Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

Przedmiotem rozwaŜań jest problem czynników determinujących  

Przedmiotem rozwaŜań jest problem czynników determinujących  
poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.

poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.

Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii 

Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii 
(zróŜnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne załoŜenia     

(zróŜnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne załoŜenia     
metodologiczne).

metodologiczne).

Pojęcia pomocnicze:

Pojęcia pomocnicze:

Produkcja potencjalna

Produkcja potencjalna --to taka produkcja, która wykorzystuje

to taka produkcja, która wykorzystuje

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej 

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej 
rozmiary zaleŜą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności 

rozmiary zaleŜą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności 
ich wykorzystania.  

ich wykorzystania.  

Produkcja faktyczna

Produkcja faktyczna --to produkcja rzeczywiście wytwarzana w 

to produkcja rzeczywiście wytwarzana w 

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

Agregatowy popyt

Agregatowy popyt --to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy 

to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy 

decydują się zakupić w danych warunkach, zleŜy przede wszystkim od 2 

decydują się zakupić w danych warunkach, zleŜy przede wszystkim od 2 
czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości 

czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości 
dochodów ludności. 

dochodów ludności. 

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

AS

AS

P

o

z

io

m

 c

e

n

P

o

z

io

m

 c

e

n

Krzywe agregatowej podaŜy 

Krzywe agregatowej podaŜy 

i agregatowego popytu 

i agregatowego popytu –

–

ekstremalne stanowisko 

ekstremalne stanowisko 

neoklasyczne

neoklasyczne

Krzywe agregatowej podaŜy 

Krzywe agregatowej podaŜy 

i agregatowego popytu 

i agregatowego popytu –

–

ekstremalne stanowisko 

ekstremalne stanowisko 

keynesistowskie

keynesistowskie

P

o

z

io

m

 c

e

n

P

o

z

io

m

 c

e

n

AS

AS

A)

A)

B)

B)

0

0

Y

Y

p

p

AD

AD

P

P

e

e

A

A

P

o

z

io

m

 c

e

n

P

o

z

io

m

 c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

P

o

z

io

m

 c

e

n

P

o

z

io

m

 c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

0

0

Y

Y

p

p

AD

AD

AD`

AD`

A

A

AS

AS

P

P

e

e

Y

Y

e

e

Konsumpcja 

Konsumpcja 

ŁĄCZNY 

ŁĄCZNY 

POPYT

POPYT

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Konsumpcja 

Konsumpcja 

i inwestycje

i inwestycje

Zasób kapitału

Zasób kapitału

ŁĄCZNA

ŁĄCZNA

PODAś

PODAś

WZAJEMNE

WZAJEMNE

ODDZIAŁYWANIE

ODDZIAŁYWANIE

Ł. PODAśY 

Ł. PODAśY 

I Ł. POPYTU

I Ł. POPYTU

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

A

g

re

g

a

to

w

y

  

p

o

p

y

t

A

g

re

g

a

to

w

y

  

p

o

p

y

t

E

E

D

D

Równowaga przy stałym poziomie 

Równowaga przy stałym poziomie 

agregatowego popytu

agregatowego popytu

Warunek równowagi: 

Warunek równowagi: 

Y = AD

Y = AD

Dochód narodowy

Dochód narodowy

A

g

re

g

a

to

w

y

  

p

o

p

y

t

A

g

re

g

a

to

w

y

  

p

o

p

y

t

0

0

Y

Y

e

e

E

E

C

C

B

B

45

45

0

0

Y

Y

1

1

Y

Y

0

0

AD

AD

AD

AD

A

A

gdzie:

gdzie:

Y 

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

AD 

AD -- popyt

popyt

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,

Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,

Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zaleŜą 

Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zaleŜą 

od wielu czynników:

od wielu czynników:

-- wysokości dochodów,

wysokości dochodów,

-- wielkości nagromadzonego bogactwa.

wielkości nagromadzonego bogactwa.

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na 

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na 

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na 

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na 
wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

1. 

1. Hipoteza dochodu absolutnego

Hipoteza dochodu absolutnego –

– wielkość wydatków konsumpcyjnych  

wielkość wydatków konsumpcyjnych  

zaleŜy od wielkości bieŜących dochodów. Gdy dochody 

zaleŜy od wielkości bieŜących dochodów. Gdy dochody 
wzrastają to wydatki konsumpcyjne równieŜ wzrastają (J.M. Keynes).

wzrastają to wydatki konsumpcyjne równieŜ wzrastają (J.M. Keynes).

2. 

2. Hipoteza dochodu permanentnego

Hipoteza dochodu permanentnego –

– (M. Friedman) wydatki 

(M. Friedman) wydatki 

konsumpcyjne zaleŜą od dochodu permanentnego (d. nie bieŜącego) tj. 

konsumpcyjne zaleŜą od dochodu permanentnego (d. nie bieŜącego) tj. 

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu 

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu 
całego Ŝycia.

całego Ŝycia.

3. 

