Wołoszański Bogusław Sensacje XX wieku Los bohatera

Aktorzy:

Marszałek Gieorgij

ukow - Marek Perepeczko

Józef Stalin - Krzysztof Globisz
Ławrientij Beria - Adam Ferency
Zast

pca Berii gen. Wiktor Abakumow - Krzysztof Kowalewski

Generał Tielegin - Witold Pyrkosz
Generał Kriukow - Wiktor Zborowski
Oficer Armii Czerwonej - Jerzy Bo

czak

ołnierz - Krzysztof

urek

Funkcjonariusz KGB - Łukasz Klekowski

W niedzielny poranek 12 sierpnia 1945 roku na Placu Czerwonym zebrał si

20-tysi

czny tłum. Moskwianie

witali generała Dwighta Eisenhowera, głównodowodz

cego wojskami alianckimi, które przeszły od Normandii

do Łaby.

Generał szedł wzdłu

szpaleru ludzi machaj

cych do niego przyja

nie i u

miechał si

nie

miało. Obok niego

pał ambasador Averell Harriman, a pół kroku z tyłu szedł marszałek Gieorgij

ukow, któremu przypadła

rola gospodarza podczas pobytu ameryka

skiego dowódcy w Zwi

zku Radzieckim.

Gdy weszli na podwy

szenie tu

obok głównej trybuny na Placu Czerwonym, podszedł do nich oficer, który

zwrócił si

do Eisehowera:

Oficer: Generalissimus Stalin zaprasza pana na główn

trybun

. Generalissimus

powiedział,

e je

eli zechciałby pan przyj

ść

, to zaprasza równie

dwóch pana towarzyszy.

Ambasador Harriman szepn

ł do Eisenhowera: "Nigdy w historii Zwi

zku Radzieckiego nie zapraszano

obcokrajowca na główn

trybun

na Placu Czerwonym".

Po kilku minutach stan

li obok Stalina, który serdecznie powitał ameryka

skich go

ci i ruchem r

ki przywołał

ukowa trzymaj

cego si

kilka kroków z tyłu.

Eisenhower zanotował pó

niej w pami

tniku: "Marszałek

ukow był wielkim faworytem Generalissimusa. Był

wł

czony do ka

dej rozmowy, któr

prowadziłem ze Stalinem, a obydwaj zwracali si

do siebie w sposób

yły i serdeczny. Było to dla mnie bardzo sympatyczne ze wzgl

du na wiar

jak

pokładałem w przyja

ni i

współpracy z marszałkiem

ukowem."

Eisenhower wyci

gał bardzo bł

dne wnioski. Do głowy mu nie przychodziło,

e dni radzieckiego marszałka

policzone. Stalin postanowił usun

ąć

go, cho

wydawałoby si

to nieprawdopodobne.

Gieorgij

ukow stał przy nim wiernie od pierwszych dni wojny. Był szefem Sztabu Generalnego, gdy w

czerwcu 1941 roku Niemcy uderzyli na Zwi

zek Radziecki. Dowodził obron

Moskwy, gdy wydawało si

stolica lada dzie

znajdzie si

w r

kach niemieckich. Zaplanował kontrofensyw

, w wyniku której wrogie

wojska zostały odrzucone na zachód. Stalin wysyłał go na najtrudniejsze odcinki frontu: do Leningradu, pod
Stalingrad, Kursk. Armie

ukowa zdobyły Berlin. Tam przyj

ł kapitulacj

wojsk niemieckich, a szczególn

nagrod

było wyznaczenie go na stanowisko dowódcy radzieckich wojsk okupacyjnych w Niemczech.

Dlaczego wi

c Stalin chciałby usun

ąć

legendarnego dowódc

i wiernego oficera?

Stalin bał si

ludzi, którzy zdobyli ogromn

popularno

ść

w społecze

stwie i wielkie uznanie w wojsku. A

maj

c za sob

naród i wojsko mogli zagrozi

jego władzy.

