ZAPALENIA I

ZAPALENIA I

ZAKAŻENIA NARZĄDÓW

ZAKAŻENIA NARZĄDÓW

PŁCIOWYCH ŻEŃSKICH

PŁCIOWYCH ŻEŃSKICH

Proces zapalny

Proces zapalny

to suma reakcji obronnych

to suma reakcji obronnych

organizmu, których celem jest

organizmu, których celem jest

zniszczenie czynnika wywołującego

zniszczenie czynnika wywołującego

i włączenia mechanizmów

i włączenia mechanizmów

naprawczych

naprawczych

dla uszkodzonych tkanek

dla uszkodzonych tkanek

Czynniki wywołujące

zapalenia:

- abiotyczne

(mechaniczne, termiczne,

chemiczne, promieniowanie )

- biotyczne

(bakterie, grzyby,

wirusy, rzęsistek pochwowy )

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

1.

Zależnie od liczby gatunków

drobnoustrojów



Jednorodne



Mieszane

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

2. Zależnie od kolejności zetknięcia się

z tym samym gatunkiem zarazka



Pierwotne



Wtórne



Wielokrotne

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

3. Zależnie od przebiegu klinicznego



Objawowe Bezobjawowe



Ostre Podostre
Przewlekłe

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

4. Zależnie od topografii w

organizmie



Ogniskowe Miejscowe



Narządowe Uogólnione

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

5. Zależnie od pochodzenia



Endogenne



Egzogenne

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń

6. Zależnie od dróg szerzenie się



Wstępujące



Zstępujące

Zakażenie (infekcja)

Zakażenie (infekcja)

jest to proces wtargnięcia

jest to proces wtargnięcia

drobnoustrojów chorobotwórczych

drobnoustrojów chorobotwórczych

do organizmu

do organizmu



Cechy biologiczne

drobnoustrojów

- Zdolność rozmnażania
- Toksyny bakteryjne
a) Nekrotoksyny
b) Czynniki rozsiewu

bakteryjnego-hialuronidaza,
czynniki obrzękotwórcze,
koagulaza, leukocydyna



Zdolność obronna organizmu

- Oporność
(odporność naturalna zdeterminowana genetycznie)

- Odporność
(czynniki prowadzące do zwalczania zakażenia)

Miejscowe czynniki obronne

Miejscowe czynniki obronne

żeńskich narządów

żeńskich narządów

płciowych

płciowych



Mechaniczne- przyleganie ścian
pochwy,błona dziewicza, fałdy śluzówki



Biochemiczne- kwaśne 4-5pH pochwy,
zasadowe 7,5pH śluzu szyjkowego



Biologiczne- ciała odpornościowe,
kompleksy białkowo-cynkowe, lizozym



Bakteryjne- pałeczki kw.mlekowego
(Lactobacilus acidophilus)

Specyfika zakażeń w

Specyfika zakażeń w

ginekologii

ginekologii



Anatomiczna bliskość cewki moczowej

i odbytu



Stosunki płciowe



Miesiączkowanie



Czynniki chemiczne ( bielizna, środki

higieny )



Czynniki mechaniczne( ciała obce,

wkładka wewnątrzmaciczna, tampony,

masturbacja )

Zapalenia zewnętrznych

Zapalenia zewnętrznych

narządów płciowych

narządów płciowych

Zapalenia sromu

Zapalenia sromu

(vulvitis),

(vulvitis),

Zapalenia pochwy

Zapalenia pochwy

(vaginitis),

(vaginitis),

Zapalenia sromu i pochwy

Zapalenia sromu i pochwy

(vulvovaginitis)

(vulvovaginitis)

ZAPALENIA SROMU

Do zakażeń dochodzi najczęściej na drodze
kontaktów płciowych oraz na zasadzie infekcji
zstępujących z układu moczowego. Czynniki
predysponujące to: obniżony poziom estrogenów,
zwyczaje kulturowe (golenie, mycie
detergentami, przekłuwanie)
OBJAWY:

• zaczerwienienie

• Obrzęk

• Podwyższona temperatura ciała

• Pieczenie

• Świąd i ból

ZAPALENIA SROMU

DIAGNOSTYKA CD.



Ocena wydzieliny pochwowej (preparat w
0.9% NaCl, papierek lakmusowy, ocena
mikrokopowoa bakterii czy grzybów)



Posiew



biopsja



vulvoskopia



Badanie czucia



Badanie krwi na obecność przeciwciał



Lampa Wooda



Próba z błękitem metylenowym

ZAPALENIA SROMU

ZAPALENIA SROMU

PODZIAŁ:

PODZIAŁ:

1.

1.

