawnego, że

konflikt z inną normą prawa krajowego zostanie

uniknięty lub na ograniczenie w tym celu zakresu

danego przepisu poprzez stosowanie go tylko

jeżeli jest zgodny z tą normą, sąd krajowy jest

zobowiązany stosować te same metody w celu

osiągnięcia rezultatu wytyczonego przez

dyrektywę.

• C-105/03 Pupino

Spoczywający na sądzie krajowym obowiązek uwzględnienia

treści decyzji ramowej przy dokonywaniu wykładni

odpowiednich przepisów prawa krajowego przestaje

obowiązywać w chwili, gdy prawo krajowe nie może być

zastosowane w sposób, który doprowadziłby do rezultatu

zgodnego z celem wytyczonym przez tę decyzję ramową.

Innymi słowy, zasada wykładni zgodnej

nie może

stanowić podstawy do dokonywania wykładni prawa

krajowego contra legem

. Zasada ta wymaga jednak, aby

w odpowiednim przypadku sąd krajowy wziął pod uwagę

całokształt prawa krajowego celem dokonania oceny,

w jakim stopniu prawo to może zostać zastosowane w taki

sposób, który nie prowadziłby do rezultatu sprzecznego

z celem wytyczonym przez decyzję ramową.

Kiedy powstaje obowiązek przychylnej

interpretacji

• wraz z wejściem w życie dyrektywy?
• od momentu przyjęcia przepisów

implementujących?

• z upływem terminu implementacji?

C‑212/04 Adeneler

„ …przed upływem terminu na dokonanie

transpozycji dyrektywy państwom

członkowskim nie można zarzucić, że nie

ustanowiły jeszcze w swych porządkach

prawnych środków wykonujących dyrektywę.

 Wynika z tego, że w razie spóźnionej

transpozycji dyrektywy ciążący na sądach

krajowych

ogólny obowiązek dokonywania

wykładni prawa krajowego w sposób zgodny

z dyrektywą

powstaje z chwilą upływu

terminu na dokonanie transpozycji

dyrektywy”.

„W świetle orzecznictwa Trybunału z art. 10 akapit

drugi WE w związku z art. 249 akapit trzeci WE i samą

dyrektywą wynika, że w okresie przewidzianym na

dokonanie transpozycji dyrektywy będące jej adresatami

państwa członkowskie są zobowiązane do powstrzymania

się od przyjmowania przepisów, których charakter

poważnie zagraża osiągnięciu rezultatu wskazanego

przez tę dyrektywę (…). W tym kontekście nie ma

znaczenia, czy sporny przepis prawa krajowego, przyjęty

po wejściu w życie niniejszej dyrektywy, służy jej

transponowaniu, czy też nie (…).

 Jako że wszystkie władze państw członkowskich są

zobowiązane do zapewnienia pełnej skuteczności

postanowień prawa wspólnotowego (…), wskazany

w poprzednim punkcie obowiązek powstrzymania się

dotyczy również sądów krajowych.

 W świetle powyższego

począwszy od daty wejścia w życie

dyrektywy sądy państw członkowskich zobowiązane są

tak dalece jak jest to możliwe do powstrzymania się od

dokonywania wykładni prawa wewnętrznego w sposób,

który poważnie zagrażałby − po upływie terminu dla jej

transpozycji − osiągnięciu wskazanego w niej rezultatu

”.

Dochodzenie roszczeń

opartych na prawie Unii

przed sądami krajowymi

Art. 19 ust 1 TFUE
(…)
Państwa Członkowskie ustanawiają
środki niezbędne do zapewnienia
skutecznej ochrony prawnej w
dziedzinach objętych prawem Unii.

Zasada odpowiedzialności

odszkodowawczej państwa za

szkody poniesione przez

jednostki w związku z

naruszeniem przez państwo

prawa Unii

Odpowiedzialność za

nieimplementowanie dyrektywy:

C-6/90 i C-9/90 Francovich
• odpowiedzialność odszkodowawcza jako środek

zapewniający efektywność w sytuacji, gdy

skuteczność

normy

jest

w

pełni

uzależniona od podjęcia działań przez

państwo czł.

