BADANIA WYKONYWANE W CHOROBACH UKŁADU KRĄŻENI1


Badania wykonywane w chorobach układu krążenia

mgr joanna wątroba


badania diagnostyczne w chorobach układu krążenia:

Wywiad = badanie podmiotowe

Badanie przedmiotowe

Badania laboratoryjne

Elektrokardiografia

Nieinwazyjne badania obrazowe

Inwazyjne badania obrazowe

Inne badania

Badania nieinwazyjne

Badanie podmiotowe

Zbierając wywiad od pacjenta ze schorzeniem układu krążenia należy zebrać wywiad dotyczący następujących objawów chorobowych:

Ból w klatce piersiowej

Kołatanie serca

Omdlenia i stany przedomdleniowe

Obrzęki

Duszność

Inne objawy

Ból w klatce piersiowej

Pytając o ból w klatce piersiowej należy uzyskać informacje dotyczące:

Jego charakteru - piekący, uciskający, gniotący, palący (charakterystyczne dla choroby wieńcowej), kłujący, ostry (charakterystyczny dla zapalenia osierdzia i opłucnej) itp.

Jego nasilenia - niewielkie, znaczne, bardzo duże, można polecić określenie jego nasilenia, np. W skali 10-stopniowej

Jego promieniowania - do żuchwy, do szyi, do barku (zwłaszcza lewego), do pleców, do brzucha

Okoliczności, w których on wystąpił - po wysiłku fizycznym, po zdenerwowaniu, po ekspozycji na zimne powietrze, po posiłku czy też bez związku z tymi czynnikami

Ból w klatce piersiowej

Pory dnia, w której on wystąpił

Czasu jego trwania i zmienności w czasie (ból o stałym nasileniu, „falujący”, nasilający się, ustępujący)

Zmienności jego nasilenia w zależności od pozycji ciała, głębokich oddechów, wysiłku fizycznego

Czynnika, który spowodował jego ustąpienie - wypoczynek, leki (nitrogliceryna, leki przeciwbólowe, uspokajające)

 

Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej:

Choroba niedokrwienna serca - dławica, zawał mięśnia sercowego

Choroby układu krążenia niezwiązane z niedokrwieniem mięśnia sercowego, np. Rozwarstwienie aorty, zapalenie osierdzia, mięśnia sercowego

Choroby płuc - zator tętnicy płucnej, odma opłucnowa, zapalenie płuc i/lub opłucnej

Choroby układu pokarmowego - zapalenie przełyku, kurcz przełyku, choroba wrzodowa żołądka, kolka żółciowa, zapalenie trzustki

Choroby ściany klatki piersiowej - zapalenie chrząstek żebrowych, złamanie żebra, półpasiec

Choroby układu ruchu - choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z zespołem korzeniowym

Choroby psychiczne - zaburzenia lękowe, depresja, urojenia

Kołatanie serca

Kołatanie serca to nieprzyjemne uczucie bicia serca będące wynikiem zmian częstotliwości, rytmie lub sile skurczu serca. Często kołatanie przybiera postać wzmożonego, przyspieszonego lub niemiarowego bicia serca. Może wystąpić u ludzi zdrowych (po wysiłku, stresie, lekach) lub jest objawem choroby.

Kołatanie serca może być miarowe (napady częstoskurczu, tachycardia) lub niemiarowe (migotanie przedsionków lub liczne pobudzenia dodatkowe)

Niezwykle istotne dla sposobu postępowania jest określenie czasu trwania kołatania serca

Najczęstsze przyczyny kołatania serca:

Sercowe - arytmie, wady serca, niewydolność serca

Psychiatryczne - nerwica, depresja, napady hipochondryczne

Polekowe - alkohol, kofeina, nikotyna, amfetamina, kokaina, naparstnica, azotany, adrenalina

Metaboliczne - nadczynność tarczycy, hipoglikemia, hipokaliemia, hipokalcemia, guz chromochłonny, menopauza

Inne - niedokrwistość, gorączka, ciąża, stres, migrena, hiperwentylacja, wysiłek fizyczny

Omdlenia

Różnicowanie przyczyn omdleń:

W zależności od okoliczności omdlenia:

Przyjmowanie leków - efekt działania leków - nadciśnienie, hypoglikemia

W trakcie wysiłku fizycznego - na ogół przyczyna sercowa

Poprzedzona kołataniem serca - zaburzenia rytmu

Przy ruchach głowy, ucisku na okolicę szyi - zespół zatoki szyjnej, niewydolność krążenia mózgowego

Omdlenia

W reakcji na nieprzyjemny zapach, widok, doznanie słuchowe - odruch wazogalny

Poprzedzająca aura padaczkowa - padaczka

Po szybkiej pionizacji - hypotonia ortostatyczna

Po długotrwałym staniu w ścisku, upale - odruch wazogalny

Omdlenia

W zależności od czasu trwania zaburzeń świadomości:

