10. DETERMINANTY DOCHODU NARODOWEGO

PRODUKCJA POTENCJALNA - wielkość produktu, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni wykorzystane.

Faktyczne rozmiary produkcji są zdeterminowane przez popyt globalny, czyli zależą od ogólnej sumy pieniędzy jaką ludzie chcą wydać na dobra i usługi w gospodarce jako całości.

POPYT GLOBALNY: AD = C + I

Popyt konsumpcyjny zależy od rozporządzalnych dochodów osobistych, które gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw plus transfery otrzymywane od państwa minus podatki bezpośrednie.

KONSUMPCJA

Funkcja konsumpcji - jest to funkcja, która łączy wydatki na konsumpcję z rozporządzalnym dochodem konsumenta.

Funkcja konsumpcji:

Linia biegnąca pod kątem 45º do osi poziomej mówi nam, czy wydatki na konsumpcję są równe dochodowi, są mniejsze lub większe od niego, ponieważ w każdym punkcie tej linii konsumpcja dokładnie równa się dochodowi. Jeżeli funkcja konsumpcji leży powyżej tej linii dana rodzina ma oszczędności ujemne. Gdy obie krzywe przecinają się, rodzina wydaje na dobra konsumpcyjne tyle, ile wynosi jej dochód i jest to tzw. punkt zrównania. Kiedy funkcja konsumpcji leży poniżej linii 45º gospodarstwo domowe ma dodatnie oszczędności netto. Wielkość oszczędności ujemnych i dodatnich mierzy się odległością w pionie między obiema liniami.

Funkcja oszczędzania:

Funkcję oszczędzania otrzymujemy odejmując konsumpcję od dochodu, a w ujęciu graficznym odejmując pionowo funkcję konsumpcji od linii biegnącej pod kątem 45º.

Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) - jest to przyrost konsumpcji do przyrostu dochodu rozporządzalnego. Informuje nas ile przeznaczymy na konsumpcję z dodatkowej jednostki dochodu.

Krańcowa skłonność do oszczędzania (MPS) - jest to przyrost oszczędności do przyrostu dochodu rozporządzalnego. Informuje nas ile przeznaczymy na oszczędności z każdej dodatkowej jednostki dochodu.

MPC + MPS = 1

Determinanty konsumpcji:

1. dochód rozporządzalny

2. dochód permanentny (trwały) lub dochód w ciągu całego cyklu życia

3. majątek gospodarstwa domowego

4. stopy procentowe od lokat terminowych

5. oczekiwania konsumentów dotyczące przyszłej sytuacji gospodarczej

INWESTYCJE

W makroekonomii inwestycje odgrywają dwie role:

• stanowią znaczną, przy tym mało stabilną część wydatków, dlatego gwałtowne zmiany w inwestycjach wywierają duży wpływ na popyt globalny, a w wyniku tego na produkcję i zatrudnienie;

• prowadzą do akumulacji kapitału - przyrostu realnego kapitału w kraju. Akumulacja kapitału zwiększa produkt potencjalny kraju, co w długim okresie czasu sprzyja wzrostowi gospodarczemu.

Determinanty inwestycji:

1. przychody - inwestycje zależą od przychodów generowanych przez poziom ogólnej aktywności gospodarczej

2. koszty inwestowania - stopy procentowe odgrywają w gospodarce kluczową rolę; wywierają główny wpływ na koszt inwestowania i dlatego są ważnym wyznacznikiem wielkości inwestycji i globalnego popytu; podatki - im większe, tym mniejsze inwestycje i na odwrót

3. oczekiwania przedsiębiorstw dotyczące sytuacji gospodarczej w przyszłości

Efekt mnożnikowy inwestycji - każda zmiana inwestycji wywiera wpływ na wielkość produktu narodowego. Do przebadania tego wpływu służy mnożnik inwestycyjny (M).

Mnożnik, używany dla określenia liczbowej wartości współczynnika mierzącego przyrost produktu wynikający z jednostkowego przyrostu inwestycji, czyli przyrostu inwestycji, wywoła wzrost dochodu narodowego o większą, zwielokrotnioną ilość, o ilość większą od początkowego przyrostu.

zmiana produktu =
zmiana inwestycji

A

B

C

D

E

F

G

13000

45º

11000

11000

13000

11000

13000

15000

15000

17000

15000

19000

9000

1000$

850$

Punkt zrównania

Konsumpcja

Oszczędności

E'

E”

17000

19000

DI

DI

S

A

B

C

D

E

F

G

oszczędności

1000

1000

2000

0

C

---