Ponadto

ukow uraził Stalina. Było to na posiedzeniu Biura Politycznego partii komunistycznej 24 maja 1945

roku. Stalin, upojony zwyci

stwem, zdał najwy

szym dowódcom pytanie, co s

o nadaniu mu stopnia

generalissimusa.

ukow nie zastanawiał si

długo nad odpowiedzi

ukow: Powinni

my pami

e tytuł generalissimusa nosz

tak odra

ce indywidua

jak Franco i Czang Kai-szek.

ukow popełnił niewybaczalny bł

d: dotkn

ł dyktatora do

ywego. Stalin nigdy nie zapominał zniewag. Mógł

odło

zemst

na rok albo dziesi

ęć

lat, ale zawsze do niej powracał.

Stalin podejrzliwie patrzył na marszałka Gieorgija

ukowa. Bał si

popularno

ci i uznania, jakie ten

legendarny dowódca miał w wojsku i społecze

stwie. Tym bardziej,

e coraz cz

ęś

ciej dochodziły go

informacje, i

marszałek uwa

a si

za zwyci

II wojny, skupia dookoła siebie oddanych oficerów i zabiega

o popularno

ść

na Zachodzie.

Stalin postanowił porozmawia

ukowie z Ławrentijem Beri

, ministrem bezpiecze

stwa pa

stwowego.

Stalin: Ławrentij, wyrasta nam nowy przywódca Zwi

zku Radzieckiego.

danow, Bułganin

i paru jeszcze innych towarzyszy powiada,

e marszałek

ukow poczuł si

w Berlinie

bardzo pewnie.

Beria: To prawda, Koba. Prawda. Moi ludzie informuj

o zbyt cz

stych kontaktach

ukowa

z Eisenhowerem.

Stalin: Ostatnio widzieli si

7 listopada na przyj

ciu w z okazji

ta rewolucji.

Beria: Otrzymałem pełny raport w tej sprawie.

Beria podał Stalinowi stenogram rozmowy, jak

w saloniku ambasady radzieckiej w Berlinie prowadzili

ukow, któremu towarzyszyła

ona, i Eisenhower. Był to oczywi

cie zapis podsłuchu.

Stalin przez kilka minut w milczeniu studiował stenogram.

Stalin: A to łajdak. Kuty na cztery nogi. Komunizmem si

zasłania...

Beria wiedział, czego dotyczyła ta uwaga.

ukow przekonywał Eisenhowera,

e kapitalizm odwołuje si

egoizmu człowieka, za

komunizm stara si

wyrobi

w obywatelu po

cenie dla narodu kompleksu,

którego jest cz

stk

. Przy tym nie wspomniał o Stalinie i nie zganił Eisenhowera, gdy ten wyraził pot

pienie

dla wszystkich systemów umo

liwiaj

cych rozwój dyktatury.

Stalin: My

li,

e jest obro

Zwi

zku Radzieckiego. Jak przywoła

go do porz

dku?

Beria: Trzeba da

ludziom do zrozumienia,

ukow ju

nie korzysta z twojego poparcia.

To powinno wystarczy

. Reszt

zostaw mnie.

Stalin: Tak, trzeba zwoła

narad

najwy

szych dowódców, aby przedstawi

nasze

tpliwo

ci co do szczero

ci działa

ukowa. Gdy towarzysze przekonaj

ukow

utracił zaufanie i poparcie kierownictwa partii, nie b

dzie wi

kszych kłopotów z pozbyciem

go.

Stalin chciał zastosowa

metod

, któr

sprawdził w latach trzydziestych, gdy rozprawiał si

z dowództwem

Armii Czerwonej. Wtedy popadni

cie w niełask

którego

z najwy

szych oficerów tworzyło dookoła niego

pró

. Odsuwali si

najbli

si współpracownicy i przyjaciele. Osamotnionego łatwiej było złama

, zmusi

przyznania si

do wyimaginowanych zarzutów, co umo

liwiało skazanie go na

mier

Nie mylił si

: najwy

si oficerowie zebrani w gabinecie Stalina w milczeniu wysłuchali słów dyktatora, który o

swoim najwierniejszym dowódcy mówił,

e przypisuje sobie wszystkie zwyci

stwa i w oczywisty sposób

obni

a rol

Naczelnego Dowództwa.