Zapalenie sromu spowodowane

Zapalenie sromu spowodowane

zakażeniami swoistymi

zakażeniami swoistymi

2.

2.

Zapalenie sromu spowodowane reakcjami

Zapalenie sromu spowodowane reakcjami

nadwrażliwości

nadwrażliwości

3.

3.

Zapalenie sromu wtórne w stosunku do

Zapalenie sromu wtórne w stosunku do

chorób pochwy lub dróg moczowych

chorób pochwy lub dróg moczowych

4.

4.

Nienowotworowe choroby sromu

Nienowotworowe choroby sromu

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

WIRUSOWE

KŁYKCINY KOŃCZYSTE: najczęściej
stwierdzane na wargach sromowych
mniejszych, spoidle tylnym, kroczu, okolicy
okołoodbytowej, mogą sięgać aż do pochwy.
W 90% wywołuje je wirus HPV 6, a w 10%
HPV 11 o niskim potencjale onkogennym.
Maja tendencję do powiększania się w trakcie
ciąży.

DIAGNOSTYKA: technika genetyki
molekularnej.

LECZENIE: laseroterapia, kriochirurgia,
kremy nakładane miejscowo na zmiany
( Aldara, Condyline)

PROFILAKTYKA: szczepionka Silgard,
Cervarix.

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

WIRUSOWE CD.

Opryszczka płciowa: wywołana przez HSV1 (zakażenie w
dzieciństwie) i HSV2 (wyłącznie droga płciowa).Powstają
na sromie, w pochwie i części pochwowej szyjki macicy.
Są to liczne, powierzchowne, bolesne pęcherzyki z
towarzyszącym bolesnym powiększenie ww.chłonnych
pachwinowych, gorączką i złym samopoczuciem.
Dołączają się świąd, pieczenie, neuralgia, upławy, ból
przy mikcji, dyspareunia. Wykwity ustepują po 10-20
dniach. Po ich pęknięciu powstają owrzodzenia Wirusy po
zakażeniu umiejscawiaja się w zwojach krzyżowych i się
reaktywuja pod wpływem zakażeń, miesiączki czy
stresów. Rozpoznanie: posiewy, testy immunologiczne.

Leczenie: preparaty przeciwwirusowe (aciklowir).

 

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

WIRUSOWE CD.

Zakażenie EBV: wywołuje mononukleozę
zakaźną, która obok gorączki, bólu gardła,
powiększenia ww.chł.szyjnych i śledziony
charakteryzuje się owrzodzeniami narządów
płciowych. Charakterystyczne są atypowe
limfocyty we krwi oraz przeciwciała
heterofilne.

Leczenie: leki przeciwbólowe, nasiadówki z
jodopowidonem + maść z lignokainą.

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

BAKTERYJNE:

Wrzód miękki weneryczny: spowodowany
przez paciorkowca Haemophilus ducreyi i
przenoszony drogą płciową. Powoduje on
owrzodzenie (1 lub kilka) na skórze sromu,
często współistniejące z zapaleniem
ww.chł.pachwinowych, które mogą zropieć.

Leczenie: antybiotykoterapia (azitromycyna
1g jednorazowo lub ceftriakson 250 mg
jednorazowo i.m.)

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

BAKTERYJNE:

Kiła: zakażenie przez kontakt bezpośredni, płyny
ustrojowe, zakażenie wertykalne (od 10 Hbd).
Objaw pierwotny (szankier) rozwija się po 10 –
90 dniach od momentu zakażenia i utrzymuje się
1-5 tyg. Szankier może rozwijać się na skórze
sromu, w pochwie lub na szyjce macicy. Kiłowe
odczyny serologiczne staja się dodatnie po 1-4
tyg od pojawienia się objawu pierwotnego. Kiła
wtórna charakteryzuje się osutka plamisto-
grudkowa, głównie na dłoniach i stopach, mogą
też się pojawić kłykciny płaskie na sromie.
Ww.chł.pachwinowe sa powiększone, twarde,
lecz niebolesne. Leczenie: antybiotykoterapia
(debecylina i.m. ew. tetracykliny lub makrolidy).

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

BAKTERYJNE:

Ziarniniak weneryczny pachwin: spowodowany
przez Ch.trachomatis. Wystepuje jako niebolesna
grudka, ulegająca owrzodzeniu, które następnie
samoistnie się goi bez zbliznowacenia. Od 1-4 tyg
po utworzeniu się zmiany może dojść do
zapalnego obrzęku ww.chł.pachwinowych.
Schyłkowe stadium choroby może powstać od
kilku m-cy do kilku lat od objawu początkowego i
objawić się masywnymi zbliznowaceniami,
zwężeniem prostnicy, zniekształceniem okolicy
narządów płciowych i zwiększonym ryzykiem
rozwoju gruczolakoraka prostnicy. Diagnostyka:
stwierdzenie przeciwciał w kierunku
Ch.trachomatis. Leczenie: doksycyclina lub
erytromycyna.