Szybki powrót świadomości - na ogół przyczyny kardiologiczne

Wolny powrót świadomości - na ogół przyczyny neurologiczne

W zależności od towarzyszący omdleniu objawów:

Nietrzymanie moczu, przegryzienie języka, uraz, drgawki - na ogół przyczyny neurologiczne - padaczka - zawroty głowy, zaburzenia mowy, podwójne widzenie - na ogół przyczyny neurologiczne - przemijające niedokrwienie mózgowia

Omdlenia

Podczas kaszlu, oddawania moczu, defekacji - na ogół omdlenie wazogalne

podawane w wywiadzie częste omdlenia, także w rodzinie (lub nagłe, niewyjaśnione zgony w rodzinie - szczególnie u osób młodych) - mogą sugerować jedną z genetycznie uwarunkowanych wad sprzyjających groźnym zaburzeniom rytmu

Obrzęki

Obrzęki miejscowe:

Zapalne

Alergiczne

Zaburzenia układu żylno - limfatycznego

Obrzęki

Obrzęki uogólnione:

Pochodzenia sercowego

Pochodzenia nerkowego

Pochodzenia wątrobowego

W niedoczynności tarczycy

Obrzęki ciężarnych

Obrzęki

Obrzęki pochodzenia kardiologicznego:

Są w większości objawem niewydolności serca, zwłaszcza prawej komory

Zastój w krążeniu obwodowym powoduje „przesiąkanie” surowicy do tkanek

Są umiejscowione na najniższych częściach ciała - zależnie od pozycji

Towarzyszy im przyrost masy ciała

Są na ogół ciastowate - uciśnięcie palcem powoduje powstanie wolno znikającego dołka

Inne objawy

Duszność - w niewydolności krążenia - nasila się w pozycji leżącej i przy wysiłkach

Kaszel - w niewydolności krążenia - często z odpluwaniem pienistej, podbarwionej krwią plwociny

Zmęczenie

Nudności i wymioty - niekiedy towarzyszą zawałowi ściany dolnej, mogą być wynikiem działania leków (morfina, dopamina)

Badanie przedmiotowe

Do badania przedmiotowego w chorobach układu krążenia należą:

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Pomiar tętna (tętnica promieniowa lub przy osłuchiwaniu serca)

Osłuchiwanie serca - poszukiwanie patologicznych szmerów, dodatkowych tonów:

Nad koniuszkiem (7 przestrzeń międzyżebrowa w linii obojczykowej środkowej lewej) - zastawka dwudzielna

W punkcie erba (5 przestrzeń międzyżebrowa przy lewym brzegu mostka) - zastawka trójdzielna

2 przestrzeń międzyżebrowa przy lewym brzegu mostka - zastawka tętnicy płucnej

2 przestrzeń międzyżebrowa przy prawym brzegu mostka - zastawka aortalna

Osłuchiwanie pól płucnych w poszukiwaniu patologicznych fenomenów osłuchowych, takich jak rzężenia, trzeszczenia, furczenia, świsty

Badanie tętna na tętnicach centralnych (szyjne i udowe)

Poszukiwanie obrzęków obwodowych

Badanie wielkości wątroby

Badania laboratoryjne

Przy pobieraniu krwi warto zawsze zabezpieczyć stały dostęp do żyły - niezależnie od woli lekarza

W przypadku pacjenta przyjmowanego do szpitala, szczególnie w ciężkim stanie warto zabezpieczyć jeden dostęp do pobierania krwi, drugi zaś do podawania leków

Możliwe, a nawet wskazane jest pobieranie krwi z wkłucia do żyły centralnej (szyjnej, podobojczykowej), jak również z tętnicy (nie tylko do gazometrii tętniczej, ale też do typowych badań morfologicznych czy biochemicznych)

Przy pobieraniu krwi z wkłucia centralnego należy pobrać najpierw 3 ml przeznaczone do spalenia, a dopiero potem właściwy materiał do badań (te 3 ml to krew zalegająca we wkłuciu); po pobraniu krwi centralne wkłucie wypełniamy płynem fizjologicznym

Do wkłucia tętniczego nie wolno podawać leków !!!