Potem zabierali głos: jeden po drugim potwierdzali zarzuty Stalina i wyst

powali, mniej lub bardziej ostro,

przeciwko

ukowowi. Dyktator słuchaj

c wyst

pie

tych ludzi był zadowolony. Nie zawiedli go. Oddawali mu

najlepszego ze swojego grona, nie wiedz

e gdy spadnie jego głowa, bardzo szybko Stalin za

żą

da ich

ycia.

ukowa na tym zebraniu nie było, ale wie

ci szybko dotarły do jego kwatery w Berlinie.

Tielegin: Gieorgij, niedobre wiadomo

ci z Moskwy.

ukow: Co znowu?

Tielegin: Wczoraj na Kremlu odbyła si

narada najwy

szych dowódców.

ukow: Nie s

eby było tam co

nego, skoro nie zaprosił mnie.

Tielegin: No wła

nie. Stalin otworzył posiedzenie mówi

c o tobie,

e sobie przypisujesz

wszystkie zwyci

stwa.

ukow: Bzdura!

Tielegin: Mnie tego nie tłumacz. Podobno wszyscy, którzy brali udział w tej naradzie, byli
tego zdania.

ukow: To jakie

nieporozumienie. Wyja

to w czasie najbli

szej rozmowy ze Stalinem.

Tielegin: Gieorgij, nie lekcewa

tego ostrze

enia. Jest te

druga wiadomo

ść

, s

e w

bezpo

rednim zwi

zku z pierwsz

: za kilka dni przyje

a do Berlina Abakumow.

ukow: Zast

pca Berii, Wiktor Abakumow?

Tielegin: Tak.

ukow: Meldujcie mi o wszystkich ruchach Abakumowa, a teraz wybacz, musz

troch

popracowa

Generał Tielegin skin

ł głow

i szybko wyszedł z gabinetu. Wiedział,

ukow chciał pozosta

sam, aby

przemy

sytuacj

. Nie było cienia w

tpliwo

ci,

e narada w Moskwie i przyjazd Abakumowa wi

ążą

bezpo

rednio i zapewne chodziło o zebranie dowodów obci

ąż

cych

ukowa. Nie mylił si

Generał Wiktor Abakumow, najbli

szy współpracownik Ławrentija Berii, był gro

nym wrogiem i

ukow zdawał

sobie z tego spraw

. Wiedział równie

e Abakumow przybył do Berlina, aby zebra

dowody przeciwko

niemu. Nie miał jednak zamiaru poddawa

. Kazał obserwowa

Abakumowa.

Nie czekał długo. Ju

drugiego dnia pobytu w Berlinie Abakumow kazał aresztowa

sze

ciu oficerów.

Tielegin wzburzony poło

ył przed

ukowem list

aresztowanych.

Tielegin: Ci ludzie zostali dzisiaj rano aresztowani przez Abakumowa. Czy ty co

o tym

wiesz?

ukow nie odpowiedział. Si

ł po słuchawk

telefonu.

ukow: Dy

urny, we

miesz dwóch

ołnierzy i pojedziesz do kwatery generała

Abakumowa. Powiesz,

e ma przyjecha

do mnie i przyjedziesz z nim do mnie!

Zrozumieli

cie?!

Tielegin patrzył na t

scen

ze zdumieniem. Dawno ju

nie widział tak w

ciekłego

ukowa. Tymczasem

patrol dotarł do kwatery Abakumowa. Trzej

ołnierze zastukali do drzwi pokoju generała i nie czekaj

c na

pozwolenie weszli.

ołnierz: Towarzyszu generale, marszałek

ukow oczekuje was. A krótko mówi

c, mam

rozkaz dowie

źć

was. Sami pójdziecie, czy mam wykona

rozkaz?

Abakumow patrzył zdziwiony na zwalistego lejtnanta, który trzymał r

na otwartej kaburze pistoletu. Jego

mina mówiła wszystko: przy próbie odmowy wyjmie pistolet i zdzieli r

koje

w głow

. Zarzucił bez słowa

płaszcz i skierował si

do wyj

cia.