 

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

BAKTERYJNE:

Ziarniniak pachwinowy: wywoływany przez
bakterię G(-), powstaje grudka na wargach
sromowych lub w przedsionku pochwy,
niebolesna, z powiększeniem okolicznych ww.chł.
Leczenie: Biseptol lub doksycyclina przez 3 tyg

Gruźlica: zmiany sromu sa wtórne do
umiejscowionych w górnych piętrach narządu
rodnego. Wrzód ma zatarte, sinawe granice.

Czyraczność: flora bakteryjna (najczęściej
gronkowce) infekuje mieszki włosowe na
zewnętrznej stronie wargi sromowej większej.
Leczenie: antybiotyki.

 

Zapalenia swoiste

Zapalenia swoiste

GRZYBICZE:

Występuje szczególnie często u osób z cukrzycą i
glikozurią, w ciąży, u pacjentek przyjmujących
doustne środki antykoncepcyjne, używających
środków plemnikobójczych, po
antybiotykoterapii. Leczenie: przyczynowe +
preparaty przeciwgrzybicze.

PASOŻYTNICZE:

Wszawica łonowa: stwierdzenie wszy lub gnid.

Świerzb: zaczerwieniona grudka z ciemnymi,
falistymi korytarzami na skórze dłoni, nóg,
pośladków, pach, na sromie.

Owsica: powoduje podrażnienie sromu,
szczególnie u dzieci.

Zapalenie sromu

Zapalenie sromu

spowodowane

spowodowane

reakcjami

reakcjami

nadwrażliwości

nadwrażliwości

Czynniki wywołujące to leki, detergenty,
pudry, kremy antykoncepcyjne,
prezerwatywy, krążki dopochwowe, ale
również bielizna, podpaski, tampony.

Leczenie: preparaty stosowane miejscowo o
działaniu osuszającym i przeciwzapalnym
(kremy cynkowe, maść z betametazonem lub
hydrokortisonem), leki antyhistaminowe.

Nienowotworowe

Nienowotworowe

choroby sromu

choroby sromu

Rosrost płaskonabłonkowy sromu: nie jest to
stan przednowotworowy.

Przyczyna to duża wrażliwość sromu na
czynniki drażniące (mikrourazy, przewlekłe
infekcje, reakcje uczuleniowe, zakażenia
grzybicze, wysoka wilgotność). Skóra jest
pokryta białym, nadmiernie pogrubiałym
rogowaciejącym nabłonkiem.

Objawy: świąd, pieczenie i bolesne
oddawanie moczu(dyzuria), bolesne stosunki
płciowe(dyspareunia). Leczenie:
przyczynowe, leki sedatywne, HTZ przez ok. 6
m-cy.

 

Nienowotworowe

Nienowotworowe

choroby sromu

choroby sromu

Dermatozy: trzy typy liszaja: przewlekły liszaj

Dermatozy: trzy typy liszaja: przewlekły liszaj

prosty, liszaj twardzinowy, liszaj płaski

prosty, liszaj twardzinowy, liszaj płaski

nadżerkowy.

nadżerkowy.

Liszaj twardzinowy: nie jest to stan

Liszaj twardzinowy: nie jest to stan

przedrakowy. Przyczyny

przedrakowy. Przyczyny

:

:

genetyczne,

genetyczne,

autoagresja, czynniki zewnętrzne. Objawia się

autoagresja, czynniki zewnętrzne. Objawia się

jako obszar odbarwienia, skóra jest cienka,

jako obszar odbarwienia, skóra jest cienka,

perłowa. Obejmuje wargi sromowe mniejsze i

perłowa. Obejmuje wargi sromowe mniejsze i

większe (mogą ulegać zanikowi), łechtaczkę

większe (mogą ulegać zanikowi), łechtaczkę

oraz okolicę okołoodbytową. Zwęża się

oraz okolicę okołoodbytową. Zwęża się

również wejście do pochwy.

również wejście do pochwy.

Objawy

Objawy

: świąd,

: świąd,

ból przy mikcji, dyspareunia, wrazliwośc na

ból przy mikcji, dyspareunia, wrazliwośc na

mikrourazy.

mikrourazy.

Leczenie

Leczenie

: miejscowe preparaty

: miejscowe preparaty

przeciwzapalne

przeciwzapalne

.

.

Nienowotworowe

Nienowotworowe

choroby sromu

choroby sromu

Przewlekły liszaj prosty: charakteryzuje
się pogrubiałą, o wzmożonej pigmentacji
skorą z dobrze odgraniczonymi wykwitami.
Przyczyna: nawracające zakażenia pochwy,
długo utrzymujący się wyprysk, czynniki
drażniące.