Morfologia krwi:

Podwyższona leukocytoza przy stanach zapalnych, ale także przy zawale mięśnia sercowego

Niedokrwistość - nasila objawy choroby niedokrwiennej serca i niewydolności krążenia, może być efektem krwawienia będącego powikłaniem stosowanych procedur (koronarografia) i leków (aspiryna, heparyna)

 obniżona ilość płytek krwi - powikłanie stosowania heparyny i innych leków „rozrzedzających” krew

Grupa krwi - powinna być obligatoryjnie pobrana u każdego chorego, u którego przewidujemy możliwość wykonywania procedur inwazyjnych (koronarografia, implantacja elektrody do stymulacji lub rozrusznika, angiografia tętnic płucnych)

Badania gazometryczne - nieprawidłowości występują przede wszystkim w stanach niewydolności krążenia, oddychania, ale też przy zaburzeniach metabolicznych - jest to jedno z badań pozwalających monitorować stan chorych - często pobierane kilkukrotnie w ciągu doby, najlepszym materiałem do tego badania jest krew tętnicza

Układ krzepnięcia

Aptt - służy do monitorowania leczenia heparyną - standardowo oznacza się go co 6 godzin i w zależności od wyniku dostosowuje przepływ heparyny (służą do tego specjalne tabele) - krew do tego badania należy pobierać z innego wkłucia niż to, przez które wchłania się heparyna

Wskaźnik protrombinowy (inr) - służy do monitorowania skuteczności leczenia doustnym antykoagulantami (acenokumarol) - krew pobiera się na ogół raz na dwa tygodnie, w pewnych sytuacjach (początek leczenia, wysokie wartości inr) częściej - nawet codziennie

D-dimery - służą do wykrywania (a raczej wykluczania przy prawidłowych wartościach) procesu zakrzepowo - zatorowego - np. Zakrzepowego zapalenia żył, zatorowości płucnej

Badania biochemiczne

Elektrolity krwi (potas, sód, chlorki) - ważne w przypadku zaburzeń rytmu, leczenia lekami moczopędnymi

Kreatynina - służy do monitorowania wydolności nerek często upośledzonej w schorzeniach układu krążenia

Glikemia - standardowo celem wykluczenia lub monitorowania cukrzycy - często oznacza się tzw. Profil glikemii (pobranie 4 x w ciągu doby - o 7, 12, 17 i 21)

Profil lipidowy (cholesterol, trójglicerydy, ldl, hdl) - należy pobierać przed przyjęciem chorego w ostrym stanie kardiologicznym, ponieważ zastosowane leczenie może wpływać na wynik tego badania; u pozostałych chorych badanie powinno być wykonane na czczo

Enzymy martwicy mięśnia sercowego (cpk, ck - mb, troponina) - ich wartość wzrasta w zawale mięśnia sercowego - często konieczne jest kilkukrotne pobranie (na ogół w odtępach 6-, 8- lub 12-godzinnych) celem oznaczenia maksymalnego ich poziomu lub pewnego wykluczenia niedokrwienia mięśnia sercowego w przypadku wartości prawidłowych

Inne badania według zaleceń lekarza

Diagnostyka martwicy mięśnia sercowego

mioglobina -jest hemowym białkiem o zdolnościach wiązania tlenu syntetyzowanym w mięśniach prążkowanych , łatwo uwalnia się z komórek mięśniowych w przypadku ich martwicy 2-6 h normalizacja po 24h

Białko crp parametr zapalny w ocenie ryzyka chorych z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Bnp jest neurohormonem syntetyzowanym w mięśniu sercowym komór i uwalnianym do krążenia w reakcji na rozciąganie miocytów . Jako marker sercowy bnp ma udowodnioną wartość diagnostyczną w niewydolności serca. Zwiększone stężenie bnp w przewlekłej niewydolności wiążę się ze zwiększoną śmiertelnością.

Badania elektrokardiograficzne

Ekg spoczynkowe:

Powinno być wykonywane u każdego pacjenta ze schorzeniem kardiologicznym

Niejednokrotnie jest ono powtarzane wielokrotnie, nawet w krótkich odstępach czasowych

Badanie najlepiej wykonywać w pozycji leżącej na wznak, ale jeśli jest to niemożliwe (duszność) należy wykonać badanie w pozycji półsiedzącej

Aby poprawić jakość badania i ułatwić przewodzenie bodźców elektrycznych skórę należy przygotować specjalnymi żelami do ekg lub zwilżyć wodą (najlepiej ciepłą - dla komfortu pacjenta)

Standardowe badanie zawiera 12 odprowadzeń (używa się 10 elektrod - 4 na każdą kończynę i 6 na przednią ścianę klatki piersiowej), niekiedy wykonuje się z dodatkowymi odprowadzeniami - znad prawej komory lub boczno-tylnej ściany klatki piersiowej

Odprowadzenia dwubiegunowe kończynowe:

I - prawa ręka - lewa ręka

Ii- prawa ręka-lewa noga

i i i - lewa ręka -lewa noga.