Gdy wszedł do gabinetu

ukowa opu

ciła go pewno

ść

, z jak

przybył do Berlina. Spotkanie ze starym

frontowcem, bohaterem II wojny onie

mieliło go.

ukow: Aresztowali

cie sze

ciu moich oficerów. Zwolnicie ich natychmiast czy mam was

odesła

pod stra

żą

do Moskwy?

Abakumow: Towarzyszu marszałku, aresztowali

my ludzi podejrzanych o współprac

wrogiem. Takie było polecenie towarzysza Berii.

ukow: Natychmiast czy pod stra

żą

do Moskwy?! Na froncie kazałbym was rozstrzela

Zrozumiano!?

Abakumow wiedział,

ukow nie zwykł

artowa

i jakakolwiek próba oporu mo

e go drogo kosztowa

Natychmiast nakazał zwolni

aresztowanych. Wychodz

c z gabinetu zatrzymał si

na moment i spojrzał w

stron

ukowa. Chciał powiedzie

: jeszcze si

spotkamy, ale widz

c min

marszałka przestraszył si

jakakolwiek uwaga mo

e mie

dla niego fatalne nast

pstwa.

Beria szalał po wysłuchaniu raportu Abakumowa. Stawił si

natychmiast u Stalina:

Beria:

ukow przegonił Abakumowa!

Stalin (ze

miechem): Jak widzisz Ławrentij, moi oficerowie to nie byle kto, a nad swoimi

powiniene

troch

popracowa

Beria: Koba, on czuje si

zbyt pewnie.

Stalin: Nie, to my popełnili

my bł

d. Nie docenili

ukowa, a poparcie, jakie udzielili

nam najwy

si dowódcy na grudniowej naradzie mo

e by

funta kłaków warte.

Beria: Znajd

dowody przeciwko niemu. Nie wymknie si

Stalin: Posłuchaj Ławrentij, wczoraj rozmawiałem z moim Wasilijem...

Stalin mówił o swoim synu, który mimo młodego wieku miał ju

stopie

generała-majora lotnictwa.

Stalin: Powiedział,

e jako

ść

naszego sprz

tu lotniczego jest du

o ni

sza od

ameryka

skiego czy brytyjskiego.

Beria: To do

wiadczony lotnik. W czasie wojny latał na samolotach dostarczanych przez

sojuszników, wie co mówi.

Stalin: No wła

nie. Je

eli, mimo tak du

ej wagi, jak

przykładamy do produkcji lotniczej,

gle powstaj

złe modele, to znaczy,

e rozplenił si

tam sabota

. Wróg przenikn

ł i

tutaj...

To były straszne słowa, zapowiadaj

mier

wielu niewinnych ludzi. Stalin przyst

pował do nowej czystki.

Zamierzał rozp

wielka kampani

podejrze

i oskar

o zdrad

i sabota

. Tak jak zrobił w 1937 roku, gdy

rozprawiał si

ze starymi komunistami i Armi

Czerwon

Pierwsz

ofiar

Stalina, który w ko

cu 1945 roku przyst

pował do nowych czystek padł zast

pca dowódcy sił

powietrznych marszałek lotnictwa Siergiej Chudiakow. Aresztowano go 14 grudnia 1945 r. W ci

gu kilku

nast

pnych miesi

cy w wi

zieniu znalazło si

całe dowództwo lotnictwa wojskowego.

Najwa

niejsi aresztowani byli przesłuchiwani osobi

cie przez Wiktora Abakumowa.

Dowódca lotnictwa marszałek Aleksandr Nowikow nie wytrzymał tortur i zeznał,

ukow skupił wokół siebie

grup

niezadowolonych oficerów.

Inni aresztowani, poddani torturom zeznawali,

ukow współpracował z aliantami zachodnimi. W ten

sposób Beria i Stalin zebrali dowody, na podstawie których mogli oskar

ukowa o zdrad

i przygotowanie

spisku.