• Zasada solidarności (art. 4 ust 3 TUE)

obowiązek likwidacji nielegalnych skutków

naruszenia prawa wspólnotowego

• zasada

odpowiedzialności

państwa

jest

nieodłącznym

elementem

systemu

Traktatu

warunki

1. rezultatem przewidzianym przez

dyrektywę jest przyznanie praw
jednostkom

2. treść tych praw daje się określić na

podstawie przepisów dyrektywy

3. istnieje związek przyczynowy między

naruszeniem prawa przypisanym
państwu a szkodą poniesioną przez
jednostkę

C‑91/92 Paola Faccini Dori

W przypadku braku w wyznaczonym terminie przepisów

transponujących dyrektywę konsumentom nie przysługuje w ich

stosunkach z przedsiębiorcami, z którymi zawarli umowę, i na

podstawie samej tylko dyrektywy, prawo do odstąpienia od tej

umowy i nie mogą się oni powoływać na to prawo przed sądami

krajowymi. Sąd krajowy jest jednakże zobowiązany, stosując

przepisy prawa krajowego, zarówno wcześniejsze, jak późniejsze

od dyrektywy, interpretować je, na ile to tylko możliwe, w świetle

litery i celów tej dyrektywy.

na wypadek gdy rezultatu zakładanego w dyrektywie nie można

osiągnąć w drodze wykładni, prawo wspólnotowe nakłada na

państwa członkowskie obowiązek naprawienia szkód, jakie

wyrządzą one jednostkom z powodu braku transpozycji dyrektywy,

pod warunkiem spełnienia trzech przesłanek.

C-46/93 Brasserie du Pecheur , C-

48/93 Factortame

zasada odpowiedzialności państwa:
“nie może zostać wyłączona, jeżeli

naruszenie dotyczy bezpośrednio

stosowanych przepisów prawa

wspólnotowego.” – „

bezpośrednie

stosowanie „ stanowi tylko gwarancję

minimum

”

Warunki, w których naruszenie prawa

wspólnotowego powoduje prawo do
odszkodowania:

– Zasady prawa wspólnotowego (zasada

efektywności)

– Zasada solidarności
– Uwzględnienie przesłanek

odpowiedzialności WE (zasady ogólne
wspólne dla systemów prawnych pn.czł)

Bezprawność legislacyjna

W przypadku naruszenia przez państwo

członkowskie prawa wspólnotowego, które

można przypisać krajowemu

ustawodawcy

działającemu w dziedzinie, w której dysponuje

on szerokim zakresem swobodnego uznania

w dokonywaniu rozstrzygnięć prawodawczych,

poszkodowanym jednostkom przysługuje

prawo do odszkodowania, jeżeli naruszona

norma prawa wspólnotowego ma na celu

ustanowienie na ich korzyść uprawnień,

postępowanie państwa wyczerpuje znamiona

naruszenia prawa oraz istnieje bezpośredni

związek przyczynowy między tym naruszeniem

a szkodą wyrządzoną jednostce.

kryteria odpowiedzialności

odszkodowawczej państwa

członkowskiego z tytułu bezprawności

legislacyjnej

• norma, na którą powołuje się skarżący musi mieć na

celu nadanie jednostce uprawnienia (ma miejsce
pogwałcenie nadrzędnej normy prawa dotyczącej
ochrony jednostek)

• naruszenie jest wystarczająco poważne (władze

prawodawcze w sposób oczywisty i rażący
przekroczyły granice swobody oceny)

• musi występować związek przyczynowo-skutkowy

pomiędzy naruszeniem ciążącego na państwie
członkowskim zobowiązania a poniesioną szkodą

Sąd krajowy nie może w ramach

obowiązującego ustawodawstwa
krajowego uzależnić
odszkodowania od stwierdzenia
wykraczającej poza wyczerpanie
znamion naruszenia prawa
wspólnotowego winy umyślnej lub
niedbalstwa organu państwa,
któremu przypisuje się uchybienie.

rozstrzygające znaczenie dla stwierdzenia, czy wyczerpane

zostały znamiona naruszenia prawa, ma

oczywiste

oczywiste

i poważne

i poważne

wykroczenie przez państwo członkowskie lub

przez instytucję Wspólnoty poza granice przysługującego

im swobodnego uznania.