Objawy: świąd i pieczenie. Leczenie:
przyczynowe + maść ze sterydami.

Liszaj płaski nadżerkowy: występują
owrzodziałe rumieniowate zmiany w
przedsionku pochwy, szerzące się na
śluzówkę pochwy. Leczenie: steroidy,
psoraleny, cyklosporyna, takrolimus.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu stanów zapalnych

leczeniu stanów zapalnych

sromu

sromu

Fizjoterapia jest leczeniem uzupełniającym,
zarówno w ostrej jak i przewlekłej postaci
chorób sromu. Stosuje się:

 Kąpiele lecznicze – solankowe o temp. 34-

40C lub radonowe o temp 35-37C
 Kąpiele nasiadowe o temp. 37-39C przez

20-30 min 1lub 2 x dziennie

 Klimatoterapię – pobyt w klimacie górskim i

morskim

Inne zmiany

Inne zmiany

Obrzęk i krwiak.

Owrzodzenia odleżynowe.

Naczyniak i żylakowatość sromu.

Zapalenie gruczołu

Zapalenie gruczołu

przedsionkowego

przedsionkowego

większego (Bartholina)

większego (Bartholina)

Etiologia: gronkowce, paciorkowce,
dwoinki rzeżączki, pałeczka okrężnicy
oraz flora beztlenowa. Objawia się
uniesieniem skóry sromu,
zaczerwienieniem, bolesnościa i bólem w
trakcie siedzenie i chodzenia, pieczeniem.

Leczenie postaci niedojrzałej jest dużym
błędem. Najpierw przyjmuje chora leki
p/bólowe, p/gorączkowe, antybiotyki oraz
stosuje ciepłe nasiadówki. Nastepnie
wykonujemy drenaż i marsupializację
ropnia gruczołu Bartholina.

Zapalenie gruczołu

Zapalenie gruczołu

przedsionkowego

przedsionkowego

większego (Bartholina)

większego (Bartholina)

Postępowanie fizjoterapeutyczne ma
zastosowanie tylko we wczesnej postaci
ostrego zapalenia, tzn. wówczas gdy nie
doszło do jego zropienia. Zaleca się
następujące zabiegi:
•

Naświetlanie promieniami podczerwonymi (Solux z

filtrem czerwonym, odległosć ok. 30cm, czas 10-20
min, 1-2x dziennie

• Diatermia krótkofalowa (elektroda czynna 2-4 cm
od sromu i bierna 3-6 cm od ok.krzyżowej, dawki I-II,
czas 5-10 min, codziennie do czasu cofnięcia się
stanu zapalengo

• Kąpiele nasiadowe

Zapalenie pochwy

Zapalenie pochwy

Bakteryjne zapalenie pochwy (50%).

Grzybica pochwy (20-25%).

Rzęsistkowica pochwy (5-20%).

Bakteryjne zapalenie

Bakteryjne zapalenie

pochwy

pochwy

Przyczyną jest zmniejszenie liczby pałeczek kwasu
mlekowego z towarzyszącym wzrostem bakterii Gram
(-) i (+) oraz beztlenowych.

Do bakterii powodujących BV zalicza się: G.vaginalis,
M.hominis, Prevotella, Bacteroides,
Peptostreptococcus.

Kliniczna diagnoza BV obejmuje 4 kryteria
Amsela:

• występowanie szarej, jednorodnej wydzieliny
• charakterystyczny „rybi” zapach;
•pH > 4.5;
•obecność „clue cells” w mokrym preparacie
komórek nabłonka pochwy.

Bakteryjne zapalenie

Bakteryjne zapalenie

pochwy

pochwy

Konsekwencje bakteryjnego zapalenia
pochwy:

• zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej (PID)
• niepłodność
• czynnik w procesie karcynogenezy raka szyjki
oraz trzonu macicy

• poronienie, zakażenie i przedwczesne
pęknięcia błon płodowych

• niska masa urodzeniowa noworodków
• zakażenie rany pooperacyjnej po CC czy
nacięciu krocza

Grzybica pochwy

Grzybica pochwy

Wywołana przez

drożdżaki C.albicans i

C.glabrata oraz dermatofity.

Występują najczęściej u chorych na cukrzycę,
ciężarnych, stosujących doustną antykoncepcję,
pacjentek po antybiotykoterapii, niedoborach
żelaza, witamin grupy B.