W marcowy wieczór 1946 roku Stalin zadzwonił do

ukowa:

Stalin: Rz

d Stanów Zjednoczonych odwołał z Niemiec Eisenhowera, pozostawiaj

c na

jego miejscy generała Claya. Rz

d brytyjski odwołał marszałka Montgomery'ego. Czy i wy

nie powinni

cie powróci

do Moskwy?

ukow: Zgoda. Je

li chodzi o mojego nast

, to proponuj

wyznaczy

na dowódc

grupy wojsk oraz głównego komendanta radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech
generała Sokołowskiego. On najlepiej ze wszystkich jest zaznajomiony z prac

Sojuszniczej Rady Kontroli i dobrze zna własne wojska.

Stalin: Dobrze. Zastanowimy si

nad tym. Prosz

czeka

na wskazówki.

Po kilku dniach

ukow otrzymał rozkaz powrotu do Moskwy, gdzie miał obj

ąć

stanowisko dowódcy wojsk

dowych. Nie miał wi

c powodu do niepokoju.

W kwietniu 1946 roku wraz z rodzin

był ju

w Moskwie.

Mijały miesi

ce i nic złego si

nie działo. A

do pewnego czerwcowego wieczora.

ukow przebywał wówczas w swoim domu letniskowym w Sosnowce pod Moskw

, gdy przyjechali do niego

trzej m

ęż

czy

ni. Weszli do domu.

Głos: Marszałek

ukow? Jeste

my z ministerstwa bezpiecze

stwa. Mamy nakaz

przeprowadzenia rewizji.

ukow: Tak, synu. Masz nakaz. To poka

go. Ciekawym, kto podpisał.

Głos: Poka

emy we wła

ciwym czasie. Zaczynamy, Boria.

ukow powoli podszedł do

ciany i zdj

ł sztucer wisz

cy pod olbrzymimi szablami dzika, którego upolował

zeszłego lata. Przeładował bro

i podniósł do góry. Ze sposobu, jaki to zrobił wynikało,

e nast

czynno

dzie naci

cie spustu. M

ęż

czy

ni, widz

e nie ma

artów, gwałtownie rzucili si

do drzwi.

Słycha

było szybkie kroki i po chwili zobaczył ich przez okno, jak zamienili kilka słów z trzecim m

ęż

czyzn

który pozostał przy samochodzie, wsiedli do auta i odjechali.

ukow nie wiedział, czy była to prowokacja czy te

próba zastraszenia go, cho

bez w

tpienia za wizyt

trzech funkcjonariuszy stał Abakumow.

Gieorgij

ukow, wielki dowódca rzucaj

cy do boju całe armie, wielbiony przez

ołnierzy, witany kwiatami

przez tłumy w oswobodzonych miastach, decyduj

cy o

yciu i

mierci swoich

ołnierzy, stał przy oknie daczy

wiedz

c, co przyniesie mu los.

Stalin przyst

pował do nast

pnej rundy. Zwołał zebranie członków Biura Politycznego i najwy

szych

dowódców Armii Radzieckiej.

Ostro, nie przebieraj

c w słowach zaatakował

ukowa. Przytoczył zarzuty oparte na zeznaniach

torturowanych ludzi: jakoby

ukow wypowiadał si

przeciwko rz

dowi, pomniejszał znaczenie Naczelnego

Dowództwa i podwa

ał jego autorytet, a w oficjalnych wypowiedziach, zwłaszcza dla prasy zagranicznej

wywy

szał swoj

rol

w zwyci

stwie nad faszyzmem.

Takie były zarzuty Stalina.

Na mównic

wszedł generał Siergiej Sztiemienko, człowiek Berii.

Odczytał materiały zebrane przez NKWD, opieraj

ce si

na zeznaniach marsz. Aleksandra Nowikowa, które,

miały by

dowodem,

ukow przygotowywał zamach stanu.

Potem wyst

powali członkowie Biura Politycznego: Beria Mołotow, Malenkow, Kaganowicz. Jednogło

nie

oskar

ali i pot

piali

ukowa.

Stalinowi brakowało ju

tylko głosu wojskowych.

Pierwszy wyst

pił gen. Fiodor Golikow. Jednak

e jego argumenty nie miały

adnej siły, gdy

wiedziano,

nienawidzi

ukowa, który w 1943 r. pozbawił go (całkowicie słusznie) dowództwa Frontu Bria

skiego.

Potrzebny był kto

maj

cy wi

kszy autorytet. Wybór padł na marszałka Iwana Koniewa.