 W tej kwestii wśród elementów, jakie właściwy sąd winien wziąć pod

uwagę, należy wymienić stopień jasności i precyzji naruszonej

normy, zakres swobodnego uznania, jaki naruszona norma

pozostawia władzom krajowym lub wspólnotowym, umyślny lub

nieumyślny charakter popełnionego uchybienia lub spowodowanej

szkody, usprawiedliwiony lub nieusprawiedliwiony charakter

ewentualnego błędu w stosowaniu prawa, okoliczność, że

postępowanie jednej z instytucji Wspólnoty mogło przyczynić się

do zaniechania, wydania lub utrzymania w mocy przepisów lub

praktyki krajowej sprzecznych z prawem wspólnotowym.

W każdym razie znamiona naruszenia

prawa wspólnotowego są w sposób

oczywisty wyczerpane, jeżeli uchybienie

trwało mimo ogłoszenia wyroku

stwierdzającego zarzucane uchybienie,

wydania orzeczenia prejudycjalnego lub

istnienia utrwalonego orzecznictwa

Trybunału w danej dziedzinie, z których

wynika bezprawny charakter

omawianego postępowania.

C-178, 179 i 188-190/94 Dillenkofer
brak wykonania dyrektywy sam w

sobie stanowi „wystarczająco
poważne naruszenie”

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA AKTY

ADMINISTRACYJNE

C-5/94 Hedley Lomas
wystarczająco poważne naruszenie jest przesłanką
konieczną do powstania obowiązku naprawienia szkody
jednostce
„jeśli państwo członkowskie, które dokonało naruszenia
postanowień prawa wspólnotowego przyznających prawa
jednostkom, w czasie popełniania naruszenia nie miało
prawnej możliwości wyboru lub miało ograniczone
możliwości działania według swojego uznania lub nie
miało ich wcale, jakiekolwiek naruszenie prawa
wspólnotowego może być wystarczające do uznania, iż
miało miejsce wystarczająco poważne naruszenie”
 

 

C-224/01 Gerhard Köbler v. Austria

odpowiedzialność państwa za naruszenie prawa WE przez sąd

ostatniej instancji

• norma prawa WE, która została naruszona dotyczy uprawnienia

nadanego jednostce

• naruszenie jest wystarczająco poważne / musi być oczywiste

• związek przyczynowy między naruszeniem i szkodą

naruszenie jest wystarczająco poważne w każdym przypadku, w

naruszenie jest wystarczająco poważne w każdym przypadku, w

którym decyzja sądu w sposób oczywisty nie respektuje

którym decyzja sądu w sposób oczywisty nie respektuje

orzecznictwa Trybunału w danej dziedzinie

orzecznictwa Trybunału w danej dziedzinie

do każdego państwa członkowskiego należy wskazanie sądu

właściwego do rozstrzygania skarg dotyczących tego

rodzaju odszkodowania

C-173/03 Traghetti del Mediterraneo SpA

„Wykluczenie wszelkiej możliwości pociągnięcia
państwa do odpowiedzialności w sytuacji, gdy
naruszenie zarzucane sądowi krajowemu wynika z
interpretacji przepisów prawa lub oceny okoliczności
faktycznych i dowodów, oznaczałoby naruszenie
samej istoty zasady odpowiedzialności państwa i
prowadziłoby do sytuacji, w której jednostki nie
mogłyby skorzystać z żadnej ochrony sądowej w
przypadku popełnienia przez sąd krajowy
orzekający w ostatniej instancji oczywistego
błędu podczas wspomnianych czynności
udzielania wykładni lub dokonywania oceny.”

