Promocja zdrowia - proces skupiający jednostki, społeczności lokalne i sektory życia społeczno-gospodarczego, które mają wpływ na zdrowie oraz zmierzają wspólnie do określenia i realizacji polityki zdrowia publicznego.
W Polsce promocja zdrowia jest to proces umożliwiający ludziom kontrolę nad własnym zdrowiem i poprawie go. Promocja zdrowia obejmuje wszystkich a nie tylko ludzi chorych.
Profilaktyka ma na celu redukcje prawdopodobieństwa występowania choroby oraz zaburzeń zdrowotnych i pewnych odstępstw od dobrego stanu zdrowia poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom zanim będą one zdolne wywołać chorobę.
Edukacja zdrowotna - jest to głównie wiedza, przekonania, zachowania oraz styl życia, które mają na celu utrzymanie zdrowia na określonym poziomie poprzez zmianę sposobu myślenia o zdrowiu, poprzez zwiększenie aktywności ingerencji we własne zdrowie.
Formy edukacji: rozmowa indywidualna, pogadanka, wykład, dyskusja, pokaz, szerokie rozpowszechnianie środków audiowizualnych.
Zanieczyszczenia pyłowe. Pyłem nazywamy aerozol, którego fazę rozproszoną stanowią ziarenka 0,1 do 100μm. Pyły oddziaływują na organizm człowieka 3 drogami: skóra (miejsca odkryte), ukł pokarmowy (zaburzenia gastryczne, biegunka, wymioty), droga oddechowa.
Na stopień szkodliwości pyłów wchłanianych przez ukł oddechowy mają wpływ: rodzaj pyłu (skąd pochodzi i z czego się składa), wymiary i kształt ziaren - im mniejsze tym bardziej szkodliwe, czas oddziaływania, wrażliwość organizmu.
Woda i jej znaczenie. Woda jest niezbędna do życia ludzi i zwierząt. Wszystkie podstawowe procesy życiowe, jak np. trawienie, krążenie, zachodzą w organizmie w środowisku wodnym lub z udziałem wody. Woda jest źródłem składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu, jak np. jodu, fluoru. Woda służy do utrzymania czystości w bezpośrednim otoczeniu człowieka i higieny osobistej, do mycia, kąpiel, prania. Woda jest również konieczna dla potrzeb gospodarczych i przemysłowych.
Podział wód. Wody opadowe mogą być używane do picia i celów gospodarczych tylko wtedy, gdy są należycie zbierane. Wody powierzchniowe występują w rzekach, potokach, jeziorach, stawach i wszelkich innych zbiornikach naturalnych czy sztucznych na pow ziemi. Wody podziemne: *wody zaskórne - występują na głębokości od kilkudziesięciu cm do ok. 5 m, nie nadają się do picia; *wody płytkie - na głębokości od 5 do 30m, nadają się do picia; *wody głębokie - poniżej 30 m, są one czyste i nadają się do picia.
Warunki jakim powinna odpowiadać woda do picia. Woda do picia powinna być: *bezbarwna, klarowna, bez zapachu i orzeźwiająca w smaku; *o temperaturze od 7 do 110C; *bez zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia; *w dostatecznej ilości i łatwo dostępna; *chroniona i zabezpieczona przed możliwościami zanieczyszczeń.
Właściwości fizyczne: temperatura (7-110C), mętność (zależy od ilości zawiesiny w wodzie - pochodzenia organicznego lub nieorganicznego), przezroczystość, barwa (pochodzi od zanieczyszczeń zw chemicznymi), zapach (pochodzenia naturalnego lub nienaturalnego), smak (zależy od zwłaszcza CO2).
Sposoby zaopatrywania ludności w wodę: miejscowe (studnie kopane, świdrowe, wiercone), centralne (pozwalają na dostarczenie jej bezpośrednio do mieszkania indywidualnego użytkownika, 3 sposoby: grawitacyjny, pompowania, mieszany).
Sposoby uzdatniania wody: *sposób sedymentacji (odstawienie wody na jakiś czas, opadnięcie cząstek zawiesiny na dno), *sposób aeracji - napowietrzenie wody, *gotowanie, *koagulacja (dodawanie do wody siarczanu glinowego, wytrąca w wodzie w postaci małych kłaczków, które powoli opadają na dno i oczyszczają wodę z zawiesin, bakterii i zabarwienia), *chlorowanie (chlor zabija drobnoustroje), *ozonowanie (ozon jest środkiem silnie utleniającym, niszczy wszystkie bakterie), *naświetlanie promieniami nadfioletowymi, *filtrowanie.
Zakażenie szpitalne - jest to zachorowanie, które wystąpiło u chorego lub personelu podczas pobytu w szpitalu i ujawniło się w trakcie pobytu lub po opuszczeniu szpitala przez pacjenta.
Źródła zakażeń szpitalnych: chorzy, odwiedzający, personel, niewłaściwie zdezynfekowany sprzęt.
Czynniki sprzyjające powstawaniu zakażeń: chorzy na choroby zakaźne, nieprawidłowości higieniczne szpitala, brudne ręce personelu, stosowanie antybiotyków „w ciemno”, sale wieloosobowe w szpitalu, nieprzeszkolony personel (np. w zakresie stosowania środków do dezynfekcji).
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zakażeń szpitalnych:
Związane z pacjentem: wiek (bardzo młode i starsze organizmy szybciej się zarażają), stan fizyczny, stan psychiczny, rodzaj choroby (dotyczy choroby z którą przyszliśmy i chorób dodatkowych - wspóistniejących), rodzaj leczenia, okres przebywania w szpitalu.
Związane z personelem: przygotowanie personelu ( p. powinien być zaszczepiony przeciwko najczęstszym zakażeniom, przeszkolony w zakresie antyseptyki, profilaktyki szpitalnej)
Związane z mikroorganizmem bakterii, wirusów - odporność na środki bakteriobójcze, dezynfekcyjne.
Aseptyka - jest to postępowanie jałowe, bezbakteryjne, czyli niedopuszczające do powstania zakażenia drobnoustrojami w środowisku, sprzętu, materiałów i pacjentów. Zasady aseptyki: do każdego zabiegu zakładamy rękawiczki, używamy jałowych opatrunków, dezynfekcja sprzętu.
Sterylizacja - wyjaławianie sprzętu, narzędzi, bielizny operacyjnej, materiałów opatrunkowych. Oznacza zabicie, zniszczenie drobnoustrojów, ich form przetrwalnikowych i zarodnikowych. Zanim oddamy rzecz do sterylizacji, najpierw ją dezynfekujemy.
Dezynfekcja - mechaniczny sposób, pozwala zmniejszyć florę bakteryjną z rąk, narzędzi i pola operacyjnego, materiałów opatrunkowych. Proces ten wiąże się z użyciem środków dezynfekcyjnych. Wyróżniamy dezynfekcję: zwykłą (powoduje zniszczenie bakterii i form wegetatywnych poza prądkami gruźlicy).