2 . Odprowadzenia jednobiegunowe kończynowe:

avr - z prawej ręki

avl - z lewej ręki

avf - z lewej nogi

Odprowadzenia jednobiegunowe przedsercowe:

v1 - w iv międzyżebrzu , przy prawym brzegu mostka

v2 w iv międzyżebrzu , przy lewym brzegu mostka

v3 w połowie odległości między v2 i v4

v 4 w v międzyżebrzu po lewej stronie w linii środkowo-obojczykowej

V 5 w punkcie przecięcia lewej linii pachowej przedniej z linią poziomą poprowadzoną przez v4

V6 w punkcie przecięcia lewej linii pachowej środkowej z linią poziomą poprowadzoną przez v4

Ekg wykonywane jest w celu :

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

Próba wysiłkowa ekg jest podstawowym badaniem diagnostycznym u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca

Wykonuje się ją najczęściej na bieżni ruchomej lub na cykloergometrze rowerowym - badanie przebiega w etapach (na ogół 3 - minutowych) następujących bez przerwy po sobie, z których każdy kolejny niesie za sobą większe obciążenie (bieżnia podnosi się i idzie szybciej, cykloergometr stawia większy opór)

Ideą każdego badania jest spowodowanie przyspieszenia akcji serca i zwiększenie jego zapotrzebowania na tlen i jednoczasowe obserwowanie zmian w zapisie ekg (na monitorze) oraz monitorowanie objawów zgłaszanych przez chorego

Im większe są zmiany w naczyniach wieńcowych ( =im bardziej zaawansowana jest choroba wieńcowa) tym szybciej (przy mniejszym tętnie) wystąpią zmiany w ekg i dolegliwości u badanego

Próbę przerywa się po osiągnięciu maksymalnego tętna lub w przypadku wystąpienia zmian w ekg lub dolegliwości u chorego

Wskazania do wykonania próby wysiłkowej:

Podejrzenie choroby wieńcowej u chorych ze średnim prawdopodobieństwem choroby wieńcowej (osoby z bardzo dużym i bardzo małym prawdopodobieństwem choroby nie są „dobrymi” pacjentami do tego badania) - ocena wskazań do koronarografii

Osoby z niestabilną chorobą wieńcową ale z małym prawdopodobieństwem poważnych powikłań - próbę wykonuje się w 2-3 dobie po ustąpieniu dolegliwości - ocena wskazań do koronarografii

Monitorowanie przebiegu choroby wieńcowej oraz leczenia farmakologicznego

Ocena skuteczności leczenia farmakologicznego lub inwazyjnego chorych po świeżym zawale mięśnia sercowego - najwcześniej w 5 - 7 dobie

Ocena wydolności fizycznej u chorych z niedomykalnością zastawki aortalnej

Przeciwwskazania bezwzględne do próby wysiłkowej:

Pierwsze 2 dni od świeżego zawału serca

Niestabilna choroba wieńcowa

Objawowe zaburzenia rytmu

Istotne zwężenie zastawki aortalnej

Nieopanowana niewydolność serca

Świeży zator tętnicy płucnej

Ostre zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego

Ostre rozwarstwienie aorty

Przygotowanie pacjenta do próby wysiłkowej:

Poinformować pacjenta o celu badania i sposobie jego przeprowadzenia

Przygotować klatkę piersiową (wygolenie w miejscu przyklejenia elektrod, przeczyszczenie skóry żelem elektrostatycznym) - elektrody przedsercowe przyklejamy jak w standardowym ekg, natomiast elektrody kończynowe na plecach

Wykonać pomiar wyjściowego ciśnienia tętniczego (pomiar ten powtarza się w 3, 6, 9 itd. Minucie badania)

Zabezpieczyć dostęp do żyły obwodowej

W bezpośrednim zasięgu wykonujących badanie winien znajdować się defibrylator i taca przeciwwstrząsowa

Wskazania do przerwania próby wysiłkowej:

Ból dławicowy

Istotne zmiany w ekg (obniżenie odcinka st o więcej niż 2 mm lub jego unisienie)

Spadek ciśnienia skurczowego o więcej niż 10 mmhg lub jego wzrost powyżej 250/115 mmhg

Zasinienie lub bladość skóry

Trwały częstoskurcz komorowy

W każdym z powyższych przypadków próbę uznaje się za dodatnią, tzn. Potwierdzającą istotną chorobę wieńcową

Trudności techniczne w monitorowaniu ekg i ciśnienia

Życzenie pacjenta

 

Holterowskie monitorowanie ekg

Metoda ta polega na zapisywaniu wformie cyfrowej długotrwałej (24 - 48 h) rejestracji zapisu ekg w różnych sytuacjach aktywności życiowej. ( nazwa pochodzi od nazwiska twórcy tej metody ) dlatego też lepiej jest wykonywać to badanie w warunkach ambulatoryjnych niż wewnątrzszpitalnych, które są specyficzne i odbiegają od warunków życia codziennego. W zależności od rodzaju aparatu zapisuje się 2, 3 lub 12 odprowadzeń ekg

W trakcie rejestracji pacjent powinien odnotowywać ewentualne objawy, które wystąpiły w czasie rejestracji wraz z godziną ich wystąpienia. Zapis taki jest nastepnie analizowany przez lekarza lub technika ekg przy pomocy techniki komputerowej.