Zasada autonomii

proceduralnej

Dochodzenie roszczeń unijnych przed sądami
krajowymi odbywa się w oparciu o autonomię
proceduralną, która oznacza, że w braku
uregulowań prawa Unii warunki proceduralne
i materialne dochodzenia roszczeń opartych
na prawie Unii określa prawo krajowe
 
 

Zasadę autonomii proceduralnej

ograniczają:

 

– zasada niedyskryminacji/ ekwiwalencji/

równoważności/
warunki proceduralne dochodzenia roszczeń
unijnych nie mogą być mniej korzystne niż te, które
dotyczą podobnych roszczeń prawa krajowego
– zasada efektywności/ efektywnej ochrony
prawnej
… nie mogą prowadzić do uniemożliwienia lub
nadmiernie utrudniać wykonywanie w praktyce
praw uzyskanych przez jednostki na mocy prawa
Unii

Unijne środki ochrony prawnej obejmują:
•restytucję prawa (przywrócenia stanu
sprzed naruszenia),
•tymczasowe środków zabezpieczających
powództwo,
•odszkodowania.
Podstawa: zasada efektywnej ochrony
prawnej i efektywności (effet utile) –
państwa członkowskie są zobowiązane
eliminować krajowe normy proceduralne
nadmienienie utrudniające korzystanie z
praw unijnych

C-313/05 Brzeziński
„41 (...) art. 90 akapit pierwszy WE należy interpretować
w ten sposób, że sprzeciwia się on podatkowi akcyzowemu
w zakresie, w jakim kwota podatku nakładana na pojazdy
używane starsze niż dwa lata, nabyte w państwie
członkowskim innym niż to, które wprowadziło taki
podatek, przewyższa rezydualną kwotę tego podatku
zawartą w wartości rynkowej podobnych pojazdów, które
zostały zarejestrowane wcześniej w państwie
członkowskim, które nałożyło podatek. Do sądu krajowego
należy zbadanie, czy uregulowanie sporne w postępowaniu
przed sądem krajowym, a w szczególności stosowanie § 7
rozporządzenia, ma takie skutki.”

C–213/89 Factortame Nr 2

19     (…) zapewnienie podmiotom prawa ochrony prawnej wynikającej
z bezpośredniej skuteczności przepisów prawa wspólnotowego jest na mocy
zasady współpracy ustanowionej w art. 5 traktatu zadaniem sądów krajowych
(…).
20     (…) sprzeczne z wymogami wynikającymi z samej natury prawa
wspólnotowego byłyby wszelkie przepisy obowiązujące w krajowym porządku
prawnym oraz wszelka praktyka legislacyjna, administracyjna lub sądowa,
powodujące ograniczenie skuteczności tego prawa poprzez odmowę
przyznania sądowi, w którego kompetencji leży jego zastosowanie,
uprawnienia do uczynienia, w momencie stosowania tego prawa, wszystkiego,
co niezbędne do pominięcia krajowych przepisów ustawowych stojących na
przeszkodzie, nawet tymczasowo, pełnej skuteczności prawa wspólnotowego
(…).
21     (…) skuteczność prawa wspólnotowego zostałaby ograniczona także
w przypadku, gdyby norma prawa krajowego mogła uniemożliwić
sądowi rozpatrującemu spór podlegający prawu wspólnotowemu
zarządzenie środków tymczasowych w celu zapewnienia w pełni
skuteczności przyszłego orzeczenia sądowego w przedmiocie
istnienia dochodzonych uprawnień wynikających z prawa
wspólnotowego. Dlatego sąd, który w takich okolicznościach
zarządziłby środki tymczasowe, gdyby nie stała temu na przeszkodzie
norma prawa krajowego, zobowiązany jest nie zastosować tej normy.

• Dochodzenie praw jednostki, w tym roszczeń

odszkodowawczych, opartych na prawie Unii odbywa się
przed sądami krajowymi.

• Istnienie środka „naprawczego” jest konsekwencją

prawa przyznanego przez prawo Unii.

• Kryteria przyznawania środka ochrony prawnej są

takie same jak odpowiadającego mu prawa
(konsekwencja zasady efektywnej ochrony prawnej).

• Konstytutywne warunki przyznawania ochrony

muszą być jednolite we wszystkich państwach
członkowskich, stąd muszą być regulowane na
płaszczyźnie unijnej. Normy wykonawcze, proceduralne
mogą być stanowione na poziomie krajowym.

Skutek prawny umów
międzynarodowych zawieranych
przez UE

art. 216 ust 2 TFUEUmowy zawarte przez Unię
wiążą instytucje Unii i Państwa
Członkowskie.