Koniew zacz

ł tak, jak Stalin sobie

yczył: skrytykował

ukowa za oschło

ść

w stosunkach mi

dzyludzkich,

samolubno

ść

, nietolerancyjno

ść

, ale na tym krytyka si

sko

czyła. W pewnym momencie Koniew zacz

mówi

ukowie jako wybitnym dowódcy, uczciwym człowieku, oddanym partii i ojczy

nie.

Potem wstawali inni: marszałkowie Sokołowski, Wasilewski,. Rokossowski, marszałek wojsk pancernych
Rybałko. Wojenni bohaterowie.

aden nie odwa

ył si

oskar

ukowa. Wiedzieli,

e je

eli oddadz

ukowa w r

ce oprawców Berii, wkrótce na nich przyjdzie kolej.

Stalin stracił argumenty, które pozwoliłyby mu nakaza

aresztowanie

ukowa. Nie mógł zrobi

innego jak

tylko powiedzie

do marszałka:

Stalin: Przyjdzie wam na pewien czas opu

Moskw

9 czerwca 1946 roku marszałek

ukow został wysłany do Odessy na stanowisko dowódcy tamtejszego

okr

gu wojskowego. Ocalił

ycie. Tylko czy na długo? Stalin nie rezygnował tak szybko, a generał Abakumow

nie zapomniał upokorzenia, jakie spotkało go w Berlinie.

Stra

nicy wprowadzili generała Kriukowa do gabinetu, gdzie za biurkiem siedział generał Abakumow zaj

przegl

daniem papierów. Trwało to przez kilka minut.

Kriukow rozejrzał si

po pokoju, w którym wielokrotnie go przesłuchiwano. Ale dopiero w tym momencie

uzmysłowił sobie, dlaczego na

cianie wisiało du

e lustro. Patrzył na swoje odbicie i wydawało mu si

widzi obcego człowieka: starca z siwymi włosami, ziemist

cer

, podkr

ąż

onymi oczami. A wi

c po to je tutaj

powiesili:

eby badany mógł widzie

jak si

zmienia, jak opuszczaj

go siły. To był dodatkowy chwyt, aby

złama

podejrzanego.

Abakumow: No siadajcie. Oj, bili.

Kriukow: Bili. Jeden siadał na nogach, drugi na ramionach i grzmocili gumow

pałk

Złamali mi nos, wybili z

by.

Abakumow: To dranie, ukarz

drani. Ale…, wiecie generale, ukarz

jednych, przyjd

drudzy. B

rozzłoszczeni,

e przez was ukarano kolegów. Przecie

wy macie 52 lata.

. Chcecie,

eby Lidia Rusłanowa z

by straciła?

Abakumow wyj

ł z teczki na biurku zdj

cie

ony Kriukowa i poło

ył tak, aby aresztowany mógł je widzie

Abakumow: Siedzi w celi niedaleko was, oczywi

cie w

skim oddziale. Pi

kna kobieta.

Pomy

lcie, generale: nos jej złami

, z

by wybij

. Brutali jest du

Kriukow: Czego ode mnie chcecie?

Abakumow: A widzicie, obywatelu generale, zaczynamy rozmawia

. No to powiedzcie w

jaki to sposób w waszym mieszkaniu znalazły si

123 obrazy. Wszystkie opisane: 2 obrazy

Rublowa, jeden Chagalla, jeden Chranacha i tak dalej, i tak dalej. To niezły maj

tek. A 700

000 rubli? Du

o. Sk

d to wszystko macie?

Kriukow nie odzywał si

. Wiedział,

e przyznanie oznacza

dzie wyrok.

Abakumow: Generale Kriukow, was ju

nic gorszego spotka

nie mo

e, ale

ony szkoda.

Dostaniecie wyrok, czy chcecie czy nie, ale po co kaza

cierpie

kobiecie. Mam w r

wystarczaj

co du

o dowodów przeciwko wam i waszej

onie,

eby was wsadzi

na długie

lata. Mo

ecie skróci

wyrok, je

li powiecie wszystko o waszych wspólnikach. Sk

d to

macie?