Objawy: współtowarzyszący stan zapalny sromu,
obecność gęstej, serowatej wydzieliny,
zaczerwienie ścian pochwy, wzmożone napięcie
podczas badania ginekologicznego

Rozpoznanie: rozmaz, badanie mykologiczne,
bad.og.moczu na obenośc glikozurii.

Leczenie: miejscowe i ogólne preparaty
przeciwgrzybicze.

Rzęsistkowica pochwy

Rzęsistkowica pochwy

Trichomonas vaginalis - patogen bytujący w
pochwie, cewce moczowej i gruczołach
okołocewkowych.
Objawy:
• bolesność podbrzusza
• upławy zielonożółte pieniste
• świąd sromu
• zapalenie i podrażnienie cewki moczowej
• przykry zapach z pochwy
• towarzyszy temu zapalenie sromu oraz widok

szyjki macicy przypominający truskawkę

„strawberry spots”
• U 10-50% przebiega bezojawowo

Rzęsistkowica pochwy

Rzęsistkowica pochwy

Diagnostyka: preparat bezpośredni, hodowla,
metody genetyki molekularnej (PCR), szybki
test diagnostyczny oparty na antygenie.

Powikłania rzęsistkowicy:
• niepłodności jajowodowej
• zakażenia po operacji wycięcia macicy
• wystąpienia zapalenia otrzewnej miednicy

mniejszej
• ryzyko rozwoju CIN
• związek z porodem przedwczesnym, PROM

oraz mała masą urodzeniową noworodków

Leczenie: antybiotykoterapia

Objawy podmiotowe

Objawy podmiotowe

zakażeń pochwy

zakażeń pochwy

Bakteryjne

zakażenie

pochwy

Rzęsistkowica

Kandydoza

Bezobjawowe

zakażenie w

ok. 50%
Skąpa

wydzielina

pochwowa
„Rybi zapach”

wydzieliny

pochwowej

Bezobjawowe

zakażenie w 10-

50%
Obfita

wydzielina

pochwowa
Świąd,

pieczenie

sromu, dyzuria,

rzadko

dyskomfort w
podbrzuszu

Bezobjawowe

zakażenie w

10-20%
Skąpa

wydzielina

pochwowa
Świąd,

pieczenie

sromu,

powierzchowna

dyspareunia.

Objawy zakażeń pochwy

Objawy zakażeń pochwy

Bakteryjne

zakażenie

pochwy

Rzęsistkowi

ca

Kandydoza

Upławy:
ilość,
kolor,
konsyste
ncja

Skąpe,
szarobiałe,

homogenne

Obfite,
żółtozielone,

homogenne,
pieniste

Skąpe, białawe,
serowate,

wodniste

Obraz
kliniczny

Wydzielina

szarawa,
równomiernie
pokrywająca
ściany

pochwy, brak
cech stanu
zapalnego
błony

śluzowej

Zaczerwienienie

ścian pochwy i
sromu,zmiany
wyprzeniowe
warg

sromowych i
skóry krocza,
wybroczyny na
tarczy szyjki i

ścianach
pochwy

Obrzęk i

zaczerwienienie
sromu oraz ścian
pochwy, białawe
naloty przylegające

do ścian pochwy,
obrzęk sromu,
zapalenie skóry
odbytu, zmiany

wyprzeniowe w
pachwinach i
szparze

międzypośladkowej
.

Inne przyczyny stanów

Inne przyczyny stanów

zapalnych pochwy

zapalnych pochwy

Pozostawione tampony, krążki dopochwowe

Polipy szyjkowe

Rak szyjki macicy

Atroficzne zapalenie pochwy

Miejsce fizjoterapii w

Miejsce fizjoterapii w

leczeniu zapaleń pochwy

leczeniu zapaleń pochwy

i

i

szyjki macicy

szyjki macicy

•

Irygacje solankowe

• Kąpiele nasiadowe – w temp. 37-39C 2x

dziennie przez 20-30 min
• Przepłukiwanie pochwy gorące (metoda

Pinkusa) – wodą zwykłą, wodą chlorkowo-

sodową, wodą siarczkowo-siarkowodorową
• Kąpiele lecznicze: solankowe, radonowe
• Peloidoterapia: tampony dopochwowe i

zawijania borowinowe, jontoforeza

borowinowa
• Klimatoterapia: pobyt w klimacie górskim i

morskim

Zapalenie szyjki macicy

Zapalenie szyjki macicy

Etiologia: chlamydie, mykoplazmy, E.coli,
N. gonorrhoeae, paciorkowce, gronkowce,
HPV, grzyby i bakterie beztlenowe.