3. Hipoteza według dochodu relatywnego

Hipoteza według dochodu relatywnego –

– wysokość wydatków konsumpcyjnych 

wysokość wydatków konsumpcyjnych 

w istotnej mierze zaleŜy od standardu Ŝycia znajomych i sąsiadów.

w istotnej mierze zaleŜy od standardu Ŝycia znajomych i sąsiadów.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

8

∆C

=

Y

C

p

sk

=

W

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

W

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

Funkcja konsumpcji

Funkcja konsumpcji

C

C

50

50

krańcowa skłonność 

krańcowa skłonność 

Przeciętna skłonność 

Przeciętna skłonność 

do konsumpcji

do konsumpcji

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

10

∆Y

=

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

W

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

W

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

0

0

60

60

A

A

45

45

0

0

50

50

70

70

10

10

10

10

krańcowa skłonność 

krańcowa skłonność 

do konsumpcji

do konsumpcji

gdzie:

gdzie:

C 

C –

– wydatki    

wydatki    

konsumpcyjne

konsumpcyjne

Y 

Y –

– dochód 

dochód 

narodowy

narodowy

C

C

a

a

–

– konsumpcja               

konsumpcja               

autonomiczna

autonomiczna

∆Y

∆C

k

sk

=

Główne składowe konsumpcji:

Główne składowe konsumpcji:

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Dobra trwałej konsumpcji:

Dobra trwałej konsumpcji:
-- sprzęt gospodarstwa domowego,

sprzęt gospodarstwa domowego,

-- pojazdy mechaniczne,

pojazdy mechaniczne,

-- inne.

inne.

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:
-- Ŝywność,

Ŝywność,

-- odzieŜ,

odzieŜ,

-- energia,

energia,

-- inne.

inne.

Usługi:

Usługi:
-- opieka medyczna,

opieka medyczna,

-- transport,

transport,

-- obsługa gospodarstwa domowego.

obsługa gospodarstwa domowego.

-- inne.

inne.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

 (

m

ld

 z

ł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

 (

m

ld

 z

ł)

Funkcja oszczędności

Funkcja oszczędności

S = S

S = S

a

a

+ k

+ k

sk

sk

* Y  lub  S = 

* Y  lub  S = -- C

C

a

a

+(1 

+(1 –

– k

k

sk

sk

) * Y

) * Y

gdzie:

gdzie:

Y

S

p

 

so

=

Przeciętna skłonność 

Przeciętna skłonność 

do oszczędzania

do oszczędzania

10

∆Y

=

2

∆S

=

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

 (

m

ld

 z

ł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

 (

m

ld

 z

ł)

0

0

45

45

0

0

--10

10

S

S

a 

a 

–

– oszczędności  

oszczędności  

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

–

– krańcowa  

krańcowa  

skłonność 

skłonność 
do konsumpcji

do konsumpcji

Y 

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

C

C

a

a

–

– autonomiczna część 

autonomiczna część 

wydatków  

wydatków  
konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

-- C

C

a

a

= S

= S

a

a

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

r, i

r, i

r, i 

r, i 

r, i

r, i

a) WyŜsza produkcja

a) WyŜsza produkcja

b) WyŜsze podatki

b) WyŜsze podatki

c) Pesymizm przedsiębiorców

c) Pesymizm przedsiębiorców

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

s

to

p

a

 %

s

to

p

a

 %

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

s

to

p

a

 %

s

to

p

a

 %

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

P

rz

y

c

h

ó

d

 z

 i

n

w

e

s

ty

c

ji

, 

s

to

p

a

 %

s

to

p

a

 %

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

0

0

0

0

0

0

I

I

I

I

I

I

D

D

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D

D

I

I

D

D

I

I

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t,

 w

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

, 

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t,

 w

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

, 

w

y

d

a

tk

i 

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

w

y

d

a

tk

i 

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

Funkcja agregatowego popytu

Funkcja agregatowego popytu

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

AD

AD

p

p

= C

= C

a

a

+ I

+ I

a

a

+ k

+ k

sk 

sk 

* Y

* Y

gdzie:

gdzie:

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t,

 w

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

, 

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t,

 w

y

d

a

tk

i 

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

, 

w

y

d

a

tk

i 

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

w

y

d

a

tk

i 

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

 (

w

 m

ld

 z

ł)

0

0

20

20

10

10

I = I

I = I

a

a

= 10

= 10

I

I

a

a

-- inwestycje  

inwestycje  

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

–

– krańcowa  

krańcowa  

skłonność do 

skłonność do 
konsumpcji

konsumpcji

Y 

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

C

C

a

a

–

– autonomiczna część 

autonomiczna część 

wydatków  

wydatków  
konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t 

(

w

 m

ld

 z

ł)

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t 

(

w

 m

ld

 z

ł)

Poziom dochodu narodowego w stanie 

Poziom dochodu narodowego w stanie 

równowagi

równowagi

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

E

E

AD

AD

p

p

Y = AD = C + I

Y = AD = C + I

I = Y 

I = Y -- C

C

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t 

(

w

 m

ld

 z

ł)

A

g

re

g

a

to

w

y

 p

o

p

y

t 

(

w

 m

ld

 z

ł)

0

0

20

20

100

100

80

80

120

120

E

E

100

100

45

45

0

0

I = Y 

I = Y -- C

C

g

lo

b

a

ln

y

g

lo

b

a

ln

y

4000

4000

wydatki rządowe

wydatki rządowe

E

E

AD = C+I+G

AD = C+I+G

AD = C+I

AD = C+I

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

Wpływ wydatków rządowych na proces 

Wpływ wydatków rządowych na proces 

wyznaczania produktu

wyznaczania produktu

D

o

c

h

ó

d

D

o

c

h

ó

d

g

lo

b

a

ln

y

g

lo

b

a

ln

y

3000

3000

3500

3500

45

45

0

0

G

G

II

inwestycje

inwestycje

konsumpcja

konsumpcja

3000

3000

3500

3500

4000

4000

Dochód, produkcja

Dochód, produkcja

0

0