Wskazania do holtera ekg:

Ocena objawów, które mogą być skutkiem zaburzeń rytmu serca - omdleń, stanów przedomdleniowych, nawracających kołatań serca, zawrotów głowy

Ocena skuteczności leczenia przeciwarytmicznego u osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rytmu (monitorowanie leczenia)

Ocena sprawności sztucznego rozrusznika serca lub wszczepionego kardiowertera - defibrylatora

Diagnostyka choroby niedokrwiennej serca - ocena epizodów niemego niedokrwienia, zmian występujących w dławicy prinzmetala - do tego najlepszy jest rejestrator dwunastoodprowadzeniowy

Przygotowanie pacjenta do badania:

Poinformowanie pacjenta o istocie badania, o tym że w trakcie badania nie wolno mu się kąpać, iż nie powinien w tym czasie używać telefonów komórkowych ani przebywać w zasięgu pola elektromagnetycznego, które pogarszają jakość zapisu

Przygotowanie skóry do badania identyczne jak przed próbą wysiłkową ekg; lokalizacja elektrod zależy od producenta aparatury, informacja zawarta jest na ogół w instrukcji obsługi urządzenia

Założenie i usunięcie urządzenia winno by wykonywane przez pielęgniarkę, technika ekg; tylko w wyjątkowych przypadkach pacjent może sam zdjąć aparaturę

Badanie powinno trwać 24 godziny i obligatoryjnie zawierać godziny poranne (8-10)

·        ekg metodą holtera

Holter

Tilt test

Wykrywanie nieprawidłowych mechanizmów prowadzących do omdlenia odruchowego .

Test pochyleniowy - tilt test

W i fazie badania ( ok., 15 minut ) pacjent leży w pozycji horyzontalnej na specjalnym stole przypięty pasami . Wykonywane są pomiary rr, ekg,.

Tilt test

W ii fazie stół wraz z pacjentem ustawiany jest skośnie pod kątem 60 -70 °. W tym czasie (30-40 minut) u osób z zaburzeniami regulacji układu krążenia może dochodzić do zasłabnięcia. W niektórych przypadkach w czasie ii fazy badania podaje się nitroglicerynę ( nasila zmiany patologiczne ).

Nieinwazyjne badania obrazowe

Do nieinwazyjnych badań obrazowych należą:

badania radiologiczne (rtg, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny)

badania scyntygraficzne

Badania echokardiograficzne (usg serca przezklatkowe i przezzprzełykowe)

Radiogramy przeglądowe klatki piersiowej

Dla potrzeb kardiologii wykonuje się standardowo przeglądowe zdjęcie klatki piersiowej w pozycji stojącej

U pacjentów w stanie ciężkim wykonuje się zdjęcia przyłóżkowe - w pozycji leżącej lub półsiedzącej - ocena takich zdjęć jest utrudniona

W razie potrzeby (nieprawidłowości w rtg standardowym) wykonuje się dodatkowe projekcje - zdjęcia boczne, warstwowe, celowane

Po założeniu wkłucia centralnego wskazane jest wykonanie rtg klatki piersiowej z podaniem niewielkiej ilości kontrastu do wkłucia celem oceny jego położenia względem struktur serca

Pacjent przed badaniem radiologicznym nie wymaga specjalnego przygotowania - konieczne jest jedynie poinformowanie o celu i sposobie wykonania badania

 

Elementy oceniane w badaniu rtg klatki piersiowej:

Wielkość i sylwetka serca, powiększenie poszczególnych jam serca

Przebieg i szerokość aorty, obecność blaszek miażdżycowych w jej obrębie

Wielkość wnęk płucnych (poszerzenie charakterystyczne dla niewydolności krążenia)

Rysunek naczyniowy pól płucnych - intensywny w niewydolności krążenia, szczególnie przy obrzęku płuc

Obecność płynu w jamach opłucnowych

Położenie względem serca implantowanych elektrod, rozruszników, sztucznych zastawek, wkłuć centralnych itp.

Inne nieprawidłowości wynikające ze schorzeń towarzyszących chorobom układu krążenia

Tomografia komputerowa

Badanie to, w czasie którego wykonywane są liczne rentgenowskie zdjęcia badanego obszaru pozwala nie tylko na dokładniejsze zobrazowanie struktur anatomicznych, ale naraża pacjenta na mniejszą dawkę promieniowania rentgenowskiego w porównaniu do standardowych zdjęć warstwowych

 

Przygotowanie pacjenta do badania tk:

Chory powinien być na czczo co najmniej 6 godzin

W dniu badania nie powinien pic kawy, mocnej herbaty ani palić papierosów

Konieczne jest zabezpieczenie dostępu do żyły celem podania kontrastu oraz defibrylatora i zestawu przeciwwstrząsowego

Należy poinstruować chorego, że będzie musiał wstrzymać oddech na kilkanaście sekund - można polecić pacjentowi ćwiczenie wstrzymywania oddechu przed badaniem

W przypadku szybkiej akcji serca może być konieczne podanie leków ją zwalniających

Wskazania do tomografii komputerowej serca:

Ocena dużych pni naczyniowych wychodzących z serca - aorty (tętniaki rozwarstwiające) i pni płucnych

Wykrywanie nieprawidłowych struktur wewnątrz i okołosercowych (guzy!)