181/73Haegeman „Umowa

zawarta przez Radę na podstawie art. 228 i
238 Traktatu EWG [art. 207 i 216 218 TFUE]
jest, w zakresie dotyczącym Wspólnot, aktem
jednego z organów Wspólnot w rozumieniu
podpunktu (b) pierwszego punktu art. 177. Z
chwilą wejścia w życie jej postanowienia
tworzą integralną cześć prawa Wspólnot.”

Skutek umów

międzynarodowych

• określa prawo UE
• zależy od intencji stron (brzmienie,

przedmiot i cel) oraz spełnienia
warunków bezpośredniej
skuteczności norm konkretnej umowy
zawartej przez WE/UE

87/75 Bresciani (konwencja z Yaounde)

Postanowienie umowy zawartej przez

Wspólnotę z państwem trzecim musi

być uważane za

bezpośrednio

skuteczne

, kiedy uwzględniając jego

brzmienie oraz przedmiot i cel umowy,

zawiera ono jednoznaczne i precyzyjne

zobowiązanie, którego wykonanie nie

wymaga przyjmowania dodatkowych

środków prawnych

• WTO (GATT)
21/72 i 24/72 International Fruit Company
ETS uznał, że Porozumienie ze względu na

elastyczność postanowień oraz
koncyliacyjny system rozstrzygania
sporów nie może zostać uznane za
bezpośrednio skuteczne w krajowych
porządkach prawnych państw
członkowskich UE

• C 149/96 Portugalia przeciwko Radzie
Trybunał jednak uznał się za właściwy do kontroli

aktów instytucji UE w świetle prawa WTO jeżeli:

• środek prawa UE miał na celu implementację

określonego zobowiązania wynikającego z prawa
WTO;

• środek prawa UE odnosił się bezpośrednio do

porozumień WTO.

Autonomiczny (konstytucyjny) porządek prawny UE

wobec zobowiązań wynikających z prawa
międzynarodowego

C-415/05P Kadi

281    W tej kwestii należy przypomnieć, że Wspólnota jest wspólnotą
prawa, to znaczy, że zarówno państwa członkowskie, jak i instytucje
podlegają kontroli zgodności wydanych przez nie aktów
z podstawową kartą konstytucyjną, jaką stanowi traktat WE, oraz że
traktat ten ustanawia zupełny system środków prawnych i procedur
w celu powierzenia Trybunałowi Sprawiedliwości kontroli zgodności
z prawem aktów instytucji (…).
282    Wypada także przypomnieć, że umowa międzynarodowa nie
może naruszać struktury kompetencyjnej określonej w traktatach,
a więc niezależności wspólnotowego systemu prawnego, nad której
przestrzeganiem czuwa Trybunał zgodnie z wyłączną kompetencją,
w którą jest wyposażony na podstawie art. 220 WE i którą uznał już
zresztą za jeden z fundamentów Wspólnoty (…).

(…)
284    Z orzecznictwa Trybunału wynika także, że przestrzeganie praw
człowieka stanowi przesłankę zgodności z prawem aktów wspólnotowych
(…) oraz że niedopuszczalne są we Wspólnocie środki, które są nie do
pogodzenia z poszanowaniem tych praw (…).
285    Z ogółu tych okoliczności wynika, że zobowiązania nałożone
umową międzynarodową nie mogą skutkować naruszeniem
zasad konstytucyjnych traktatu WE, wśród których znajduje się
zasada, zgodnie z którą wszystkie akty wspólnotowe powinny
przestrzegać praw podstawowych, przy czym przestrzeganie to
stanowi przesłankę ich zgodności z prawem, a kontrola, czy
przesłanka ta jest spełniona, należy do Trybunału w ramach
zupełnego systemu środków prawnych ustanowionego w tym
traktacie.
286    W tej kwestii należy podkreślić, że w kontekście takim jak
w niniejszej sprawie kontrola zgodności z prawem, jaką powinien
zapewnić sąd wspólnotowy, dotyczy aktu wspólnotowego służącego
wykonaniu danej umowy międzynarodowej, a nie umowy jako
takiej.