Czynniki sprzyjające zapaleniu szyjki
macicy:

• ektopia
• zastarzałe pęknięcia szyjki macicy
• nitki IUD
• zmiany atroficzne wywołane
hipoestrogenizmem

• poronienie lub terminacja ciąży
• brak higieny

Zapalenie szyjki macicy

Zapalenie szyjki macicy

Objawy:

• gęste, cuchnące upławy
• świąd i pieczenie sromu
• bóle okolicy krzyżowej (związane z
zapaleniem naczyń chłonnych tej okolicy)

• bolesne stosunki płciowe (związane z
przekrwieniem tej okolicy)

• częstomocz i bolesne oddawanie moczu
(alguria)

Diagnostyka: badanie zestawione, wymazy z
kanału szyjki i sklepień pochwy, cytologia.

Zapalenie szyjki macicy

Zapalenie szyjki macicy

Powikłania:
• upławy
• trudności z rozwieraniem się szyjki macicy

w trakcie porodu (dystocja szyjkowa) w

wyniku zwłóknienia szyjki

• niepłodność wynikająca z obecnośći
gęstego śluzu zawierającego duża ilość
leukocytów
• zakażenie ukł.moczowego
• zapalenia wstępujące i zstępujące

Zapalenie szyjki macicy

Zapalenie szyjki macicy

Leczenie

:

• antybiotyki ogólne i/lub miejscowe
• czasami chirurgia (konizacja,
kriokauteryzacja, elektrokauteryzacja,
elektrokoagulacja, waporyzacja laserem,
konizacja „leep-loop”)

Umiarkowany stan zapalny leczymy 4-6
tygodni, ciężki 2-3 miesiące.

Zapalenie błony śluzowej

Zapalenie błony śluzowej

macicy

macicy

Najczęściej na drodze wstępującej,
krwiopochodne tylko powodowane przez
prątki gruźlicy.

Wywołują je: paciorkowce, gronkowce,
E.coli, beztlenowce, N.gonorrhoeae,
chlamydie i mykoplazmy.

Zakażeniu sprzyja: poronienie, poród,
połóg, jatrogenne zakażenie na skutek
zabiegów wewnatrzmacicznych (biopsja
endometrium, HSG, persuflacja, IUD,
histeroskopia).

Objawy: nieprawidłowe krwawienia
(plamienia pomiesiączkowe,
międzymiesiączkowe, przedłużone i obfite
krwawienia).

Zapalenie błony śluzowej

Zapalenie błony śluzowej

macicy

macicy

Diagnostyka: badanie dwuręczne
(powiększenie i bolesność macicy), USG,
histeroskopia, biopsja endometrium.

Leczenie: zapalenie ostre – antybiotyki o
szerokim spektrum, leki p/bólowe,
rozkurczowe, glikokortykosteroidy, a nawet
heparyna; zapalenie przewlekłe –
estrogeny/gestageny po histologicznym
wykluczeniu raka endometrium,
fizykoterapia.

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

Powstaje na drodze wstępującej, zstępującej i
przez ciągłość.

Najczęściej wywoływane przez:
N.gonorrhoaeae, beztlenowce, paciorkowce,
gronkowce, chlamydie i mykoplazmy.

Krwiopochodne przez prątki gruźlicy, duru
brzusznego lub rzekomego, anginy, błonicy.

Czynniki sprzyjające: miesiączka, poronienie,
poród, połóg, diagnostyczne wyłyżeczkowanie
kanału szyjki i jamy macicy, wkładka
wewnątrzmaciczna, histerosalpingografia,
persuflacja.

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

PODZIAŁ:

• ostre
• podostre
• przewlekłe

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

Objawy ostrego zapalenie przydatków:

• ból w podbrzuszu, gorączka, zapalenie
otrzewnej miednicy mniejszej; rzadko zaparcia,
biegunka, kolka jelitowa, objawy dyzuryczne

Objawy podostrego zapalenia przydatków:

• ból podbrzusza, stany podgorączkowe, ale
bez objawów podrażnienia otrzewnej.

Objawy przewlekłego zapalenie przydatków:

• niewielka bolesność uciskowa przydatków,
unieruchomienie przydatków przez zrosty;
ponadto dyspareunia, upławy, zaburzenia
miesiączkowania, wtórnie bolesne miesiączki.

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

Powikłanie zapaleń przydatków:

• ropniak jajowodu
• ropień jajnika
• ropień jajnikowo – jajowodowy
• pęknięcie ww stanów
• przetoki
• ropień zatoki Douglasa
• zapalenie przymacicz

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

Skutki zapaleń przydatków:
• niepłodność
• ciąża pozamaciczna
• utrwalone tyłozgięcie macicy
• dyspareunia

Rozpoznanie różnicowe: zapalenie wyrostka
robaczkowego, ciąża pozamaciczna,
endometrioza, skręt szypuły jajnika, krwawienie
z pęcherzyka jajnikowego, rak jajnika, zapalenie
pęcherzyka żółciowego, kamica moczowodowa,
zakrzepowe zapalnie żył miednicy, zapalenie
przymacicz.