Diagnostyka zatorowości płucnej

Diagnostyka chorób osierdzia

Diagnostyka chorób zastawek serca

W praktyce z uwagi na ograniczoną ilość tomografów i dość duży koszt badania tomografię komputerową serca wykonuje się tylko z pierwszych dwóch wskazań

Przeciwwskazania:

Znaczna tachykardia

Brak współpracy z pacjentem

Niemożność wstrzymania oddechu (chorzy z dusznością znacznego stopnia)

Ciąża

Uczulenie na środki kontrastowe

Znaczna niewydolność nerek

Rezonans magnetyczny

Badanie obrazowe dające zbliżone wyniki

do tomografii komputerowej, uzyskiwane są

one przy użyciu promieniowania elektromagnetycznego oraz kontrastu niejonowego (gadolina), powodującego znacznie mniejsze działania niepożądane. Badanie to wymaga jednak więcej współpracy od pacjenta, jest dłuższe niż tk i często wymaga premedykacji lub znieczulenia ogólnego (w przypadku dzieci). Przygotowanie chorego do tego badania nie odbiega od przygotowania do tomografii komputerowej. Badanie to jest jeszcze mniej dostępne i drogie w polsce.

 

Wskazania:

Wrodzone wady serca u dorosłych i dzieci

Choroby dużych naczyń wychodzących z serca

Ocena żywotności mięśnia sercowego i rozległości martwicy pozawałowej

Kardiomiopatie

Ocena masy i czynności komór serca

Diagnostyka guzów serca

Diagnostyka skrzeplin wewnątrzsercowych

Przeciwwskazania:

Wszczepiony stymulator lub kardiowerter - defibrylator

6 tygodni od wszczepienia stentu do naczynia wieńcowego

Obecność metalicznych ciał obcych (większość sztucznych zastawek, szwy metalowe po zabiegach kardiochirurgicznych)

Klaustrofobia

Liczne złożone zaburzenia rytmu

 

Scyntygrafia serca

Scyntygrafia to badanie obrazowe wykorzystujące zjawisko wychwytu przez tkanki wstrzykniętych dożylnie związków chemicznych znakowanych izotopem radioaktywnym, których aktywność promieniotwórcza może być nieinwazyjnie rejestrowana. Wykorzystuje się ją do oceny ukrwienia mięśnia sercowego (często po obciązeniu wysiłkiem fizycznym lub lekami - dobutamina, dipyrydamol) jak również do oceny jam serca i wad przeciekowych serca (ubytki w przegrodach międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej). Scyntygrafia perfuzyjna płuc wykorzystywana jest do diagnostyki zatorowości płucnej.

Pacjent nie powinien przyjmować posiłków przez 3 godziny przed badaniem

Do prób farmakologicznych konieczny jest dostęp do żyły obwodowej, defibrylator i zestaw przeciwwstrząsowy

Konieczne jest wytłumaczenie przebiegu badania i uzyskanie na nie świadomej zgody

Wskazania:

Diagnostyka choroby niedokrwiennej serca (próby obciążeniowe) u pacjentów u których test wysiłkowy jest przeciwwskazany lub niediagnostyczny (blok lewej odnogi pęczka hisa w ekg, stymulator serca, choroby układu ruchu itp.)

Ocena żywotności mięśnia sercowego przed zabiegami kardiochirurgicznymi

Wady przeciekowe serca

Diagnostyka zatorowości płucnej (coraz rzadziej)

Echokardiografia

Echokardiografia jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym obejmującym wizualizację struktur serca i dużych naczyń techniką ultrasono-graficzną. Ze względu na powtarzalność, bezpieczeństwo oraz niski koszt echokardiografia stanowi podstawowe badanie diagnostyczne w kardiologii dostarczając kluczowych informacji diagnostycznych i rokowniczych u większości pacjentów z chorobami układu krążenia.