Kriukow: Z Niemiec.

Abakumow: No widzicie. Zaczynamy wreszcie rozmawia

. Mówcie, w jaki sposób

dostali

cie w Niemczech 123 obrazy mistrzów. Obywatele wam dali w podzi

ce za

obalenie Hitlera?

Kriukow: Od generała Tielegina...

Abakumow: Ot, ciekawe! Od Tielegina, mówicie. Zast

pcy marszałka

ukowa. Kiedy

dostali

cie?

Kriukow: Moja

ona była na wyst

pach w Niemczech dla naszych wojsk. To znaczy

piewała patriotyczne pie

ni. Wszystkim to si

bardzo podobało. Marszałek

ukow nawet

dał jej order. Cz

sto w naszym towarzystwie był generał Tielegin. Pewnego dnia, był ju

mocno pijany, zaproponował,

eby moje

ona zabrała du

żą

przesyłk

do Moskwy.

Powiedział,

e skoro zwykle wozi du

o skrzy

z ubraniami i rekwizytami i takiej gwiazdy to

nikt nie b

dzie sprawdzał. Tym bardziej,

e z ni

podró

uje m

ąż

-generał. Zgodzili

my si

Abakumow: Co to było?

Kriukow: Bi

uteria i obrazy.

Abakumow: Co jeszcze wysyłał Tielegin?

Kriukow: Wiem,

e wysłał poci

g zło

ony z 25 wagonów. Nie wiem, do kogo nale

ały

dobra przewo

one w tych wagonach. Tielegin twierdził,

e s

to dary dla Tatarska.

Abakumow: Podpiszcie zeznania.

Abakumow był wyra

nie zadowolony. Uzyskał dowody przeciwko najbli

szemu współpracownikowi

ukowa,

generałowi Tieleginowi, który został aresztowany 24 stycznia 1948 roku.

ledztwo w jego sprawie ci

ło si

do wrze

nia 1951 r., gdy został skazany na 25 lat pozbawienia

wolno

ci. W grypsie przemyconym z łagru pisał:

Tielegin:

ledczy

żą

dali ode mnie zezna

o "spisku", którym jakoby kierowali

ukow,

Sierow i ja. 26 lutego 1948 r. zostałem pospiesznie przerzucony z wewn

trznego wi

zienia

NKWD do lefortowskiego i tego dnia byłem dwukrotnie potwornie, ze zwierz

cym

okrucie

stwem, pobity gumowymi pałkami przez

ledczych Sokołowa i Samarina. Katusze

te trwały codziennie do 4 marca 1948 r. Jedynym moim pragnieniem i błaganiem wobec
katów było, aby mnie najszybciej zabili, ko

c moje m

ki.

ukow wiedział,

e jego wrogowie gromadz

dowody. Ka

dego ranka, gdy wychodził do pracy, miał przy

sobie niewielk

walizk

. W niej było bielizna i przybory toaletowe. Obawiał si

e w ka

dej chwili mo

e by

zabrany do wi

zienia.

Serce nie wytrzymało stałego napi

cia. Na pocz

tku 1948 r. dostał zawału. Jednak

e aresztowanie nie

nast

powało. Do dzisiaj nie wyja

niono, dlaczego Stalin zrezygnował z planu zamordowania marszałka.

e przes

dziło o tym pami

tne zebranie, gdy najwy

si oficerowie nie wsparli jego oskar

. Mo

e dlatego,

e sytuacja na

wiecie uległa gwałtownej zmianie. 26 czerwca 1950 r. w Korei wybuchła wojna i

niebezpiecze

stwo,

e przerodzi si

w konflikt globalny, było bardzo du

e. Stary marszałek, który sw

warto

ść

wykazał w najbardziej przełomowych momentach II wojny, stał si

znowu potrzebny. Obj

stanowisko zast

pcy ministra obrony.

Czy Stalin zrezygnował z planu usuni

cia

ukowa? Zapewne po zako

czeniu wojny podj

łby swoj

akcj

Nie zd

ąż

ył. Zmarł w marcu 1953 roku. A marszałek Gieorgij

ukow zem

cił si

na Berii, osobi

cie go

aresztuj