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków

Leczenie:

• Stan ostry: bezwzględna hospitalizacja,
reżim łóżkowy, antybiotykoterapia o szerokim
spektrum, leki p/bólowe, heparyna, czasami
glikokortykosteroidy, regulacja wypróżnień,
gospodarki wodnej, dieta łatwo strawna.

• Stan podostry: wypoczywanie w łóżku,
lekka dieta, regulacja wypróżnień, ciepłe i
wilgotne okłady, , leki p/zapalne i p/bólowe.

• Stan przewlekły: leczenie uzdrowiskowe
przez min. 4-6 tyg z zastosowaniem kąpieli
borowinowych, leki p/zapalne, rozkurczowe

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

Fizjoterapia i leczenie balneologiczne są
leczeniem uzupełniającym leczenia
farmakologiczne i mają zastosowanie w
stanach podostrych i przewlekłych zapalenia
przydatków.

Celem leczenia fizykalnego w stanie
podostrym jest resorpcja płynu wysiękowego
i przesiękowego; przeciwdziałanie tworzeniu
się ropni, nacieków, zrostów; działanie
przeciwbólowe.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

Zalecane są:
•

Diatermia krótkofalowa: elektroda sztywna III – 3

cm od spojenia łonowego i elektroda sztywna III – 5
cm od k.krzyżowej. Dawka I: czas 3 – 5 min,
zwiększający się stopniowo co 2 dzień w zależności
od reakcji chorej. Dawka I – II: czas 5 – 10 min
zwiększający się stopniowo zależności od reakcji
chorej.

• Diatermia mikrofalowa: stosuje się elektroda
Pyrodor, promiennik podłużny przy zapaleniu
obustronnym lub promiennik okrągły przy zapaleniu
jednostronnym. Dawka I, czas max. 10 – 15 min
codziennie lub 2x dziennie.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

Celem leczenia fizykalnego w stanie
przewlekłym jest resorpcja nacieków, zlepów,
zrostów; działanie p/bólowe; przywrócenie
zasadniczych czynności narządów płciowych;
rehabilitacja narządów płciowych i miednicy
mniejszej. Mechanizm polega na
przekrwieniu narządów płciowych i ich
tonizacji. Stosuje się następujące zabiegi:

• Peloidoterapia – zabiegi borowinowe
rozpoczyna się po miesiączce lub po
wykonaniu testów wykluczających ciążę. Po
zabiegu konieczny jest wypoczynek w pozycji
leżącej przez min. 2 godz.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

A) Półkąpiele w papce borowinowej; temp 28
– 45 C, czas 10 – 20 min co 2 dzień, seria do

15 zabiegów

B) Kąpiele nasiadowe w papce borowinowej;
temp 40 - 48C, czas 15 – 30 min co 2 dzień,

seria do 15 zabiegów

C) Zawijania borowinowe w temp 42 - 45C,

czas 15 – 30 min co 2 dzień, seria 12 – 15
zabiegów

D) Tampony borowinowe dopochwowe: 100 –
300 ml gęstej papki borowinowej, czas 20 –
30 min codziennie lub co 2 dzień, seria 15 –
20 zabiegów

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

Naświetlania promieniami podczerwonymi

AA) Lampa Sollux: odległość 50 – 80 cm,
czas 20 – 30 min, codziennie. W celu
przyspieszenia resorpcji można
zastosować filtr czerwony, natomiast
działanie p/bólowe ma filtr niebieski.

BB) Świetlanki częściowe – budki Polano:
temp 60 – 70 C, czas 5 – 20 min

codziennie przez 5 dni, a potem temp 80 -
90C, czas 20 – 30 min codziennie przez 10

dni.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków



 

Diatermia krótkofalowa: elektroda sztywna III

3 cm nad spojeniem łonowym i 5 cm od
k.krzyżowej; dawka II-III, czas 5-10 min lub 15-
20 min.

• Diatermia mikrofalowa: stosuje się elektrodę
Pyrodor, promiennik podłużny lub okrągły;
odległość 5-20 cm, dawka II, czas 5-10-15 min co
2 dzień, seria 10-16 zabiegów.