Wyróżniamy następujące typy badania echokardiograficznego:

Przezklatkowe (tte) - głowica usg przystawiana jest do klatki piersiowej chorego leżącego na wznak - do tego badania nie ma przeciwwskazań, istniej możliwość wykonywania przyłóżkowo u chorych w ciężkim stanie

Przezprzełykowe (tee) - przy użyciu sondy przypominającej gastroskop zakończony głowicą ultrasonograficzną - sondę wprowadza się do przełyku pacjentowi leżącemu na lewym boku, do tego badania chory musi być na czczo 6 godzin, zaś wykonująca pracownia winna być wyposażona w defibrylator i zestaw przeciwwstrząsowy, chory powinien być przygotowany do badania poprzez zabezpieczenie wkłucia obwodowego oraz znieczulenie miejscowe tylnej ściany gardła żelem lub aerosolem z lignokainą

Echokardiografia obciążeniowa - badanie przezklatkowe, w czasie którego ocenia się kurczliwość ścian serca w trakcie obciążenia badanego albo wysiłkiem fizycznym (bieżnia, cykloergometr) albo działaniem podawanych dożylnie leków (dobutamina, dipyrydamol, adenozyna) - badanie to wymaga zabezpieczenia jak każde badanie wysiłkowe (wkłucie, defibrylator, zestaw przeciwwstrząsowy)

Badanie kontrastowe - polega ono na podaniu dożylnym w trakcie typowego badania przezklatkowego kontrastu, który ma poprawić jakość obrazu uzyskiwanego w trakcie badania. Kontrastem tym może być albo wstrząśnięta sól fizjologiczna z pęcherzykami gazu, albo specjalne, komercyjne kontrasty zawierające pecherzyki gazu

Wskazania do echokardiografii przezklatkowej: wszystkie schorzenia układu krążenia

Wskazania do echokardiografii przezprzełykowej:

Niedostateczna jakość obrazu w badaniu przezklatkowym

Infekcyjne zapalenie wsierdzia

Poszukiwanie źródeł zatorów sercowopochodnych

Ocena wad zastawkowych szczególnie zastawki mitralnej

Ocena dysfunkcji sztucznych zastawek

Podejrzenie rozwarstwienia aorty

Wady wrodzone szczególnie z przeciekiem wewnątrzsercowym

Ocena tętnic płucnych np. W zatorowości płucnej

Wskazania do echokardiografii obciążeniowej - identyczne jak w scyntygrafii serca

Przeciwwskazania do echokardiografii przezklatkowej: nie ma

Przeciwwskazania do echokardiografii przezprzełykowej:

Brak współpracy lub zgody pacjenta

Żylaki przełyku

Pęknięcie przełyku

Uchyłki przełyku

Zapalenie lub przepuklina przełyku

Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa ograniczające jego ruchomość

Koronarografia

Koronarografia

Angiografia wieńcowa (koronarografia) polega na obrazowaniu tętnic wieńcowych lub pomostów aortalno - wieńcowych za pomocą promieniowania rentgenowskiego po wybiórczym podaniu do nich środka cieniującego przez specjane cewniki wprowadzone przezskórnie do ujść tętnic wieńcowych.  

Cewniki wkłuwa się w znieczuleniu miejscowym do tętnicy obwodowej (udowej, lub promieniowej lub ramiennej). Wprowadza się specjalnie ukształtowane cewniki i podaje środek cieniujący kolejno do lewej i prawej tętnicy wieńcowej. Dynamiczny obraz rejestrowany jest w kilku projekcjach uzyskiwanych przy różnych położeniach lampy rentgenowskiej.

Wskazania:

Rozpoznanie lub wykluczenie choroby wieńcowej

Ocena zaawansowania i lokalizacji zmian w naczyniach wieńcowych w celu oceny wskazań do leczenia inwazyjnego

Koronarografię wykonuje się u osób z:

Z rozpoznaną stabilną chorobą wieńcową przy dodatniej próbie wysiłkowej

Ostrymi zespołami wieńcowymi z i bez uniesienia odcinka st

Nawrotem niedokrwienia po zabiegach rewaskularyzacji (ptca i cabg)

Wadami zastawkowymi przed ich leczeniem operacyjnym

Niewydolnością serca o prawdopodobnym podłożu niedokrwiennym

Po nagłym zatrzymaniu krążenia o nieznanej etiologii

Przeciwwskazania

Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem jest brak zgody pacjenta na badanie:

Zaawansowana niewydolność nerek

Obrzęk płuc uniemożliwiający przyjęcie przez chorego pozycji leżącej przez dłuższy czas

Ciężka skaza krwotoczna

Czynne krwawienie z przewodu pokarmowego

Świeży udar mózgu

Niedokrwistość z hgb<8 g%

Źle kontrolowane, ciężkie nadciśnienie tętnicze

Zakażenie lub wysoka gorączka związana z zakażeniem

Znaczne zaburzenia elektrolitowe

Uczulenie na radiologiczne środki cieniujące

Zaawansowana miażdżyca ograniczająca dostęp naczyniowy

Brak współpracy pacjenta

 

Przygotowanie pacjenta do koronarografii planowej:

Uzyskanie świadomej zgody po wyjaśnieniu istoty badania i istniejących zagrożeń

Wykonanie ekg i podstawowych badań laboratoryjnych (pełna morfologia krwi, stężenie elektrolitów, kreatyniny, glikemii, grupa krwi, układ krzepnięcia tj. Aptt i inr)

Pacjent u którego planuje się angioplastykę wieńcową powinien otrzymywać przez 7 dni przed badaniem aspirynę i tienopirydynę

Pacjent powinien mieć odstawione przynajmniej na 48 h przed badaniem leki przeciwcukrzycowe z grupy metforminy i zastąpione najlepiej insuliną

Chory powinien być na czczo

Należy uzyskać dostęp do żyły obwodowej

Należy wygolić dokładnie i z dość dużym marginesem obie pachwiny

W trakcie badania monitoruje się ekg i saturację tlenu

Do badania musi być zabezpieczony defibrylator i zestaw przeciwwstrząsowy

 

Odmienności w przygotowaniu pacjenta z ostrym zespołem wieńcowym (koronarografii ze wskazań nagłych):

Pacjent powinien być gotowy do badania tak szybko jak to jest możliwe - w przypadku ozw o powodzeniu leczenia decyduje każda minuta

Badania laboratoryjne pobierane przed badaniem są szersze - dodatkowo markery martwicy mięśnia sercowego, profil lipidowy

Przed badaniem podaje się leki (aspiryna, tienopirydyna doustnie, heparyna dożylnie)

Pacjent powinien być nieustannie monitorowany (ekg, rr, tętno, saturacja)

Transport do pracowni hemodynamicznej w pozycji leżącej w zabezpieczeniu defibrylatorem, zestawem przeciwwstrząsowym i w obecności lekarza

Chory od momentu pojawienia się w izbie przyjęć powinien otrzymywać tlen (wąsy, maska)

Postępowanie po badaniu:

Pacjent pozostaje w pozycji leżącej, nie może poruszać kończyną dolną po tej stronie, po której nakłuto tętnicę:

po badaniu planowym opatrunek uciskowy utrzymujemy 4 godziny, po których pacjent może normalnie chodzić

Jeśli wykonana była angioplastyka wieńcowa (90% badań „ostrych”) chory ma utrzymane wkłucie w tętnicy i na ogół otrzymuje heparynę; 4 h po zakończeniu wlewu leku pobiera się krew na aptt - jeśli czas ten wynosi poniżej 30 sek można usunąć wkłucie uciskając jego miejsce aż do zatamowania krwawienia; następnie na 6 godzin zakłada się opatrunek uciskowy, po kolejnych 4 godzinach pacjent może wstać - w sumie chory pozostaje w pozycji leżącej co najmniej 24 godziny

 

Inne inwazyjne badania obrazowe

Angiografia tętnic płucnych

Cewnikowanie serca z podaniem kontrastu do jego jam lub z użyciem cewnika swana - ganza celem oceny ciśnień, oporów naczyniowych i rzutu serca

Angiografia tętnic nerkowych i innych obwodowych

Flebografia (żyły)

Badania z kontrastem w trakcie tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego

 badanie elektrofizjologiczne serca.

Powikłania koronarografii

krwawienie lub krwotok z rany ( z koszulką lub po jej usunięciu )

Krwiak - niewielki pozostawia się do wchłonięcia , większy wymaga ewakuacji.

Tętniak rzekomy - mały można wykrzepić iniekcją trombiny pod kontrolą ultrasonograficzną , większy wymaga leczenia chirurgicznego, nie leczony grozi pęknięciem i krwotokiem.

Powikłania koronarografii

Występujące rzadziej to;

Nadwrażliwość na środek cieniujący ( zaczerwienie skory twarzy i szyi, duszność , osłabienie, mdłości wymioty)

Reakcja wazowagalna.

nefropatia pokontrastowa

Arytmie komorowe.

Udar mózgu, zawał.

17



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BADANIA WYKONYWANE W CHOROBACH UKŁADU ppt
BADANIA DODATKOWE W CHOROBACH UKŁADU KRĄŻENIA
Badania diagnostyczne w chorobach układu krążenia
BADANIA WYKONYWANE W CHOROBACH UKŁADU ppt
Badania wykonywane w chorobach układu oddechowego
Choroby układu krążenia III
Choroby ukladu krazenia J L
[39]Składniki herbat w zapobieganiu chorób układu krążenia, Bibliografia
Choroby układu krążenia i inne
PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
Leczenie naturalne chorób układu krążenia
Ziołami leczymy choroby układu krążenia, Zdrowie
zywienie w chorobach ukladu krazenia 2009 I mgr ppt
Choroby układu krażenia
Główne objawy chorób układu krążenia ppt
Choroby układu krążenia

więcej podobnych podstron