•  Kąpiele nasiadowe: temp 36-38C lub

wzrastająca 42C, czas 20-30 min codziennie,

seria 15-20 zabiegów.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków



  

Półkąpiele i kąpiele nasiadowe

AA) Solankowe, zwłaszcza solanki
jodkowe

BB) Siarczkowo-siarkowodorowe: temp
34-40C, czas 10-30 min, 3-4x

tygodniowo, seria 10-15 zabiegów.
  Irygacje pochwy: wodą zwykłą,

chlorkowo-sodową lub siarczkowo-
siarkowodorową

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przydatków

przydatków

        

Kinezyterapia

A)    Ćwiczenia wolne

B)     Ćwiczenia oddechowe: oddychanie torem
piersiowym, mieszanym lub brzusznym

C)     Ćwiczenia w unoszeniu miednicy

D)    Ćwiczenia kończyn dolnych w różnych
pozycjach wyjściowych

         Leczenie uzdrowiskowe: do tego

leczenia kwalifikują się chore z przewlekłym
zapalenie przydatków, jego następstwami lub
po operacjach w obrębie przydatków.
Uzdrowiska: Duszniki, Połczyn i Świeradów

Zapalenie przymacicz

Zapalenie przymacicz

Jest to stan zapalny tkanki łącznej otaczającej
macicę, rozprzestrzeniający się od szyjki macicy.
Proces toczy się pozaotrzewnowo.

Podział zapalenia przymacicz:

• Zapalenie przymacicza przedniego - stan zapalny
tkanki łącznej położonej przed macicą

• Zapalenie przymacicza tylnego - stan zapalny
tkanki łącznej położonej za macicą, obejmującej
odbytnicę

• Zapalenie przymacicza bocznego - stan zapalny
tkanki łącznej położonej bocznie od macicy

 

Zapalenie przymacicz

Zapalenie przymacicz

Objawy: obfite upławy, bóle w podbrzuszu
promieniujące ku tyłowi pojawiające się po
dłuższym chodzeniu, ciężkiej pracy
fizycznej, defekacji lub współżyciu.

Diagnostyka: badanie we wziernikach –
szyjka przerosła, z zastarzałymi
pęknięciami; ektropion; badanie
zestawione: ograniczona ruchomość okolicy
cieśniowo – szyjkowej; klinowy naciek w
przymaciczach.

Leczenie: fizykoterapia.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przymacicz

przymacicz

Faza zaostrzenia:
  Diatermia krótkofalowa: elektroda sztywna czynna III

3 cm nad spojeniem łonowym i elektroda miękka bierna 5
cm od k.krzyżowej; dawka I-II, czas 5-10 min
zwiększający się codzienie lub co 2 dzień, częstość
zabiegów - codziennie.

•Faza przewlekła:
 Naświetlania promieniami podczerwonymi
•A)    Lampa Sollux: odległość 50 – 100 cm, czas 20 – 40 -
60 min, codziennie lub co 2 dzień. W celu przyspieszenia
resorpcji można zastosować filtr czerwony, natomiast
działanie p/bólowe ma filtr niebieski.

•B)     Świetlanki częściowe – budki Polano: temp 60 – 70
C, czas 5 – 20 min codziennie przez 5 dni.

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przymacicz

przymacicz

 

Diatermia krótkofalowa: dawka III przez 10-15

min, co 2 dzień, seria 20 zabiegów.
  Peloidoterapia – zabiegi borowinowe rozpoczyna

się po miesiączce lub po wykonaniu testów
wykluczających ciążę. Po zabiegu konieczny jest
wypoczynek w pozycji leżącej przez min. 2 godz.

•A)    Zawijania borowinowe w temp. 42- 45C, czas

15-30 min co 2 dzień, seria 15-20 zabiegów

•B)     Kapiele półpełne w temp. 38-45C przez 10-15

min co 2 dzień, max. 15 zabiegów

•C)     Tampony borowinowe dopochwowe: 100-300
ml gęstej papki borowinowej temp. 40-50C, czas 20-

30 min codziennie lub co 2 dzień, seria 15-20
zabiegów

Miejsce fizykoterapii w

Miejsce fizykoterapii w

leczeniu zapalenia

leczeniu zapalenia

przymacicz

przymacicz

  

Wodolecznictwo

A)  Kąpiele nasiadowe: temp 36-38C przez 20-30 min,

codziennie

B)  Kąpiele nasiadowe o temp wzrastającej od 36 do
42C przez 20-30 min, co 2 dzień, seria 12-20 zabiegów
C) Kąpiele lecznicze: solankowe nasiadowe, zwłaszcza
solanki jodkowe; siarczkowo-siarkowodorowe: temp
34-40C, czas 10-30 min, 3-4x tygodniowo, seria 12-20

zabiegów
   Przepłukiwanie pochwy metodą Pinkusa: wodą

zwykłą; solankową; wodami siarczanymi o temp do
50C przez 10-20 min codziennie lub co 2 dzień, seria

15-20 zabiegów.
   Leczenie uzdrowiskowe: Duszniki, Połczyn,

Świeradów.